بحران مدیریت در حوزه حکمرانی آب؛« اقتصادسرآمد» گزارش می دهد
چرا ظرفیت‌های بی بدیل منابع آب کشور بلا استفاده است
گروه انرژی -فیروز اسماعیلی نژاد- امروزه مشکل آب به عنوان حیاتی ترین نیاز در رده اول مشکلات دنیا قرار گرفته است گرچه ۷۱ درصد کره زمین را آب فرا گرفته است، اما آب شیرین بسیار کم شده است بنابراین؛ در دوره‌ای که دخالت‌های انسان باعث شده تا توانایی کره زمین بر نظم بخشی به خود دچار اختلال گردد، با تهاجم مهندسی انسان بر طبیعت، پیکره‌های آبی دریاها و رودخانه‌ها نیز دچار مشکل شده است.طبق گزارش بانک جهانی به علت رشد جمعیت و عدم مدیریت صحیح آب، جهان تا سال ۲۰۳۰ با ۴۰ درصد کاهش منابع آب مواجه می شود.
به گزارش اقتصادسرآمد، کشور ایران ۷۵ درصد آن در منطقه خشک قرار گرفته است و میزان متوسط دراز مدت بارندگی آن کمتر از یک سوم متوسط دراز مدت جهان است. از نظر کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل، بحران آب در حقیقت یک بحران حکمرانی محسوب می‌شود و چالش‌های زیادی را در سطوح مختلف متوجه حکومت‌ها خواهد کرد.
حکمرانی با مدیریت تفاوت دارد. مدیریت آب، منبع آب را برای رفع نیازهای جامعه و محیط زیست کنترل می‌کند. حکمرانی آب در واقع مدیریت آب را طوری کنترل می‌کند که این مدیریت بطور صحیح پیش رود.بطور کلی می‌توان مدیریت را به فعالیت‌های اجرایی و حکمرانی را به بستر ساختاری موجود برای اجرای آن فعالیت‌ها نسبت داد. لذا مدیریت به فعالیت‌های مختلفی مانند پایش، توسعه و عملیات‌های روزمره با هدف نگهداشتن وضعیت منابع آب در شرایطی مطلوب اشاره دارد، اما حکمرانی به ساختار و بستری اشاره دارد که فعالیت‌های مدیریتی درآن تنظیم می‌شود. ( میر نظامی، باقری، ۱۳۹۶: ۳۴ ) مدیریت و حکمرانی، لازم و ملزوم یکدیگر هستند.ابزارهای مدیریتی در یک حکمرانی خوب مؤثر واقع می‌گردد.برای حکمرانی خوب رعایت قوانین، مشروعیت و مشارکت ضروری است.
توجه به حکمرانی آب و اصول آن شامل اثر بخشی، کارآیی و اعتماد و تعهد پذیری، سطح قابلیت یک جامعه را برای پیاده سازی تدابیر اثر بخش آبی نشان می‌دهد که بوسیله سیاست ها، قوانین، مقررات، نهادها و ضمانت اجرایی قوانین تحقق یافته است.بنابراین مدیریت آب و تأمین آن برای استفاده باید بصورت یک هدف مشترک بین مردم و دولت و با ساز و کار جهانی به پیش برود تا یک حکمرانی خوب آب تنظیم شود. طبق ارزیابی جهانی آب، در بسیاری از کشورهای جهان حکمرانی آب وجود ندارد یا بسیارضعیف است. در سومین گردهمایی آب دنیا که در۲۳ مارس ۲۰۰۳ در کیوتو ژاپن برگزار شد، گزارش جهانی آب، بی تحرکی سیاسی را عامل نشان ندادن بحران آب دانست.
حکمرانی آب خود یک هدف نیست، بلکه وسیله‌ای برای رسیدن به یک یا مجموعه‌ای از اهداف می‌باشدو ارزیابی آن می‌تواند به ریشه یابی، شکست یا موفقیت یک هدف بخصوص مدیریتی که در قالب یک یا مجموعه‌ای از سیاست‌ها شکل گرفته است،کمک نماید. نباید فراموش کرد که ارزیابی حکمرانی بیانگر تمام علل شکست یا موفقیت یک سیاست نیست، بلکه به بخش تنظیم گری فعالیت‌ها می‌پردازدکه امروزه در دنیا به عنوان بزرگترین چالش آب شناخنه شده است.
در حوزه حکمرانی آب دچار مشکلات مدیریتی هستیم
معین الدین سعیدی یک عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «ظرفیت‌های بی بدیلی از منابع آب در کشور وجود دارد که از آنها استفاده نکرده‌ایم»، به ایسنا اظهار کرد: الان ۶۲ درصد از آب شیرین کن‌های دنیا در خلیج فارس و دریای عمان هستند اما سهم ما از این میزان تنها ۲ درصد است؛ درحالی که قانون برنامه ششم تکالیف متعددی برای دولت در این خصوص داشته است.
وی با اشاره به هشدارهای مطرح شده درباره وضعیت منابع آبی کشور با تاکید بر اینکه «آب» درحال تبدیل شدن به مهمترین موضوع جهان است، گفت: کشور ما فلات خشکی است و طبیعتاً ما با چالش‌هایی نظیر کاهش نزولات جوی مواجه است.وی افزود: در چنین شرایطی اینکه دولت بر صرفه جویی مردم در مصرف آب تاکید دارد، نکته درستی است اما ما ظرفیت‌های بی بدیلی از منابع آب در اختیار داریم که از آنها استفاده نکرده‌ایم؛ این نشان می‌دهد که در حوزه حکمرانی آب دچار مشکلات مدیریتی هستیم.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس استفاده از ظرفیت آب شیرین‌کن‌ها در دریای عمان و خلیج فارس را یکی از راه‌های مورد نیاز در مدیریت منابع آب کشور عنوان و اظهار کرد: الان ۶۲ درصد از آب شیرین کن‌های دنیا در خلیج فارس و دریای عمان هستند اما سهم ما از این میزان تنها ۲ درصد است؛ درحالی که قانون برنامه ششم تکالیف متعددی برای دولت در این خصوص داشته است. البته وزارت نیرو در حال کار کردن در این حوزه‌ها است اما اگر ظرفیت شیرین سازی آب دریا هم سطح با کشورهای همسایه عمل نکنیم، طبیعتاً چالش آب به یک بحران جدی تبدیل خواهد شد.
سعیدی با بیان اینکه «باید قبول کنیم که دیپلماسی آب ما در قبال کشورهای همسایه تا الان ضعیف بوده است»، عنوان کرد: در این زمینه علاوه بر وزارت نیرو، سازمان محیط زیست و هم وزارت امور خارجه باید بیشتر پیگیر موضوع باشند. مهار آبهای مرزی اقدامات مورد نیاز در زمینه مدیریت منابع آبی کشور است که این موضوع در رویکردهای وزارت نیرو قرار دارد و توجه دولت در زمینه سدهای حوزه‌های آبی مرزی کشور قابل مشاهده است و من به عنوان منتقد دولت در این زمینه رویکردهای خوبی را در وزارت نیرو مشاهده می‌کنم.
به گزارش اقتصادسرآمد، کشور ایران ۷۵ درصد آن در منطقه خشک قرار گرفته است و میزان متوسط دراز مدت بارندگی آن کمتر از یک سوم متوسط دراز مدت جهان است. از نظر کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل، بحران آب در حقیقت یک بحران حکمرانی محسوب می‌شود و چالش‌های زیادی را در سطوح مختلف متوجه حکومت‌ها خواهد کرد.
حکمرانی با مدیریت تفاوت دارد. مدیریت آب، منبع آب را برای رفع نیازهای جامعه و محیط زیست کنترل می‌کند. حکمرانی آب در واقع مدیریت آب را طوری کنترل می‌کند که این مدیریت بطور صحیح پیش رود.بطور کلی می‌توان مدیریت را به فعالیت‌های اجرایی و حکمرانی را به بستر ساختاری موجود برای اجرای آن فعالیت‌ها نسبت داد. لذا مدیریت به فعالیت‌های مختلفی مانند پایش، توسعه و عملیات‌های روزمره با هدف نگهداشتن وضعیت منابع آب در شرایطی مطلوب اشاره دارد، اما حکمرانی به ساختار و بستری اشاره دارد که فعالیت‌های مدیریتی درآن تنظیم می‌شود. ( میر نظامی، باقری، ۱۳۹۶: ۳۴ ) مدیریت و حکمرانی، لازم و ملزوم یکدیگر هستند.ابزارهای مدیریتی در یک حکمرانی خوب مؤثر واقع می‌گردد.برای حکمرانی خوب رعایت قوانین، مشروعیت و مشارکت ضروری است.
توجه به حکمرانی آب و اصول آن شامل اثر بخشی، کارآیی و اعتماد و تعهد پذیری، سطح قابلیت یک جامعه را برای پیاده سازی تدابیر اثر بخش آبی نشان می‌دهد که بوسیله سیاست ها، قوانین، مقررات، نهادها و ضمانت اجرایی قوانین تحقق یافته است.بنابراین مدیریت آب و تأمین آن برای استفاده باید بصورت یک هدف مشترک بین مردم و دولت و با ساز و کار جهانی به پیش برود تا یک حکمرانی خوب آب تنظیم شود. طبق ارزیابی جهانی آب، در بسیاری از کشورهای جهان حکمرانی آب وجود ندارد یا بسیارضعیف است. در سومین گردهمایی آب دنیا که در۲۳ مارس ۲۰۰۳ در کیوتو ژاپن برگزار شد، گزارش جهانی آب، بی تحرکی سیاسی را عامل نشان ندادن بحران آب دانست.
حکمرانی آب خود یک هدف نیست، بلکه وسیله‌ای برای رسیدن به یک یا مجموعه‌ای از اهداف می‌باشدو ارزیابی آن می‌تواند به ریشه یابی، شکست یا موفقیت یک هدف بخصوص مدیریتی که در قالب یک یا مجموعه‌ای از سیاست‌ها شکل گرفته است،کمک نماید. نباید فراموش کرد که ارزیابی حکمرانی بیانگر تمام علل شکست یا موفقیت یک سیاست نیست، بلکه به بخش تنظیم گری فعالیت‌ها می‌پردازدکه امروزه در دنیا به عنوان بزرگترین چالش آب شناخنه شده است.
در حوزه حکمرانی آب دچار مشکلات مدیریتی هستیم
معین الدین سعیدی یک عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «ظرفیت‌های بی بدیلی از منابع آب در کشور وجود دارد که از آنها استفاده نکرده‌ایم»، به ایسنا اظهار کرد: الان ۶۲ درصد از آب شیرین کن‌های دنیا در خلیج فارس و دریای عمان هستند اما سهم ما از این میزان تنها ۲ درصد است؛ درحالی که قانون برنامه ششم تکالیف متعددی برای دولت در این خصوص داشته است.
وی با اشاره به هشدارهای مطرح شده درباره وضعیت منابع آبی کشور با تاکید بر اینکه «آب» درحال تبدیل شدن به مهمترین موضوع جهان است، گفت: کشور ما فلات خشکی است و طبیعتاً ما با چالش‌هایی نظیر کاهش نزولات جوی مواجه است.وی افزود: در چنین شرایطی اینکه دولت بر صرفه جویی مردم در مصرف آب تاکید دارد، نکته درستی است اما ما ظرفیت‌های بی بدیلی از منابع آب در اختیار داریم که از آنها استفاده نکرده‌ایم؛ این نشان می‌دهد که در حوزه حکمرانی آب دچار مشکلات مدیریتی هستیم.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس استفاده از ظرفیت آب شیرین‌کن‌ها در دریای عمان و خلیج فارس را یکی از راه‌های مورد نیاز در مدیریت منابع آب کشور عنوان و اظهار کرد: الان ۶۲ درصد از آب شیرین کن‌های دنیا در خلیج فارس و دریای عمان هستند اما سهم ما از این میزان تنها ۲ درصد است؛ درحالی که قانون برنامه ششم تکالیف متعددی برای دولت در این خصوص داشته است. البته وزارت نیرو در حال کار کردن در این حوزه‌ها است اما اگر ظرفیت شیرین سازی آب دریا هم سطح با کشورهای همسایه عمل نکنیم، طبیعتاً چالش آب به یک بحران جدی تبدیل خواهد شد.
سعیدی با بیان اینکه «باید قبول کنیم که دیپلماسی آب ما در قبال کشورهای همسایه تا الان ضعیف بوده است»، عنوان کرد: در این زمینه علاوه بر وزارت نیرو، سازمان محیط زیست و هم وزارت امور خارجه باید بیشتر پیگیر موضوع باشند. مهار آبهای مرزی اقدامات مورد نیاز در زمینه مدیریت منابع آبی کشور است که این موضوع در رویکردهای وزارت نیرو قرار دارد و توجه دولت در زمینه سدهای حوزه‌های آبی مرزی کشور قابل مشاهده است و من به عنوان منتقد دولت در این زمینه رویکردهای خوبی را در وزارت نیرو مشاهده می‌کنم.