آسیب شناسی نقش رسانه ها در توسعه هرمزگان؛اقتصاد سرآمد تحلیل می کند
جای خالی شهرک رسانه ای در کرانه شمالی خلیج فارس
گروه اقتصاددریا - مهدی ده دار- کنشگر رسانه ای و پژوهشگر توسعه دریاپایه - چندین دهه است که کشور امارات با برند دولت - شهر دُبی بسیاری از هموطنان ما را به عنوان گردشگر، مهاجر کار، تحصیل و سرمایه گذاری جذب تبلیغات پرهیاهو و پروپاگاندای خود کرده است؛ به عنوان مثال، پانزدهم آبان ماه سال 1400 رسانه های بین المللی به نقل از شیخ حمدان بن راشد آل مکتوم، ولیعهد دبی، گزارش کردند که امارت متحده عربی در صدد است با ادغام وزارت اقتصاد و وزارت گردشگری زمینه جذب ۲۵ میلیون گردشگر را تا سال ۲۰۲۵ فراهم کند؛ خبرگزاری رویترز نیز به نقل از دفتر شیخ محمد بن راشد آل‌مکتوم، حاکم دبی، اعلام کرده که اهداف اصلی وزارتخانه جدید در پنج سال آینده افزایش ۱۵۰ درصدی ارزش افزوده بخش صنعت، گسترش ۵۰ درصدی بازار صادرات محصولات داخلی، و رشد ۴۰ درصدی تعداد گردشگران است.
امارات کشوری است که ایرانی‌های مهاجر به ویژه مردمان خطه جنوبی این سرزمین یعنی ساکنان استان های هرمزگان، بوشهر و منطقه جنوب فارس، کارگردانان و بازیگران اصلی خلق شگفتی در صحرای برهوت آن بوده اند. طی سده اخیر و به ویژه از دهه ۱۹۲۰ میلادی(اواخر قاجار)، گام‌های نادرست پی در پی دولتمردان بی تدبیر کشورمان، باعث شد که کارآفرینان منطقه جنوب ایران و ثروت آنها موج پشت موج به دبی سرازیر شود؛ تا بدانجا که ایرانی‌های مهاجر، اماراتی‌های محلی را با ضریبی معادل سه به یک پشت سر گذاشتند. ایرانی‌ها، هوشمندی کارآفرینی و پیوندهای بازرگانی خود با افریقا و آسیا را به ارمغان آوردند و دارایی‌های خود را از ایران، که اکنون یک رقیب بود، به دوبی منتقل کردند. دوبی در واقع، خون حیاتی رونق بندر لنگه و شهر ساحلی کنگ را به خود منتقل کرد.
چنددهه به عقب برگردیم؛ آنگونه که در کتاب دبی؛ سریع ترین شهر دنیا روایت شده، این جغرافیای کوچک که امروزه به شهر آسمانخراش ها، دارای مراکز خريد بزرگ، آپارتمان های فراوان، جزیره های مصنوعی و رویدادهای رنگارنگ شهره شده، در ۷۰ سال پيش تنها يک روستا بود؛ روستایی با پنج هزار نفر جمعيت. دهكده ای كوچک كه از دزدان دريايى و جنگجويان مذهبى گرفته تا ديكتاتورها طى ساليان سال بر آن حكمروايى داشتند. كسى تصور نمی كرد كه دهکده دبی، روزى به شهرى بدل شود كه لقب سريعترين شهر دنيا را به خود اختصاص دهد. در آغاز دهه ۱۹۶۰، دوبى سفرى آغاز كرد كه از هر آنچه عربها در چندين صدسال انجام داده بودند، هيجان انگيزتر بود.
در مسیر شکل گیری شهر مدرن دبی، رسانه ها نقش مهمی در تحقق رویای بنیانگذارانش داشتند؛ چیزی که در این سوی آب های دریای پارس، در بندرعباس به عنوان گل سرسبد شهرهای ساحلی جنوب ایران و حتی دو شهر منطقه آزادی آن یعنی قشم و کیش، رسانه همچنان کلید گمشده ای برای بازگشایی قفل عمارت توسعه است است و استفاده درست از ظرفیت های رسانه در توسعه، مساله و دغدغه دست چندم مدیران و شهروندان هم محسوب نمی شود!
مدیران کلان‌شهر دبی با استفاده از ابزارهای جادویی و سحرانگیز رسانه همواره در تکاپو هستند تا برای شتاب دادن به توسعه شهر خود نه تنها توجه میلیون ها گردشگر و جهانگرد را به سمت جلوه های تجاری و توریستی خود جلب نمایند، بلکه توانسته اند با کمک تکنیک های رسانه ای، به بهانه های مختلف لنز افکار عمومی مردم دنیا را نیز روی جاذبه های مهاجرپذیری شهرهای ساحلی کشور امارات زوم کنند.
بر اساس نوشته های کتاب دبی؛ سریع ترین شهر دنیا ، تقریباً ۸۳درصد از جمعیت این منطقه ساحلی در کرانه جنوبی خلیج فارس، بومی کشور امارات نیستند؛ دوبی در این زمینه نیویورک را نیز پشت سر نهاده است؛ زیرا تنها ۳۷ درصد از جمعیت نیویورک را مهاجران تشکیل می‌دهند. ۵۰درصد ساکنان دوبی از ملت های آسیایی و بقیه از سایر ملل خارجی هستند. به گونه ای که گفته می شود شماری کمتر از ۱۷ درصد جمعیت این شهر را افراد محلی یعنی خود اماراتی ها تشکیل می دهند.
۷. از لحاظ کیفیت زندگی و جاذبه های برتر شهری، دبی توانسته طی یک دهه اخیر، جایگاه خود را در باشگاه بهترین شهرهای مهاجرپذیر دنیا و به عنوان یک برند توریستی شناخته شده، تثبیت کند؛ به مدد تولید محتوای گسترده و فناوری های پیشرفته رسانه ای، یک توریست در وطن خود و پیش از سفر، می تواند ترین های بسیاری را درباره این شهر به تماشا بنشیند و با اطلاعات کامل روانه سفر شود. چیزی که در مورد شهر بندرعباس و جزایر توریستی خلیج فارس، یک حسرت تاریخی و آرزوی دیرین است!
از این جمعیت مهاجران بیش از 80درصدی دوبی، شماری چشمگیر نیز خبرنگاران و اهالی رسانه متعلق به پنج قاره دنیا هستند که در مدیاسیتی یا شهر رسانه فعالیت دارند. از نظر شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، نخست‌وزیر و نایب رئیس امارات متحده عربی که حاکم امیرنشین دبی و معمار نوین این شهر نیز هست، بخش قابل توجهی از موفقیت این شهر مدیون شهر رسانه و آزادی عمومی حاکم بر آن است؛ مجموعه ای که زیر نظر مستقیم خود شیخ اداره می شود. این اما همه داستان نیست...
دبی مدیاسیتی اولین منطقه آزاد رسانه ای دنیاست که سنگ بنایش از سال ۲۰۰۱ میلادی گذاشته شد؛ درست زمانی که بندرعباس داشت با شیوه نسبتا مدرن، مشق شهرسازی می کرد؛ از همان سال ها بود که مجتمع های تجاری و بناهای شبه آسمانخراش در مرکز استان در حال توسعه هرمزگان قد کشیدند اما ابعاد توسعه فرهنگی شهر مثل رسانه های شهروندی، فراموش شدند.
در کارنامه بیش از دو دهه فعالیت مدیا سیتی، جذب ۲۰۰۰شرکت تولید محتوای رسانه ای، چاپ و نشر، شبکه های تلویزیونی و رادیویی، تبلیغات و بازاریابی وجود دارد. مدیران اماراتی با تضمین آزادی اطلاعات در برج های سر به فلک کشیده شهر رسانه موفق به جذب خبرگزاری‌های بین المللی بزرگی مانند بی‌بی‌سی، رویترز، آسوشیتد پرس، فرانس پرس، بلومبرگ، سی ان ان و چندین سازمان خبری عرب زبان مانند الجزیره و العربیه شده اند. مدیاسیتی سرزمینی خیال انگیز و ایده‌آل برای رسانه نگاران بین المللی توصیف می شود که می‌توانند برای تهیه گزارش و تولید محتوای دست اول، سوار هواپیما شده و به مناطق درگیرجنگ یا بحران زده منطقه خاورمیانه سفر کنند و دوباره به منطقه باثبات دبی بازگردند.
هرچند با وجود حاکم بودن آزادی نسبی، در کشور امارات محدودیت‌های قابل توجهی نیز برای رسانه‌های محلی از جمله نشریات فارسی زبان وجود دارد و به شدت از هر گونه انتقادی در مورد خانواده سلطنتی، منع شده‌اند. هدف مدیا سیتی تبدیل شدن به مرکز رسانه ای خاورمیانه و نقطه ارتباط شرق دور با اروپاست. امیرنشین دبی سعی کرده دامنه امواج رسانه ای را به کرانه شهرهای کوچک تر نیز گسترش دهد.
تکمیل کننده این پازل، شهرک اینترنتی دبی به عنوان یکی از بزرگترین و مجهزترین مناطق آزاد تکنولوژی دنیاست. دهکده دانش نیز به عنوان مرکزی منطقه ای برای جذب سرمایه گذاری موسسات آموزشی و دانشگاهی معتبر دنیا محسوب می شود که هدف آن تامین نیروی متخصص و تحصیل کرده برای دو شهرک رسانه و اینترنت دبی است. خلاصه اینکه، شهر رسانه‌ای دوبی، توانسته این دولت-شهر را به برندی شناخته شده در تراز جهانی برای میزبانی از رویدادهای توریستی، تجاری، هنری و رسانه ای در منطقه خاورمیانه تبدیل کند.
آیا ما زمامداران، مدیران و شهروندان هرمزگان به عنوان ساکنان منطقه ای در همسایگی دولت شهر دبی می توانیم با ایمان آوردن به قدرت جهانگیر رسانه و ایجاد نخستین شهرک های رسانه ای در شهر بندرعباس یا مناطق آزاد قشم یا کیش، نسبت به برجسته کردن برند هرمزگان به عنوان جغرافیایی توسعه یافته و شایسته زیستن در کرانه شمالی خلیج فارس همت می گماریم؟
امارات کشوری است که ایرانی‌های مهاجر به ویژه مردمان خطه جنوبی این سرزمین یعنی ساکنان استان های هرمزگان، بوشهر و منطقه جنوب فارس، کارگردانان و بازیگران اصلی خلق شگفتی در صحرای برهوت آن بوده اند. طی سده اخیر و به ویژه از دهه ۱۹۲۰ میلادی(اواخر قاجار)، گام‌های نادرست پی در پی دولتمردان بی تدبیر کشورمان، باعث شد که کارآفرینان منطقه جنوب ایران و ثروت آنها موج پشت موج به دبی سرازیر شود؛ تا بدانجا که ایرانی‌های مهاجر، اماراتی‌های محلی را با ضریبی معادل سه به یک پشت سر گذاشتند. ایرانی‌ها، هوشمندی کارآفرینی و پیوندهای بازرگانی خود با افریقا و آسیا را به ارمغان آوردند و دارایی‌های خود را از ایران، که اکنون یک رقیب بود، به دوبی منتقل کردند. دوبی در واقع، خون حیاتی رونق بندر لنگه و شهر ساحلی کنگ را به خود منتقل کرد.
چنددهه به عقب برگردیم؛ آنگونه که در کتاب دبی؛ سریع ترین شهر دنیا روایت شده، این جغرافیای کوچک که امروزه به شهر آسمانخراش ها، دارای مراکز خريد بزرگ، آپارتمان های فراوان، جزیره های مصنوعی و رویدادهای رنگارنگ شهره شده، در ۷۰ سال پيش تنها يک روستا بود؛ روستایی با پنج هزار نفر جمعيت. دهكده ای كوچک كه از دزدان دريايى و جنگجويان مذهبى گرفته تا ديكتاتورها طى ساليان سال بر آن حكمروايى داشتند. كسى تصور نمی كرد كه دهکده دبی، روزى به شهرى بدل شود كه لقب سريعترين شهر دنيا را به خود اختصاص دهد. در آغاز دهه ۱۹۶۰، دوبى سفرى آغاز كرد كه از هر آنچه عربها در چندين صدسال انجام داده بودند، هيجان انگيزتر بود.
در مسیر شکل گیری شهر مدرن دبی، رسانه ها نقش مهمی در تحقق رویای بنیانگذارانش داشتند؛ چیزی که در این سوی آب های دریای پارس، در بندرعباس به عنوان گل سرسبد شهرهای ساحلی جنوب ایران و حتی دو شهر منطقه آزادی آن یعنی قشم و کیش، رسانه همچنان کلید گمشده ای برای بازگشایی قفل عمارت توسعه است است و استفاده درست از ظرفیت های رسانه در توسعه، مساله و دغدغه دست چندم مدیران و شهروندان هم محسوب نمی شود!
مدیران کلان‌شهر دبی با استفاده از ابزارهای جادویی و سحرانگیز رسانه همواره در تکاپو هستند تا برای شتاب دادن به توسعه شهر خود نه تنها توجه میلیون ها گردشگر و جهانگرد را به سمت جلوه های تجاری و توریستی خود جلب نمایند، بلکه توانسته اند با کمک تکنیک های رسانه ای، به بهانه های مختلف لنز افکار عمومی مردم دنیا را نیز روی جاذبه های مهاجرپذیری شهرهای ساحلی کشور امارات زوم کنند.
بر اساس نوشته های کتاب دبی؛ سریع ترین شهر دنیا ، تقریباً ۸۳درصد از جمعیت این منطقه ساحلی در کرانه جنوبی خلیج فارس، بومی کشور امارات نیستند؛ دوبی در این زمینه نیویورک را نیز پشت سر نهاده است؛ زیرا تنها ۳۷ درصد از جمعیت نیویورک را مهاجران تشکیل می‌دهند. ۵۰درصد ساکنان دوبی از ملت های آسیایی و بقیه از سایر ملل خارجی هستند. به گونه ای که گفته می شود شماری کمتر از ۱۷ درصد جمعیت این شهر را افراد محلی یعنی خود اماراتی ها تشکیل می دهند.
۷. از لحاظ کیفیت زندگی و جاذبه های برتر شهری، دبی توانسته طی یک دهه اخیر، جایگاه خود را در باشگاه بهترین شهرهای مهاجرپذیر دنیا و به عنوان یک برند توریستی شناخته شده، تثبیت کند؛ به مدد تولید محتوای گسترده و فناوری های پیشرفته رسانه ای، یک توریست در وطن خود و پیش از سفر، می تواند ترین های بسیاری را درباره این شهر به تماشا بنشیند و با اطلاعات کامل روانه سفر شود. چیزی که در مورد شهر بندرعباس و جزایر توریستی خلیج فارس، یک حسرت تاریخی و آرزوی دیرین است!
از این جمعیت مهاجران بیش از 80درصدی دوبی، شماری چشمگیر نیز خبرنگاران و اهالی رسانه متعلق به پنج قاره دنیا هستند که در مدیاسیتی یا شهر رسانه فعالیت دارند. از نظر شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، نخست‌وزیر و نایب رئیس امارات متحده عربی که حاکم امیرنشین دبی و معمار نوین این شهر نیز هست، بخش قابل توجهی از موفقیت این شهر مدیون شهر رسانه و آزادی عمومی حاکم بر آن است؛ مجموعه ای که زیر نظر مستقیم خود شیخ اداره می شود. این اما همه داستان نیست...
دبی مدیاسیتی اولین منطقه آزاد رسانه ای دنیاست که سنگ بنایش از سال ۲۰۰۱ میلادی گذاشته شد؛ درست زمانی که بندرعباس داشت با شیوه نسبتا مدرن، مشق شهرسازی می کرد؛ از همان سال ها بود که مجتمع های تجاری و بناهای شبه آسمانخراش در مرکز استان در حال توسعه هرمزگان قد کشیدند اما ابعاد توسعه فرهنگی شهر مثل رسانه های شهروندی، فراموش شدند.
در کارنامه بیش از دو دهه فعالیت مدیا سیتی، جذب ۲۰۰۰شرکت تولید محتوای رسانه ای، چاپ و نشر، شبکه های تلویزیونی و رادیویی، تبلیغات و بازاریابی وجود دارد. مدیران اماراتی با تضمین آزادی اطلاعات در برج های سر به فلک کشیده شهر رسانه موفق به جذب خبرگزاری‌های بین المللی بزرگی مانند بی‌بی‌سی، رویترز، آسوشیتد پرس، فرانس پرس، بلومبرگ، سی ان ان و چندین سازمان خبری عرب زبان مانند الجزیره و العربیه شده اند. مدیاسیتی سرزمینی خیال انگیز و ایده‌آل برای رسانه نگاران بین المللی توصیف می شود که می‌توانند برای تهیه گزارش و تولید محتوای دست اول، سوار هواپیما شده و به مناطق درگیرجنگ یا بحران زده منطقه خاورمیانه سفر کنند و دوباره به منطقه باثبات دبی بازگردند.
هرچند با وجود حاکم بودن آزادی نسبی، در کشور امارات محدودیت‌های قابل توجهی نیز برای رسانه‌های محلی از جمله نشریات فارسی زبان وجود دارد و به شدت از هر گونه انتقادی در مورد خانواده سلطنتی، منع شده‌اند. هدف مدیا سیتی تبدیل شدن به مرکز رسانه ای خاورمیانه و نقطه ارتباط شرق دور با اروپاست. امیرنشین دبی سعی کرده دامنه امواج رسانه ای را به کرانه شهرهای کوچک تر نیز گسترش دهد.
تکمیل کننده این پازل، شهرک اینترنتی دبی به عنوان یکی از بزرگترین و مجهزترین مناطق آزاد تکنولوژی دنیاست. دهکده دانش نیز به عنوان مرکزی منطقه ای برای جذب سرمایه گذاری موسسات آموزشی و دانشگاهی معتبر دنیا محسوب می شود که هدف آن تامین نیروی متخصص و تحصیل کرده برای دو شهرک رسانه و اینترنت دبی است. خلاصه اینکه، شهر رسانه‌ای دوبی، توانسته این دولت-شهر را به برندی شناخته شده در تراز جهانی برای میزبانی از رویدادهای توریستی، تجاری، هنری و رسانه ای در منطقه خاورمیانه تبدیل کند.
آیا ما زمامداران، مدیران و شهروندان هرمزگان به عنوان ساکنان منطقه ای در همسایگی دولت شهر دبی می توانیم با ایمان آوردن به قدرت جهانگیر رسانه و ایجاد نخستین شهرک های رسانه ای در شهر بندرعباس یا مناطق آزاد قشم یا کیش، نسبت به برجسته کردن برند هرمزگان به عنوان جغرافیایی توسعه یافته و شایسته زیستن در کرانه شمالی خلیج فارس همت می گماریم؟