اقتصادسرآمد بررسی می کند
وضعیت صنعت بانکرینگ ایران، بحرانی است؟!
گروه اقتصاد دریا محور – امید اسماعیلی - وضعیت بحرانی بانکرینگ ایران به نحوی است که توجه ویژه می خواهد. بانکرینگ در نوع خود یک صنعت ویژه است و می تواند علاوه بر اشتغال، ارزآوری قابل توجهی داشته باشد؛ اما اما دولت انگار به موضوع بی اعتناست و به رغم یک دهه که از وضعیت بحرانی بانکرینگ می گذرد، کمترین حرکت مثبتی برای حل مشکلات آن و بهبود شرایط نکرده است؛ این است که به نظر می رسد مجلس باید به موضوع ورود کند.
مجلس شورای اسلامی در باره بانکرینگ باید سوال مطرح کند و مسئولان را برای توضیح به مجلس فرا بخواند؛ زیرا پای میلیاردها تومان هزینه رها شده در میان است و نیز اشتغال فراوانی که از دست رفته است.
اهمیت بانکرینگ در منطقه
بانکرینگ وظیفه تامین سوخت کشتی ها را به عهده دارد. نفت با سولفور پایین، سوخت مورد نیاز کشتی هایی است که سفر بین المللی دارند و از آّب های ایران گذر می کنند.
برای بانکرینگ کشتی های بین المللی، در منطقه سلخ –تابع منطقه آزاد قشم- مجموعه بزرگی با صرف میلیاردها تومان ایجاد شده است تا بتواند سوخت مورد نیاز کشتی ها را تأمین کند و درآمد سرشاری هم کسب کند، اما متاسفانه این مجموعه عظیم و این هزینه بسیار بالا، بدون استفاده رها شده است و کمترین کارایی ممکن را ندارد؛ زیرا سوختی برای فروش در اختیار این مجموعه قرار نمی گیرد!
این که چرا این مجموعه بزرگ طراحی و ساخته شده و سپس رها شده است؛ جای سوال جدی دارد. حیف و میل بزرگی صورت گرفته و بیت المال صرف هیچ شده است.
تنها پالایشگاهی که نفت با سولفور پایین تولید می کند، پالایشگاه شازند اراک است. این که چرا دیگر پالایشگاه ها قادر به تولید این نوع از سوخت نیستند؛ جای ابهام است و ما نمی دانیم چرا فقط یک پالایشگاه سوخت مورد نیاز کشتی ها را تولید می کند؟ با توجه و تاکید بر این که، به این نوع از سوخت بسیار نیاز است و کشور می تواند از طریق فروش آن به کشتی های دیگر کشورها از طریق صنعت بانکرینگ و همان مجموعه بلااستفاده در سلخ، ارز قابل توجهی به دست آورد.
از این نوع سوخت برای کشتی های داخلی استفاده می شود. کشتی های داخلی با این سوخت حق ورود به آّب های بین المللی را ندارند؛ زیرا استفاده از این نوع سوخت – یعنی سوخت با سولفور بالا- در آب های بین المللی طبق قانون IMO ، ممنوع است.
اکنون بانکرینگ ایران بر پایه سوخت کشتی های داخلی استوار است و تجارت فقط با واردات این نوع سوخت فعال است. کمبود این نوع سوخت از یک سو و محدودیت کشتی های داخلی، باعث شده که از مجموع 14 شرکت بانکرینگ، فقط 7 شرکت فعال باقی بماند و مابقی دست از کار کشیده اند.
راه نجات این صنعت این است که سوخت نفت با سولفور پایین در اختیارشان قرار گیرد که بتوانند داد و ستند خود را کشتی های بین المللی را آغاز و توسعه بخشند و از رکود خارج شوند.
نفت با سولفور پایین انحصاری است!
پالایشگاه شازند، نفت با سولفور پایین تولید می کند و مستقیم آن را در اختیار کشتیرانی جمهوری اسلامی – که یک نهاد دولتی است- قرار می دهد و هیچ سهمی به بخش خصوصی نمی دهد. این باعث ایجاد بازار انحصاری سوخت کشتی شده است.
کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز این سوخت را در اختیار ناوگان ملی کشتیرانی قرار می دهد و این عرضه مستقیم، باعث بی کاری بانکرینگ ها شده است؛ زیرا میزان این سوخت آن قدر نیست که مقداری از آن به شرکت های بانکرینگ داده شود.
نفت وارد کنید!
منطقه آزاد قشم با اطلاع از این کمبود، اجازه واردات نفت با سولفور پایین داده است تا بانکرینگ ها بتوانند واردات داشته باشند و شرکت خود را با فروش این سوخت به کشتی های بین المللی از ورشکستگی و کناره گیری از صنعت بانکرینگ نجات دهند؛ شنیده ها اما می گوید: تعرفه ای که برای واردات این نوع سوخت قائل است، بسیار زیاد است و سودی برای بانکرینگ ها باقی نمی گذارد. بانکرینگ ها هم نمی توانند گران بفروشند زیرا رقیب سرسختی در چند کیلومتر آن طرف تر از مرز ایران به نام فجیره، انتظارشان را می کشد.
وضعیت کنونی به طرز اسفناکی به این شرح است:
کشتی های بین المللی از مقابل تمام سکوهای بانکرینگ ایران می گذرند و خود را به فجیره می رسانند؛ آن جا سوخت گیری می کنند و بععضا مجدد راه رفته را بر می گردند و از مقابل همان سکوهای بانکرینگ ایرانی می گذرند؛ آن ها به بانکرینگ ایران لبخند می زنند و بانکرینگ ایران حسرت می خورد.
دولت اقدامی نمی کند
سوخت کشتی به طور انحصاری در اختیار پالایشگاه شازند و تقسیم آن در اختیار کشتیرانی جمهوری اسلامی است. یعنی دو نهاد دولتی به دور سوخت کشتی چمبره زده اند و از منافع آن به طور انحصاری بهره برداری می کنند؛ طبیعی است با چنین وضعیتی، دولت هرگز اقدامی نخواهد کرد؛ زیرا حفظ وضع انحصاری را ترجیح می دهد. در این رهگذر، ظاهرا اگر هفت یا هشت شرکت فعال و باقیمانده صنعت بانکرینگ در بخش خصوصی تعطیل هم بشوند، ایرادی ندارد.
اما مجلس می تواند با طرح سوال و بازخواست وزیر مربوطه، حداقل از چند و چون ماجرا سر در بیاورد و برای گشایش در کار، از بخش خصوصی حمایت کند.
حمایت از بخش خصوصی
دو راه کار فوری برای حمایت از بخش خصوصی و جلوگیری از ورشکستی کامل صنعت بانکرینگ ایران وجود دارد:
الف: اختصاص بخشی از تولید پالایشگاه شازند به بخش خصوصی و شکستن انحصار
ب: اجازه واردات به بخش خصوصی
انحصار شکنی می تواند جانی به صنعت بانکرینگ در بخش خصوصی بدهد؛ گردش کار در بخش خصوصی و دولتی می تواند آثار مثبتی داشته باشد.
اما اجازه واردات به نحوی باشد که برای صنعت بانکرینگ حداقل سود را حاصل کند و امکان رقابت با فجیره را فراهم کند. آن چه منطقه آزاد قشم به عنوان تعرفه گذاشته است، نفس رقابت را می چیند و بانکرینگ ایران قادر به رقابت با بانکرینگ فجیره نخواهد بود.
اگر روند به همین روال ادامه یابد، دو اتفاق مهم خواهد افتاد:
اول: کشتی های بین المللی با لبخند به فجیره می روند و با لبخند باز می گردند و بانکرینگ ایران را به سخره می گیرند.
دوم: از مجموع باقیمانده شرکت های بانکرینگ ایران، تعداد دیگری ریزش خواهند کرد و در آینده نزدیک، ایران صنعتی به نام بانکرینگ نخواهد داشت. تحریریه روزنامه دریایی اقتصادسرآمد درباره صنعت بانکرینگ ایران، تلاش خواهد کرد از طریق انجمن صنعت بانکرینگ ایران و دیگر فعالان، صحت و سقم مطالب بالا را پیگیری و اطلاعات دقیق تری درباره این صنعت غریب افتاده منتشر کند.
مجلس شورای اسلامی در باره بانکرینگ باید سوال مطرح کند و مسئولان را برای توضیح به مجلس فرا بخواند؛ زیرا پای میلیاردها تومان هزینه رها شده در میان است و نیز اشتغال فراوانی که از دست رفته است.
اهمیت بانکرینگ در منطقه
بانکرینگ وظیفه تامین سوخت کشتی ها را به عهده دارد. نفت با سولفور پایین، سوخت مورد نیاز کشتی هایی است که سفر بین المللی دارند و از آّب های ایران گذر می کنند.
برای بانکرینگ کشتی های بین المللی، در منطقه سلخ –تابع منطقه آزاد قشم- مجموعه بزرگی با صرف میلیاردها تومان ایجاد شده است تا بتواند سوخت مورد نیاز کشتی ها را تأمین کند و درآمد سرشاری هم کسب کند، اما متاسفانه این مجموعه عظیم و این هزینه بسیار بالا، بدون استفاده رها شده است و کمترین کارایی ممکن را ندارد؛ زیرا سوختی برای فروش در اختیار این مجموعه قرار نمی گیرد!
این که چرا این مجموعه بزرگ طراحی و ساخته شده و سپس رها شده است؛ جای سوال جدی دارد. حیف و میل بزرگی صورت گرفته و بیت المال صرف هیچ شده است.
تنها پالایشگاهی که نفت با سولفور پایین تولید می کند، پالایشگاه شازند اراک است. این که چرا دیگر پالایشگاه ها قادر به تولید این نوع از سوخت نیستند؛ جای ابهام است و ما نمی دانیم چرا فقط یک پالایشگاه سوخت مورد نیاز کشتی ها را تولید می کند؟ با توجه و تاکید بر این که، به این نوع از سوخت بسیار نیاز است و کشور می تواند از طریق فروش آن به کشتی های دیگر کشورها از طریق صنعت بانکرینگ و همان مجموعه بلااستفاده در سلخ، ارز قابل توجهی به دست آورد.
از این نوع سوخت برای کشتی های داخلی استفاده می شود. کشتی های داخلی با این سوخت حق ورود به آّب های بین المللی را ندارند؛ زیرا استفاده از این نوع سوخت – یعنی سوخت با سولفور بالا- در آب های بین المللی طبق قانون IMO ، ممنوع است.
اکنون بانکرینگ ایران بر پایه سوخت کشتی های داخلی استوار است و تجارت فقط با واردات این نوع سوخت فعال است. کمبود این نوع سوخت از یک سو و محدودیت کشتی های داخلی، باعث شده که از مجموع 14 شرکت بانکرینگ، فقط 7 شرکت فعال باقی بماند و مابقی دست از کار کشیده اند.
راه نجات این صنعت این است که سوخت نفت با سولفور پایین در اختیارشان قرار گیرد که بتوانند داد و ستند خود را کشتی های بین المللی را آغاز و توسعه بخشند و از رکود خارج شوند.
نفت با سولفور پایین انحصاری است!
پالایشگاه شازند، نفت با سولفور پایین تولید می کند و مستقیم آن را در اختیار کشتیرانی جمهوری اسلامی – که یک نهاد دولتی است- قرار می دهد و هیچ سهمی به بخش خصوصی نمی دهد. این باعث ایجاد بازار انحصاری سوخت کشتی شده است.
کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز این سوخت را در اختیار ناوگان ملی کشتیرانی قرار می دهد و این عرضه مستقیم، باعث بی کاری بانکرینگ ها شده است؛ زیرا میزان این سوخت آن قدر نیست که مقداری از آن به شرکت های بانکرینگ داده شود.
نفت وارد کنید!
منطقه آزاد قشم با اطلاع از این کمبود، اجازه واردات نفت با سولفور پایین داده است تا بانکرینگ ها بتوانند واردات داشته باشند و شرکت خود را با فروش این سوخت به کشتی های بین المللی از ورشکستگی و کناره گیری از صنعت بانکرینگ نجات دهند؛ شنیده ها اما می گوید: تعرفه ای که برای واردات این نوع سوخت قائل است، بسیار زیاد است و سودی برای بانکرینگ ها باقی نمی گذارد. بانکرینگ ها هم نمی توانند گران بفروشند زیرا رقیب سرسختی در چند کیلومتر آن طرف تر از مرز ایران به نام فجیره، انتظارشان را می کشد.
وضعیت کنونی به طرز اسفناکی به این شرح است:
کشتی های بین المللی از مقابل تمام سکوهای بانکرینگ ایران می گذرند و خود را به فجیره می رسانند؛ آن جا سوخت گیری می کنند و بععضا مجدد راه رفته را بر می گردند و از مقابل همان سکوهای بانکرینگ ایرانی می گذرند؛ آن ها به بانکرینگ ایران لبخند می زنند و بانکرینگ ایران حسرت می خورد.
دولت اقدامی نمی کند
سوخت کشتی به طور انحصاری در اختیار پالایشگاه شازند و تقسیم آن در اختیار کشتیرانی جمهوری اسلامی است. یعنی دو نهاد دولتی به دور سوخت کشتی چمبره زده اند و از منافع آن به طور انحصاری بهره برداری می کنند؛ طبیعی است با چنین وضعیتی، دولت هرگز اقدامی نخواهد کرد؛ زیرا حفظ وضع انحصاری را ترجیح می دهد. در این رهگذر، ظاهرا اگر هفت یا هشت شرکت فعال و باقیمانده صنعت بانکرینگ در بخش خصوصی تعطیل هم بشوند، ایرادی ندارد.
اما مجلس می تواند با طرح سوال و بازخواست وزیر مربوطه، حداقل از چند و چون ماجرا سر در بیاورد و برای گشایش در کار، از بخش خصوصی حمایت کند.
حمایت از بخش خصوصی
دو راه کار فوری برای حمایت از بخش خصوصی و جلوگیری از ورشکستی کامل صنعت بانکرینگ ایران وجود دارد:
الف: اختصاص بخشی از تولید پالایشگاه شازند به بخش خصوصی و شکستن انحصار
ب: اجازه واردات به بخش خصوصی
انحصار شکنی می تواند جانی به صنعت بانکرینگ در بخش خصوصی بدهد؛ گردش کار در بخش خصوصی و دولتی می تواند آثار مثبتی داشته باشد.
اما اجازه واردات به نحوی باشد که برای صنعت بانکرینگ حداقل سود را حاصل کند و امکان رقابت با فجیره را فراهم کند. آن چه منطقه آزاد قشم به عنوان تعرفه گذاشته است، نفس رقابت را می چیند و بانکرینگ ایران قادر به رقابت با بانکرینگ فجیره نخواهد بود.
اگر روند به همین روال ادامه یابد، دو اتفاق مهم خواهد افتاد:
اول: کشتی های بین المللی با لبخند به فجیره می روند و با لبخند باز می گردند و بانکرینگ ایران را به سخره می گیرند.
دوم: از مجموع باقیمانده شرکت های بانکرینگ ایران، تعداد دیگری ریزش خواهند کرد و در آینده نزدیک، ایران صنعتی به نام بانکرینگ نخواهد داشت. تحریریه روزنامه دریایی اقتصادسرآمد درباره صنعت بانکرینگ ایران، تلاش خواهد کرد از طریق انجمن صنعت بانکرینگ ایران و دیگر فعالان، صحت و سقم مطالب بالا را پیگیری و اطلاعات دقیق تری درباره این صنعت غریب افتاده منتشر کند.