گفت وگو با مجیدشجاعي؛ از ملواني تا سيگار فروشي در بندرعباس
فرصت های دریا برای جوانان بندر؛ تاریخ شفاهی یک اقتصادخرد
گروه اقتصاد دريا – اميد اسماعيلي - در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان سهم عمده ای از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می کنند. در این میان ویتنام و سپس چین با بیش از 50 درصد، در صدر قرار دارند. ایران با داشتن 5800 کیلومتر نوار ساحلی جنوبی و شمالی (40 درصد مرزهای کشور)، کشوری دریایی محسوب می شود و برهمین اساس، انتظار بر آن است که این نعمت و بستر خدادادی، سهم قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی و معیشت مردم کشور از جمله ساحل نشینان داشته باشد. ولی کشور در میزان استفاده از این نعمت خدادادی چندان موفق نبوده است. بیشترین فعالیت در عرصه سواحل کشور، مربوط به محدوده های شهری و روستایی و تأسیسات بندری و نظامی است که همه اینها حدود 5 درصد از ظرفیت سواحل کشور را به خود اختصاص داده اند و حدود 95 درصد از این ظرفیت مورد توجه قرار نگرفته است. در مصاحبه با ملوان جوانی از بندرعباس، وضعیت شغلی و معیشتی، در همان 5 درصد هم جالب توجه نمی نماید. مجیدشجاعي 32 ساله، که با از دست دادن شغل مورد علاقه و حرفه ی اصلی اش حالا به عنوان فروشنده درب یک مغازه عرضه دخانیات کار می کند؛ در همين رابطه در گفت و گو با خبرنگار روزنامه دريايي اقتصادسرآمد از مصائب و موانع پیش روی جوانان بندر می گوید:
اقتصادسرآمد: از شغل خودتان راضی هستید؟
مجید: این که شغل نیست! برای کسی دیگر دخانیات بفروشم.
اقتصادسرآمد: قبلاً جایی شاغل بودید؟
مجیدشجاعي: بر روی لنچ باربری کار می کردم
اقتصادسرآمد: آیا دوره ای را برای کار بر روی لنچ گذراندید؟ و چند وقت بر روی لنچ کار کردید؟ چرا به کار بر روی لنچ ادامه ندادید؟
مجیدشجاعي: دوره ملوانی را گذراندم! نزدیک به هفت سال هم بر روی لنچ کار کردم. کار تعطیل شد و لنچ ها کنار اسکله افتادند و بیکار شدند. برای اینکه رابطه ایران با کشور امارات دچار مسأله شد. بعد از آن هم صاحبان لنچ مجبور شدند تور بخرند و برای صید به دریا بروند، به این امید که آیا ماهی گیرشان می آید یا نه! یعنی امنیت شغلی و معیشتی کم شد.
اقتصادسرآمد: چند تا لنچ تعطیل شده است و بر روی هر لنچ چند نفر مشغول بودند؟ صاحبان لنچ تعطیل شده و جاشوها چگونه معیشت خودشان را تأمین می کنند؟
مجیدشجاعي: حدود 50 لنچ بیکار شده و بر روی هر لنچ 11 نفر مشغول بودند. صاحبان لنچ ها، سهمیه گازوییلی که دریافت می کنند را می فروشند و خرجشان را در می آورند. و از 11 نفر، سه نفر پای لنچ ها برای تعمیر و نگهداری باقی مانده و بقیه بیکار شدند. هرکدام ماهانه 20 میلیون تومان دریافتی دارند.
اقتصادسرآمد: قوق شما در زمان اشتغال چقدر بود؟
مجیدشجاعي: برای هر سرویس به امارات و برگشت که چهار روز طول می کشید، 3 میلیون تومان دریافت می کردیم. در ماه هم دو بار بیشتر نمی رفتیم و از اسکله باهنر تره بار به امارات می بردیم.
اقتصادسرآمد: یعنی شما در ماه فقط 8 روز کار داشتید؟ با لنچ دیگری نمی توانستید آن سفر را تکرار کنید؟ بیمه هم داشتید؟
مجیدشجاعي: بله همين طوره، در ماه فط 8 روز كار داشتيم، فقط دو سفر می توانستیم برویم و برای اینکه اسم ما ثبت می شد، نمی توانستیم با لنچ دیگری، سفر کنیم. البته در روزهای دیگر، با خرید عمده ماهی از صیادان و ارسال آن ها از طریق بازار ماهی فروشان به شهرهای دیگر کشور، مشغول بودم و درآمد داشتم. در زمان اشتغال بر روی لنچ ها بیمه نبودیم.
اقتصادسرآمد: درحال حاضر چرا به کار ماهی فروشی مشغول نیستید؟
مجیدشجاعي: به چند دلیل، اول اینکه نیاز به پشتیبانی مالی دارد؛ دوم، برای اینکه هم عرضه کنندگان خیلی زیادی از سمت منوجان و شهرهای دیگر استان هرمزگان وارد این بازار شدند و سوم، خریداران با پرداخت هزینه های بالاتر خودشان مستقیم از صیادان ماهی را می خرند و این فرصت شغلی هم برای ما از بین رفته است.
اقتصادسرآمد: وضعیت شغلی بقیه جوانان در بندرعباس چگونه است؟
مجیدشجاعي: آنهایی که پشتیبانی مالی ندارند، وضعیت مشابهی دارند. جوانان با این وضعیت، معمولاً با فروش مشروبات کمی گرانتر از قیمت خرید، روزگار می گذرانند.
اقتصادسرآمد: به صورت پیش فرض، تصور می شود که ساحل و دریا فرصت های اقتصادی بی نظیری برای اشتغال و درآمدزایی باشد، اما وضعیت به بیان شما کاملاً متفاوت است.
مجیدشجاعي: من تنها در این وضعیت نیستم، بسیاری از جوانان اینجا در چنین وضعیتی هستند، توانمند هستند ولی نمی توانند کاری بکنند. می توان با تور، از کنار دریا کلی خرچنگ صید کرد و روزی تا 3 میلیون تومان درآمد هم داشت، اما سازمان های و نهادهای ناظر مانع می شوند؛ یعنی نیاز به پارتی دارد. شاید به لباس و پوشش جوانان اینجا نگاه کنید، فکر کنید که وضع مناسبی دارند، نه! فقط با همین چیزها خوش ماندند، ولی چیز زیادی در چنته خود ندارند. البته برخی از جوانان هم، به خاطر شرایط بیکاری و عدم درآمد از بندرعباس به شهرهای دیگری مثل شیراز و تهران مهاجرت کردند، ولی این شرایط برای همه جوانان مهیا نیست و نیاز به حامی مالی دارند.
همچنین، قبلاً می توانستیم به کشورهای امارات و عمان برویم و اجناس قاچاق بیاوریم، ولی الان نمی گذارند، حتماً باید حق حساب را بدهیم تا اجازه حرکت بدهند.
اقتصادسرآمد: در بازارهای غیردریایی مانند پوشاک، وضعیت شغلی جوانان بندرعباس چگونه است؟
مجیدشجاعي: در این بازارها هم افراد غیربومی، بازار را تصاحب کردند و جوانان ما به صورت زیردست برای آنها کار می کنند.
اقتصادسرآمد: از شغل خودتان راضی هستید؟
مجید: این که شغل نیست! برای کسی دیگر دخانیات بفروشم.
اقتصادسرآمد: قبلاً جایی شاغل بودید؟
مجیدشجاعي: بر روی لنچ باربری کار می کردم
اقتصادسرآمد: آیا دوره ای را برای کار بر روی لنچ گذراندید؟ و چند وقت بر روی لنچ کار کردید؟ چرا به کار بر روی لنچ ادامه ندادید؟
مجیدشجاعي: دوره ملوانی را گذراندم! نزدیک به هفت سال هم بر روی لنچ کار کردم. کار تعطیل شد و لنچ ها کنار اسکله افتادند و بیکار شدند. برای اینکه رابطه ایران با کشور امارات دچار مسأله شد. بعد از آن هم صاحبان لنچ مجبور شدند تور بخرند و برای صید به دریا بروند، به این امید که آیا ماهی گیرشان می آید یا نه! یعنی امنیت شغلی و معیشتی کم شد.
اقتصادسرآمد: چند تا لنچ تعطیل شده است و بر روی هر لنچ چند نفر مشغول بودند؟ صاحبان لنچ تعطیل شده و جاشوها چگونه معیشت خودشان را تأمین می کنند؟
مجیدشجاعي: حدود 50 لنچ بیکار شده و بر روی هر لنچ 11 نفر مشغول بودند. صاحبان لنچ ها، سهمیه گازوییلی که دریافت می کنند را می فروشند و خرجشان را در می آورند. و از 11 نفر، سه نفر پای لنچ ها برای تعمیر و نگهداری باقی مانده و بقیه بیکار شدند. هرکدام ماهانه 20 میلیون تومان دریافتی دارند.
اقتصادسرآمد: قوق شما در زمان اشتغال چقدر بود؟
مجیدشجاعي: برای هر سرویس به امارات و برگشت که چهار روز طول می کشید، 3 میلیون تومان دریافت می کردیم. در ماه هم دو بار بیشتر نمی رفتیم و از اسکله باهنر تره بار به امارات می بردیم.
اقتصادسرآمد: یعنی شما در ماه فقط 8 روز کار داشتید؟ با لنچ دیگری نمی توانستید آن سفر را تکرار کنید؟ بیمه هم داشتید؟
مجیدشجاعي: بله همين طوره، در ماه فط 8 روز كار داشتيم، فقط دو سفر می توانستیم برویم و برای اینکه اسم ما ثبت می شد، نمی توانستیم با لنچ دیگری، سفر کنیم. البته در روزهای دیگر، با خرید عمده ماهی از صیادان و ارسال آن ها از طریق بازار ماهی فروشان به شهرهای دیگر کشور، مشغول بودم و درآمد داشتم. در زمان اشتغال بر روی لنچ ها بیمه نبودیم.
اقتصادسرآمد: درحال حاضر چرا به کار ماهی فروشی مشغول نیستید؟
مجیدشجاعي: به چند دلیل، اول اینکه نیاز به پشتیبانی مالی دارد؛ دوم، برای اینکه هم عرضه کنندگان خیلی زیادی از سمت منوجان و شهرهای دیگر استان هرمزگان وارد این بازار شدند و سوم، خریداران با پرداخت هزینه های بالاتر خودشان مستقیم از صیادان ماهی را می خرند و این فرصت شغلی هم برای ما از بین رفته است.
اقتصادسرآمد: وضعیت شغلی بقیه جوانان در بندرعباس چگونه است؟
مجیدشجاعي: آنهایی که پشتیبانی مالی ندارند، وضعیت مشابهی دارند. جوانان با این وضعیت، معمولاً با فروش مشروبات کمی گرانتر از قیمت خرید، روزگار می گذرانند.
اقتصادسرآمد: به صورت پیش فرض، تصور می شود که ساحل و دریا فرصت های اقتصادی بی نظیری برای اشتغال و درآمدزایی باشد، اما وضعیت به بیان شما کاملاً متفاوت است.
مجیدشجاعي: من تنها در این وضعیت نیستم، بسیاری از جوانان اینجا در چنین وضعیتی هستند، توانمند هستند ولی نمی توانند کاری بکنند. می توان با تور، از کنار دریا کلی خرچنگ صید کرد و روزی تا 3 میلیون تومان درآمد هم داشت، اما سازمان های و نهادهای ناظر مانع می شوند؛ یعنی نیاز به پارتی دارد. شاید به لباس و پوشش جوانان اینجا نگاه کنید، فکر کنید که وضع مناسبی دارند، نه! فقط با همین چیزها خوش ماندند، ولی چیز زیادی در چنته خود ندارند. البته برخی از جوانان هم، به خاطر شرایط بیکاری و عدم درآمد از بندرعباس به شهرهای دیگری مثل شیراز و تهران مهاجرت کردند، ولی این شرایط برای همه جوانان مهیا نیست و نیاز به حامی مالی دارند.
همچنین، قبلاً می توانستیم به کشورهای امارات و عمان برویم و اجناس قاچاق بیاوریم، ولی الان نمی گذارند، حتماً باید حق حساب را بدهیم تا اجازه حرکت بدهند.
اقتصادسرآمد: در بازارهای غیردریایی مانند پوشاک، وضعیت شغلی جوانان بندرعباس چگونه است؟
مجیدشجاعي: در این بازارها هم افراد غیربومی، بازار را تصاحب کردند و جوانان ما به صورت زیردست برای آنها کار می کنند.