پهنه‌بندی نوار ساحلی دریای خزر براساس مواد متشکله
سواحل غیرمستحکم غیرزیستی
ترکیب اصلی سواحل استان مازندران را زده سواحل غیرمستحکم غیرزیستی می‌سازد. پنج زیررده سواحل قلوه سنگی، پبلی، گلی، ماسه‌ای و سیلتی رسی در استان مازندران، براساس فرایندهای رسوبی مؤثر در نواحی ساحلی مختلف، زیررده‌های اصلی تشکیل دهنده به شمار می‌روند. با توجه به اهمیت و گستردگی پهنه‌های این عرصه‌ها، هر یک از این زیررده‌ها به طور جداگانه و نیز با توجه به فرایندهای موثر در شکل‌گیری آن‌ها برحسب موقعیت مکانی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
سواحل قلوه سنگی
این زیررده در سواحل استان مازندران، بسیار محدود بوده و منحصراً در مزر گیلان و حوالی رامسر با مساحتی بالغ بر ۱۳۱هکتار مشاهده می‌شود. در این منطقه، فاصله کوه و دریا بسیار کم بوده (کمتر از ۵۰۰ متر) و ذرات رسوبی درشت‌دانه و واریزه‌ها به وسیله آب‌های جاری و جریان‌های حمل رسوب، مستقیماً به منطقه ساحلی آورده می‌شوند؛ بر این اساس، اجزای ماسه‌ای این رسوبات را باید از خشکی و فرایندهای رسوبی خشکی دانست.
سواحل پبلی
این زیررده در سواحل استان مازندران، مانند سواحل قلوه‌سنگی، گسترش چندانی نداشته و با مساحتی در حدود ۹۲۴ هکتار، در مناطقی که دشت ساحلی کم عرض و با شیب نسبتاً زیاد باشد، به صورت پهنه‌ها و واریزه‌ها در پای ارتفاعات و پادگانه‌های آبرفتی و یا در نوار ساحلی مشاهده می‌شود. سواحل پبلی از تخریب و فرسایش ارتفاعات سنگی و یا پادگانه‌های آبرفتی قدیمی‌تر به‌وجود آمده است. سواحل پبلی، در مناطقی مانند رامسر، کتالم تا تنکابن و مصب رود چالوس، وجود دارند. عوامل فرسایش و حمل نقل و رسوب گذاری خشکی، مانند آب‌های جاری و سیلاب‌های فصلی، نقش اصلی را در ایجاد و گسترش این رسوبات دارند؛ اما فرایندهای دریایی، نقش چندانی در تامین رسوبات آن‌ها نداشته و تنها در نوار ساحلی نقش شکل‌دهنده و فرساینده را ایفا می‌کنند.
سواحل ماسه‌ای
در نوار ساحلی استان مازندران، سواحل ماسه‌ای به صورت تپه‌های ماسه‌ای ساحلی و پهنه‌های ماسه‌ای و بیشتر در قسمت فراساحل و سکوی ساحل، رخنمون داشته و مساحتی بالغ بر ۳۰۹۹۴هکتار را شامل می‌شوند. ذرات ماسه متشکله این مناطق، عمدتاً ماسه‌ای دریایی داشته و باد و فرایند جزرومد، در حمل و شکل دهی آن‌ها نقش اصلی را ایفا می‌کنند. از غرب به شرق، در نوار ساحلی، بر وسعت و تنوع سواحل ماسه‌ای افزوده می‌شود؛ علت این پدیده، رسوب‌گذاری بیشتر ذرات ماسه‌ای در نواحی شرقی به علت آورد رسوب رودخانه‌ای بیشتر بوده، که سبب رسوب‌گذاری ذرات ماسه شده و امواج و وزش باد، این رسوبات را به صورت نوارهای تپه ماسه‌ای عرضی شکل داده است. در سواحل استان مازندران، حداقل نوار ساحلی باریک ماسه‌ای وجود دارد، اما وسیع‌ترین سیستم ماسه‌ای به شکل تپه‌های ماسه‌ای، در شبه جزیره میانکاله دیده می‌شود. این منطقه، مجموعاً به صورت تپه‌های ماسه‌ای متوالی و به هم پیوسته‌ای خلیج گرگان را از دریای خزر جدا ساخته است.
سواحل گلی
مواد متشکله این زیررده، از ذرات بسیار ریز گلی تشکیل شده و در سواحل شرق استان مازندران با مساحتی در حدود ۷۵۵0هکتار گسترش قابل ملاحظه‌ای دارد. علت این امر، وجود ریخت‌شناسی کم‌ارتفاع و پهنه‌های سیلاب‌گیر در جنوب و غرب خلیج گرگان است. در این نواحی، رسوبات ریزدانه در محیط آرام اراضی سیلابی ته‌نشین شده‌اند. همچنین در برخی نقاط ساحلی استان، مانند شمال ساری و نشتارود، نهشته‌های گلی در اراضی پست سیلاب‌گیر رسوب کرده و سواحل غیرزیستی گلی را ساخته‌اند.
سواحل سیلتی/ رسی
این رده سواحل، از ذرات بسیار ریز (ریزتر از 0625/0میلیمتر) تشکیل شده و پهنه‌های سیلابی و اراضی کم‌ارتفاع منطقه ساحلی را شامل می‌شوند. بیشترین گسترش سواحل غیرزیستی سیلتی/ رسی، در نیمه شرقی مازندران با مساحتی در حدود ۸۳۸۴ هکتار بوده و به سمت شرق بر وسعت آن‌ها افزوده شده است. این مناطق، همگی تحت اثر سیلاب‌های فصلی رودخانه‌ها قرار داشته که رسوبات ریزدانه را از نواحی بالادست شسته و در این مناطق ته‌نشین می‌کنند؛ لذا رسوبات آن از فرسایش ارتفاعات و پادگانه‌های آبرفتی بالادست و در خشکی تأمین می‌شود. در نشتارود، ایزده، محمودآباد، سرخ‌رود، فریدون‌کنار، بابلسر، زرین‌آباد، خزرآباد و امیرآباد، بعد از نوار ساحلی ماسه‌ای، سواحل سیلتی/ رسی رخنمون دارند.
سواحل غیر مستحکم زیستی
مواد متشکله این نوع سواحل، به صورت مستقیم بر اثر حضور جانداران، بقایا و یا فعالیت‌های مرتبط با موجودات زنده ایجاد شده است. به سبب اقلیم خاص، رژیم آبی و رسوبی حاکم در سواحل خزر، این مناطق قابلیت بالایی برای رشد و گسترش انواع گونه‌های جانوری و گیاهی دارد. سواحل زیستی، عمدتاً بافت رسوبی ریزدانه داشته و بدون در نظر گرفتن عامل زیستی معمولاً یکی از سواحل گلی یا سیلتی/ رسی هستند.