سیاستگذاری و بررسی برنامهها و اهداف زیربخش ترانزیت دریا
دکتر بهروز امرایی- باید بخاطر داشت که به دلیل عبور تقریباً کلیه تجارت و حمل و نقل بینالمللی کالا از بنادر ایران، پیشرفت اقتصادی کشور نیز به سرعت به بنادر وابسته گردیده است. از طرفی بدون وجود یک حمل و نقل دریایی کارا و توانمند جریان حمل و نقل مواد خام، محصولات کشاورزی و محصولات تولیدی کارخانجات مختل گشته و عواقب آن بصورت ایجاد موانع و بحران در رسیدن به رشد و شکوفائی اقتصادی و سربلندی ملی ظاهر میگردد.
در یک روند و دورنمای بیست ساله ضمن ارزیابی وضعیت بنادر جمهوری اسلامی ایران نقش این بنادر را در منطقه و جهان را تعیین خواهد نمود. این ارزیابیها و نگرش با تأکید ویژه بر روند رو به رشد تغییرات عمدهای که در اکثر بنادر مهم و معتبر منطقه و جهان در حال اجرا میباشد و به مواردی از آنها در فوق اشاره گردید، به عمل خواهد آمد.
روش مدیریت بر مبنای هدف
روش مدیریت بر مبنای هدف تکنیکی است که طی آن اهداف و برنامههای واحدهای سازمانی در راستای اهداف، کلان سیاستها، استراتژیهای اتخاذ شده در رأس هرم سازمانی و با در نظر گرفتن امکانات، فرصتها، تهدیدات و مسائل خاص مطرح در حوزه کاری هر یک از واحدهای سازمانی با مشارکت توأمان مدیران، سرپرستان و کارکنان سطوح مختلف سازمان تعیین و تدوین میگردند.
در این روش اگرچه استراتژیها و سیاستهای کلی به صورت متمرکز و در بالاترین سطح سازمان تعیین میگردند اما اهداف و برنامههای واحدها و سطوح مختلف سازمانی با توجه به مسائل خاص مطرح در حوزه کاری هر یک از واحدها و از طریق همفکری با کارکنان ردههای مختلف سازمانی طی جلساتی که در همین رابطه برقرار میگردد و البته بر اساس اهداف، سیاستها و استراتژیهای تعیین شده تدوین میگردند.
به طور خیلی ساده هدف را میتوان بیان نتایج مورد انتظار دانست. هدف شامل انجام کار مشخص و قابل اندازه گیری در یک محدوده زمانی و با یک هزینه معین میباشد.
هنگام تدوین اهداف در نظر داشتن و رعایت خصوصیاتی نظیر کمی بودن، روشن و صریح بودن، قابل حصول بودن، چالشی بودن و همسو بودن اهداف با استراتژیهای کلی اتخاذ شده در رأس هرم سازمانی ضروری میباشد. بدین معنی که اگر چه اهداف میتوانند از هر یک از لایههای سازمانی سرمنشاه بگیرند، اما باید ضمن اینکه واجد خصوصیات فوق باشند در چهارچوب سیاستها و اهداف کلی سازمان نیز قرار داشته باشند.
عنایت به این مشخصه که اهداف میتوانند از هر یک از لایههای سازمانی سرچشمه بگیرند ما را به تکنیکی که اصطلاحاً روش آبشاری (Waterfall Technique) نامیده میشود رهنمون میسازد.
در این تکنیک از اهداف کلان و رئوس برنامههای تعیین شده در بالاترین سطح و رده سازمانی و ضمن استنتاج اهداف و برنامههای لازم الاجراء برای هر رده به ردههای پائینتر میرویم و این روند را تا رسیدن به پائینترین لایه و رده سازمانی ادامه میدهیم.
سپس بار دیگر در دور برگشت اهداف و برنامههایی که از نقطه نظر مدیران و کارکنان لایههای پائینتر مطرح میشوند و در ارتباط با اهداف لایه بالاتر نیستند شناسایی شده و برای آنها در لابه بالاتر، اصطلاحاً هدف پدر تدوین میکنیم و این فرآیند تا زمانی که دیگر هیچ هدف لایه بالاتری بدون ریز اهداف و هیچ هدف لایههای پائینی بدون ارتباط با هدف لایه بالاتر نباشد ادامه مییابد. بدین ترتیب هم اهداف رأس هرم سازمانی از اهداف و برنامههای ریز اهداف متعدد برخوردار میشوند و هم تمامی پیشنهادات و موارد خاصی که از سوی کارکنان و مدیران لایههای پائین در حد یک هدف مطرح شده با سیاستها و استراتژیهای کلی سازمان همسو باشند یا حفظ سلسله مراتب ارتباطی در درختواره اهداف گنجانیده میشود.
تشریح و توصیف سیاستها و اهداف سازمان برای واحدهای مختلف سازمانی به منظور ایجاد زبان مشترک، وحدت عمل و هماهنگ نمودن فعالیتهای مختلف دستگاه و ارزیابی نتایج عملیات لازم الاجرا و موفقیتآمیز، اصل عدم تمرکز و جلب مشارکت به شمار میرود. در حقیقت مدیریت برمبنای هدف فرآیندی است که بوسیله آن مدیران سطوح بالا و پائین مشترکاً هدفهای عمومی را تشخیص میدهند، موارد مهم مسئولیت هر فرد را برحسب نتایجی که از آنها انتظار میرود معلوم میکنند و این اقدامات را بعنوان راهنمایی برای به کار انداختن واحد و ارزیابی سهم هر عضو به کار میبرند به عبارت دیگر روشی است که از طریق آن مدیران و پرسنل به اهداف سازمان، آگاه و بدان معنی بخشیده و از آن در جهت مانیتورینگ و کنترل عملکرد آتی استفاده میکنند. هدف از MBO ایجاد استخوانبندی برای اتمام طرح و کنترل در یک تیم کاری است و در این راه مدیران و کارکنان بطور مشترک اهدافی را برای سازمان تعیین کرده، بطور دورهای فعالیتها را ارزیابی نموده و براساس نتایج حاصله سیستم، تشویق مناسبی را ایجاد میکنند. لذا لازم است به طور مداوم بین آنچه که باید به آن رسید یا آنچه که به آن رسیده شده مقایسه صورت گیرد، تعدیل و تنظیم لازم انجام شود و اهداف غیر مناسب فراموش گردند و سرانجام پس از پایان مدت مقرر، یک مرور دو جانبه در مورد اهداف و کار انجام شده صورت گیرد، تا اگر بین این دو اختلاف باشد، به اقداماتی دست زد که معلوم کند چه مراحلی را باید پیمود تا بر این مشکلات چیره شد.