شوراي عالي دریایی چكاره است؟ براي چه تشكيل شد؟ اقتصادسرآمد بررسی می کند؛
شورای عالی صنایع دریایی و ابهام در برنامه توسعه هفتم
گروه اقتصاددریاپایه – ایرج گلشنی - وجود شورای عالی دریایی با ریاست رئیس جمهوری و عضویت 6 وزیر و دبیری وزیر صنعت، معدن و تجارت، اين اميد را خلق كرده بود كه در حوزه اقتصاددرياپايه ايران، اتفاق خوبي رخ دهد. اين شورا بعد از سال‌ها بود و نبود، در ارديبهشت سال جاري براي اولين بار با حضور رئيس جمهور تشكيل جلسه داد و همه ما هم نظر شديم كه امسال براي سواحل و درياهاي ايران، سال نكويي است و آباداني به سوي سواحل ايران مي‌رود و درياهاي ايران مسير ارزآوري بزرگ خواهند شد.
با قدری حوصله شورای عالی صنایع دریایی و اهدافی که در قالب چشم انداز برای آن متصور شده بودند را مرور می کنیم:
حضور مقتدرانه ، ارزش آفرین و ایمن در عرصه دریا و اداره دانش بنیان و مدبرانه فعالیت های دریایی به نحوی که موضوعات زیر محقق شود
تحقق سهم صنایع و امور دریایی از تولید ناخالص ملی در افق 1404
دستیابی به حداکثر سطح بهره گیری از منابع و امکانات داخلی در توسعه صنایع و امور دریایی کشور
دستیابی به مزیت های رقابتی پایدار در صنعت کشتی سازی، تولید تجهیزات و قطعات مورد نیاز کشتی، ساخت و سازهای ساحلی و فرا ساحلی و تعمیرات کشتی
بهره مندی از زنجیره حمل و نقل دریایی هوشمند، ارزش آفرین ،چابک و مرتبط با شبکه حمل و نقل ملی و جهانی
بهره برداری مسئولانه، پایدار و اولویت مدار از منابع و ذخایر دریایی
برخورداری از زیر ساخت های کارآمد در بخش گردشگری دریایی
برخورداری از زیر ساخت های کارآمد در بخش شیلات، فرآورده های دریایی و انرژی حاصل از دریا
امنیت بخشی در سطح منطقه و توانمند در انجام دفاع بازدارنده
بهره مندی از زنجیره تامین یکپارچه و پویا در تجهیزات و قطعات صنایع و امور دریایی
این موارد که با هم مرور کردیم اگر جنبه اجرایی به خود می گرفت که صنایع دریایی کشور به معنای واقعی جایگاه خاصی در جهان به خود اختصاص می داد.
وقتی ماموریت شورای عالی صنایع دریایی کشور را مرور می کنیم با خود چه غرور، شور و شعفی خواهیم کرد که این شورا با به سرانجام رساندن این موارد مهم کلیدی و اساسی چه ها که می تواند بکند؟
• توسعه اشتغال در استان های ساحلی
• توسعه ناوگان دریایی کشور
• توسعه ظرفیت های ساخت کشتی ، قطعات ، تاسیسات و تجهیزات دریایی
• توسعه توان صادراتی از طریق توسعه بنادر و ناوگان دریایی
• توسعه توان رقابت درصنعت حمل و نقل دریایی در منطقه
• توسعه سرمایه گذاری‌ها در صنایع و امور دریایی
• توسعه زیر ساخت ها در بخش گردشگری دریایی
• توسعه زیر ساخت ها در بخش شیلات ، فرآورده های دریایی و انرژی حاصل از دریا
• توسعه مطالعات و پژوهش ها در علوم دریایی
• استفاده حداکثری از توان و امکانات داخلی در حوزه دریایی
جلسه با حضور رئيسي برگزار شد و كلي هم برايش تبليغ كردند! گزارش‌هاي خوبي داده شد و سخنان خوبي شنيده شد و مصوبات خوبي هم از آب در آمد. مثلا، در شورای عالی صنایع دریایی در حضور رئیس جمهوری مطرح شده، نوسازی ناوگان چوبی و لنج‌هاست. بر اساس آمار سازمان بنادر و دریانوردی، بالغ بر 5000 لنج بالای 25 سال عمر دارند و مقرر گردید به ازای هر 5 لنج از این آمار، یک شناور فولادی بزرگ با وزن 250 تن ساخته شود و 1000 فروند از این ناوگان چوبی هم در برنامه نوسازی قرار گرفته است . بر اساس برآورد انجام شده برای نوسازی ناوگان دریایی به 12 میلیارد دلار اعتبار نیاز است.
اين يكي از حرف‌هاي خوب و درستي بود كه در شوراي عالي زده شد و برايش نسخه درماني هم پيچيدند؛ اما...
برنامه هفتم توسعه درباره اقتصاددریا
چه می گوید
اما سند برنامه هفتم توسعه كه منتشر شد، با كمال تعجب ديديم كه هيچ بندي در رابطه با مسائل دريايي و سواحل ايران در برنامه نيست كه نيست! ذهن رفت به سمت شوراي عالي! سوال پشت سوال مي‌آيد: شوراي عالي هيچ‌كاره بود؟ براي چه تشكيل شد؟ مصوبات شوراي عالي به چه كاري مي‌آيد؟ اين شورا به برنامه هفتم كه همه اقتصاددرياپايه را حذف كرده است، هيچ اعتراضي ندارد؟
البته چه كسي به چه كسي اعتراض كند؟ مانند اين است كه من كه نگارنده اين سطور هستم، به خودم اعتراض كنم كه چرا فلان جمله را نوشتي يا فلان جمله را ننوشتي؟!
شورا بازي
ما تعداد زيادي شورا داريم. از معمولي تا عالي. جلسه مي‌گذارند، ميوه و شيريني‌اش را مي‌خورند، حقوق و حق‌جلسه‌اش را مي‌گيرند و ساعتي با هم گپ مي‌زنند و ديگر هيچ. اين يك جور شورا بازي است كه از يك سو، تشكيل مي‌دهيم كه تشكيل داده باشيم، مصوباتي مي‌گذاريم كه دست خالي نرفته باشيم و ميوه و شيريني را حلال كرده باشيم و ديگر هيچ. كار شورا همين جا تمام مي‌شود. بعد از اين هر كس بايد برود سي كار خودش!
مثلا سازمان برنامه و بودجه هر چه در جلسه شوراي عالي دريايي كشور با حضور رئيس جمهور شنيده را فراموش كند و برود سند برنامه هفتم را «مساله‌محور» بنويسد! اين يعني بود و نبود شوراي عالي يكي است و ارزش تصميم‌سازي و تصميم‌گيري ندارد. دارد؟
تبعيدگاه سواحل ايران
برنامه هفتم توسعه يعني، 5 سال ديگر خبري از توسعه سواحل و تحول در اقتصاددرياپايه نيست. شايد منطق بر اين است كه ما نيم قرن تاخير داريم، 5 سال ديگر رويش!
اين است كه همچنان بايد به سواحل به عنوان تبعيدگاه و محل كار شاق نگاه كنيم. خبري از آباداني به سبك كره‌جنوبي، ژاپن، امريكا، آلمان و... در سواحل ايران نيست. سواحل ايران را با همان بلم پوسيده و لباس‌هاي مندرس چند ماهيگير بايد به خاطر آوريم. ديگر اميدي هم به تشكيل شوراي عالي به رياست رئيس جمهور نيست. مگر برگزار نشد؟ چه شد؟
مجلس شوراي اسلامي
شوراي عالي كه به رياست رئيس جمهور تشكيل شد كه در نهایت و در عمل بی نتیجه بود. بايد منتظر بمانيم كه بدانيم مجلس چه مي‌كند و طي چندماه آينده آيا توجهات به تاکیدات مقام معظم رهبری بر اقتصاد درياپايه و توسعه مَكُران برمي‌گردد يا قصه برود تا 5 سال آينده و اميدوار باشيم كه در برنامه هشتم توسعه اتفاقي بيفتد؛ البته به شرطي كه آن زمان، اين سازمان برنامه و بودجه را كسي بتواند مهار كند.
آيا تبعيدگاه سواحل ايران به آرمان‌شهر ايرانيان بدل مي‌شود؟
با قدری حوصله شورای عالی صنایع دریایی و اهدافی که در قالب چشم انداز برای آن متصور شده بودند را مرور می کنیم:
حضور مقتدرانه ، ارزش آفرین و ایمن در عرصه دریا و اداره دانش بنیان و مدبرانه فعالیت های دریایی به نحوی که موضوعات زیر محقق شود
تحقق سهم صنایع و امور دریایی از تولید ناخالص ملی در افق 1404
دستیابی به حداکثر سطح بهره گیری از منابع و امکانات داخلی در توسعه صنایع و امور دریایی کشور
دستیابی به مزیت های رقابتی پایدار در صنعت کشتی سازی، تولید تجهیزات و قطعات مورد نیاز کشتی، ساخت و سازهای ساحلی و فرا ساحلی و تعمیرات کشتی
بهره مندی از زنجیره حمل و نقل دریایی هوشمند، ارزش آفرین ،چابک و مرتبط با شبکه حمل و نقل ملی و جهانی
بهره برداری مسئولانه، پایدار و اولویت مدار از منابع و ذخایر دریایی
برخورداری از زیر ساخت های کارآمد در بخش گردشگری دریایی
برخورداری از زیر ساخت های کارآمد در بخش شیلات، فرآورده های دریایی و انرژی حاصل از دریا
امنیت بخشی در سطح منطقه و توانمند در انجام دفاع بازدارنده
بهره مندی از زنجیره تامین یکپارچه و پویا در تجهیزات و قطعات صنایع و امور دریایی
این موارد که با هم مرور کردیم اگر جنبه اجرایی به خود می گرفت که صنایع دریایی کشور به معنای واقعی جایگاه خاصی در جهان به خود اختصاص می داد.
وقتی ماموریت شورای عالی صنایع دریایی کشور را مرور می کنیم با خود چه غرور، شور و شعفی خواهیم کرد که این شورا با به سرانجام رساندن این موارد مهم کلیدی و اساسی چه ها که می تواند بکند؟
• توسعه اشتغال در استان های ساحلی
• توسعه ناوگان دریایی کشور
• توسعه ظرفیت های ساخت کشتی ، قطعات ، تاسیسات و تجهیزات دریایی
• توسعه توان صادراتی از طریق توسعه بنادر و ناوگان دریایی
• توسعه توان رقابت درصنعت حمل و نقل دریایی در منطقه
• توسعه سرمایه گذاری‌ها در صنایع و امور دریایی
• توسعه زیر ساخت ها در بخش گردشگری دریایی
• توسعه زیر ساخت ها در بخش شیلات ، فرآورده های دریایی و انرژی حاصل از دریا
• توسعه مطالعات و پژوهش ها در علوم دریایی
• استفاده حداکثری از توان و امکانات داخلی در حوزه دریایی
جلسه با حضور رئيسي برگزار شد و كلي هم برايش تبليغ كردند! گزارش‌هاي خوبي داده شد و سخنان خوبي شنيده شد و مصوبات خوبي هم از آب در آمد. مثلا، در شورای عالی صنایع دریایی در حضور رئیس جمهوری مطرح شده، نوسازی ناوگان چوبی و لنج‌هاست. بر اساس آمار سازمان بنادر و دریانوردی، بالغ بر 5000 لنج بالای 25 سال عمر دارند و مقرر گردید به ازای هر 5 لنج از این آمار، یک شناور فولادی بزرگ با وزن 250 تن ساخته شود و 1000 فروند از این ناوگان چوبی هم در برنامه نوسازی قرار گرفته است . بر اساس برآورد انجام شده برای نوسازی ناوگان دریایی به 12 میلیارد دلار اعتبار نیاز است.
اين يكي از حرف‌هاي خوب و درستي بود كه در شوراي عالي زده شد و برايش نسخه درماني هم پيچيدند؛ اما...
برنامه هفتم توسعه درباره اقتصاددریا
چه می گوید
اما سند برنامه هفتم توسعه كه منتشر شد، با كمال تعجب ديديم كه هيچ بندي در رابطه با مسائل دريايي و سواحل ايران در برنامه نيست كه نيست! ذهن رفت به سمت شوراي عالي! سوال پشت سوال مي‌آيد: شوراي عالي هيچ‌كاره بود؟ براي چه تشكيل شد؟ مصوبات شوراي عالي به چه كاري مي‌آيد؟ اين شورا به برنامه هفتم كه همه اقتصاددرياپايه را حذف كرده است، هيچ اعتراضي ندارد؟
البته چه كسي به چه كسي اعتراض كند؟ مانند اين است كه من كه نگارنده اين سطور هستم، به خودم اعتراض كنم كه چرا فلان جمله را نوشتي يا فلان جمله را ننوشتي؟!
شورا بازي
ما تعداد زيادي شورا داريم. از معمولي تا عالي. جلسه مي‌گذارند، ميوه و شيريني‌اش را مي‌خورند، حقوق و حق‌جلسه‌اش را مي‌گيرند و ساعتي با هم گپ مي‌زنند و ديگر هيچ. اين يك جور شورا بازي است كه از يك سو، تشكيل مي‌دهيم كه تشكيل داده باشيم، مصوباتي مي‌گذاريم كه دست خالي نرفته باشيم و ميوه و شيريني را حلال كرده باشيم و ديگر هيچ. كار شورا همين جا تمام مي‌شود. بعد از اين هر كس بايد برود سي كار خودش!
مثلا سازمان برنامه و بودجه هر چه در جلسه شوراي عالي دريايي كشور با حضور رئيس جمهور شنيده را فراموش كند و برود سند برنامه هفتم را «مساله‌محور» بنويسد! اين يعني بود و نبود شوراي عالي يكي است و ارزش تصميم‌سازي و تصميم‌گيري ندارد. دارد؟
تبعيدگاه سواحل ايران
برنامه هفتم توسعه يعني، 5 سال ديگر خبري از توسعه سواحل و تحول در اقتصاددرياپايه نيست. شايد منطق بر اين است كه ما نيم قرن تاخير داريم، 5 سال ديگر رويش!
اين است كه همچنان بايد به سواحل به عنوان تبعيدگاه و محل كار شاق نگاه كنيم. خبري از آباداني به سبك كره‌جنوبي، ژاپن، امريكا، آلمان و... در سواحل ايران نيست. سواحل ايران را با همان بلم پوسيده و لباس‌هاي مندرس چند ماهيگير بايد به خاطر آوريم. ديگر اميدي هم به تشكيل شوراي عالي به رياست رئيس جمهور نيست. مگر برگزار نشد؟ چه شد؟
مجلس شوراي اسلامي
شوراي عالي كه به رياست رئيس جمهور تشكيل شد كه در نهایت و در عمل بی نتیجه بود. بايد منتظر بمانيم كه بدانيم مجلس چه مي‌كند و طي چندماه آينده آيا توجهات به تاکیدات مقام معظم رهبری بر اقتصاد درياپايه و توسعه مَكُران برمي‌گردد يا قصه برود تا 5 سال آينده و اميدوار باشيم كه در برنامه هشتم توسعه اتفاقي بيفتد؛ البته به شرطي كه آن زمان، اين سازمان برنامه و بودجه را كسي بتواند مهار كند.
آيا تبعيدگاه سواحل ايران به آرمان‌شهر ايرانيان بدل مي‌شود؟