گزارشی از سناریوی حمله به نفتکش ایرانی؛
«رژیمی» که از ثبات منطقه واهمه دارد
بررسی تحولات منطقه در چند ماه اخیر نشان میدهد که دستهایی پشت پرده با بحران آفرینی سعی در جلوگیری از عادیسازی روابط ایران با کشورهای منطقه دارند.
بررسی تحولات منطقه غرب آسیا نشان میدهد که هرگاه احتمال گشایشی در رابطه ایران با کشورهای منطقه و جهان در حال شکلگیری بوده، حوادثی منجر به ایجاد بحران جدید میشوند.حمله به نفتکشهای ژاپنی و اتریشی در تنگه هرمز و نفتکش «سابیتی» متعلق به ایران در دریای سرخ، آن هم در میانه تحولات مهمی که برای ایجاد مناسبات سازنده و روابط پایدار کشورمان با کشورهای منطقه و جهان رخ میداد را میتوان به دسیسههایی مرتبط دانست که روابط حسنه تهران با جهان و همچنین صلح و ثبات غرب آسیا را تحمل نمیکنند.خرداد سال جاری (۱۳۹۸) را شاید بتوان یکی از نقاط بسیار مهم در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی دانست، چراکه شینزو آبه نخست وزیر ژاپن در راس هیئتی بلندپایه به تهران سفر و با مقامات ارشد کشورمان ازجمله مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری دیدار کرد. اهمیت این سفر به غیر از آنکه اولین بازدید یک مقام ارشد ژاپنی در این سطح از کشورمان بعد از وقوع انقلاب اسلامی بود، خط باطلی به تلاشهای آمریکا برای منزوی کردن ایران نیز بهحساب میآمد، تلاشی که با خروج واشنگتن از توافق هستهای شدت یافته است.روز ۲۳ خرداد و در زمان دیدار شینزو آبه با رهبر معظم انقلاب، خبر حمله به دو نفتکش در دریای عمان که یکی از آنها بهنام «کوکوکا کوریجس» در تملک یک شرکت ژاپنی بود، در صدر خبرگزاریهای جهان قرار گرفت. این حمله در فاصله ۲۵ مایلی بندر جاسک و در ورودی تنگه هرمز رخ داد.از همان ابتدا برخی دولتهای معاند، انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه گرفتند، بهطوری که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در بیانیهای مدعی شد: «ایران درصدد اخلال در مسیر حرکت نفتکشها در خلیج فارس و دریای عمان است. آنها پیشتر گفته بودند که در عبور نفت از تنگه هرمز اخلال ایجاد خواهند کرد و حالا به آن عمل کردهاند.»از سوی دیگر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران این حادثه را بسیار مشکوک توصیف کرد و گفت: «شواهد واشنگتن، اتهاماتی است که با هدف تخریب تلاشهای دیپلماتیک ایران صورت گرفته است.»سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز در همین رابطه با رد اتهامات بیاساس آمریکا، اظهار داشت: «مسئولیت تامین امنیت تنگه هرمز برعهده جمهوری اسلامی ایران است و نشان دادیم که در سریعترین زمان ممکن به کمک ملوانان کشتیهای دچار سانحهدیده رفتیم و آنها را نجات دادیم.»اشاره موسوی به نجات ۴۴ نفر از ملوانان نفتکشهای آسیبدیده است که با هماهنگی و هدایت مرکز جستجو و نجات دریایی هرمزگان توسط یک فروند کشتی عبوری از آب گرفته شده و با شناور «ناجی ایرانی» به بندر جاسک منقل شدند.
«یوتاکا کاتادا» رئیس ژاپنی شرکت «کوکوکا سانجیو» که یکی از نفتکشها در مالکیت آن بود در همین رابطه و در یک کنفرانس خبری اعلام کرد: «خدمه کشتی شاهد بودهاند که کشتی با یک شیء پرنده مورد حمله قرار گرفته است و نه از طریق مین یا اژدر دریایی که آمریکا ادعا میکرد.»«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان نیز در همین رابطه اظهار داشت: «ویدئوی آمریکاییها که در ارتباط با حمله به دو نفتکش در دریای عمان منتشر شده، برای اثبات مسئولیت این اقدام کافی نیست.»برخی از تحلیلگران نیز با اشاره به تقارن این حمله با سفر نخست وزیر ژاپن به کشورمان، این اقدام را تلاشی از سوی طرف ثالثی دانستند که از عادی شدن روابط تهران با جهان واهمه دارد.«رضا زبیب»، دستیار وزیر امور خارجه در امور آسیا و اقیانوسیه با تایید همین موضوع میگوید: «زمانی که شینزو آبه در تهران است و در حال مذاکره با مقامات عالی کشورمان بوده، مشخص است که حمله به نفتکش آنها کار گروهی است که از این سفر ناراضی هستند و با گفتگویی که با آنها داشتیم متوجه شدیم که خود ژاپنیها نیز این موضوع را تایید میکنند.»تلاشهای دیپلماتیک برای کاهش تنش در منطقه بیشتر میشود.روز چهارشنبه ۱۷ مهرماه بود که رسانههای پاکستانی اعلام کردند عمران خان نخست وزیر این کشور بهزودی به تهران و ریاض سفر خواهد کرد و برای تنشزدایی از منطقه گفتگوهایی با سران دو کشور ایران و عربستان سعودی خواهد داشت.البته اقدام عمران خان تنها تلاش در زمینه میانجیگری میان تهران و ریاض نبود چراکه یک هفته پیش از آن نیز، عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق از تلاش بغداد برای کاهش تنش میان ایران و عربستان سعودی خبر داده بود./مهر