ترانسخزر؛ خط لولهای که ایران را دور میزند
بحث خط لوله در خزر و انتقال گاز از مسیر باکو و تفلیس و ارزوم تا اروپا جدید نیست
مدیر کل پیشین امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت گفت: در سال 2018 در اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در اکتائو قزاقستان توافق شد اگر مسائل زیست محیطی بر اساس استاندارد بینالمللی مورد توجه قرار گیرد، احداث خطوط لوله برای صادرات نفت و گاز از عرض خزر مشکلی ندارد. اکنون اروپا روی این موضوع تمرکز کرده و شرکتهای اروپایی سرمایهگذاری میکنند که گاز ترکمنستان را به اروپا ببرند.به گزارش اقتصادسرآمد،محمود خاقانی درباره برنامه ترکیه، ترکمنستان و آذربایجان برای اجرایی کردن خط لوله ترانسخزر و تاثیر آن بر برنامههای احتمالی صادراتی ایران اظهار داشت: بحث احداث خط لوله در عرض دریای خزر و انتقال گاز ترکمنستان از مسیر باکو و تفلیس و ارزوم تا اروپا جدید نیست و از زمان فروپاشی شوروی سابق مطرح بوده است. در آن زمان امریکا وارد دریای خزر شده بود و براینکه صادرات انرژی منطقه از مسیر ایران و روسیه نباشد این بحث را مطرح کرد. آن زمان گاز ترکمنستان از مسیر روسیه به اروپا میرفت، گاز ایران هم از مسیر شوروی سابق و خط لوله آیگت یک و آستارا به جمهوری آذربایجان (شوروی سابق) و اروپا میرفت اما ایران پولی از اروپا دریافت نمیکرد و شوروی سابق به جای گاز به ایران کالا و خدماتی مثل وسیله حمل و نقل نظامی میداد و یا ذوب آهن اصفهان را احداث کرد. وی افزود: آن زمان ایران امکانی برای صادرات گاز به اروپا نداشت ولی چون روسیه هم ایران و هم ترکمنستان را رقیب میدید ایران را متقاعد کرده بود که با احدث هرگونه خط لوله از عرض دریای خزر به دلایل زیست محیطی مخالفت کند اما در نهایت در پیگیری سیاست دولت هاشمیرفسنجانی برنامهریزیهایی، روابط خوبی با نیازف رئیسجمهور ترکمنستان برقرار شد که در پی آن سد دوستی هم احداث شد؛ آن زمان ما توانستیم یک خط لوله برای صادرات گاز ترکمنستان از مسیر کردکوی احداث کنیم، یعنی درواقع ایران اولین در را برای صادرات گاز ترکمنستان به خارج از شوروی سابق باز کرد و انتظار میرفت گاز ترکمنستان و ایران از مسیر ترکیه به اروپا برود. اما متاسفانه دیپلماسی انرژی که آن زمان طراحی شده بود تحت تاثیر دیپلماسی هستهای قرار گرفت و زمینه لازم فراهم نشد که به نتیجه برسد، ما دنبال این بودیم که گاز و نفت قزاقستان از مسیر ترکمنستان به ایران بیاید و از مسیر ایران به اروپا برود، مطالعات آن را شرکتهای اروپایی انجام دادند و اکنون این گزارشات که با هزینه بسیار بالایی تهیه شده بودند در وزارت نفت خاک میخورند.