کمبود آب همه کشورها را درگیر می کند
خشکسالی جهان گیر می شود!
گروه آب و انرژی - تیم اسمدلی - هر سال تابستان در شهر آکسفوردشر، محل زندگیام، به پلاژ حدوداً 50 متری میروم و شنا میکنم. گاهی اوقات حتی زیر باران که افراد کمتری دل و جرأتش را دارند تنهایی شنا میکنم. معمولاً بعد از شنا دوش میگیرم، حتی اگر آن روز صبح دوش گرفته باشم. زندگی من با رطوبت و خیسشدن و خنکشدن عجین است. اما آنطور که متوجه شدهام این وضعیت دوام نخواهد داشت.
تیمز واتر تخمین میزند که تا سال 2045 باید روزانه 350 میلیون لیتر آب اضافی پیدا کند. اما همانطور که تاکر تشخیص داد مشکل این است که جنوب شرقی انگلستان هیچ درهای ندارد که آبی در آن جاری باشد. سایت نزدیک ابینگدون، آکسفوردشایر، زمین کشاورزی کاملاً مسطح و حاصلخیز است. انگلستان به ذخیره آب بیشتری نیاز دارد ــ و عرضه 90 روزه لندن به وضوح غیر منطقی و توجیهناپذیر است، زیرا تابستانهای خشک در حال افزایش است.
برخلاف غربِ ایالات متحده، که در آنجا آبیاری مصنوعی ضروری است، کشاورزی در بریتانیا تقریباً به طور کامل دیم است. اما دیگر نمیتوان به باراندگیها اعتماد کرد. خانواده جیمز الکساندر نسلها در آکسفوردشایر کشاورزی کردهاند. او میگوید: «دیگر فصلها وجود ندارند. در سه سال گذشته، ما فقط فصل خشک و مرطوب داشتهایم. در زمستان کمی سردتر میشود، اما نه مانند گذشته... دو زمستان گذشته مرطوبترین زمستانهای ثبتشده بودند. اما در واقع فقط تقریباً در شش هفته باران بارید.»
در مه 2021 بود که به آکسفوردشایر سر زدم. او با کنایه پرسید: «رگبارهای باران آوریل را به خاطر دارید؟ ماه گذشته فقط 2 میلیمتر باران بارید». به همین دلیل است که او اکنون کشاورزی بدون شخم زدن و خاکورزی را ترجیح میدهد. او مزارع شخمزده مرسوم را زمینهای مرده میداند؛ رشد هر چیزی در این زمینها نیازمند چندین لیتر آفتکش و کود است. لایه فوقانی خاک نیز زیر ماشینآلات سنگین ثابت متراکم میشود و یک لایه سخت تشکیل میدهد که باعث میشود مسیرهای مجاور با هر بارندگی قابل توجهی به نهرهای گلآلود تبدیل شوند.
این در حالی است که در زمینهای شخمنخورده چکمههای او هرگز گلآلود نمیشوند. خاک یک اسفنج پیچیده را تشکیل میدهد که آب را جذب میکند و هم آن را به سفرههای آب زیرزمینی میرساند و هم رطوبت را برای محصولات حفظ میکند. مشخص شده است که شبکه قارچی میسلیوم دستنخورده 80 درصد نیتروژن مورد نیاز یک محصول و تا 100 درصد فسفر مورد نیاز محصول را تأمین میکند و در مواقع خشکسالی آب مورد نیاز محصولات کشاورزی را نیز تأمین میکند.
به این تریب ذخیره آب زیرزمینی را نیز بهدست میآوریم. تأمین آب، و ذخیره آب، همه به جذب بارندگی ختم میشود ــ و هیچ سطحی در انگلستان بزرگتر از زمینهای کشاورزی نیست. جیک ریگ میگوید که از یک مؤسسه تحقیقات کشاورزی خواسته است تا تعیین کند بر اثر استفاده از تکنیکهای بدون خاکورزی و شخم زدن چقدر آب ممکن است به سفرههای زیرزمینی طبیعی برود. و آنها به او گفتهاند، به اندازه ذخایز مخزن ابینگدون (150 میلیارد لیتر)». چنین حجمی در واقع مشکل کمبود آب انگلستان را حل خواهد کرد. بدون اینکه اتفاقاً مجبور به ساختن مخزن ابینگدون باشیم.
شرکت آبرسانی ساترن واتر اکنون در سواحل جنوبی انگلستان به کشاورزان پول میدهد تا محصولات کشاورزی خود را در زمستان به جای زمینهای شخمزده در مزارع خود بگذارند ــ که از نظر مالی مشوق کشاورزی بدون خاکورزی و شخم زدن است. این اقدام به نفع تغذیه آبهای زیرزمینی و کاهش نیترات در آبهای زیرزمینی است.
رابین کلی، مأمور مدیریت ریسک حوضه آبریز در ساترن واتر، میگوید: «غلظت نیترات در بسیاری از منابع آب زیرزمینی ما بالا و رو به افزایش است، و این روندی است که ما بر آن تمرکز کرده و میکوشیم روند آن را معکوس کنیم». در سال اول این طرح، به کشاورزان حوالی برایتون 35 پوند به ازای هر هکتار محصولات پوششی مخصوص زمستان داده شد. در برخی مناطق، این مقدار از آن زمان به 109 پوند در هکتار افزایش یافته است. محاسبه ساده از این قرار است که تصفیه آب برای شرکتهای آبرسانی گرانتر از پرداخت پول به کشاورزان برای آلودهنکردن آب درمیآید.
همه ما میتوانیم سهم خود را در جذب باران ایفا کنیم. در حالی که یک بریتانیایی به طور متوسط بیش از 150 لیتر در روز آب مصرف میکند، کلوئی ویپل، هنرمند پرفورمنس، یک سال را با فقط 15 لیتر آب در روز زندگی کرد. کلید موفقیت او آب باران بود. ویپل میگوید علیرغم زندگی در ساحل جنوبی نسبتاً خشک انگلستان «باران زیادی میبارد. منظورم این است که بدیهی است که در حال حاضر دورههای خشک بیشتر و بیشتری وجود دارد. اما آب زیادی وجود دارد که میتوانیم برداشت و ذخیره کنیم». ممکن است فکر کنید که پیام ویپل این است که همه باید در کاهش مصرف شخصی آب بیشتر تلاش کنند. تا حدودی همین است. اما پیام اصلی او کاملاً متفاوت است: «من احساس میکنم اغلب اوقات، وظیفه ما این است که رفتارمان را بهکل تغییر دهیم.»
ضایعات سیستمهای آبی ما، آلودگی رودخانههای ما، نشتی در لولههای زیرزمینی، قوانین ساختمانی که به ساختوسازکنندگان اجازه میدهد خانههایی بسازند که در مصرف آب بهینه نیستند: همه اینها قبل از اینکه شیر آب را باز کنیم اتفاق میافتد. هدررفت آب، 150 لیتر در روز، در سیستم تعبیه شده است.
ما رودخانههامان را کانالیزه کردیم، زمینهای کشاورزیمان را زهکشی کردیم، از آبهای زیرزمینی بیش از حد استفاده کردیم، تالابهامان را خشکانیدیم، پوده و زغال سنگ سوزاندیم، گونههای اصلی خود را از بین بردیم، همه این کارها را کردیم با این باور که مهندسی مدرن وابستگی ما را به سیستم طبیعی قطع میکند. همیشه در رفتار انسان تکبر و تفرعن بوده است. علت بحران آبی که اکنون با آن روبرو هستیم بحران اقلیم نیست. بحران اقلیم صرفاً نوری بر بحران آب انداخته است. پاسخها به بحران آب، از ابینگدون گرفته تا آکرا در غنا و عمان، در جذب و ذخیره بارانی است که روی زمین میبارد. و طبیعت این کار را بهتر از همه انجام میدهد. اکنون دیگر وقت آن رسیده است که سیستمهای مهندسی ما با طبیعت کار کنند، در کنار طبیعت نه در برابر آن.
تیمز واتر تخمین میزند که تا سال 2045 باید روزانه 350 میلیون لیتر آب اضافی پیدا کند. اما همانطور که تاکر تشخیص داد مشکل این است که جنوب شرقی انگلستان هیچ درهای ندارد که آبی در آن جاری باشد. سایت نزدیک ابینگدون، آکسفوردشایر، زمین کشاورزی کاملاً مسطح و حاصلخیز است. انگلستان به ذخیره آب بیشتری نیاز دارد ــ و عرضه 90 روزه لندن به وضوح غیر منطقی و توجیهناپذیر است، زیرا تابستانهای خشک در حال افزایش است.
برخلاف غربِ ایالات متحده، که در آنجا آبیاری مصنوعی ضروری است، کشاورزی در بریتانیا تقریباً به طور کامل دیم است. اما دیگر نمیتوان به باراندگیها اعتماد کرد. خانواده جیمز الکساندر نسلها در آکسفوردشایر کشاورزی کردهاند. او میگوید: «دیگر فصلها وجود ندارند. در سه سال گذشته، ما فقط فصل خشک و مرطوب داشتهایم. در زمستان کمی سردتر میشود، اما نه مانند گذشته... دو زمستان گذشته مرطوبترین زمستانهای ثبتشده بودند. اما در واقع فقط تقریباً در شش هفته باران بارید.»
در مه 2021 بود که به آکسفوردشایر سر زدم. او با کنایه پرسید: «رگبارهای باران آوریل را به خاطر دارید؟ ماه گذشته فقط 2 میلیمتر باران بارید». به همین دلیل است که او اکنون کشاورزی بدون شخم زدن و خاکورزی را ترجیح میدهد. او مزارع شخمزده مرسوم را زمینهای مرده میداند؛ رشد هر چیزی در این زمینها نیازمند چندین لیتر آفتکش و کود است. لایه فوقانی خاک نیز زیر ماشینآلات سنگین ثابت متراکم میشود و یک لایه سخت تشکیل میدهد که باعث میشود مسیرهای مجاور با هر بارندگی قابل توجهی به نهرهای گلآلود تبدیل شوند.
این در حالی است که در زمینهای شخمنخورده چکمههای او هرگز گلآلود نمیشوند. خاک یک اسفنج پیچیده را تشکیل میدهد که آب را جذب میکند و هم آن را به سفرههای آب زیرزمینی میرساند و هم رطوبت را برای محصولات حفظ میکند. مشخص شده است که شبکه قارچی میسلیوم دستنخورده 80 درصد نیتروژن مورد نیاز یک محصول و تا 100 درصد فسفر مورد نیاز محصول را تأمین میکند و در مواقع خشکسالی آب مورد نیاز محصولات کشاورزی را نیز تأمین میکند.
به این تریب ذخیره آب زیرزمینی را نیز بهدست میآوریم. تأمین آب، و ذخیره آب، همه به جذب بارندگی ختم میشود ــ و هیچ سطحی در انگلستان بزرگتر از زمینهای کشاورزی نیست. جیک ریگ میگوید که از یک مؤسسه تحقیقات کشاورزی خواسته است تا تعیین کند بر اثر استفاده از تکنیکهای بدون خاکورزی و شخم زدن چقدر آب ممکن است به سفرههای زیرزمینی طبیعی برود. و آنها به او گفتهاند، به اندازه ذخایز مخزن ابینگدون (150 میلیارد لیتر)». چنین حجمی در واقع مشکل کمبود آب انگلستان را حل خواهد کرد. بدون اینکه اتفاقاً مجبور به ساختن مخزن ابینگدون باشیم.
شرکت آبرسانی ساترن واتر اکنون در سواحل جنوبی انگلستان به کشاورزان پول میدهد تا محصولات کشاورزی خود را در زمستان به جای زمینهای شخمزده در مزارع خود بگذارند ــ که از نظر مالی مشوق کشاورزی بدون خاکورزی و شخم زدن است. این اقدام به نفع تغذیه آبهای زیرزمینی و کاهش نیترات در آبهای زیرزمینی است.
رابین کلی، مأمور مدیریت ریسک حوضه آبریز در ساترن واتر، میگوید: «غلظت نیترات در بسیاری از منابع آب زیرزمینی ما بالا و رو به افزایش است، و این روندی است که ما بر آن تمرکز کرده و میکوشیم روند آن را معکوس کنیم». در سال اول این طرح، به کشاورزان حوالی برایتون 35 پوند به ازای هر هکتار محصولات پوششی مخصوص زمستان داده شد. در برخی مناطق، این مقدار از آن زمان به 109 پوند در هکتار افزایش یافته است. محاسبه ساده از این قرار است که تصفیه آب برای شرکتهای آبرسانی گرانتر از پرداخت پول به کشاورزان برای آلودهنکردن آب درمیآید.
همه ما میتوانیم سهم خود را در جذب باران ایفا کنیم. در حالی که یک بریتانیایی به طور متوسط بیش از 150 لیتر در روز آب مصرف میکند، کلوئی ویپل، هنرمند پرفورمنس، یک سال را با فقط 15 لیتر آب در روز زندگی کرد. کلید موفقیت او آب باران بود. ویپل میگوید علیرغم زندگی در ساحل جنوبی نسبتاً خشک انگلستان «باران زیادی میبارد. منظورم این است که بدیهی است که در حال حاضر دورههای خشک بیشتر و بیشتری وجود دارد. اما آب زیادی وجود دارد که میتوانیم برداشت و ذخیره کنیم». ممکن است فکر کنید که پیام ویپل این است که همه باید در کاهش مصرف شخصی آب بیشتر تلاش کنند. تا حدودی همین است. اما پیام اصلی او کاملاً متفاوت است: «من احساس میکنم اغلب اوقات، وظیفه ما این است که رفتارمان را بهکل تغییر دهیم.»
ضایعات سیستمهای آبی ما، آلودگی رودخانههای ما، نشتی در لولههای زیرزمینی، قوانین ساختمانی که به ساختوسازکنندگان اجازه میدهد خانههایی بسازند که در مصرف آب بهینه نیستند: همه اینها قبل از اینکه شیر آب را باز کنیم اتفاق میافتد. هدررفت آب، 150 لیتر در روز، در سیستم تعبیه شده است.
ما رودخانههامان را کانالیزه کردیم، زمینهای کشاورزیمان را زهکشی کردیم، از آبهای زیرزمینی بیش از حد استفاده کردیم، تالابهامان را خشکانیدیم، پوده و زغال سنگ سوزاندیم، گونههای اصلی خود را از بین بردیم، همه این کارها را کردیم با این باور که مهندسی مدرن وابستگی ما را به سیستم طبیعی قطع میکند. همیشه در رفتار انسان تکبر و تفرعن بوده است. علت بحران آبی که اکنون با آن روبرو هستیم بحران اقلیم نیست. بحران اقلیم صرفاً نوری بر بحران آب انداخته است. پاسخها به بحران آب، از ابینگدون گرفته تا آکرا در غنا و عمان، در جذب و ذخیره بارانی است که روی زمین میبارد. و طبیعت این کار را بهتر از همه انجام میدهد. اکنون دیگر وقت آن رسیده است که سیستمهای مهندسی ما با طبیعت کار کنند، در کنار طبیعت نه در برابر آن.