بررسی اقتصادسرآمد از دلایل اهمیت بنادر ایران برای ژاپن؛
توکیو به دنبال گسترش همکاری‌های استراتژیک در بنادر ایران
گروه اقتصاددریایی – توحید ورستان - حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران که در ماه‌های اخیر روزهای پرمشغله‌ای را سپری کرده و ماموریت‌های دیپلماتیکی زیادی را به کشورهای مختلف انجام داده است، این بار ژاپن را به عنوان مقصد جدید خود انتخاب کرده تا روابط جمهوری اسلامی با این قدرت شرقی را تقویت کند. امیرعبداللهیان در سالگرد بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، در راس هیئتی به توکیو سفر کرد تا با مقامات ارشد ژاپنی درباره موضوعات مختلف دوجانبه و بین‌المللی دیدار و گفتگو کند که یکی از آن ها قطعا روابط تجاری و اقتصادی دو کشور است که براساس داده‌های رسمی به دلیل تحریم‌ها به پایین ترین سطح خود رسیده است. البته در این میان بنادر ایران نیز از اهمیت راهبردی برای توکیو برخوردار است که توافقات اخیر ایران و ایالات متحده، میتواند بستر همکاری را فراهم کند.
بررسی ژاپن برای گسترش همکاری‌های دریایی در خلیج فارس
دیدار سال گذشته سفیر ژاپن در ایران با رئیس اداره بنادر و دریانوردی استان هرمزگان برای بررسی سرمایه‌گذاری، بر منافع ژاپن برای گسترش همکاری‌های دریایی در خلیج فارس با بهره‌برداری از نقش بنادر ایران تاکید کرد. آیکاوا کازوتوشی سفیر ژاپن در تهران از بندر شهید رجایی در استان هرمزگان بازدید کرد. بندر مذکور یکی از دو بخش بندرعباس است که در کرانه شمالی تنگه هرمز قرار دارد. سفیر ژاپن در این سفر با علیرضا محمدی کرجی ران، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، دیدار و زمینه‌های مورد علاقه دوجانبه را برای همکاری‌های آتی بررسی کرد. توسعه کشتیرانی دریایی یکی از حیاتی‌ترین اهداف ژاپن در دهه‌های گذشته بود. از همین روی، توکیو به دنبال گسترش همکاری‌های دریایی با زیرساخت های استراتژیک مانند بندر ایران است. شهید رجایی با بهره مندی از مدرن ترین پایانه‌های کانتینری و تجهیزات بندری ۸۵ درصد از کل بارگیری و تخلیه در بنادر ایران را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این، زیرساخت‌ها مزایای زیادی از جمله دسترسی به آب‌های آزاد، ارتباط با بنادر کشورهای عربی خلیج فارس، دسترسی به فرودگاه بین المللی بندرعباس و در دسترس بودن زمین برای فعالیت‌های تولیدی را ارائه می‌دهد. آیکاوا تاکید کرد که این بندر ممکن است به دلیل موقعیت استراتژیک و ظرفیت موجود، سرمایه گذاران خارجی را جذب کند. سفیر ژاپن در پایان سفر خود به نمایندگان ایران این اطمینان را داد که با واگذاری مزایا و فرصت‌های بندری کشف‌شده در حین مأموریت به مقامات اقتصادی ژاپن، زمینه را برای همکاری‌های بیشتر فراهم خواهد کرد. سازمان بنادر و دریانوردی ایران سال گذشته شش تفاهم‌نامه با شرکت‌های داخلی برای سرمایه‌گذاری ۱۰۰ تریلیون ریالی به اضافه ۸۰۰ میلیون یورو در پروژه‌های توسعه داخلی بندر شهید رجایی امضا کرد.
اهمیت بنادر ایران برای ژاپن
توافق هسته‌ای ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ممکن است به زودی مورد توافق قرار گیرد. به نظر می‌رسد چندین قدرت بین‌المللی و منطقه‌ای به نهایی شدن توافق اعتماد دارند، زیرا با جذب پتانسیل یک ایران بدون تحریم‌ها، آنها شروع به بحث در مورد سرمایه گذاری با تهران می‌کنند. پس از چین و هند، ژاپن میتواند سرمایه گذار مهم جدیدی در بنادر ایران باشد. سفیر ژاپن با ابراز امیدواری از بازگشت تجارت ایران و ژاپن به وضعیت قبلی خود، تاکید کرد: مسیرهای حمل و نقل سریعتر و امنیت بالا، ایران را به بهترین نقطه ترانزیتی تبدیل کرده است. بندر شهید رجایی در داخل تنگه هرمز در مقابل سواحل عمان و امارات موقعیت منحصر به فردی دارد. گفتنی است، سفیر ژاپن در پی توافقات اخیر میان ایران و دو کشور حاشیه خلیج فارس عمان و امارات متحده عربی که همکاری و ارتباط دریایی آنها را افزایش می‌دهد، از این بندر در استان هرمزگان بازدید کرد. همچنین، ایران در تقاطع کریدورهای حیاتی منطقه‌ای مانند طرح کمربند و جاده و کریدور بین‌المللی ترانزیتی شمال-جنوب موقعیت منحصربه‌فردی دارد. این کشور به آب‌های بین المللی دسترسی داشته و ارتباطات فزاینده‌ای با بنادر مهم کشورهای عربی خلیج فارس دارد. بندر شهید رجایی در داخل تنگه هرمز قرار دارد که روزانه حدود ۱۸ میلیون بشکه نفت از آن عبور می‌کند. ایران که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز است که پس از بازگشت به برجام، احتمالاً دوباره وارد بازار پتروشیمی نیز خواهد شد و بنادر آن نیازهای واردات و صادرات آن را تامین خواهد کرد. در نهایت، این بندر یک منطقه آزاد اقتصادی است که فرصت‌های سودآوری را برای سرمایه‌گذاری و همکاری در صورت رفع تحریم‌ها به شرکت‌های بین‌المللی به ویژه ژاپنی را فراهم می‌دهد، از همین روی اهمیت اساسی دارد.
اهمیت راهبردی تامین امنیت خلیج فارس برای مقوله انرژی ژاپن
کشور ژاپن یکی از واردکنندگان اصلی انرژی درجهان است که اتفاقا پیش از تحریم‌های ترامپ علیه بخش انرژی ایران، یکی از خریداران اصلی نفت ایران در شرق آسیا بود. در واقع، منطقه خلیج فارس و امنیت آن برای امنیت انرژی این کشور از اهمیت راهبردی برخودار است. باید توجه داشت که ژاپن که بیش از ۸۰ درصد نفت و تقریبا ۳۰ درصد گاز طبیعی مایع LNG) ) خود را از خاورمیانه وارد می‌کند، احتمالا ناگزیر به اعمال معادله پیچیده‌تری در استراتژی امنیت انرژی خود باشد چون موضوع هسته‌ای ایران پیامد عمیقی بر سیاست خارجی ژاپن فراتر از موضوع هسته‌ای ایران خواهد داشت. بنابراین، بهبود روابط با ایران قطعا به امنیت انرژی ژاپن کمک خواهد کرد. چون هرگونه توافق غرب با ایران، در بازار بین المللی انرژی میتواند عرضه نفت و گاز را افزایش دهد و همچنین میتواند به تنوع بخشیدن به عرضه انرژی برای بازار ژاپن کمک کند. با این حال، برای تعامل با ایران، ژاپن باید تعهد بیشتری برای مقابله با چالش‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه داشته باشد. همانطور که اشاره شد، ژاپن برای امنیت انرژی خود سهم بزرگی در ثبات منطقه دارد و نزدیکی احتمالی ایران و غرب در روزهای اخیر و سفر آقای امیرعبدالهیان به توکیو ممکن است باعث تغییر اساسی در پویایی ژئوپلیتیک خاورمیانه شود. در مجموع، ژاپن روزانه حدود ۴ میلیون بشکه نفت از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس وارد می‌کند و حدود ۹۰ درصد نفتکش‌های ژاپنی از خلیج فارس به ژاپن می‌گذرند. داده‌های مربوط به تراز سرمایه گذاری مستقیم ژاپن در خاورمیانه نشان می‌دهد که اقتصاد عربستان و امارات جذاب‌ترین مقصد برای سرمایه گذاری ژاپنی هستند. بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، این دو مقصد تقریباً ۷۸ درصد از سرمایه‌گذاری ژاپن در خاورمیانه را تشکیل می‌دادند. بنابراین تحکیم روابط با تهران میتواند سود بسیاری برای اقتصاد ژاپن داشته باشد که البته به دلیل رابطه نزدیک با واشنگتن، توسعه این رابطه منوط به احیای برجام و برداشتن تحریم‌های
غرب است.
بررسی ژاپن برای گسترش همکاری‌های دریایی در خلیج فارس
دیدار سال گذشته سفیر ژاپن در ایران با رئیس اداره بنادر و دریانوردی استان هرمزگان برای بررسی سرمایه‌گذاری، بر منافع ژاپن برای گسترش همکاری‌های دریایی در خلیج فارس با بهره‌برداری از نقش بنادر ایران تاکید کرد. آیکاوا کازوتوشی سفیر ژاپن در تهران از بندر شهید رجایی در استان هرمزگان بازدید کرد. بندر مذکور یکی از دو بخش بندرعباس است که در کرانه شمالی تنگه هرمز قرار دارد. سفیر ژاپن در این سفر با علیرضا محمدی کرجی ران، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، دیدار و زمینه‌های مورد علاقه دوجانبه را برای همکاری‌های آتی بررسی کرد. توسعه کشتیرانی دریایی یکی از حیاتی‌ترین اهداف ژاپن در دهه‌های گذشته بود. از همین روی، توکیو به دنبال گسترش همکاری‌های دریایی با زیرساخت های استراتژیک مانند بندر ایران است. شهید رجایی با بهره مندی از مدرن ترین پایانه‌های کانتینری و تجهیزات بندری ۸۵ درصد از کل بارگیری و تخلیه در بنادر ایران را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این، زیرساخت‌ها مزایای زیادی از جمله دسترسی به آب‌های آزاد، ارتباط با بنادر کشورهای عربی خلیج فارس، دسترسی به فرودگاه بین المللی بندرعباس و در دسترس بودن زمین برای فعالیت‌های تولیدی را ارائه می‌دهد. آیکاوا تاکید کرد که این بندر ممکن است به دلیل موقعیت استراتژیک و ظرفیت موجود، سرمایه گذاران خارجی را جذب کند. سفیر ژاپن در پایان سفر خود به نمایندگان ایران این اطمینان را داد که با واگذاری مزایا و فرصت‌های بندری کشف‌شده در حین مأموریت به مقامات اقتصادی ژاپن، زمینه را برای همکاری‌های بیشتر فراهم خواهد کرد. سازمان بنادر و دریانوردی ایران سال گذشته شش تفاهم‌نامه با شرکت‌های داخلی برای سرمایه‌گذاری ۱۰۰ تریلیون ریالی به اضافه ۸۰۰ میلیون یورو در پروژه‌های توسعه داخلی بندر شهید رجایی امضا کرد.
اهمیت بنادر ایران برای ژاپن
توافق هسته‌ای ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ممکن است به زودی مورد توافق قرار گیرد. به نظر می‌رسد چندین قدرت بین‌المللی و منطقه‌ای به نهایی شدن توافق اعتماد دارند، زیرا با جذب پتانسیل یک ایران بدون تحریم‌ها، آنها شروع به بحث در مورد سرمایه گذاری با تهران می‌کنند. پس از چین و هند، ژاپن میتواند سرمایه گذار مهم جدیدی در بنادر ایران باشد. سفیر ژاپن با ابراز امیدواری از بازگشت تجارت ایران و ژاپن به وضعیت قبلی خود، تاکید کرد: مسیرهای حمل و نقل سریعتر و امنیت بالا، ایران را به بهترین نقطه ترانزیتی تبدیل کرده است. بندر شهید رجایی در داخل تنگه هرمز در مقابل سواحل عمان و امارات موقعیت منحصر به فردی دارد. گفتنی است، سفیر ژاپن در پی توافقات اخیر میان ایران و دو کشور حاشیه خلیج فارس عمان و امارات متحده عربی که همکاری و ارتباط دریایی آنها را افزایش می‌دهد، از این بندر در استان هرمزگان بازدید کرد. همچنین، ایران در تقاطع کریدورهای حیاتی منطقه‌ای مانند طرح کمربند و جاده و کریدور بین‌المللی ترانزیتی شمال-جنوب موقعیت منحصربه‌فردی دارد. این کشور به آب‌های بین المللی دسترسی داشته و ارتباطات فزاینده‌ای با بنادر مهم کشورهای عربی خلیج فارس دارد. بندر شهید رجایی در داخل تنگه هرمز قرار دارد که روزانه حدود ۱۸ میلیون بشکه نفت از آن عبور می‌کند. ایران که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز است که پس از بازگشت به برجام، احتمالاً دوباره وارد بازار پتروشیمی نیز خواهد شد و بنادر آن نیازهای واردات و صادرات آن را تامین خواهد کرد. در نهایت، این بندر یک منطقه آزاد اقتصادی است که فرصت‌های سودآوری را برای سرمایه‌گذاری و همکاری در صورت رفع تحریم‌ها به شرکت‌های بین‌المللی به ویژه ژاپنی را فراهم می‌دهد، از همین روی اهمیت اساسی دارد.
اهمیت راهبردی تامین امنیت خلیج فارس برای مقوله انرژی ژاپن
کشور ژاپن یکی از واردکنندگان اصلی انرژی درجهان است که اتفاقا پیش از تحریم‌های ترامپ علیه بخش انرژی ایران، یکی از خریداران اصلی نفت ایران در شرق آسیا بود. در واقع، منطقه خلیج فارس و امنیت آن برای امنیت انرژی این کشور از اهمیت راهبردی برخودار است. باید توجه داشت که ژاپن که بیش از ۸۰ درصد نفت و تقریبا ۳۰ درصد گاز طبیعی مایع LNG) ) خود را از خاورمیانه وارد می‌کند، احتمالا ناگزیر به اعمال معادله پیچیده‌تری در استراتژی امنیت انرژی خود باشد چون موضوع هسته‌ای ایران پیامد عمیقی بر سیاست خارجی ژاپن فراتر از موضوع هسته‌ای ایران خواهد داشت. بنابراین، بهبود روابط با ایران قطعا به امنیت انرژی ژاپن کمک خواهد کرد. چون هرگونه توافق غرب با ایران، در بازار بین المللی انرژی میتواند عرضه نفت و گاز را افزایش دهد و همچنین میتواند به تنوع بخشیدن به عرضه انرژی برای بازار ژاپن کمک کند. با این حال، برای تعامل با ایران، ژاپن باید تعهد بیشتری برای مقابله با چالش‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه داشته باشد. همانطور که اشاره شد، ژاپن برای امنیت انرژی خود سهم بزرگی در ثبات منطقه دارد و نزدیکی احتمالی ایران و غرب در روزهای اخیر و سفر آقای امیرعبدالهیان به توکیو ممکن است باعث تغییر اساسی در پویایی ژئوپلیتیک خاورمیانه شود. در مجموع، ژاپن روزانه حدود ۴ میلیون بشکه نفت از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس وارد می‌کند و حدود ۹۰ درصد نفتکش‌های ژاپنی از خلیج فارس به ژاپن می‌گذرند. داده‌های مربوط به تراز سرمایه گذاری مستقیم ژاپن در خاورمیانه نشان می‌دهد که اقتصاد عربستان و امارات جذاب‌ترین مقصد برای سرمایه گذاری ژاپنی هستند. بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، این دو مقصد تقریباً ۷۸ درصد از سرمایه‌گذاری ژاپن در خاورمیانه را تشکیل می‌دادند. بنابراین تحکیم روابط با تهران میتواند سود بسیاری برای اقتصاد ژاپن داشته باشد که البته به دلیل رابطه نزدیک با واشنگتن، توسعه این رابطه منوط به احیای برجام و برداشتن تحریم‌های
غرب است.