رییس فراکسیون مناطق آزاد مجلس در گفت‌وگو با «اقتصاد سرآمد» می گوید
اقتصاد دریا، گره گشای بزرگ اقتصادی است
گروه اقتصاد دریا - محمد آیتی – معصومه پاشایی‌بهرام، نماینده جلفا در مجلس یازدهم در خصوص وضعیت اقتصاد دریا در ایران به اقتصاد سرآمد گفت: نداشتن یک استراتژی جامع برای اقتصاد دریا، ما را به اینجا کشانده است. عده‌ای از پیشینیان که اکنون نیز بعضی از آن‌ها همچنان بر سر کار هستند، بدون استراتژی و برنامه مشخصی جلو رفته‌اند. این افراد باید پاسخگوی وضع موجود باشند. سواحلی که ما داریم چه به سمت اوراسیا منهای اینکه به قطب نزدیک است و بعضی ماه‌های سال یخ زده است و نمی‌توان از آن استفاده کرد، برعکسش دروازه‌ای به سمت اقیانوس‌ها داریم. دریای عمان و خلیج فارس را داریم و تنگه هرمزی که تقریباً دست ایران است. ما مجموعاً این سواحل و شهرها و بندرهایی را داریم، ولی واقعا نتوانستیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.
هندوستان به شدت علاقه دارند که با چابهار کار کنند اما می گویند ایران تمایل ندارد که با ما کار کند
وی افزود: موضوع به این مهمی باید آسیب شناسی شود که چرا این‌گونه شده است. من در سفری که به هندوستان و جواهر لعل نهرو که یکی از بنادر و مناطق ویژه و آزاد اقتصادی هندوستان محسوب می‌شود، داشتم و دیدم که مردمان آنجا به شدت علاقه دارند که با چابهار کار کنند و وقتی پرسیدم چرا کار نمی‌کنید؟ گفتند ایران تمایل ندارد که با ما کار کند.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: تا به امروز مدیرانی که بر سر کارها و پست‌ها بودند، مدیرانی نبوده‌اند که آن حوزه را بشناسند و هر دولتی که آمده، سهم‌خواهی‌های خودش را داشته و سعی کرده به هرکس جایی را بدهد. این مدیران، کارشناسان کار نبوده‌اند و کاری کرده‌اند که نتوانستیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. متاسفانه انتصابات، بیشتر از اینکه تخصصی باشد سیاسی بوده است.
پاشایی اظهار داشت: علاوه بر این‌ها، برنامه و طرح‌های جامعی در این مدت وجود نداشته است. سند و چشم‌اندازی نوشته نشده که بگویند هر مدیری که آمد، ادامه این راه را باید برود. هر مدیری که روی کار آمده برای خودش یک نقشه راه جدایی در نظر گرفته و به سمت ایده‌های خودش رفته است. نه فقط این‌ها، بلکه در کل حاکمیت ما و حوزه مدیریتی این مورد تعمیم داده می‌شود.
چابهار با بیشترین ظرفیت دریایی، در بدو ورود فقر را به چشم می‌بینیم
رییس فراکسیون مناطق آزاد مجلس یادآور شد: یکی از مناطقی که بیشترین ظرفیت را برای ما داشته است، چابهار است که در بدو ورود به این شهر، فقر را به چشم می‌بینیم؛ چابهاری که می‌توانسته روبروی بندرهای بزرگ دنیا بایستد و گذرگاه مهمی باشد. بسیاری از کشورهای آسیای شرقی می‌گویند اگر واقعاً چابهار می‌توانست تجارت دریایی کند، ما دور کره زمین را نمی‌چرخیدیم، بلکه از طریق چابهار و بعد کریدورهای جنوب به شمالی که داریم یا به سمت اروپا، از این مسیرها تجارت می‌کردیم، ولی این اتفاق نیفتاد.
در تمام جلسات با وزرا، نگاه ویژه‌ای داریم تا بلکه اقتصاد دریاها راه بیفتد
وی در ادامه گفت: مکمل راه‌های جاده‌ای این است که بنادر راه‌اندازی شوند. ما در تمام جلسات با وزرا، نگاه ویژه‌ای داریم تا بلکه اقتصاد دریاها راه بیفتد. این کار نیاز به یک عزم ملی دارد و ما دو مورد را در حوزه ترانزیت نادیده گرفته‌ایم؛ یکی ریل و دیگری دریا. در دنیا، بیشترین ترانزیت‌ها از طریق این دو است نه جاده. جاده‌ای که این‌قدر هزینه، آلودگی و استهلاک دارد. مجموع این‌ها به ما می‌گوید که باید یک بازبینی در سیاست‌های اقتصادی‌مان داشته باشیم و با سرعت آن را اجرایی
کنیم.
پشت درهای بسته، خیلی حرف‌ها زده می‌شود، ولی هیچ‌کدام اجرایی نمی‌شود
نماینده جلفا افزود: پشت درهای بسته، خیلی حرف‌ها زده می‌شود، ولی هیچ‌کدام اجرایی نمی‌شود. البته در نشست با وزرا دیدیم که می‌خواهند به این کار سرعت بدهند. به نظر من اینکه کارها در مناطق آزاد پیش نمی‌رود، عمدی است و دست‌هایی چه در داخل چه در خارج و چه در بنادر رقیب هست که مدام آن منطقه را به هم می‌زنند که ما از طلایی که در آنجا داریم نتوانیم استفاده کنیم و نمی‌گذارند آنجا رونق بگیرد. چرا سیستان و بلوچستانی که گنج هست، این‌قدر بکر و دست نخورده مانده است؟ بهترین بندر و دروازه ما به دنیا بندر چابهار است و بعد از آن بندرعباس و بندر بوشهر و خود جزیره قشم.
باید بازبینی کنیم که کشورهای عرب چه کردند که گوی سبقت را از ما ربودند
پاشایی یادآور شد: قشم جایی ایستاده است که خیلی کارها می‌تواند بکند. وقتی پیشینه جزایر را می‌خوانید و الان آن‌ها را می‌بینید، متوجه می‌شوید که این جزایر در گذشته چقدر محل تردد کشتی‌ها بودند و الان فقط تفریحی و گردشگری شده و امتیازها را به رقبای روبرو داده‌ایم. باید بازبینی کنیم که عرب‌ها چه کردند که گوی سبقت را از ما ربودند. ما در جلسات کمیسیون صنایع و بخش تجارت، دائماً در حوزه این بنادر صحبت می‌کنیم. روی دریای عمان بحث زیادی هست که از ظرفیتش استفاده خوبی کنیم. تا به الان دبیرخانه مناطق آزاد، ضعیف عمل کرده و همیشه در آنجا درگیری هست و سیاست‌گذاری های درستی ندارد. مثلاً وقتی قرار است برای کیش مدیرعاملی منصوب کنند باید آن مدیر، شخصی باشد که برند گردشگری داشته باشد. یا مثلاً مدیرعامل چابهار باید اقتصاد دریا را بشناسد و قانون تجارت و حقوق بین‌الملل را بداند تا ما را به سمت و سوی درستی هدایت کند، ولی هدف‌گذاری در انتصابات اصلاً تخصصی نیست و تا الان در این دولت موفق نشده‌اند مدیران خوبی را منصوب کنند.
وزیر اقتصاد باید یک نگاه ویژه به مناطق آزاد و خصوصاً جنوب داشته باشد
عضو مجمع نمایندگان استان آذربایجان شرقی تصریح کرد: بهبود اوضاع، مستلزم این است که وزیر اقتصاد یک نگاه ویژه به مناطق آزاد و خصوصاً جنوب داشته باشد. وقتی همه بنادر و جزایر را تبدیل به مناطق آزاد کردید، با داشتن ظرفیت‌های آن‌چنانی در داخل و نقش این‌ها، باید در اقتصاد کلان تعریف شود و بر اساس آن، کار را جلو ببرید.
وی گفت: موضوع این است که جایگاه این مناطق در اقتصاد کلان تعریف نشده و مدیران فکر می کنند که فقط باید در مناطق آزاد، زمین بفروشند و کارهای خودگردانی و محرومیت‌زدایی و... کنند، ولی اصلاً غرض در زمان قانون‌گذاری این نبوده است. باز به نظرم برای کار، دیر نیست. در شمال هم، بندر انزلی را داریم که منطقه آزاد است. شمال خیلی ظرفیت تجارت دریایی را ندارد، ولی جنوب به شدت دارد، ولی رها شده است.
با رسیدگی به مناطق آزاد، تا حد زیادی، بحث اشتغال‌زایی در آن مناطق حل می‌شود
پاشایی در پایان خاطرنشان کرد: با رسیدگی به این مناطق، تا حد زیادی، بحث اشتغال‌زایی در آن مناطق حل می‌شود. در بنادر بزرگ دنیا که حجم عظیمی کالا صادرات و واردات می‌شود، میزان ایجاد شغل، بسیار بالاست. اقتصادی‌ترین شهر کشوری مثل هندوستان، بندر بمبئی است. از ضعیف‌ترین قشر که زاغه‌نشین‌ها هستند تا ثروتمندترین افراد که در گران‌ترین برج‌های هند ساکن هستند، در این بندر مشغول به کار و تاثیرگذاری می‌باشند. با اقتصاد دریا، گره‌های بسیار بزرگی باز خواهد شد. حتی در حوزه دور زدن تحریم‌ها و کم‌اثر کردن آن‌ها اتفاقات مهمی خواهد افتاد، یعنی یک بندر، کنترلش راحت‌تر و تجارت دریایی در آن، بهتر است.
هندوستان به شدت علاقه دارند که با چابهار کار کنند اما می گویند ایران تمایل ندارد که با ما کار کند
وی افزود: موضوع به این مهمی باید آسیب شناسی شود که چرا این‌گونه شده است. من در سفری که به هندوستان و جواهر لعل نهرو که یکی از بنادر و مناطق ویژه و آزاد اقتصادی هندوستان محسوب می‌شود، داشتم و دیدم که مردمان آنجا به شدت علاقه دارند که با چابهار کار کنند و وقتی پرسیدم چرا کار نمی‌کنید؟ گفتند ایران تمایل ندارد که با ما کار کند.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: تا به امروز مدیرانی که بر سر کارها و پست‌ها بودند، مدیرانی نبوده‌اند که آن حوزه را بشناسند و هر دولتی که آمده، سهم‌خواهی‌های خودش را داشته و سعی کرده به هرکس جایی را بدهد. این مدیران، کارشناسان کار نبوده‌اند و کاری کرده‌اند که نتوانستیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. متاسفانه انتصابات، بیشتر از اینکه تخصصی باشد سیاسی بوده است.
پاشایی اظهار داشت: علاوه بر این‌ها، برنامه و طرح‌های جامعی در این مدت وجود نداشته است. سند و چشم‌اندازی نوشته نشده که بگویند هر مدیری که آمد، ادامه این راه را باید برود. هر مدیری که روی کار آمده برای خودش یک نقشه راه جدایی در نظر گرفته و به سمت ایده‌های خودش رفته است. نه فقط این‌ها، بلکه در کل حاکمیت ما و حوزه مدیریتی این مورد تعمیم داده می‌شود.
چابهار با بیشترین ظرفیت دریایی، در بدو ورود فقر را به چشم می‌بینیم
رییس فراکسیون مناطق آزاد مجلس یادآور شد: یکی از مناطقی که بیشترین ظرفیت را برای ما داشته است، چابهار است که در بدو ورود به این شهر، فقر را به چشم می‌بینیم؛ چابهاری که می‌توانسته روبروی بندرهای بزرگ دنیا بایستد و گذرگاه مهمی باشد. بسیاری از کشورهای آسیای شرقی می‌گویند اگر واقعاً چابهار می‌توانست تجارت دریایی کند، ما دور کره زمین را نمی‌چرخیدیم، بلکه از طریق چابهار و بعد کریدورهای جنوب به شمالی که داریم یا به سمت اروپا، از این مسیرها تجارت می‌کردیم، ولی این اتفاق نیفتاد.
در تمام جلسات با وزرا، نگاه ویژه‌ای داریم تا بلکه اقتصاد دریاها راه بیفتد
وی در ادامه گفت: مکمل راه‌های جاده‌ای این است که بنادر راه‌اندازی شوند. ما در تمام جلسات با وزرا، نگاه ویژه‌ای داریم تا بلکه اقتصاد دریاها راه بیفتد. این کار نیاز به یک عزم ملی دارد و ما دو مورد را در حوزه ترانزیت نادیده گرفته‌ایم؛ یکی ریل و دیگری دریا. در دنیا، بیشترین ترانزیت‌ها از طریق این دو است نه جاده. جاده‌ای که این‌قدر هزینه، آلودگی و استهلاک دارد. مجموع این‌ها به ما می‌گوید که باید یک بازبینی در سیاست‌های اقتصادی‌مان داشته باشیم و با سرعت آن را اجرایی
کنیم.
پشت درهای بسته، خیلی حرف‌ها زده می‌شود، ولی هیچ‌کدام اجرایی نمی‌شود
نماینده جلفا افزود: پشت درهای بسته، خیلی حرف‌ها زده می‌شود، ولی هیچ‌کدام اجرایی نمی‌شود. البته در نشست با وزرا دیدیم که می‌خواهند به این کار سرعت بدهند. به نظر من اینکه کارها در مناطق آزاد پیش نمی‌رود، عمدی است و دست‌هایی چه در داخل چه در خارج و چه در بنادر رقیب هست که مدام آن منطقه را به هم می‌زنند که ما از طلایی که در آنجا داریم نتوانیم استفاده کنیم و نمی‌گذارند آنجا رونق بگیرد. چرا سیستان و بلوچستانی که گنج هست، این‌قدر بکر و دست نخورده مانده است؟ بهترین بندر و دروازه ما به دنیا بندر چابهار است و بعد از آن بندرعباس و بندر بوشهر و خود جزیره قشم.
باید بازبینی کنیم که کشورهای عرب چه کردند که گوی سبقت را از ما ربودند
پاشایی یادآور شد: قشم جایی ایستاده است که خیلی کارها می‌تواند بکند. وقتی پیشینه جزایر را می‌خوانید و الان آن‌ها را می‌بینید، متوجه می‌شوید که این جزایر در گذشته چقدر محل تردد کشتی‌ها بودند و الان فقط تفریحی و گردشگری شده و امتیازها را به رقبای روبرو داده‌ایم. باید بازبینی کنیم که عرب‌ها چه کردند که گوی سبقت را از ما ربودند. ما در جلسات کمیسیون صنایع و بخش تجارت، دائماً در حوزه این بنادر صحبت می‌کنیم. روی دریای عمان بحث زیادی هست که از ظرفیتش استفاده خوبی کنیم. تا به الان دبیرخانه مناطق آزاد، ضعیف عمل کرده و همیشه در آنجا درگیری هست و سیاست‌گذاری های درستی ندارد. مثلاً وقتی قرار است برای کیش مدیرعاملی منصوب کنند باید آن مدیر، شخصی باشد که برند گردشگری داشته باشد. یا مثلاً مدیرعامل چابهار باید اقتصاد دریا را بشناسد و قانون تجارت و حقوق بین‌الملل را بداند تا ما را به سمت و سوی درستی هدایت کند، ولی هدف‌گذاری در انتصابات اصلاً تخصصی نیست و تا الان در این دولت موفق نشده‌اند مدیران خوبی را منصوب کنند.
وزیر اقتصاد باید یک نگاه ویژه به مناطق آزاد و خصوصاً جنوب داشته باشد
عضو مجمع نمایندگان استان آذربایجان شرقی تصریح کرد: بهبود اوضاع، مستلزم این است که وزیر اقتصاد یک نگاه ویژه به مناطق آزاد و خصوصاً جنوب داشته باشد. وقتی همه بنادر و جزایر را تبدیل به مناطق آزاد کردید، با داشتن ظرفیت‌های آن‌چنانی در داخل و نقش این‌ها، باید در اقتصاد کلان تعریف شود و بر اساس آن، کار را جلو ببرید.
وی گفت: موضوع این است که جایگاه این مناطق در اقتصاد کلان تعریف نشده و مدیران فکر می کنند که فقط باید در مناطق آزاد، زمین بفروشند و کارهای خودگردانی و محرومیت‌زدایی و... کنند، ولی اصلاً غرض در زمان قانون‌گذاری این نبوده است. باز به نظرم برای کار، دیر نیست. در شمال هم، بندر انزلی را داریم که منطقه آزاد است. شمال خیلی ظرفیت تجارت دریایی را ندارد، ولی جنوب به شدت دارد، ولی رها شده است.
با رسیدگی به مناطق آزاد، تا حد زیادی، بحث اشتغال‌زایی در آن مناطق حل می‌شود
پاشایی در پایان خاطرنشان کرد: با رسیدگی به این مناطق، تا حد زیادی، بحث اشتغال‌زایی در آن مناطق حل می‌شود. در بنادر بزرگ دنیا که حجم عظیمی کالا صادرات و واردات می‌شود، میزان ایجاد شغل، بسیار بالاست. اقتصادی‌ترین شهر کشوری مثل هندوستان، بندر بمبئی است. از ضعیف‌ترین قشر که زاغه‌نشین‌ها هستند تا ثروتمندترین افراد که در گران‌ترین برج‌های هند ساکن هستند، در این بندر مشغول به کار و تاثیرگذاری می‌باشند. با اقتصاد دریا، گره‌های بسیار بزرگی باز خواهد شد. حتی در حوزه دور زدن تحریم‌ها و کم‌اثر کردن آن‌ها اتفاقات مهمی خواهد افتاد، یعنی یک بندر، کنترلش راحت‌تر و تجارت دریایی در آن، بهتر است.