مخروط افکنه های در مناطق ساحلی کشور
ژئومورفولوژی مناطق ساحلی، از دیرباز مورد توجه محققین و پژوهشگران مناطق ساحلی بوده است و برخی از کارفرمایان و مدیران متولی مطالعات پروژه‌های عمرانی، کمتر به این مهم توجه داشته‌اند.
مخروط افکنه‌ها یا بادبزن‌های آبرفتی، از لندفرم‌های شاخص واحد تپه ماهور به شمار می‌رود که عمدتاً منطبق بر واحدهای چینه‌شناسی سخت نشده زمین شناسی است که در طبقات شیب بین ۵-۲۰ درصد رخنمون دارند؛ آبرفت‌های درشت‌دانه با زمینه ریزدانه اجزای تشکیل دهنده آن‌ها می‌باشند. آبراهه‌ها بر روی این لندفرم‌ها بیشتر از نوع مستقیم و با بستری پرشیب هستند.
این لندفرم در دامنه‌های پرشیب منتهی به ساحل تشکیل می‌شوند. مخروط‌های آبرفتی از یک سو با واحد سنگی و از سوی دیگر مستقیماً به درون دریا ختم می‌شوند بیشترین رخنمون این لندفرم‌ها، در سواحل استانهای بوشهر و هرمزگان وجود دارد.
یکی دیگر از لندفرم‌های واحد تپه ماهور در مناطق ساحلی کشور، لندفرم هزار دره یا بدلندها هستند. واحدهای چینه شناسی مارنی در مناطق ساحلی کشور بیشتر در طبقات شیب بین ۵-۲۰ درصد رخنمون دارند. سنگ شناسی این واحدها و شرایط فرسایشی منجر به تشکیل این لندفرم شده است. شبکه آبراهه‌ها در سطح این لندفرم متراکم، تا اندازه‌ای موازی و به صورت فرسایش شیاری است.
دشت‌سرهای کوهرفتی لندفرم ژئومورفولوژیکی محسوب می‌شود که بیشتر در حدفاصل واحدهای تپه ماهورها و دشت و بین طبقات شیب ۵-۸ درصد رخنمون دارند. این لندفرم، در دامنه‌های داخلی ناودیس‌ها و دامنه‌های پیرامون گنبدهای نمکی گسترش دارد.
لندفرم تلماسه یا تپه‌های ماسه‌ای متعلق به واحد دشت بوده و در محیط‌های متأثر از باد رخنمون دارد. این لندفرم در تمام مناطق ساحلی جنوب و شمال کشور مشاهده می‌گردد. تلماسه‌ها، به نوبه خود دارای لندفرم تپه‌های گنبدی شکل، طولی، عرضی، برخان، پناهگاهی و ستاره‌ای هستند که البته در نقشه‌های لندفرم ساحلی، همگی تحت عنوان تلماسه به کار برده شده است. میادین تلماسه در استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان و شرق مازندران از اشکال لندفرمای شاخص ساحلی به شمار میروند.
یکی از لندفرم‌های اصلی محیط رودخانه در دشت‌های ساحلی کانال و بستر رودخانه است کانال رودخانه نیز می‌تواند دارای لندفرم مستقیم، بریده بریده، پیچانرود و گیسوئی باشد. در نقشه‌های لندفرم ساحلی اشکال مخلف موجود ترسیم شده اما با تحت عنوان کانال رودخانه نامیده می‌شود. در دشت‌های ساحلی، کانال رودخانه‌ها بیشتر به شکل پیچانرود بوده و مراحل بلوغ تا پیری چرخه فرسایشی خود را طی کرده‌اند؛ به این معنی که در این رودخانه‌ها نسبت عرض به عمق بالغ بر ۲۰ بوده (شکل ۲-۱) و دارای بسترهای بسیار کم شیب و جنس رسوبات ریزدانه هستند.
پادگانه یا تراس رودخانه، از لندفرم‌های محیط رودخانه‌ای واحد دشت است که در حاشیه غالب کانال‌های رودخانه گسترش دارند. بیشتر کانال‌های پیچانرود، دارای مراتب جابجایی متعدد و بازه وسیعی از پادگانه‌ها و پادگانه‌های آبرفتی می‌باشند. این لندفرم اطراف رودخانه‌های بزرگی مانند کارون، زهره، حله، سفیدرود و بیشتر رودخانه‌های دائمی و فصلی وجود دارند.
بخشی از کانال رودخانه که بر اثر افزایش ضریب خمیدگی و قطع شدن حلقه پیچانرود از کانال اصلی جدا می‌شود. پیچانرود رها شده نامیده می‌شود. این لندفرم واحد دشت عموماً در دشت‌های ساحلی بسیار کم شیب و در اطراف کانال‌های پیچانرود مشاهده می‌شوند. نمونه‌های شاخص آن به تعداد زیاد در اطراف رودخانه‌های بزرگی همچون کارون، سفیدرود ، زهره، میناب و حله هم وجود دارند.
لندفرم دشت سیلابی، خارجی‌ترین لندفرم زیر واحد رودخانه در محیط و واحد دشت محسوب می‌شود که در طبقات شیب زیر ۱ درصد رخنمون دارد؛ اجزای تشکیل دهنده آن، از رسوبات ریزدانه سیلتی و رسی تشکیل شده است. بخش وسیعی از اراضی ساحلی کشور، به ویژه در مناطق ساحلی شمال، دارای لندفرم دشت سیلابی هستند.
یکی دیگر از لندفرم‌های واحد دشت، جلگه ساحلی است که عموماً حدفاصل زیر واحد رودخانه و دلتا و در طبقات شیب زیر ۱ درصد واقع است. از آنجائی که جلگه‌های ساحلی عمدتاً پهنه‌های دلتایی دیرینه محسوب می‌شوند، این لندفرم را می‌توان زیر واحد دلتا دانست. دشت و جلگه ساحلی خوزستان، دشت اطراف رودخانه‌های میناب و باهوکلات و غالب مناطق ساحلی شمال کشور که هم اکنون دارای کاربری‌های مسکونی، صنعتی و کشاورزی هستند در واقع جلگه های ساحلی دیرینه به شمار می روند.
آن بخش از واحد ریخت شناسی دشت که در سیستم دلتانی به وجود آمده و هم اکنون فعال و در حال رشد یا تغییر شکل است، لندفرم دشت دلتائی نامیده می‌شود این دشت‌ها علاوه بر فرایندهای خشکی، دائماً تحت تأثیر فرایندهای هیدرودینامیکی دریا بوده و ابعاد آن‌ها مستقیماً با میزان آورد رسوب رودخانه‌ای و توزیع آن‌ها کنترل می‌شود. البته احداث سدها در بالادست، از عواملی هستند که در قرن گذشته در رشد یا تغییر شکل این لندفرم ساحلی بسیار مؤثر بوده است. دشت‌های وسیع دلتانی رودخانه کارون و سفیدرود از جمله محله‌ای اصلی رخنمون این لندفرم ساحلی به شمار میروند.