نگاه اقتصادسرآمد به يك خبر مهم و سوال برانگیز
تاسیس اندیشکده پیشرفت دریایی!؟
گروه تحلیل - برخی رسانه ها خبرداده اند كه انديشكده پيشرفت دريايي تاسيس شد! خبري كه هم از نظر فني سؤال برانگيز است و هم از نظر ماهيت تشكيل. لازم است چند نكته در اين باره با مخاطبان و مسئولان در ميان بگذاريم:
تعجب ما در روزنامه دریایی اقتصادسرآمد این است که رسانه های معتبری چون ایرنا، ایسنا و تسنیم براي انتشار برای اين خبر از عناصر شش گانه خبری استفاده نکرده اند، اصلا و اساسا به اصل خبر نپرداخته كه بدانيم اين انديشكده كجاست؟ چه كسي يا چه سازماني آن را تشكيل داده است؟ و اساسا ضرورت تشكيل آن چيست؟ و به جاي اين‌ها كه اصل خبر است، به همان توضيحاتي عمومي و هميشگي پرداخته اند؛ مانند اين: «پیاده سازی سیاست‌های کلی توسعه دریامحور منطبق با منویات مقام معظم رهبری نیازمند فعال سازی بدنه اندیشگاهی در این حوزه و ایده‌پردازی برای روشن شدن زوایای پنهان ظرفیت‌های دریایی است».
در خبرها آمده است: عدم استفاده بهینه از ظرفیت‌های دریایی کشور و لزوم طراحی و برنامه ریزی برای بهره برداری حداکثری از این ظرفیت خدادادی طی سال‌های اخیر بار‌ها مورد تأکید و مطالبه مقام معظم رهبری قرار گرفته است تا جایی‌که ایشان در بیانیه گام دوم انقلاب نیز به سواحل دریایی طولانی کشور به عنوان یک ظرفیت استفاده نشده مادی اشاره کرده‌اند.
مي‌بينيم كه مانند هر رسانه دولتي ديگر، دو محور را بهانه و محور توضيحات قرار داده است: منويات رهبري و گام دوم انقلاب!
اين رسانه ها اضافه مي‌كنند: گستردگی حوزه دریایی تحت مدیریت نهاد‌های مختلف با اهداف متنوع و فقدان تقسیم کار ملی باعث شد تا از سال ۹۸ تدوین سیاست‌های کلی توسعه دریامحور در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گیرد. تدوین این سیاست‌ها در مجمع انجام شده و به‌زودی توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ خواهد شد.
نكته جالب اين است كه مي‌گويند: سياست هاي كلي توسعه دريامحور در دستور كار مجمع قرار گرفته و به زودي به وسيله رهبري ابلاغ مي‌شود؛ اما خود دست‌اندركاران اين انديشكده كه هنوز نمي‌دانيم كيست و كجاست، منتظر نشده‌اند كه آن سياست‌ها ابلاغ شود و در چارچوب آن سياست‌ها عمل كنند كه خود موجب تعجب است.
هنوز چارچوب سياست‌ها ابلاغ نشده، محتواي سياست‌هاي راهبردي كه بايد تمامي جوانب كار را در يك جهت معين قرار دهد، معلوم نيست؛ اما ما در يك اقدام محيرالعقول، پيش‌دستي كرده و ساختاري برايش دست و پا مي‌كنيم! كمي جاي تامل نيست؟
این رسانه ها در ادامه خبری مشابه همدیگر آورده اند: پیاده‌سازی سیاست‌های کلی توسعه دریامحور منطبق با منویات مقام معظم رهبری و هم‌راستا با برنامه هفتم توسعه کشور، نیازمند فعال سازی بدنه اندیشگاهی کشور در این حوزه و ایده‌پردازی به منظور روشن شدن زوایای پنهان ظرفیت‌های دریا در کشور است.
اين سخن درستي است، اما سوال ما اين است: آيا بدنه دانشگاهي كشور قادر به انجام اين كار نبوده است؟ آيا ضعف در دانشكده‌ها چنان است كه در كنار آن همه ساختار به ساختار ديگري نياز داريم؟ پس دانشگاه‌ها چه مي‌كنند؟ دانش‌بنيان‌ها چه مي‌كنند؟ ايا اين كه مقام معظم رهبري و رئيس جمهور و مجمع تشخيص به دريا توجه كرده اند، بهانه لازم و كافي است كه ما يك ساختار ديگر در كنار جنگل ساختارهاي دريايي ايجاد كنيم؟
و سوال مهم‌تر اين است: انديشكده هر چه هست و هر كجا كه هست و قرار است تحت مسئوليت كي باشد و با كدام بودجه كار كند و چه برنامه محتوايي متمايز با ديگر دانشكده‌هاي دريايي و دانش‌بنيان‌ها داشته باشد، نيروي انساني متخصص خود را از كجا مي‌آورد؟ انديشكده، انديشمند متخصص دريايي و پژوهشگرهاي حرفه‌اي تراز اول مي‌خواهد. اين‌ها از كجا مي‌آيند؟ از ساير دانشكده‌ها و دانش‌بنيان‌ها يا از خارج وارد مي‌شوند؟!
اگر از نيروهاي داخلي بهره مي برد كه قاعدتا چنين است، پس به ساختار جديد و بودجه جديد و سازوكار جديد چه نيازي است در حالي كه مي‌توان از همان ساختارهاي موجود –مانند دانشكده‌هاي دريايي موجود- استفاده كرد؟ آيا ايجاد ساختار در جايي كه ساختار وجود دارد لازم است؟
مگر رئيس جمهور همين چند روز پيش در باره ايجاد ساختارهاي جديد هشدار نداد و نگفت كه ساختار ايجاد نشود و تمركز در شوراي عالي صنايع دريايي باشد؟ حال اين شورا اقدام به تاسيس دانشكده كرده است؟ يا اين شورا فردا بايد به فكر يك انديشكده دريايي براي خودش باشد؟ يا تصور كنيد كه در جنگل‌ساختارها و دستگاه‌هاي حوزه‌دريايي، هر كس برود براي خودش يك انديشكده بزند! انديشكده كه ساختمان است و يك تابلو، انرژي دروني آن، عبارت است از متخصصاني كه نداريم. هر چه هستند در دانشكده‌ها و آموزش‌كده‌ها و دانش‌بنيان‌ها مشغول كار هستند. اين مايه دروني را رها كرده‌اند، به در و ديوار چسبيده‌اند. اين رسانه ها در ادامه توجيهاتش به مباحث كلان دنيا مي‌پردازد و مي‌گويد در آينده اقتصاد دريا چنين است و چنان است و.... و سوال ما در روزنامه دریایی اقتصادسرآمد اين است: آيا توسعه دريا در ايران و جهان به معناي آن است كه ما يك ساختار جديد و يك بروكراسي جديد و يك ساختمان جديد ايجاد كنيم يا بدان معناست كه اين هزينه‌ها را صرف موجودي‌ها كنيم و كيفيت و توان آن‌ها را افزايش دهيم؟
در پایان این خبر آورده اند: با توجه به تنوع موضوعات مرتبط با دریا و ساحل کشور و لزوم ایده پردازی و اندیشه ورزی در این باره، «اندیشکده پیشرفت دریایی» با هدف ایفای نقش به عنوان پایگاه ملی اندیشگاهی حوزه دریا و به منظور برجسته سازی و زمینه سازی برای پیشرفت همه جانبه و بهره برداری مطلوب از این نعمت خدادادی تشکیل شده است.
اما كي تشكيل داده؟ جايش كجاست كه ما برويم دو تا مصاحبه بگيريم ببينيم با ما و خودشان چند چند هستند و تفاوت‌شان با دانشكده‌ها و دانش‌بنيان‌ها چيست و نفرات انديشمند انديشكده را از كجا آورده‌اند و قرار است كه كي چكار كند و.... هيچ خبري ارائه نشده است. شايد به اين معناست كه به ما مربوط نمي‌شود. ما هم در اين خبر هيچ دخالتي نمي كنيم و فقط تيتر مي كنيم و يك توضيح كوتاه مي دهيم: انديشكده دريايي تاسيس شده است؛ پيدا كنيد پرتقال فروش را.
به مناسبت این نوشتار از مسئولان ذی ربط عاجزانه تقاضا می کنیم که برای ایجاد ساختار از مقام معظم رهبری و اسناد ارزشی مانند گام دوم انقلاب سوء استفاده نکنند. به جای این کار، اگر شما ضعف ساختاری دانشکده های و دانش بنیان های موجود و ناتوانی آن ها، تولید دانش بومی نقد می کردید و ضعف آن را نشان می دادید توجیه خوبی برای ایجاد ساختار جدید بود و هیچ نیازی به هزینه کرد مباحث دیگر نبود.
تعجب ما در روزنامه دریایی اقتصادسرآمد این است که رسانه های معتبری چون ایرنا، ایسنا و تسنیم براي انتشار برای اين خبر از عناصر شش گانه خبری استفاده نکرده اند، اصلا و اساسا به اصل خبر نپرداخته كه بدانيم اين انديشكده كجاست؟ چه كسي يا چه سازماني آن را تشكيل داده است؟ و اساسا ضرورت تشكيل آن چيست؟ و به جاي اين‌ها كه اصل خبر است، به همان توضيحاتي عمومي و هميشگي پرداخته اند؛ مانند اين: «پیاده سازی سیاست‌های کلی توسعه دریامحور منطبق با منویات مقام معظم رهبری نیازمند فعال سازی بدنه اندیشگاهی در این حوزه و ایده‌پردازی برای روشن شدن زوایای پنهان ظرفیت‌های دریایی است».
در خبرها آمده است: عدم استفاده بهینه از ظرفیت‌های دریایی کشور و لزوم طراحی و برنامه ریزی برای بهره برداری حداکثری از این ظرفیت خدادادی طی سال‌های اخیر بار‌ها مورد تأکید و مطالبه مقام معظم رهبری قرار گرفته است تا جایی‌که ایشان در بیانیه گام دوم انقلاب نیز به سواحل دریایی طولانی کشور به عنوان یک ظرفیت استفاده نشده مادی اشاره کرده‌اند.
مي‌بينيم كه مانند هر رسانه دولتي ديگر، دو محور را بهانه و محور توضيحات قرار داده است: منويات رهبري و گام دوم انقلاب!
اين رسانه ها اضافه مي‌كنند: گستردگی حوزه دریایی تحت مدیریت نهاد‌های مختلف با اهداف متنوع و فقدان تقسیم کار ملی باعث شد تا از سال ۹۸ تدوین سیاست‌های کلی توسعه دریامحور در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گیرد. تدوین این سیاست‌ها در مجمع انجام شده و به‌زودی توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ خواهد شد.
نكته جالب اين است كه مي‌گويند: سياست هاي كلي توسعه دريامحور در دستور كار مجمع قرار گرفته و به زودي به وسيله رهبري ابلاغ مي‌شود؛ اما خود دست‌اندركاران اين انديشكده كه هنوز نمي‌دانيم كيست و كجاست، منتظر نشده‌اند كه آن سياست‌ها ابلاغ شود و در چارچوب آن سياست‌ها عمل كنند كه خود موجب تعجب است.
هنوز چارچوب سياست‌ها ابلاغ نشده، محتواي سياست‌هاي راهبردي كه بايد تمامي جوانب كار را در يك جهت معين قرار دهد، معلوم نيست؛ اما ما در يك اقدام محيرالعقول، پيش‌دستي كرده و ساختاري برايش دست و پا مي‌كنيم! كمي جاي تامل نيست؟
این رسانه ها در ادامه خبری مشابه همدیگر آورده اند: پیاده‌سازی سیاست‌های کلی توسعه دریامحور منطبق با منویات مقام معظم رهبری و هم‌راستا با برنامه هفتم توسعه کشور، نیازمند فعال سازی بدنه اندیشگاهی کشور در این حوزه و ایده‌پردازی به منظور روشن شدن زوایای پنهان ظرفیت‌های دریا در کشور است.
اين سخن درستي است، اما سوال ما اين است: آيا بدنه دانشگاهي كشور قادر به انجام اين كار نبوده است؟ آيا ضعف در دانشكده‌ها چنان است كه در كنار آن همه ساختار به ساختار ديگري نياز داريم؟ پس دانشگاه‌ها چه مي‌كنند؟ دانش‌بنيان‌ها چه مي‌كنند؟ ايا اين كه مقام معظم رهبري و رئيس جمهور و مجمع تشخيص به دريا توجه كرده اند، بهانه لازم و كافي است كه ما يك ساختار ديگر در كنار جنگل ساختارهاي دريايي ايجاد كنيم؟
و سوال مهم‌تر اين است: انديشكده هر چه هست و هر كجا كه هست و قرار است تحت مسئوليت كي باشد و با كدام بودجه كار كند و چه برنامه محتوايي متمايز با ديگر دانشكده‌هاي دريايي و دانش‌بنيان‌ها داشته باشد، نيروي انساني متخصص خود را از كجا مي‌آورد؟ انديشكده، انديشمند متخصص دريايي و پژوهشگرهاي حرفه‌اي تراز اول مي‌خواهد. اين‌ها از كجا مي‌آيند؟ از ساير دانشكده‌ها و دانش‌بنيان‌ها يا از خارج وارد مي‌شوند؟!
اگر از نيروهاي داخلي بهره مي برد كه قاعدتا چنين است، پس به ساختار جديد و بودجه جديد و سازوكار جديد چه نيازي است در حالي كه مي‌توان از همان ساختارهاي موجود –مانند دانشكده‌هاي دريايي موجود- استفاده كرد؟ آيا ايجاد ساختار در جايي كه ساختار وجود دارد لازم است؟
مگر رئيس جمهور همين چند روز پيش در باره ايجاد ساختارهاي جديد هشدار نداد و نگفت كه ساختار ايجاد نشود و تمركز در شوراي عالي صنايع دريايي باشد؟ حال اين شورا اقدام به تاسيس دانشكده كرده است؟ يا اين شورا فردا بايد به فكر يك انديشكده دريايي براي خودش باشد؟ يا تصور كنيد كه در جنگل‌ساختارها و دستگاه‌هاي حوزه‌دريايي، هر كس برود براي خودش يك انديشكده بزند! انديشكده كه ساختمان است و يك تابلو، انرژي دروني آن، عبارت است از متخصصاني كه نداريم. هر چه هستند در دانشكده‌ها و آموزش‌كده‌ها و دانش‌بنيان‌ها مشغول كار هستند. اين مايه دروني را رها كرده‌اند، به در و ديوار چسبيده‌اند. اين رسانه ها در ادامه توجيهاتش به مباحث كلان دنيا مي‌پردازد و مي‌گويد در آينده اقتصاد دريا چنين است و چنان است و.... و سوال ما در روزنامه دریایی اقتصادسرآمد اين است: آيا توسعه دريا در ايران و جهان به معناي آن است كه ما يك ساختار جديد و يك بروكراسي جديد و يك ساختمان جديد ايجاد كنيم يا بدان معناست كه اين هزينه‌ها را صرف موجودي‌ها كنيم و كيفيت و توان آن‌ها را افزايش دهيم؟
در پایان این خبر آورده اند: با توجه به تنوع موضوعات مرتبط با دریا و ساحل کشور و لزوم ایده پردازی و اندیشه ورزی در این باره، «اندیشکده پیشرفت دریایی» با هدف ایفای نقش به عنوان پایگاه ملی اندیشگاهی حوزه دریا و به منظور برجسته سازی و زمینه سازی برای پیشرفت همه جانبه و بهره برداری مطلوب از این نعمت خدادادی تشکیل شده است.
اما كي تشكيل داده؟ جايش كجاست كه ما برويم دو تا مصاحبه بگيريم ببينيم با ما و خودشان چند چند هستند و تفاوت‌شان با دانشكده‌ها و دانش‌بنيان‌ها چيست و نفرات انديشمند انديشكده را از كجا آورده‌اند و قرار است كه كي چكار كند و.... هيچ خبري ارائه نشده است. شايد به اين معناست كه به ما مربوط نمي‌شود. ما هم در اين خبر هيچ دخالتي نمي كنيم و فقط تيتر مي كنيم و يك توضيح كوتاه مي دهيم: انديشكده دريايي تاسيس شده است؛ پيدا كنيد پرتقال فروش را.
به مناسبت این نوشتار از مسئولان ذی ربط عاجزانه تقاضا می کنیم که برای ایجاد ساختار از مقام معظم رهبری و اسناد ارزشی مانند گام دوم انقلاب سوء استفاده نکنند. به جای این کار، اگر شما ضعف ساختاری دانشکده های و دانش بنیان های موجود و ناتوانی آن ها، تولید دانش بومی نقد می کردید و ضعف آن را نشان می دادید توجیه خوبی برای ایجاد ساختار جدید بود و هیچ نیازی به هزینه کرد مباحث دیگر نبود.