«بندر مانیل» نقطه اتصال آسیا به مکزیک
بندر مانیل و فیلیپین در گذر تاریخ
گروه ترانزیت - فیلیپین را می‌توان کشوری محافظه‌کار به حساب آورد. مردم در این کشور به سنت‌ها احترام می‌گذارند و اخلاقیات را در اولویت قرار می‌دهند. قبل از ورود به فیلیپین باید درک کنید که برای آنها چه چیزی ارزش است و چه چیزی ضدارزش. این می‌تواند به شما در درک رفتارهای شریک تجاری‌تان کمک کند.
به گزارش اقتصادسرآمد، بندر مانیل مهم‌ترین بندر در فیلیپین است و نامش در زبان محلی به معنی جایی است که «نیل» در آن یافت می‌شود؛ ماده‌ای که زمانی مهم‌ترین صادرات سرزمین فیلیپین به شمار می‌آمد. بندر مانیل در دهانه رود پاسیگ قرار گرفته و به سمت خلیج مانیل گسترش یافته است. بندر مانیل مرکز اصلی اقتصاد و سیاست و فرهنگ در جزایر فیلیپین است؛ مجمع‌الجزایری متشکل از هفت هزار جزیره در جنوب شرقی آسیا که حتی روی نقشه هم بسیار پراکنده به نظر می‌آیند.
اتاق تهران در گزارشی آورده است: بندر مانیل با مساحت ۱۳۷ هکتار یکی از قدیمی‌ترین و پررفت و آمدترین بنادر در کل منطقه جنوب شرقی آسیا است و در طول تاریخ پرفراز و نشیب فیلیپین، به مدت زیادی حلقه واصل اصلی بین شرق دور و آمریکای جنوبی بوده است.
آغاز تجارت از طریق خلیج مانیل به قرون نهم تا دوازدهم میلادی برمی‌گردد؛ زمانی که بنادر چین و ژاپن و هند و همینطور مالزی و اندونزیِ امروز با مانیل ارتباط تجاری داشتند. در دورانی که استعمارگران اسپانیایی در فیلیپین حضور داشتند تجارت حتی با مکزیک، کشورهای عربی و خود اسپانیا نیز به صورت گسترده‌ای در جریان بود. پس از آن و با حضور استعمارگران آمریکایی در فیلیپین همچنان روند تجارت با بنادر بین‌المللی از طریق بندر مانیل انجام می‌گرفت.
بندر مانیل امروزه بخشی از جاده ابریشم دریایی است که از سواحل چین به سنگاپور، مناطق جنوبی هند و مومباسا در آفریقا می‌رسد و سپس از طریق کانال سوئز به سمت منطقه مدیترانه و اروپای مرکزی و شرقی گسترش پیدا می‌کند. بندر مانیل دوازده اسکله و لنگرگاه دارد که سالانه ۷۵ میلیون تن محموله و ۷۲ میلیون مسافر از طریقشان جابه‌جا می‌شود. این بندر از سه قسمت شمالی، جنوبی و ترمینال کانتینری بین‌المللی تشکیل شده است. بخش مسافربری بندر در قسمت شمالی واقع شده است.
بندر مانیل اقتصاد متنوعی دارد و محصولات مختلفی در بخش‌های نساجی، مواد شیمیایی، لوازم برقی، آهن و فولاد در آن تولید و صادر می‌شود. کسب و کارهای محلی به تولید کالاهای صادراتی مثل طناب، شکر، روغن نارگیل، نارگیل خشک، کفش، ساعت و الوار می‌پردازند و بخش مواد غذایی و نوشیدنی هم در این بندر کالاهای زیادی تولید می‌کند.
مانیل و فیلیپین در گذر تاریخ
جایی که امروزه به عنوان بندر مانیل می‌شناسیم در گذشته دور تحت پادشاهی مالایی قرار داشت و ظاهراً نامش هم سلودونگ بود. به صورت کلی، ساکنان سرزمین امروزی فیلیپین از مناطق مختلفی از اطراف این جزایر به آنجا مهاجرت کردند و در اطراف رودخانه‌ها ساکن شدند. در مکتوبات به‌جامانده از قرن سیزدهم آمده که کالاهایی مثل برنج، ادویه و محصولاتی که از جنگل‌های اطراف مانیل به دست می‌آمد برای بازرگانانی که از چین و هند به این بندر می‌آمدند جذابیت داشت و آنجا را به یک مرکز تجاری مهم در دهانه رود پاسیگ تبدیل کرده بود.
در اواخر قرن پانزده و شانزده میلادی، پادشاهی برونئی به بندر مانیل حمله کرد تا تجارت آن با بنادر چین را قطع کند و آنجا را در کنترل خود بگیرد. ملوانان و بازرگانان عرب (به خصوص از برونئی) اسلام را هم به سرزمین فیلیپین آوردند و حدود دو قرن بعد هم مسیحیت با رسیدن فردیناند ماژلان پرتغالی در سال ۱۵۲۱ میلادی به فیلیپین رواج پیدا کرد. با ورود ماژلان و همراهانش به جزایر فیلیپین، این منطقه به مستعمره اسپانیا تبدیل شد و حتی اسم فیلیپین از نام شاه فلیپ اسپانیا گرفته شده است.
ظرف پنجاه سال پس از ورود ماژلان، پادشاهی اسپانیا انواع سفرهای اکتشافی را برای یافتن و استفاده از منابع موجود در فیلیپین به کار گرفت. مشکل قدرت استعمارگری مثل اسپانیا در مجمع‌الجزایر فیلیپین این بود که ساکنان این جزایر در گروه‌های پراکنده قومی زندگی می‌کردند و کنترل و زیر یک چتر آوردن آنها کار سختی بود و دهه‌ها به طول انجامید. اسپانیایی‌ها برای رسیدن به اهداف خود به بخش زیادی از بومیان رشوه می‌دادند تا محل زندگی آنها را عوض کنند و کسب و کار یا تجارتی را که بین آنها جریان داشت در کنترل خود بگیرند. استعمارگران اسپانیایی از تاکتیک‌های دیگر مثل آوردن گسترده مبلغان مسیحی به مجمع‌الجزایر فیلیپین هم بهره گرفتند. این مبلغان که اکثرا کاتولیک بودند به روش‌های اقناعی مختلف موفق شدند بخشی از جمعیت فیلیپین را مسیحی کنند و کنترل آنها را از لحاظ اجتماعی و سیاسی به دست بگیرند. هر گروه بومی که در مقابل استعمارگران مقاومت می‌کرد درنهایت با فشار نظامی اسپانیایی‌ها از صحنه محو می‌شد. با این حال در بخش‌های جنوبی جزایر فیلیپین هنوز اسلام رواج داشت.
حاکمان اسپانیایی در فیلیپین نظامی استعماری برای خراج‌گرفتن از مردم و کار کشیدن از آنها را آغاز کردند و از ابتدا قدرت نظامی را برای حکمرانی در این کشور به کار بردند؛ روشی که تا مدت‌ها بعد در فیلیپین ادامه پیدا کرد. بندر مانیل در این دوران از استعمار اسپانیایی‌ها به یک مرکز تجاری مهم برای آنها تبدیل شد و به خصوص تجارت با مکزیک در این دوران اهمیت زیادی پیدا کرد. در سال ۱۵۹۵ میلادی بندر مانیل به صورت رسمی به عنوان پایتخت فیلیپین اعلام شد و دولتی که شیوه بوروکراتیک اسپانیایی و پرتغالی در آن نمایان بود در آن تشکیل شد. در قرن هیجدهم انگلیسی‌ها هم چندین سالی موفق شدند کنترل بندر مانیل و تجارت از طریق آن را به دست بگیرند. مجموعه این دوران‌های استعمار باعث شد حکمرانان اسپانیایی در فیلیپین به تدریج از اواسط قرن نوزدهم با مقاومت شدیدی از سوی مردم مواجه شوند و شورش‌ها و اقدامات استقلال‌طلبانه در این کشور برای رهایی از استعمار اسپانیا آغاز شد.
تحولات دیگر در آن سوی جهان نیز که به درگیری‌های گسترده بین آمریکا و اسپانیا در سال ۱۸۹۸ انجامید، به تحقق اهداف استقلال‌طلبان و انقلابیون فیلیپینی کمک کرد. در این زمان، آمریکا نیروهایش را به مستعمرات مختلف اسپانیا فرستاد که فیلیپین هم جزو آنها بود. وقتی آمریکایی‌ها به فیلیپین رسیدند، انقلابیون کنترل مناطق مختلف غیر از مانیل را به دست گرفته بودند. اسپانیایی‌ها و آمریکایی‌ها که هیچ‌کدام نمی‌خواستند به فیلیپینی‌ها ببازند جنگی ساختگی بین خودشان به پا کردند و اسپانیا را بازنده آن اعلام کردند. معاهده پاریس هم نقطه پایانی بر جنگ اسپانیا و آمریکا گذاشت و مالکیت مستعمرات اسپانیا از جمله پورتوریکو، گوام و فیلیپین را در ازای دریافت پول در اختیار آمریکا قرار داد. به همین دلیل انقلابیون فیلیپینی در دهه‌های بعد که حاکمیت فیلیپین به دست آمریکا بود با نیروهای آمریکایی هم می‌جنگیدند. جنگ بین آمریکا و فیلیپین تا سال ۱۹۳۵ ادامه داشت تا اینکه طبق توافق‌های جدید قرار شد ظرف ده سال، فیلیپین به استقلال برسد.
با این حال در ۸ دسامبر ۱۹۴۱ و درست قبل از حمله به پرل هاربر، نیروهای ژاپنی به فیلیپین هم حمله کردند. به دنبال این تحولات، آمریکایی‌ها تا جاوا (در اندونزی امروزی) عقب‌نشینی کردند و فیلیپینی‌ها امیدوار بودند که با خروج این نیروها، ژاپن از ویران‌کردن بندر مانیل چشم‌پوشی کند؛ اما درنهایت ژاپنی‌ها مانیل را هم بمباران کردند و آنجا را به اشغال خود درآوردند. بعد از جنگ، فیلیپین دوباره در مسیر استقلال قرار گرفت و سرانجام در ۱۹۴۶ میلادی مستقل شد.
فیلیپین امروزه یکی از اقتصادهای پویا در منطقه شرق آسیا و منطقه اقیانوس آرام به شمار می‌آید. شهرنشینی در آن رو به افزایش است و طبقه متوسط بزرگی هم در کشور شکل گرفته است که بخش زیادی از آن را جوانان تشکیل می‌دهند. پویایی اقتصاد فیلیپین را باید مرهون نیروی کار جوان در داخل و نیز ارزهایی بدانیم که کارگران فیلیپینی از اقصی نقاط جهان برای خانواده‌هایشان در داخل این کشور می‌فرستند. بخش خصوصی در فیلیپین فعال است و نرخ فقر در این کشور از ۲۳.۵ درصد در سال ۲۰۱۵ به ۱۸ درصد در سال ۲۰۲۱ کاهش پیدا کرد.
به رغم شوک ناشی از بحران کرونا و همینطور معضلات جهانی اقتصادی مثل افزایش قیمت کالاهای خام و مشکلات در زنجیره تامین و مشکلات در تامین مالی، به نظر می‌رسد که فیلیپین در زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی بد عمل نکرده و البته در زمینه تقویت سرمایه‌های انسانی و کاری که در درازمدت به رشد اقتصادی منجر می‌شوند هم خوب عمل کرده است. رشد اقتصادی فیلیپین در فاصله ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ افزایش نشان داد و از ۵.۶ درصد به ۷.۶ درصد رسید.
به گزارش اقتصادسرآمد، بندر مانیل مهم‌ترین بندر در فیلیپین است و نامش در زبان محلی به معنی جایی است که «نیل» در آن یافت می‌شود؛ ماده‌ای که زمانی مهم‌ترین صادرات سرزمین فیلیپین به شمار می‌آمد. بندر مانیل در دهانه رود پاسیگ قرار گرفته و به سمت خلیج مانیل گسترش یافته است. بندر مانیل مرکز اصلی اقتصاد و سیاست و فرهنگ در جزایر فیلیپین است؛ مجمع‌الجزایری متشکل از هفت هزار جزیره در جنوب شرقی آسیا که حتی روی نقشه هم بسیار پراکنده به نظر می‌آیند.
اتاق تهران در گزارشی آورده است: بندر مانیل با مساحت ۱۳۷ هکتار یکی از قدیمی‌ترین و پررفت و آمدترین بنادر در کل منطقه جنوب شرقی آسیا است و در طول تاریخ پرفراز و نشیب فیلیپین، به مدت زیادی حلقه واصل اصلی بین شرق دور و آمریکای جنوبی بوده است.
آغاز تجارت از طریق خلیج مانیل به قرون نهم تا دوازدهم میلادی برمی‌گردد؛ زمانی که بنادر چین و ژاپن و هند و همینطور مالزی و اندونزیِ امروز با مانیل ارتباط تجاری داشتند. در دورانی که استعمارگران اسپانیایی در فیلیپین حضور داشتند تجارت حتی با مکزیک، کشورهای عربی و خود اسپانیا نیز به صورت گسترده‌ای در جریان بود. پس از آن و با حضور استعمارگران آمریکایی در فیلیپین همچنان روند تجارت با بنادر بین‌المللی از طریق بندر مانیل انجام می‌گرفت.
بندر مانیل امروزه بخشی از جاده ابریشم دریایی است که از سواحل چین به سنگاپور، مناطق جنوبی هند و مومباسا در آفریقا می‌رسد و سپس از طریق کانال سوئز به سمت منطقه مدیترانه و اروپای مرکزی و شرقی گسترش پیدا می‌کند. بندر مانیل دوازده اسکله و لنگرگاه دارد که سالانه ۷۵ میلیون تن محموله و ۷۲ میلیون مسافر از طریقشان جابه‌جا می‌شود. این بندر از سه قسمت شمالی، جنوبی و ترمینال کانتینری بین‌المللی تشکیل شده است. بخش مسافربری بندر در قسمت شمالی واقع شده است.
بندر مانیل اقتصاد متنوعی دارد و محصولات مختلفی در بخش‌های نساجی، مواد شیمیایی، لوازم برقی، آهن و فولاد در آن تولید و صادر می‌شود. کسب و کارهای محلی به تولید کالاهای صادراتی مثل طناب، شکر، روغن نارگیل، نارگیل خشک، کفش، ساعت و الوار می‌پردازند و بخش مواد غذایی و نوشیدنی هم در این بندر کالاهای زیادی تولید می‌کند.
مانیل و فیلیپین در گذر تاریخ
جایی که امروزه به عنوان بندر مانیل می‌شناسیم در گذشته دور تحت پادشاهی مالایی قرار داشت و ظاهراً نامش هم سلودونگ بود. به صورت کلی، ساکنان سرزمین امروزی فیلیپین از مناطق مختلفی از اطراف این جزایر به آنجا مهاجرت کردند و در اطراف رودخانه‌ها ساکن شدند. در مکتوبات به‌جامانده از قرن سیزدهم آمده که کالاهایی مثل برنج، ادویه و محصولاتی که از جنگل‌های اطراف مانیل به دست می‌آمد برای بازرگانانی که از چین و هند به این بندر می‌آمدند جذابیت داشت و آنجا را به یک مرکز تجاری مهم در دهانه رود پاسیگ تبدیل کرده بود.
در اواخر قرن پانزده و شانزده میلادی، پادشاهی برونئی به بندر مانیل حمله کرد تا تجارت آن با بنادر چین را قطع کند و آنجا را در کنترل خود بگیرد. ملوانان و بازرگانان عرب (به خصوص از برونئی) اسلام را هم به سرزمین فیلیپین آوردند و حدود دو قرن بعد هم مسیحیت با رسیدن فردیناند ماژلان پرتغالی در سال ۱۵۲۱ میلادی به فیلیپین رواج پیدا کرد. با ورود ماژلان و همراهانش به جزایر فیلیپین، این منطقه به مستعمره اسپانیا تبدیل شد و حتی اسم فیلیپین از نام شاه فلیپ اسپانیا گرفته شده است.
ظرف پنجاه سال پس از ورود ماژلان، پادشاهی اسپانیا انواع سفرهای اکتشافی را برای یافتن و استفاده از منابع موجود در فیلیپین به کار گرفت. مشکل قدرت استعمارگری مثل اسپانیا در مجمع‌الجزایر فیلیپین این بود که ساکنان این جزایر در گروه‌های پراکنده قومی زندگی می‌کردند و کنترل و زیر یک چتر آوردن آنها کار سختی بود و دهه‌ها به طول انجامید. اسپانیایی‌ها برای رسیدن به اهداف خود به بخش زیادی از بومیان رشوه می‌دادند تا محل زندگی آنها را عوض کنند و کسب و کار یا تجارتی را که بین آنها جریان داشت در کنترل خود بگیرند. استعمارگران اسپانیایی از تاکتیک‌های دیگر مثل آوردن گسترده مبلغان مسیحی به مجمع‌الجزایر فیلیپین هم بهره گرفتند. این مبلغان که اکثرا کاتولیک بودند به روش‌های اقناعی مختلف موفق شدند بخشی از جمعیت فیلیپین را مسیحی کنند و کنترل آنها را از لحاظ اجتماعی و سیاسی به دست بگیرند. هر گروه بومی که در مقابل استعمارگران مقاومت می‌کرد درنهایت با فشار نظامی اسپانیایی‌ها از صحنه محو می‌شد. با این حال در بخش‌های جنوبی جزایر فیلیپین هنوز اسلام رواج داشت.
حاکمان اسپانیایی در فیلیپین نظامی استعماری برای خراج‌گرفتن از مردم و کار کشیدن از آنها را آغاز کردند و از ابتدا قدرت نظامی را برای حکمرانی در این کشور به کار بردند؛ روشی که تا مدت‌ها بعد در فیلیپین ادامه پیدا کرد. بندر مانیل در این دوران از استعمار اسپانیایی‌ها به یک مرکز تجاری مهم برای آنها تبدیل شد و به خصوص تجارت با مکزیک در این دوران اهمیت زیادی پیدا کرد. در سال ۱۵۹۵ میلادی بندر مانیل به صورت رسمی به عنوان پایتخت فیلیپین اعلام شد و دولتی که شیوه بوروکراتیک اسپانیایی و پرتغالی در آن نمایان بود در آن تشکیل شد. در قرن هیجدهم انگلیسی‌ها هم چندین سالی موفق شدند کنترل بندر مانیل و تجارت از طریق آن را به دست بگیرند. مجموعه این دوران‌های استعمار باعث شد حکمرانان اسپانیایی در فیلیپین به تدریج از اواسط قرن نوزدهم با مقاومت شدیدی از سوی مردم مواجه شوند و شورش‌ها و اقدامات استقلال‌طلبانه در این کشور برای رهایی از استعمار اسپانیا آغاز شد.
تحولات دیگر در آن سوی جهان نیز که به درگیری‌های گسترده بین آمریکا و اسپانیا در سال ۱۸۹۸ انجامید، به تحقق اهداف استقلال‌طلبان و انقلابیون فیلیپینی کمک کرد. در این زمان، آمریکا نیروهایش را به مستعمرات مختلف اسپانیا فرستاد که فیلیپین هم جزو آنها بود. وقتی آمریکایی‌ها به فیلیپین رسیدند، انقلابیون کنترل مناطق مختلف غیر از مانیل را به دست گرفته بودند. اسپانیایی‌ها و آمریکایی‌ها که هیچ‌کدام نمی‌خواستند به فیلیپینی‌ها ببازند جنگی ساختگی بین خودشان به پا کردند و اسپانیا را بازنده آن اعلام کردند. معاهده پاریس هم نقطه پایانی بر جنگ اسپانیا و آمریکا گذاشت و مالکیت مستعمرات اسپانیا از جمله پورتوریکو، گوام و فیلیپین را در ازای دریافت پول در اختیار آمریکا قرار داد. به همین دلیل انقلابیون فیلیپینی در دهه‌های بعد که حاکمیت فیلیپین به دست آمریکا بود با نیروهای آمریکایی هم می‌جنگیدند. جنگ بین آمریکا و فیلیپین تا سال ۱۹۳۵ ادامه داشت تا اینکه طبق توافق‌های جدید قرار شد ظرف ده سال، فیلیپین به استقلال برسد.
با این حال در ۸ دسامبر ۱۹۴۱ و درست قبل از حمله به پرل هاربر، نیروهای ژاپنی به فیلیپین هم حمله کردند. به دنبال این تحولات، آمریکایی‌ها تا جاوا (در اندونزی امروزی) عقب‌نشینی کردند و فیلیپینی‌ها امیدوار بودند که با خروج این نیروها، ژاپن از ویران‌کردن بندر مانیل چشم‌پوشی کند؛ اما درنهایت ژاپنی‌ها مانیل را هم بمباران کردند و آنجا را به اشغال خود درآوردند. بعد از جنگ، فیلیپین دوباره در مسیر استقلال قرار گرفت و سرانجام در ۱۹۴۶ میلادی مستقل شد.
فیلیپین امروزه یکی از اقتصادهای پویا در منطقه شرق آسیا و منطقه اقیانوس آرام به شمار می‌آید. شهرنشینی در آن رو به افزایش است و طبقه متوسط بزرگی هم در کشور شکل گرفته است که بخش زیادی از آن را جوانان تشکیل می‌دهند. پویایی اقتصاد فیلیپین را باید مرهون نیروی کار جوان در داخل و نیز ارزهایی بدانیم که کارگران فیلیپینی از اقصی نقاط جهان برای خانواده‌هایشان در داخل این کشور می‌فرستند. بخش خصوصی در فیلیپین فعال است و نرخ فقر در این کشور از ۲۳.۵ درصد در سال ۲۰۱۵ به ۱۸ درصد در سال ۲۰۲۱ کاهش پیدا کرد.
به رغم شوک ناشی از بحران کرونا و همینطور معضلات جهانی اقتصادی مثل افزایش قیمت کالاهای خام و مشکلات در زنجیره تامین و مشکلات در تامین مالی، به نظر می‌رسد که فیلیپین در زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی بد عمل نکرده و البته در زمینه تقویت سرمایه‌های انسانی و کاری که در درازمدت به رشد اقتصادی منجر می‌شوند هم خوب عمل کرده است. رشد اقتصادی فیلیپین در فاصله ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ افزایش نشان داد و از ۵.۶ درصد به ۷.۶ درصد رسید.