افت تولید میدان مشترک پارس جنوبی بهدلیل افت طبیعی مخازن پس از ۳۴ سال
ارزش۱۳۰ میلیون دلاری محصولات تولیدی در۲۶ فاز پارس جنوبی
گروه نفت و انرژی - فاطمه کریمی - تجارب گذشته در صنعت نفت نشان داده دستیابی به اهداف بزرگ، مستلزم تلاش و باور به دانش و توان فنی و مهندسی داخلی است. تحقق اهداف به حمایت و همراهی همه کسانی نیاز دارد که دل در گرو مهر این آب و خاک داشته و مشفقانه برای توفیق بیشتر این صنعت مهم و راهبردی، بهویژه در شرایط کنونی تلاش میکنند.
روزی که میدان گازی پارس جنوبی کشف شد شاید هیچ ایرانی تصور نمیکرد روزی برسد که جوانان این کشور بتوانند صفر تا صد گاز آن را بدون حضور حتی یک مهندس خارجی تولید کنند و بهآسانی به مبادی مصرف داخلی و صادراتی برسانند. برخی که چند سال سکان وزارت نفت را در دست داشتند تصورشان این بود نیروی انسانی ایرانی تنها به درد کارگری و انجام امور ابتدایی در توسعه مگاپروژههای صنعت نفت میخورد و برای تولیدی کردن میدانهای نفتی و گازی باید به سراغ خارجیها رفت... غافل از آنکه روحیه مقاومت در مردم ایران سبب خواهد شد بتوانیم در برابر تحریمهای غربی پیروز شویم.
با توجه به اداره کامل این صنعت پس از ۴۴ سال تحریم، شرکتهای آمریکایی و اروپایی هماکنون با گوشت و استخوان خود درک کردهاند که ویژگی مهم مردم ایران، ملیگرایی است. در دهههای اخیر سهم ایران از میدان مشترک پارس جنوبی ۳۰ درصد و سهم قطر ۷۰ درصد بود، اما با اتکا به توان داخلی اکنون تولید گاز بیشتری از آن میدان نسبت به قطر داریم و فازهای پارس جنوبی در سالهای گذشته در بخش خشکی و دریا از سوی شرکتهای ایرانی توسعه یافته است.
روزگاری در اوایل دهه ۸۰ شمسی شرکت نفت مناطق مرکزی ایران که مدیریت همه میدانهای خشکی کشور در بخشهای مرکزی را بر عهده دارد بیش از ۷۰ درصد گاز مورد نیاز کشور را تولید میکرد، اما به دلیل افت طبیعی مخازن و نبود سرمایهگذاری سهم این شرکت در تأمین گاز کشور به کمتر از ۳۰ درصد رسیده است، از این رو چیز پیچیدهای نیست که پس از ۳۴ سال از آغاز تولید در میدان مشترک پارس جنوبی، بهطور طبیعی در شاهد آغاز افت تولید باشیم، هرچند درصد آن کم است البته پیشبینی میشود چهار تا پنج سال آینده حجم آن قابلتوجه باشد و سالانه بهاندازه یک فاز (۲۸ میلیون مترمکعب) افت تولید در این میدان خواهیم داشت. بالطبع پس از فراغت از توسعه پارس جنوبی با جدیت باید در حفظ و نگهداشت تولید از این میدان مشترک کوشید.
متخصصان کشورمان بدون حضور شرکتهای خارجی بار دیگر قصد دارند کاری را در پایتخت گازی ایران شدنی کنند. آنها برای حفظ و نگهداشت تولید از این دارایی بزرگ و گرانبهای ایرانیان دو راه را در پیش گرفتهاند؛ راههای کوتاهمدت شامل حفر چاههای اضافی، کشیدن خطوط لوله مازاد و اسیدکاری چاهها که هماکنون در برنامه است، اما راه بلندمدت دستیابی به فناوری سکوی فشارافزا است. احداث این سکوها میتواند به تولد دوباره فازهای پارس جنوبی و تولید با توان حداکثری از این میدان منجر شود.
ایران قصد دارد ۲.۶ میلیارد دلار در بخش ساخت، نصب و راهاندازی سکوی فشارافزایی گاز فاز ۱۱ پارس جنوبی سرمایهگذاری کند. در آینده البته باید حدود ۲۰ سکوی فشارافزای گاز برای دیگر فازهای پارس جنوبی تعریف، ساخته، نصب و راهاندازی شود و از این رو دقت و حساسیت کافی در ساخت نخستین سکو در فاز ۱۱ میدان مشترک پارس جنوبی ضروری است.
بر اساس برنامهریزیها در شرکت ملی نفت ایران در میدان گازی پارس جنوبی تولید تا فشار۳۰ بار نیز ادامه خواهد داشت، یعنی حتی اگر فشار گاز که هماکنون ۱۲۰ بار برای هر یک میلیارد فوتمکعب در پارس جنوبی است به ۳۰ هم برسد باید همچنان از این میدان برداشت شود و تأسیسات پارس جنوبی سرپا بماند. بهطور میانگین در هر سکو سالانه حدود هفت بار افت فشار داریم.
با احتساب قیمت ۱۰ سنت برای هر مترمکعب گاز و ۵۰ دلار برای هر بشکه میعانات گازی روزانه ۵ میلیون دلار ارزش تولیدات از هر فاز میدان گازی پارس جنوبی است، یعنی ارزش روزانه محصولات ۲۶ فاز پارس جنوبی که هماکنون در مدار تولید قرار دارد، ۱۳۰ میلیون دلار است.
این مسئله تا حدی جدی است که کارشناسان بارها نسبت به افت فشار مخزن پارس جنوبی هشدار دادند تا آنجا که مرکز پژوهشهای مجلس هم در گزارشی با عنوان «مسائل راهبردی بخش انرژی در سند هفتم توسعه - ذخیرهسازی گاز» به وضع نامطلوب تراز گاز کشور پرداخت و پیشبینی کرد در صورت ادامه روند کنونی، حداکثر اختلاف مصرف گاز در فصول گرم و سرد در سالهای ۱۴۱۰ و ۱۴۲۰ بهترتیب به ۴۵۳ و ۵۷۹ میلیون مترمکعب در روز میرسد که تأمین گاز در فصول سرد سال را با چالش جدی روبهرو میکند.
بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، در سال ۱۴۲۰ احتمالاً حجم کل عرضه گاز طبیعی به روزانه ۸۹۸.۷ میلیون مترمکعب برسد، این در حالی است که مقدار مصرف همه بخشها برابر با ۱۴۱۰.۸ خواهد بود، درنتیجه روزانه ۵۱۲ میلیون مترمکعبی کمبود گاز خواهیم داشت.
حامد صاحبهنر، کارشناس اقتصاد انرژی هم معتقد است: ما دقیقه ۹۰ را در ناترازی و بحران انرژی رد کردهایم و در مورد مسئله افت فشار میدان پارس جنوبی باید با مردم صریح و شفاف صحبت کنیم تا وضعیتی که در انتظار ما است نشان داده شود، زیرا پارس جنوبی بیش از ۷۰ درصد گاز کشور و ۵۰ درصد کل انرژی مصرفی کشور را تأمین میکند. با توجه به افت فشار و تولید تخمین زده میشود از سال ۱۴۰۴ حداقل سالی یکفاز از پارس جنوبی را از دست بدهیم و تا سال ۱۴۲۰ در خوشبینانهترین حالت تولید این میدان از ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز به حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب برسد. برآورد بدبینانه نیز نشان میدهد در سال ۱۴۱۰ باید ۳۰ میلیارد دلار هزینه صرف واردات سوخت مایع و سوخت جایگزین شود که معادل ۵ میلیون بشکه نفت است و این مقدار تا سال ۱۴۲۰ به ۵۰ میلیارد دلار میرسد.
با خروج آمریکا از برجام و جبران نشدن تعهدات برجامی از یک سو و چشم امید داشتن برخیها در صنعت نفت به انجام تعهدات از سوی غربیها، این صنعت را هماکنون با چالشهای زیادی مانند ناترازی روزانه ۲۴۰ میلیون مترمکعبی گاز روبهرو کرده است.
حل مشکل کاهش فشار در چاههای پارس جنوبی در اولویت دولت سیزدهم
کاهش فشار طبیعی گاز و بهتبع آن افت تولید در میدان گازی پارس جنوبی یکی از چالشهای مطرح و هشدار دادهشده از سوی کارشناسان است که بهزعم آنان در صورت رخ دادن، با یکی از جدیترین بحرانهای کشور مواجه خواهیم شد؛ موضوعی که حل آن در وزارت نفت دولت سیزدهم در اولویت قرار گرفته است.
زمزمههای ناترازی گاز فراگیر شده بود که سخن از افت فشار گاز در میدان پارس جنوبی بهعنوان هشدار از زبان کارشناسان به گوش رسید؛ میدانی مشترک با کشور همسایه که رقابت تنگاتنگی در برداشت با کشورمان دارد. میدانی که نقش ۷۵ درصدی و تعیینکنندهای در تأمین و پالایش گاز کشور بر عهده دارد و افت فشار در آن بهمنزله استخراج نشدن درست و تهنشین شدن میعانات، از کار افتادن فازها در سالهای آینده و سرانجام بهوقوع پیوستن بحرانی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی
خواهد بود.
روزی که میدان گازی پارس جنوبی کشف شد شاید هیچ ایرانی تصور نمیکرد روزی برسد که جوانان این کشور بتوانند صفر تا صد گاز آن را بدون حضور حتی یک مهندس خارجی تولید کنند و بهآسانی به مبادی مصرف داخلی و صادراتی برسانند. برخی که چند سال سکان وزارت نفت را در دست داشتند تصورشان این بود نیروی انسانی ایرانی تنها به درد کارگری و انجام امور ابتدایی در توسعه مگاپروژههای صنعت نفت میخورد و برای تولیدی کردن میدانهای نفتی و گازی باید به سراغ خارجیها رفت... غافل از آنکه روحیه مقاومت در مردم ایران سبب خواهد شد بتوانیم در برابر تحریمهای غربی پیروز شویم.
با توجه به اداره کامل این صنعت پس از ۴۴ سال تحریم، شرکتهای آمریکایی و اروپایی هماکنون با گوشت و استخوان خود درک کردهاند که ویژگی مهم مردم ایران، ملیگرایی است. در دهههای اخیر سهم ایران از میدان مشترک پارس جنوبی ۳۰ درصد و سهم قطر ۷۰ درصد بود، اما با اتکا به توان داخلی اکنون تولید گاز بیشتری از آن میدان نسبت به قطر داریم و فازهای پارس جنوبی در سالهای گذشته در بخش خشکی و دریا از سوی شرکتهای ایرانی توسعه یافته است.
روزگاری در اوایل دهه ۸۰ شمسی شرکت نفت مناطق مرکزی ایران که مدیریت همه میدانهای خشکی کشور در بخشهای مرکزی را بر عهده دارد بیش از ۷۰ درصد گاز مورد نیاز کشور را تولید میکرد، اما به دلیل افت طبیعی مخازن و نبود سرمایهگذاری سهم این شرکت در تأمین گاز کشور به کمتر از ۳۰ درصد رسیده است، از این رو چیز پیچیدهای نیست که پس از ۳۴ سال از آغاز تولید در میدان مشترک پارس جنوبی، بهطور طبیعی در شاهد آغاز افت تولید باشیم، هرچند درصد آن کم است البته پیشبینی میشود چهار تا پنج سال آینده حجم آن قابلتوجه باشد و سالانه بهاندازه یک فاز (۲۸ میلیون مترمکعب) افت تولید در این میدان خواهیم داشت. بالطبع پس از فراغت از توسعه پارس جنوبی با جدیت باید در حفظ و نگهداشت تولید از این میدان مشترک کوشید.
متخصصان کشورمان بدون حضور شرکتهای خارجی بار دیگر قصد دارند کاری را در پایتخت گازی ایران شدنی کنند. آنها برای حفظ و نگهداشت تولید از این دارایی بزرگ و گرانبهای ایرانیان دو راه را در پیش گرفتهاند؛ راههای کوتاهمدت شامل حفر چاههای اضافی، کشیدن خطوط لوله مازاد و اسیدکاری چاهها که هماکنون در برنامه است، اما راه بلندمدت دستیابی به فناوری سکوی فشارافزا است. احداث این سکوها میتواند به تولد دوباره فازهای پارس جنوبی و تولید با توان حداکثری از این میدان منجر شود.
ایران قصد دارد ۲.۶ میلیارد دلار در بخش ساخت، نصب و راهاندازی سکوی فشارافزایی گاز فاز ۱۱ پارس جنوبی سرمایهگذاری کند. در آینده البته باید حدود ۲۰ سکوی فشارافزای گاز برای دیگر فازهای پارس جنوبی تعریف، ساخته، نصب و راهاندازی شود و از این رو دقت و حساسیت کافی در ساخت نخستین سکو در فاز ۱۱ میدان مشترک پارس جنوبی ضروری است.
بر اساس برنامهریزیها در شرکت ملی نفت ایران در میدان گازی پارس جنوبی تولید تا فشار۳۰ بار نیز ادامه خواهد داشت، یعنی حتی اگر فشار گاز که هماکنون ۱۲۰ بار برای هر یک میلیارد فوتمکعب در پارس جنوبی است به ۳۰ هم برسد باید همچنان از این میدان برداشت شود و تأسیسات پارس جنوبی سرپا بماند. بهطور میانگین در هر سکو سالانه حدود هفت بار افت فشار داریم.
با احتساب قیمت ۱۰ سنت برای هر مترمکعب گاز و ۵۰ دلار برای هر بشکه میعانات گازی روزانه ۵ میلیون دلار ارزش تولیدات از هر فاز میدان گازی پارس جنوبی است، یعنی ارزش روزانه محصولات ۲۶ فاز پارس جنوبی که هماکنون در مدار تولید قرار دارد، ۱۳۰ میلیون دلار است.
این مسئله تا حدی جدی است که کارشناسان بارها نسبت به افت فشار مخزن پارس جنوبی هشدار دادند تا آنجا که مرکز پژوهشهای مجلس هم در گزارشی با عنوان «مسائل راهبردی بخش انرژی در سند هفتم توسعه - ذخیرهسازی گاز» به وضع نامطلوب تراز گاز کشور پرداخت و پیشبینی کرد در صورت ادامه روند کنونی، حداکثر اختلاف مصرف گاز در فصول گرم و سرد در سالهای ۱۴۱۰ و ۱۴۲۰ بهترتیب به ۴۵۳ و ۵۷۹ میلیون مترمکعب در روز میرسد که تأمین گاز در فصول سرد سال را با چالش جدی روبهرو میکند.
بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، در سال ۱۴۲۰ احتمالاً حجم کل عرضه گاز طبیعی به روزانه ۸۹۸.۷ میلیون مترمکعب برسد، این در حالی است که مقدار مصرف همه بخشها برابر با ۱۴۱۰.۸ خواهد بود، درنتیجه روزانه ۵۱۲ میلیون مترمکعبی کمبود گاز خواهیم داشت.
حامد صاحبهنر، کارشناس اقتصاد انرژی هم معتقد است: ما دقیقه ۹۰ را در ناترازی و بحران انرژی رد کردهایم و در مورد مسئله افت فشار میدان پارس جنوبی باید با مردم صریح و شفاف صحبت کنیم تا وضعیتی که در انتظار ما است نشان داده شود، زیرا پارس جنوبی بیش از ۷۰ درصد گاز کشور و ۵۰ درصد کل انرژی مصرفی کشور را تأمین میکند. با توجه به افت فشار و تولید تخمین زده میشود از سال ۱۴۰۴ حداقل سالی یکفاز از پارس جنوبی را از دست بدهیم و تا سال ۱۴۲۰ در خوشبینانهترین حالت تولید این میدان از ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز به حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب برسد. برآورد بدبینانه نیز نشان میدهد در سال ۱۴۱۰ باید ۳۰ میلیارد دلار هزینه صرف واردات سوخت مایع و سوخت جایگزین شود که معادل ۵ میلیون بشکه نفت است و این مقدار تا سال ۱۴۲۰ به ۵۰ میلیارد دلار میرسد.
با خروج آمریکا از برجام و جبران نشدن تعهدات برجامی از یک سو و چشم امید داشتن برخیها در صنعت نفت به انجام تعهدات از سوی غربیها، این صنعت را هماکنون با چالشهای زیادی مانند ناترازی روزانه ۲۴۰ میلیون مترمکعبی گاز روبهرو کرده است.
حل مشکل کاهش فشار در چاههای پارس جنوبی در اولویت دولت سیزدهم
کاهش فشار طبیعی گاز و بهتبع آن افت تولید در میدان گازی پارس جنوبی یکی از چالشهای مطرح و هشدار دادهشده از سوی کارشناسان است که بهزعم آنان در صورت رخ دادن، با یکی از جدیترین بحرانهای کشور مواجه خواهیم شد؛ موضوعی که حل آن در وزارت نفت دولت سیزدهم در اولویت قرار گرفته است.
زمزمههای ناترازی گاز فراگیر شده بود که سخن از افت فشار گاز در میدان پارس جنوبی بهعنوان هشدار از زبان کارشناسان به گوش رسید؛ میدانی مشترک با کشور همسایه که رقابت تنگاتنگی در برداشت با کشورمان دارد. میدانی که نقش ۷۵ درصدی و تعیینکنندهای در تأمین و پالایش گاز کشور بر عهده دارد و افت فشار در آن بهمنزله استخراج نشدن درست و تهنشین شدن میعانات، از کار افتادن فازها در سالهای آینده و سرانجام بهوقوع پیوستن بحرانی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی
خواهد بود.