نگاهی به دخل و خرج دولت در سال 1402
جواد نبوتی
درلایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور درآمدها و هزینههای دولت در بخشهای مختلف مشخص شده است که نهایتا بیش از ۴۷۶ هزار میلیارد تومان تراز عملیاتی آن منفی است.
مجموع درآمدهای دولت سیزدهم در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ بیش از ۹۷۸ هزار میلیارد تومان است که در بخشهای مختلف به آن اشاره شده است. البته هزینههای دولت نیز در هفت فصل مختلف به ۱۴۵۴ هزار میلیارد تومان میرسد.مهمترین منابع درآمدی دولت سیزدهم در لایحه بودجه ۱۴۰۲ شامل منابع حاصل از فروش نفت، مالیات، اوراق، واگذاری اموال منقول و غیرمنقول و درآمدهای حاصل از فروش کالا و خدمات و واگذاری شرکتهای دولتی یا همان خصوصی سازی است.
دولت سیدابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۲ پیش بینی کرده که بالغ بر ۶۰۳ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از فروش نفت و فرآوردههای نفتی به دست آورد و از محل اخذ مالیات بتواند درآمدهای خود را به میزان ۸۳۸ هزار میلیارد تومان افزایش دهد. همچنین برای واگذاری اوراق ۱۸۵ هزار میلیارد تومان، واگذاری اموال منقول و غیرمنقول ۱۰۷ هزار میلیارد تومان، ارائه کالا و خدمات ۲۶ هزار میلیارد تومان و واگذاری شرکتهای دولتی (خصوصیسازی) ۱۰۶ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند.
البته درآمدهای دولت منابع دیگری مانند جرائم و خسارات و سایر درآمدهای متفرقه دارد که به تفصیل در لایحه بودجه به آن پرداخته شده است و دومین بخش مهم بودجه به هزینههای دولت در سال آینده اختصاص دارد که در جدول شماره دو ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ مجموع این هزینهها به بیش از ۱۴۵۴ میلیارد تومان رسیده است.
دولت در این زمینه بیش از ۴۰۵ هزار میلیارد تومان برای جبران خدمات کارکنان یا همان حقوق و دستمزد در نظر گرفته است که البته این تنها بخشی از هزینههای جاری دولت در سال آینده است و تنها منبع برای جبران خدمت کارکنان این ردیف اعتباری نیست و دولت از ردیفهای اعتباری دیگر برای پرداخت حقوق و دستمزد استفاده میکند. پرداخت انواع یارانههای نقدی و معیشتی، یارانه دارو و یارانه نان بیش از ۴۴۰ هزار میلیارد تومان برای دولت آب میخورد همچنین هزینههای عمرانی یا همان طرحهای تملک داراییهای سرمایهای بیش از ۳۲۷ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم دارد و دولت در بخشهای دیگر از جمله سلامت، آموزش و کمک به سازمانهای حمایتی مانند کمیته امداد و سازمان بهزیستی کشور به ترتیب ۱۸۱ هزار میلیارد تومان، ۲۸۴ هزار میلیارد تومان، ۱۲۶هزار میلیارد تومان هزینه برآورد کرده است.
البته هزینههای دولت در سایر فصلها از جمله کمکهای بلاعوض، استفاده از کالاها و خدمات، رفاه اجتماعی، هزینههای اموال و دارایی و سایر هزینهها نیز تعریف میشود که به صورت مفصل در لایحه بودجه سال آینده مورد بررسی قرار گرفته است.
در بخش هزینهها، آنچه برای مردم بیشترین اهمیت را دارد، سرنوشت حقوق و مزایا و یارانهها و حمایتهای دولتی است.
بر اساس پیشبینی صورت گرفته در لایحه بودجه سال آینده، متوسط افزایش حقوق کارکنان ۲۰ درصد تعیین شده است.
همچنین در لایحه بودجه سال آینده، معافیت مالیاتی حقوق تا هفت میلیون تومان (درآمد سالانه ۸۴ میلیون تومان) تعیین شده است. حقوق بالاتر از این عدد به شکل پلکانی مشمول مالیات خواهد شد.
طبق لایحه بودجه ۱۴۰۲ حقوق بازنشستگان، وظیفهبگیران و مشترکان صندوقهای بازنشستگی کشوری و لشگری و سایر صندوقهای بازنشستگی افزایش ۲۰ درصدی نسبت به امسال خواهد داشت و حداقل دریافتی این بخش شش میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده است.
همچنین پیشنهادات دولت نشان میدهد در سال آینده پاداش پایان خدمت کارکنان ۵۲۰ میلیون تومان پیشبینی شده که نسبت به امسال ۴۸ میلیون تومان اضافه شده است.
در کنار حقوق و مزایا، بخش مهمی از اعتبارات دولتی نیز صرف یارانههای مستقیم و غیرمستقیمی خواهد شد که در اختیار مردم قرار میگیرند. پیش از هرچیز اعلام شده که برای سال آینده در مجموع بیش از ۳۱۵ هزار میلیارد تومان برای یارانه نقدی ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی پیشبینی شده است و به این ترتیب میزان یارانه در سال آینده تغییر نخواهد کرد.
در کنار آن، دولت ۶۹ هزار میلیارد تومان از منابع یارانه را به یارانه دارو اختصاص داده است.
همچنین در لایحه بودجه ۱۴۰۲، یارانه نان ۵۶ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است. دولت این را نیز اعلام کرده که منابع حاصل از حذف یارانه خانودههای غیر مشمول صرف یارانه نان خواهد شد.