ذخایر جدید نفتی حوزه خلیج فارس در مقایسه با سایر مناطق جهان
همایون الهی- بر اساس تحقیقات ایالات متحده آمریکا ۱۰ درصد تولید نفت جهان و ۲ درصد ذخیره نفت جهان را در مقابل ۲۵درصد مصرف جهان را در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳) به خود اختصاص داد. کشورهای عضو اوپک ۶۸ درصد ذخیره جهانی و 4۱درصد تولید جهانی را دارا بوده و بقیه جهان 6۶درصد مصرف، ۵1درصد تولید و 3۰درصد ذخیره جهانی را به خود اختصاص دادند.
باید توجه شود که در بین کشورهای حوزه خلیج فارس ذخایر اصلی متعلق به عربستان، ایران، عراق و کویت می‌باشد. عربستان با ذخیره‌ای برابر ۱۶۹۵۸۵ میلیون بشکه در سال ۱۳۶۶ (۱۹۸۷) شش برابر ایالات متحده آمریکا ذخایر کشف شده نفت دارد. ذخایر عربستان سعودی در سال ۲۰۰۰ به رقم ۲۶۲۷۶۶ میلیون بشکه رسیده است و این نزدیک به نه برابر ذخایر کشف شده آمریکا است. همین موضوع اهمیت این کشورها را به خوبی روشن می‌سازد.
بیشترین افزایش ذخایر متعلق به کشورهای اوپک و حوزه خلیج فارس است. سایر مناطق با درصد افزایش کمی را داشته‌اند و یا ذخایر آن‌ها کاهش نشان می‌دهد.
مجموع این عوامل بیان کننده ارزش و اهمیت ویژه نفت منطقه خلیج فارس می‌باشد به خصوص با توجه به اینکه نفت خام قابل استحصال جهان با سطح تولید فعلی ممکن است در مدت ۳۵ سال به پایان برسد، در حالیکه نفت برخی از کشورهای این منطقه با در نظر گرفتن نرخ تولید کمتری ممکن است تا ۱۰۰ سال ادامه یابد، در صورتی که عمر متوسط منابع نفتی سایر مناطق نفت‌خیز حدود ۱۸ سال می‌باشد. بدیهی است اتکاء کشورهای صنعتی جهان به نفت برای دهه‌های آینده به طور عام و به ویژه به نفت منطقه خلیج فارس نه تنها کاهش نمی‌یابد، بلکه این وابستگی افزایش نیز خواهد یافت.
منابع گاز در منطقه خلیج فارس
استفاده از گاز طبیعی به عنوان مکمل انرژی هر روز ابعاد وسیع‌تری می‌گیرد. تحقیقات نشان می‌دهد که تولید گاز در جهان طی دو دهه آخر قرن بیستم به شدت افزایش یافته است:
سایر منابع طبیعی
از میان کشورهای خلیج فارس تنها در ایران ذخایر شناخته شده عبارتند از: ۸۰۰ میلیون تن مس 12/1درصد و بیش از ۵۰۰ میلیون تن مس با درجه پایین‌تر، ۷ میلیون تن سنگ معدن کرومیت ۳۵درصد تا ۵۰درصد (بزرگترین ذخایر کرومیت دنیا). بیش از 2/1میلیارد تن آهن و 6/1میلیارد تن ذخایر ذغال سنگ با کیفیت عالی و ۵۰۰ میلیون تن فلز آلومینیم فقط در ناحیه تاکستان قزوین ( ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سولفات قلیایی آلومینیم (فیروزه) جهان است). همچنین معادن دیگر عبارتند از: سرب، روی، نمک، سولفور، منگنز، نیکل، طلاء اورانیوم، منیزیم، باریم، قلع، تنگستن، سنگ آهک، کبالت، فلوریت، بوکسیت و... تنها در منطقه ساقند یزد ذخایر کشف شده اورانیوم ۳هزار تن و مولیبد نوم 4هزار تن است.
تأثیر انقلاب اسلامی ایران
با توجه به وابستگی کشورهای صنعتی غرب و ژاپن به نفت، بازار و موقعیت استراتژیک منطقه خلیج فارس است که پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، منافع این کشورها را شدیداً به مخاطره افکند. قدرت‌های فرامنطقه‌ای برای ادامه حضور و کسب منافع بایستی بر منطقه سلطه داشته باشند و برای تداوم بخشیدن به این سلطه، از دیدگاه دولت‌های سلطه‌گر خارجی و دولت‌های وابسته منطقه، «ثبات سیاسی» در منطقه خلیج فارس بایستی حفظ شود و این «ثبات سیاسی» مفهومی ندارد مگر «ادامه و حفظ وضع موجود». اما وضع موجود با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در معرض خطر جدی قرار گرفت، زیرا گسترش تفکر انقلاب اسلامی به کشورهای منطقه می‌تواند نفوذ غرب را شدیداً کاهش دهد. وقوع این حادثه به عدم دسترسی مداوم کشورهای خارجی به منابع نفت و بازار منطقه می‌انجامد. بنابراین حیات اقتصادی غرب در معرض خطر قرار می‌گیرد و در نتیجه تسلط بر منطقه و جهان دشوار می‌شود.