از آژیر قرمز سدها تا کاهش سطح آب سفره‌های زیرزمینی اقتصاد سرآمد گزارش می دهد
مدیریت کم آبی کشور به کدام سو می رود؟
گروه آب و انرژی – امید اسماعیلی - بحران آبی در کشور مساله جدی بوده و هست، به طور معمول و مرتب در رسانه ها خبر از خشکسالی پی درپی،کم آبی و کاهش سطح آب های ذخیره در سدهای کشور منتشر می شود و این به معنای این است که بیشتر مسئولان و مردم ایران با مدیریت مصرف، اصلاح شبکه توزیع و آبرسانی نگرانی خود را از این مهم ابراز کنند. استان کرمان به ویژه شهرهای شمالی استان به دلیل خشکسالی سال‌های اخیر و کاهش نزولات جوی در تنش آبی به سر می برند و در ایام گرم سال با مشکل تامین آب شرب مواجه هستند.
به منظور تامین آب شرب شهرهای کرمان و رفسنجان در اجرای پروژه انتقال آب از خط انتقال خلیج فارس با ظرفیت ۳۰ میلیون متر مکعب بهمن سال گذشته توسط وزیر نیرو آغاز شد که گفته شده برای تابستان امسال به بهره برداری می رسد، شهرهای زرند و سیرجان نیز در فاز بعدی این طرح قرار دارند. اما آیا این چیزی از نگرانی مردم و جدیت مدیران و مسئولان حوزه آب برای برنامه ریزی برای مدیرت مصرف کم می کند؟
حامد فراز،مدیر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه ای استان کرمان گفت: مجموع ذخیره سد های استان معادل ۳۸ درصد ظرفیت مخازن این سدهاست که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۹ درصد کاهش دارد. وی افزود: حجم موجودی ذخیره سدهای استان کرمان در سال گذشته ۳۲۷ میلیون متر مکعب بود اما در سال جاری ذخیره آب سدها به ۲۱۷ میلیون و ۳۰۰ هزار متر مکعب رسیده است و نشان می دهد موجودی آب در پشت سدهای کرمان نسبت به سال گذشته حدود ۱۱۰ میلیون مترمکعب کاهش دارد.
وی با بیان اینکه استان کرمان دارای چهار سد در حال بهره برداری است افزود: تا تاریخ ۱۴ فروردین میزان آب سدها به ترتیب شامل سد جیرفت ۱۱۹ میلیون مترمکعب معادل ۳۵ درصد، سد تنگوئیه سیرجان هشت میلیون مترمکعب معادل ۲۰ درصد، سد شهید سلیمانی بافت ۱۹ میلیون و ۶۰۰ هزار متر مکعب معادل ۴۹ درصد و سد نسا در بم ۷۷ میلیون و ۸۰۰ هزار متر مکعب معادل ۴۶ درصد است.مدیر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه ای کرمان تاکید کرد: کل ورودی برای سدهای استان در سال آبی جاری ۶۷ میلیون و ۲ هزار مترمکعب است که این عدد در سال آبی گذشته ۱۷۶ میلیون و ۳۰۰ هزار مترمکعب بود.
فراز اظهار داشت: کاهش نسبتا زیاد حجم سدهای استان متاثر از تداوم خشکسالی و کمبود نزولات جوی در سال آبی جاری است.
وی در عین حال افزود: برای عبور از شرایط کم آبی، مدیریت مصرف در خصوص ذخیره مخزن سدهای استان به صورت دقیق و صحیح اعمال شده است.فراز خاطر نشان کرد: البته مدیریت آب در سدهای استان تنها با همراهی ذی‌نفعان در مصرف بهینه منابع آبی موجود میسر است و بایستی کشاورزان استان به واقعیت کم آبی استان توجه کنند.
زنگ خطر در سفره‌های زیرزمینی استان زنجان
در استان کرمان اما درگیری دیگری به نام کاهش شدید سطح آب در سفره‌های زیرزمینی رخ داده است، کاهش سالانه 80سانتیمتر؟
اکبر باقری،سرپرست شرکت آب منطقه ای زنجان گفت: این استان هفت دشت دارد که از این تعداد پنج دشت ممنوعه است و به دلیل برداشتهای نامتعارف و مواجهه با خشکسالی‌های پی درپی سالانه به طور میانگین ۸۰ درصد سطح سفره های آبهای زیرزمینی استان کاهش می‌یابد.
وی دشتهای ممنوعه این استان را شامل دشت زنجان، ابهر، قیدار، سجاس و گل تپه زرین آباد بیان کرد و افزود: برداشت آب از دشت های ممنوعه تنها در موارد و مصارف خاص از جمله شرب و به طور محدود انجام می شود.
باقری میزان بارندگی های روی داده در این استان را در سال آبی جاری به طور متوسط ۱۸۲ میلی متر بیان کرد و افزود: این میزان بارندگی نسبت به سال آبی گذشته که ۱۶۰ میلیمتر بود ۱۳.۵ درصد رشد و نسبت به بلند مدت ۲ درصد کاهش یافته است.وی با اشاره به وضعیت منابع آبی و کاهش میزان ذخیره آب در مخزن سدهای استان گفت: میزان آب ورودی به مخزن سد تهم تاکنون حدود ۶.۵ میلیون مترمکعب بوده است که سال گذشته یک میلیون مترمکعب بود، این درحالی است که میزان پرشدگی مخزن این سد هم اکنون ۲۱ درصد است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰ درصد کاهش دارد.
باقری گفت: حجم آب ورودی به مخزن سد گلابر ۲.۶۲ میلیون مترمکعب است که با این میزان، پرشدگی این سد ۴۲ درصد است و میزان ورودی آب به سد گلابر در سال گذشته ۲.۵۷ میلیون مترمکعب و میزان پرشدگی آن بیشتر از امسال بود.وی اظهار کرد: ورودی آب به سد کینه ورس ۲.۶۶میلیون مترمکعب و پرشدگی آن ۵۱ درصد است که این میزان نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد کاهش یافته است و حجم آب ورودی به سد تالوار نیز هم اکنون ۱۷ میلیون مترمکعب است که این میزان در سال گذشته ۱۱ میلیون مترمکعب بود و میزان پرشدگی آن نیز ۲۴ درصد است.باقری با بیان اینکه مدیریت مصرف از سوی مشترکان و افزایش میزان بارشها، انسداد چاه‌های غیرمجاز، تعدیل و اصلاح پروانه ها از جمله اقداماتی است که می تواند در کاهش برداشت از آبهای زیرزمینی و افت سطح سفره های آب موثر باشد، افزود: هم اکنون میزان مصرف آب در بخش کشاورزی استان ۹۰ درصد، شرب ۶ درصد و بخش صنعت چهار درصد است.
وی یادآورشد: در راستای مدیریت مصرف و پیشگیری از برداشتهای غیرمجاز آب، سال گذشته ۳۲۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود و ۲۱۰ دستگاه کنتور نصب شد و ۳۱۸ مورد با افرادیکه با ادوات غیرمجاز برداشت آب در استان فعالیت داشتند برخورد و از فعالیت آنها جلوگیری شد.
رشد ۱۲ درصدی حجم آب موجود در سدهای کشور
در این میان اما خبرگزاری ایرنا با انتشار خبری مبنی بر «رشد ۱۲ درصدی حجم آب موجود در سدهای کشور» نوید نسبتا خوبی داده است.
در این خبر آمده است: حجم آب موجود در سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۱) تا پایان نوزدهمین روز از فروردین ۱۴۰۲ با رشد ۱۲ درصدی روبه‌رو شد. هم‌زمان با گرم شدن تدریجی هوا، فعالیت ذوب شدگی پوشش برفی سبب افزایش حجم آب موجود در سدها و افزایش میزان پرشدگی آنها شده است.تازه‌ترین گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور نشان از آن دارد که حجم آب موجود در سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا نوزدهم فروردین ۱۴۰۲ به عدد ۲۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب رسیده است.پارسال و در همین بازه زمانی این میزان ۲۵ میلیارد و ۷۳۰ میلیون متر مکعب بوده که رشد حدود ۱۲ درصدی را نشان می‌دهد.
حجم آب ورودی به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا نوزدهم فروردین ۲۳ میلیارد و ۲۶۰ میلیون متر مکعب شده است. این در حالی است که پارسال و در همین بازه زمانی حجم آب ورودی به سدهای کشور ۱۹ میلیارد و ۶۲۰ میلیون متر مکعب بوده که ۱۸ درصد رشد یافته است.
حجم آب خروجی از مخازن سدهای کشور همدر مدت یاد شده از سال آبی جاری ۱۳ میلیارد و ۵۴۰ میلیون متر مکعب شده است. این میزان پارسال در همین بازه زمانی ۱۳ میلیارد و ۱۸۰ میلیون متر مکعب بوده است.
درصد پُرشدگی سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا نوزدهم فروردین به ۵۸ درصد افزایش یافت.نتیجه گیری: با این حال و با وجود خبرهای به اکثر منفی درباره تامین آب شرب و آب مصارف کشاورزی و ... نگرانی همچنان پابرجاست و بایستی دید که وزارت نیرو و دست اندرکاران بحران مدیریت کشور برنامه یا دستورالعملی برای گذر از بحران واقعی آب در بلند مدت دارند یا همچنان نگاه بر برنامه کوتاه مدت برای گذر از این تابستان و آن تابستان پیش روست!.
به منظور تامین آب شرب شهرهای کرمان و رفسنجان در اجرای پروژه انتقال آب از خط انتقال خلیج فارس با ظرفیت ۳۰ میلیون متر مکعب بهمن سال گذشته توسط وزیر نیرو آغاز شد که گفته شده برای تابستان امسال به بهره برداری می رسد، شهرهای زرند و سیرجان نیز در فاز بعدی این طرح قرار دارند. اما آیا این چیزی از نگرانی مردم و جدیت مدیران و مسئولان حوزه آب برای برنامه ریزی برای مدیرت مصرف کم می کند؟
حامد فراز،مدیر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه ای استان کرمان گفت: مجموع ذخیره سد های استان معادل ۳۸ درصد ظرفیت مخازن این سدهاست که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۹ درصد کاهش دارد. وی افزود: حجم موجودی ذخیره سدهای استان کرمان در سال گذشته ۳۲۷ میلیون متر مکعب بود اما در سال جاری ذخیره آب سدها به ۲۱۷ میلیون و ۳۰۰ هزار متر مکعب رسیده است و نشان می دهد موجودی آب در پشت سدهای کرمان نسبت به سال گذشته حدود ۱۱۰ میلیون مترمکعب کاهش دارد.
وی با بیان اینکه استان کرمان دارای چهار سد در حال بهره برداری است افزود: تا تاریخ ۱۴ فروردین میزان آب سدها به ترتیب شامل سد جیرفت ۱۱۹ میلیون مترمکعب معادل ۳۵ درصد، سد تنگوئیه سیرجان هشت میلیون مترمکعب معادل ۲۰ درصد، سد شهید سلیمانی بافت ۱۹ میلیون و ۶۰۰ هزار متر مکعب معادل ۴۹ درصد و سد نسا در بم ۷۷ میلیون و ۸۰۰ هزار متر مکعب معادل ۴۶ درصد است.مدیر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه ای کرمان تاکید کرد: کل ورودی برای سدهای استان در سال آبی جاری ۶۷ میلیون و ۲ هزار مترمکعب است که این عدد در سال آبی گذشته ۱۷۶ میلیون و ۳۰۰ هزار مترمکعب بود.
فراز اظهار داشت: کاهش نسبتا زیاد حجم سدهای استان متاثر از تداوم خشکسالی و کمبود نزولات جوی در سال آبی جاری است.
وی در عین حال افزود: برای عبور از شرایط کم آبی، مدیریت مصرف در خصوص ذخیره مخزن سدهای استان به صورت دقیق و صحیح اعمال شده است.فراز خاطر نشان کرد: البته مدیریت آب در سدهای استان تنها با همراهی ذی‌نفعان در مصرف بهینه منابع آبی موجود میسر است و بایستی کشاورزان استان به واقعیت کم آبی استان توجه کنند.
زنگ خطر در سفره‌های زیرزمینی استان زنجان
در استان کرمان اما درگیری دیگری به نام کاهش شدید سطح آب در سفره‌های زیرزمینی رخ داده است، کاهش سالانه 80سانتیمتر؟
اکبر باقری،سرپرست شرکت آب منطقه ای زنجان گفت: این استان هفت دشت دارد که از این تعداد پنج دشت ممنوعه است و به دلیل برداشتهای نامتعارف و مواجهه با خشکسالی‌های پی درپی سالانه به طور میانگین ۸۰ درصد سطح سفره های آبهای زیرزمینی استان کاهش می‌یابد.
وی دشتهای ممنوعه این استان را شامل دشت زنجان، ابهر، قیدار، سجاس و گل تپه زرین آباد بیان کرد و افزود: برداشت آب از دشت های ممنوعه تنها در موارد و مصارف خاص از جمله شرب و به طور محدود انجام می شود.
باقری میزان بارندگی های روی داده در این استان را در سال آبی جاری به طور متوسط ۱۸۲ میلی متر بیان کرد و افزود: این میزان بارندگی نسبت به سال آبی گذشته که ۱۶۰ میلیمتر بود ۱۳.۵ درصد رشد و نسبت به بلند مدت ۲ درصد کاهش یافته است.وی با اشاره به وضعیت منابع آبی و کاهش میزان ذخیره آب در مخزن سدهای استان گفت: میزان آب ورودی به مخزن سد تهم تاکنون حدود ۶.۵ میلیون مترمکعب بوده است که سال گذشته یک میلیون مترمکعب بود، این درحالی است که میزان پرشدگی مخزن این سد هم اکنون ۲۱ درصد است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰ درصد کاهش دارد.
باقری گفت: حجم آب ورودی به مخزن سد گلابر ۲.۶۲ میلیون مترمکعب است که با این میزان، پرشدگی این سد ۴۲ درصد است و میزان ورودی آب به سد گلابر در سال گذشته ۲.۵۷ میلیون مترمکعب و میزان پرشدگی آن بیشتر از امسال بود.وی اظهار کرد: ورودی آب به سد کینه ورس ۲.۶۶میلیون مترمکعب و پرشدگی آن ۵۱ درصد است که این میزان نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد کاهش یافته است و حجم آب ورودی به سد تالوار نیز هم اکنون ۱۷ میلیون مترمکعب است که این میزان در سال گذشته ۱۱ میلیون مترمکعب بود و میزان پرشدگی آن نیز ۲۴ درصد است.باقری با بیان اینکه مدیریت مصرف از سوی مشترکان و افزایش میزان بارشها، انسداد چاه‌های غیرمجاز، تعدیل و اصلاح پروانه ها از جمله اقداماتی است که می تواند در کاهش برداشت از آبهای زیرزمینی و افت سطح سفره های آب موثر باشد، افزود: هم اکنون میزان مصرف آب در بخش کشاورزی استان ۹۰ درصد، شرب ۶ درصد و بخش صنعت چهار درصد است.
وی یادآورشد: در راستای مدیریت مصرف و پیشگیری از برداشتهای غیرمجاز آب، سال گذشته ۳۲۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود و ۲۱۰ دستگاه کنتور نصب شد و ۳۱۸ مورد با افرادیکه با ادوات غیرمجاز برداشت آب در استان فعالیت داشتند برخورد و از فعالیت آنها جلوگیری شد.
رشد ۱۲ درصدی حجم آب موجود در سدهای کشور
در این میان اما خبرگزاری ایرنا با انتشار خبری مبنی بر «رشد ۱۲ درصدی حجم آب موجود در سدهای کشور» نوید نسبتا خوبی داده است.
در این خبر آمده است: حجم آب موجود در سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۱) تا پایان نوزدهمین روز از فروردین ۱۴۰۲ با رشد ۱۲ درصدی روبه‌رو شد. هم‌زمان با گرم شدن تدریجی هوا، فعالیت ذوب شدگی پوشش برفی سبب افزایش حجم آب موجود در سدها و افزایش میزان پرشدگی آنها شده است.تازه‌ترین گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور نشان از آن دارد که حجم آب موجود در سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا نوزدهم فروردین ۱۴۰۲ به عدد ۲۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب رسیده است.پارسال و در همین بازه زمانی این میزان ۲۵ میلیارد و ۷۳۰ میلیون متر مکعب بوده که رشد حدود ۱۲ درصدی را نشان می‌دهد.
حجم آب ورودی به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا نوزدهم فروردین ۲۳ میلیارد و ۲۶۰ میلیون متر مکعب شده است. این در حالی است که پارسال و در همین بازه زمانی حجم آب ورودی به سدهای کشور ۱۹ میلیارد و ۶۲۰ میلیون متر مکعب بوده که ۱۸ درصد رشد یافته است.
حجم آب خروجی از مخازن سدهای کشور همدر مدت یاد شده از سال آبی جاری ۱۳ میلیارد و ۵۴۰ میلیون متر مکعب شده است. این میزان پارسال در همین بازه زمانی ۱۳ میلیارد و ۱۸۰ میلیون متر مکعب بوده است.
درصد پُرشدگی سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا نوزدهم فروردین به ۵۸ درصد افزایش یافت.نتیجه گیری: با این حال و با وجود خبرهای به اکثر منفی درباره تامین آب شرب و آب مصارف کشاورزی و ... نگرانی همچنان پابرجاست و بایستی دید که وزارت نیرو و دست اندرکاران بحران مدیریت کشور برنامه یا دستورالعملی برای گذر از بحران واقعی آب در بلند مدت دارند یا همچنان نگاه بر برنامه کوتاه مدت برای گذر از این تابستان و آن تابستان پیش روست!.