تکلیف ۸۷ میلیون بشکه‌ای میعانات گازی نفتکش‌ها چه شد؟
صفر شدن میلیون‌ها بشکه میعانات گازی شناور در خلیج فارس
گروه نفت و انرژی - جواد اصغری - سیاستمداران غربی همان ناباوران خیال‌پرست هرگز در قلب خالی از عشق و ایمان خود تصور نمی‌کردند، بار ۸۷ میلیون بشکه‌ای میعانات گازی در نفتکش‌های خلیج فارس که قرار بود تبدیل به پاشنه آشیل وزارت نفت دولت سیزدهم شود به ثروت بدل شود، موضوعی که رئیس‌جمهوری به‌تازگی آن را موجب نگرانی همگان اعلام کرده بود.
دو سال پیش که دولت سیزدهم از سوی مردم انتخاب شد، بسیاری از کارشناسان بر طبل توقف تولید در پارس جنوبی به‌دلیل نبود جا برای ذخیره‌سازی میعانات گازی می کوبیدند، در آن زمان ایران بیش از ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی روی آب ذخیره داشت و تصور بر این بود که ما باید تعداد کشتی بیشتری برای استمرار در تولید گاز کشور به‌منظور ذخیره‌سازی میعانات گازی خریداری کنیم.
با بازگشت تحریم‌های نفتی در آبان‌ماه ۹۷، بسیاری از خریداران از جمله کره‌جنوبی، چین، هند و ژاپن، واردات نفت خام و میعانات گازی خود از ایران را کاهش دادند همین موضوع نیز موجب شد تا دولت قبل نتواند میعانات گازی را بفروشد.
راهکار دولت گذشته برای این موضوع خرید نفتکش و ذخیره میعانات گازی روی آب بود تا تولید از پارس جنوبی متوقف نشود. بعضی از این نفتکش ها بیش از سه سال روی آب سرگردان بودند و در مجموع سالانه ۴۵۰ میلیون دلار هزینه نگهداری این میعانات روی آب بود.
اکنون نه تنها میعاناتی که تولید شده فروخته شده و بشکه‌ای به ذخیره‌سازی‌های روی آب اضافه نمی شود، بلکه میعانات گازی از پیش ذخیره شده هم با وجود سختگیرانه‌ترین تحریم‌ها فروخته و میعانات روی آب صفر شده، یعنی در عمل دولت سیزدهم یکی از آرزوهای وزیر پیشین نفت را برآورده کرده است.
موضوعی که سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری در نهمین گفت‌وگوی تلویزیونی خود به مناسبت دومین سالروز پیروزی‌اش در انتخابات به آن تأکید کرده و گفته بود: به صفر رساندن ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی شناور در سواحل که موجب نگرانی همگان شده بود، از نتایج تعامل و ارتباط با کشورهای منطقه و دیگر نقاط جهان است.
وی به افزایش فروش نفت و تحقق دیپلماسی انرژی در این دولت نیز اشاره کرد و گفت:درحوزه انرژی و فروش نفت نیز کشور ظرفیت‌های زیادی دارد، اما برخی مسئولان دولت گذشته می‌گفتند در روز بیش از ۳۰۰ هزار بشکه نفت، نمی‌توان فروخت. این در حالی است که در ماه‌های نخست دولت سیزدهم مشخص شد می‌توان روزانه بیش از این یک میلیون بشکه نفت هم فروخت و پول آن را نیز دریافت کرد و ۴۸۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه سال ۱۴۰۰ از این مسیر جبران شد.
شکست نظام تحریم، افزایش ارزآوری، آزادسازی ظرفیت نفتکش‌ها، رهایی از هزینه‌ها و کاهش خطرهای احتمالی امنیتی ناشی از انبارش، جلوگیری از پیامدهای محیط زیستی و افزایش امنیت انرژی کشور از جمله پیامدهای فروش میعانات گازی ذخیره شده در خلیج فارس برای ایران به شمار می‌آید، از این رو با انباشته نشدن ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی سرگردان روی دریا شاهد آن هستم که ۳۰ فروند نفتکش که برای ذخیره‌سازی این میعانات با هزینه سالانه ۴۵۰ میلیون دلار هزینه دیگر در آب‌های ایران وجود ندارند.
کارکنان صنعت نفت ریسک فروش در شرایط تحریمی و بازاریابی سخت را پی گرفتند، به عبارت دیگر، آنها با ایجاد تنوع در قراردادهای فروش نفت و بازاریابی‌های بسیار دقیق توانستند فروش نفت و میعانات گازی را افزایش دهند و از آن زمان تاکنون برای فروش میعانات گازی پشت میز ننشستند و همچنان به صورت شبانه‌روزی برای یافتن راهکارهای مختلف به‌منظور دور زدن تحریم و افزایش فروش نفت در تلاشند.
جالب است بدانید که اکنون روزانه ۸۰۰ تا ۸۵۴ هزار بشکه میعانات گازی در کشور تولید می‌شود و یک روز وقفه در روند صادرات این نوع نفت خام سبک می‌تواند برای ایران خطرناک و بسیار پرهزینه باشد، اما این گزارش در حالی تهیه شدهکه می عانات گازی ذخیره‌شده روی آب جمهوری اسلامی ایران با وجود تحریم‌های غربی، به صفر رسیده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران پیش از این اعلام کرد، افزایش صادرات نفت مربوط به مشتریان سنتی و مشتریان جدید است. درواقع علاوه بر بازاریابی‌ای که ایرانی‌ها برای فروش نفت خود در دولت سیزدهم انجام دادند، استفاده از فرصت‌هایی مانند توسعه پالایشگاه‌های فراسرزمینی نیز انجام شد. ایران پالایشگاه‌های نفت کشورهای دیگر را با دانش فنی بومی‌سازی شده، نوسازی می‌کند تا نفت خود را در این پالایشگاه‌ها پالایش کند. با این اقدام افزون بر افزایش صادرات نفت، صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز انجام خواهد شد.
این اقدام‌ها در کنار افزایش ظرفیت تولید نفت کشور که بیشتر بر برداشت از میدان‌های مشترک مانند غرب کارون انجام شد، بر اساس داده‌های کشتیرانی، در شرایط محدودیت تولید برخی کشورها، تولید و صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۳ رکوردهای جدیدی را شکست. اطلاعات مؤسسه کپلر نشان می‌دهد صادرات نفت خام ایران در ماه مه (اردیبهشت و خرداد) از یک و نیم میلیون بشکه در روز بیشتر شده که از سال ۲۰۱۸ تاکنون بی‌سابقه است. این در حالی است که صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۱۸ و پیش از خروج آمریکا از برجام ۲.۵ میلیون بشکه بود، اما با بازگشت تحریم‌ها، صادرات نفت در دولت گذشته تا زیر ۲۰۰ هزار بشکه در روز نیز کاهش یافت.
ظرفیت تولید نفت به‌عنوان یکی از ابزارهای قدرت هر کشور نفتی در چانه‌زنی‌های سیاسی و اقتصادی به‌شمار می‌رود. اگرچه ظرفیت‌سازی برای تولید نفت به‌صورت بهینه انجام می‌شود، اما یکی از مواردی که باید مورد توجه باشد ظرفیت‌سازی با نگاه به کمیت اقتصادی است. داشتن ظرفیت ۴ میلیون بشکه با توجه به بازار نفت ایران در آینده و برنامه‌های نگهداشت توان تولید و چشم‌اندازی که از شرایط مربوط به محیط خارجی پیش روی ایران است، ظرفیتی بهینه و مطمئن به‌شمار می‌رود.
صنعت نفت ایران چند دهه است که با انواع تحریم روبه‌روست؛ تحریم‌هایی که بر مقدار تولید و صادرات نفت کشور اثر مستقیم داشته و تنها هر زمان که مناسبات بین‌المللی تا حدی با گشایش همراه بوده، ایران توانسته صادرات نفتی بیش از ۲ میلیون بشکه در روز داشته باشد.
مذاکرات انجام می‌شد و در کنار آن شرکت ملی نفت ایران علاوه بر مسیرهای گذشته برای افزایش صادرات نفت، فرصت‌های جدیدی ایجاد می‌کرد؛ فرصت‌هایی که از توسعه مناسبات با مشتریان قدیمی آغاز شد و تا جذب مشتریان جدید ادامه یافت. این رونق دیپلماسی در حوزه نفت تا آنجا پیش رفت که با وجود آنکه در ابتدای دولت سیزدهم بیش از ۸۰ میلیون بشکه میعانات گازی ایران روی آب ذخیره شده بود، حالا به گفته وزیر نفت و در آستانه دومین سال روی کار آمدن این دولت، ذخیره میعانات گازی روی آب به صفر رسیده است.
دو سال پیش که دولت سیزدهم از سوی مردم انتخاب شد، بسیاری از کارشناسان بر طبل توقف تولید در پارس جنوبی به‌دلیل نبود جا برای ذخیره‌سازی میعانات گازی می کوبیدند، در آن زمان ایران بیش از ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی روی آب ذخیره داشت و تصور بر این بود که ما باید تعداد کشتی بیشتری برای استمرار در تولید گاز کشور به‌منظور ذخیره‌سازی میعانات گازی خریداری کنیم.
با بازگشت تحریم‌های نفتی در آبان‌ماه ۹۷، بسیاری از خریداران از جمله کره‌جنوبی، چین، هند و ژاپن، واردات نفت خام و میعانات گازی خود از ایران را کاهش دادند همین موضوع نیز موجب شد تا دولت قبل نتواند میعانات گازی را بفروشد.
راهکار دولت گذشته برای این موضوع خرید نفتکش و ذخیره میعانات گازی روی آب بود تا تولید از پارس جنوبی متوقف نشود. بعضی از این نفتکش ها بیش از سه سال روی آب سرگردان بودند و در مجموع سالانه ۴۵۰ میلیون دلار هزینه نگهداری این میعانات روی آب بود.
اکنون نه تنها میعاناتی که تولید شده فروخته شده و بشکه‌ای به ذخیره‌سازی‌های روی آب اضافه نمی شود، بلکه میعانات گازی از پیش ذخیره شده هم با وجود سختگیرانه‌ترین تحریم‌ها فروخته و میعانات روی آب صفر شده، یعنی در عمل دولت سیزدهم یکی از آرزوهای وزیر پیشین نفت را برآورده کرده است.
موضوعی که سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری در نهمین گفت‌وگوی تلویزیونی خود به مناسبت دومین سالروز پیروزی‌اش در انتخابات به آن تأکید کرده و گفته بود: به صفر رساندن ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی شناور در سواحل که موجب نگرانی همگان شده بود، از نتایج تعامل و ارتباط با کشورهای منطقه و دیگر نقاط جهان است.
وی به افزایش فروش نفت و تحقق دیپلماسی انرژی در این دولت نیز اشاره کرد و گفت:درحوزه انرژی و فروش نفت نیز کشور ظرفیت‌های زیادی دارد، اما برخی مسئولان دولت گذشته می‌گفتند در روز بیش از ۳۰۰ هزار بشکه نفت، نمی‌توان فروخت. این در حالی است که در ماه‌های نخست دولت سیزدهم مشخص شد می‌توان روزانه بیش از این یک میلیون بشکه نفت هم فروخت و پول آن را نیز دریافت کرد و ۴۸۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه سال ۱۴۰۰ از این مسیر جبران شد.
شکست نظام تحریم، افزایش ارزآوری، آزادسازی ظرفیت نفتکش‌ها، رهایی از هزینه‌ها و کاهش خطرهای احتمالی امنیتی ناشی از انبارش، جلوگیری از پیامدهای محیط زیستی و افزایش امنیت انرژی کشور از جمله پیامدهای فروش میعانات گازی ذخیره شده در خلیج فارس برای ایران به شمار می‌آید، از این رو با انباشته نشدن ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی سرگردان روی دریا شاهد آن هستم که ۳۰ فروند نفتکش که برای ذخیره‌سازی این میعانات با هزینه سالانه ۴۵۰ میلیون دلار هزینه دیگر در آب‌های ایران وجود ندارند.
کارکنان صنعت نفت ریسک فروش در شرایط تحریمی و بازاریابی سخت را پی گرفتند، به عبارت دیگر، آنها با ایجاد تنوع در قراردادهای فروش نفت و بازاریابی‌های بسیار دقیق توانستند فروش نفت و میعانات گازی را افزایش دهند و از آن زمان تاکنون برای فروش میعانات گازی پشت میز ننشستند و همچنان به صورت شبانه‌روزی برای یافتن راهکارهای مختلف به‌منظور دور زدن تحریم و افزایش فروش نفت در تلاشند.
جالب است بدانید که اکنون روزانه ۸۰۰ تا ۸۵۴ هزار بشکه میعانات گازی در کشور تولید می‌شود و یک روز وقفه در روند صادرات این نوع نفت خام سبک می‌تواند برای ایران خطرناک و بسیار پرهزینه باشد، اما این گزارش در حالی تهیه شدهکه می عانات گازی ذخیره‌شده روی آب جمهوری اسلامی ایران با وجود تحریم‌های غربی، به صفر رسیده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران پیش از این اعلام کرد، افزایش صادرات نفت مربوط به مشتریان سنتی و مشتریان جدید است. درواقع علاوه بر بازاریابی‌ای که ایرانی‌ها برای فروش نفت خود در دولت سیزدهم انجام دادند، استفاده از فرصت‌هایی مانند توسعه پالایشگاه‌های فراسرزمینی نیز انجام شد. ایران پالایشگاه‌های نفت کشورهای دیگر را با دانش فنی بومی‌سازی شده، نوسازی می‌کند تا نفت خود را در این پالایشگاه‌ها پالایش کند. با این اقدام افزون بر افزایش صادرات نفت، صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز انجام خواهد شد.
این اقدام‌ها در کنار افزایش ظرفیت تولید نفت کشور که بیشتر بر برداشت از میدان‌های مشترک مانند غرب کارون انجام شد، بر اساس داده‌های کشتیرانی، در شرایط محدودیت تولید برخی کشورها، تولید و صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۳ رکوردهای جدیدی را شکست. اطلاعات مؤسسه کپلر نشان می‌دهد صادرات نفت خام ایران در ماه مه (اردیبهشت و خرداد) از یک و نیم میلیون بشکه در روز بیشتر شده که از سال ۲۰۱۸ تاکنون بی‌سابقه است. این در حالی است که صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۱۸ و پیش از خروج آمریکا از برجام ۲.۵ میلیون بشکه بود، اما با بازگشت تحریم‌ها، صادرات نفت در دولت گذشته تا زیر ۲۰۰ هزار بشکه در روز نیز کاهش یافت.
ظرفیت تولید نفت به‌عنوان یکی از ابزارهای قدرت هر کشور نفتی در چانه‌زنی‌های سیاسی و اقتصادی به‌شمار می‌رود. اگرچه ظرفیت‌سازی برای تولید نفت به‌صورت بهینه انجام می‌شود، اما یکی از مواردی که باید مورد توجه باشد ظرفیت‌سازی با نگاه به کمیت اقتصادی است. داشتن ظرفیت ۴ میلیون بشکه با توجه به بازار نفت ایران در آینده و برنامه‌های نگهداشت توان تولید و چشم‌اندازی که از شرایط مربوط به محیط خارجی پیش روی ایران است، ظرفیتی بهینه و مطمئن به‌شمار می‌رود.
صنعت نفت ایران چند دهه است که با انواع تحریم روبه‌روست؛ تحریم‌هایی که بر مقدار تولید و صادرات نفت کشور اثر مستقیم داشته و تنها هر زمان که مناسبات بین‌المللی تا حدی با گشایش همراه بوده، ایران توانسته صادرات نفتی بیش از ۲ میلیون بشکه در روز داشته باشد.
مذاکرات انجام می‌شد و در کنار آن شرکت ملی نفت ایران علاوه بر مسیرهای گذشته برای افزایش صادرات نفت، فرصت‌های جدیدی ایجاد می‌کرد؛ فرصت‌هایی که از توسعه مناسبات با مشتریان قدیمی آغاز شد و تا جذب مشتریان جدید ادامه یافت. این رونق دیپلماسی در حوزه نفت تا آنجا پیش رفت که با وجود آنکه در ابتدای دولت سیزدهم بیش از ۸۰ میلیون بشکه میعانات گازی ایران روی آب ذخیره شده بود، حالا به گفته وزیر نفت و در آستانه دومین سال روی کار آمدن این دولت، ذخیره میعانات گازی روی آب به صفر رسیده است.