اوضاع جغرافیایی - سیاسی و اقتصادی کشورهای خلیج فارس
همایون الهی- جمهوری اسلامی ایران که نام خلیج فارس از آن گرفته شده، سراسر بخش شمالی خلیج فارس و دریای عمان را میپوشاند. مساحت ایران 195/648/1کیلومتر مربع میباشد. جمعیت آن طبق آمار سال ۱۳۶۰ برابر 000/785/38 نفر و در سال ۱۳۶۲ حدود 000/604/41 نفر برآورد گردیده است. آمار جمعیت مربوط به تیرماه سال ۱۳۶۵ برابر 000/604/46 نفر است که تراکم جمعیت در هر کیلومتر برابر ۲/28 نفر میباشد. جمعیت این کشور در سال ۱۳۸۲ برابر 000/278/68 هزار نفر برآورد شده است با تراکمی برابر ۲/41 نفر در هر کیلو متر مربع رشد سالانه جمعیت ایران برابر 7/1 درصد میباشد. نرخ بیسوادی در ایران از ۵۲ درصد در دهه ۱۳۶۰ به 6/20 درصد در سال ۱۳۷۴ رسیده است. قبل از فروپاشی شوروی (سابق) ایران در شمال دارای ۲۰۱۳ کیلومتر مرز مشترک خاکی با آن کشور بود و اکنون ایران در بخش شمالی کشور با سه کشور ترکمنستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان همسایه است. طول مرز ایران با ترکمنستان ۱۲۰۶ کیلومتر و با جمهوری آذربایجان ۷۶۷ کیلومتر و با جمهوری ارمنستان ۴۰ کیلومتر است. طول سواحل بحر خزر ۶۵۷ کیلومتر است. در مشرق ایران کشورهای افغانستان و پاکستان قرار دارند که مرز مشترک با آنها به ترتیب برابر ۹۴۵ و ۹۷۸ کیلومتر میباشد کشور ترکیه با ۴۸۶ کیلومتر و عراق با ۱۶۰۹ کیلومتر مرز در غرب ایران قرار گرفتهاند. خلیج فارس در جنوب ایران قرار دارد و طول سواحل ایران در خلیج فارس و دریای عمان به ترتیب ۱۲۵۹ کیلومتر در خلیج فارس از دهانه اروندرود تا بندرعباس و ۷۸۴ کیلومتر در دریای عمان از بندرعباس تا خلیج گواتر میباشد. طول مرزهای آبی و خشکی ایران جمعاً ۸۷۳۱ کیلومتر است. حدود آبهای ساحلی ایران ۲۲ کیلومتر (12مایل دریایی) و حوزه ماهیگیری آن 5/92کیلومتر (۵۰ مایل دریایی) تعیین شده است. وسیعترین جزایر ایران که عمدتاً در خلیج فارس و تنگه هرمز قرار دارند عبارتند از:
قشم (۱۴۹۱ کیلومتر مربع)، کیش (7/89)، لاوان (۷۶)، لارک (۷/48)، هرمز (9/41)، هنگام (6/33)، اشک (3/26کیلومتر مربع در دریاچه ارومیه)، فارور بزرگ (2/26) هندرابی (1/21)، خارک (5/20)، مینو (۸/17) و سری (۲/17) کیلومتر مربع.
6/99٪ مردم ایران مسلمان (۹/۹3 درصد از پیروان مذهب شیعه و 7/5 درصد از پیروان مذهب سنی میباشند)، 13/0درصد مسیحی، 02/0درصد کلیمی، 05/0درصد زرتشتی و 2/0درصد جمعیت را نیز پیروان سایر ادیان تشکیل میدهند. زبان رسمی ایران فارسی میباشد.
رژیم حکومت ایران جمهوری اسلامی است. قانون اساسی موجود در سال ۱۳۵۸ تدوین شده است. ایران دارای ۳۰ استان، ۳۱۷ شهرستان ۸۴۶ بخش میباشد. پایتخت آن تهران و واحد پول ایران ریال است.
ایران دارای ۹۶۰۰۰ کیلومتر راه شوسه در کیفیت مختلف در نیمه دهه ۱۳۶۰ بود که این مقدار در سال ۱۳۷۵ به ۱۶۲۰۰۰ کیلومتر رسیده است. طول راه آهن آن برابر ۵۰۰۰ کیلومتر در نیمه دهه ۱۳۶۰ بود که به ۵۹۶۰ کیلومتر در ۱۳۷۵ رسید. در سال ۱۳۸۰ طول خطوط راه آهن اصلی ۷۱۵۶ کیلومتر، طول خطوط فرعی و مانوری ۱۳۰۸ کیلومتر و طول خطوط صنعتی، تجاری ۷۸۸ کیلومتر گزارش شده است و طول راههای آبی داخلی برابر ۹۰۴ کیلومتر است (بدون محاسبه دریای خزر). در اروندرود ایران ۱۰۴ کیلومتر راه آبی دارد.
پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ نتیجه سالها مبارزه مداوم مردم برضد ظلم و جور رژیم حاکم و ایستادگی و مخالفت در برابر گسترش نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قدرت های بیگانه در این کشور بود. پیروزی انقلاب و ایجاد جمهوری اسلامی مخالفت و دشمنی قدرتهای بزرگ و وابستگان آنها را برانگیخت. این دشمنی و مخالفت به شکلهای مختلف ظاهر شد. آنها سعی کردند از طریق رخنه، خرابکاری، ترور (فیزیکی و شخصیتی)، کودتا، بایکوت، محاصره، ایجاد جو فشار و عدم اعتماد، تشویق و ترغیب جدایی طلبی، ایجاد اغتشاشات داخلی و سرانجام حمله نظامی (توسط عراق) این انقلاب را سرکوب و یا حداقل آن را از اهداف اصیل خود منحرف کنند. به علت عشق و علاقه و ایمان راسخ مردم مسلمان و رهبری صحیح، هیچ یک از این ترفندها مؤثر نیفتاد. البته بایستی اذعان نمود نیروی عظیمی که در اولین دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی میبایستی در جهت سازندگی و زدودن آثار فقر و عقب ماندگی ناشی از حاکمیت سالهای طولانی طاغوت به کار گرفته میشد صرف رفع فتنهها و ددمنشیهای دشمنان خارجی و عوامل داخلی آنها گردید و آن تحرک لازم به سمت خودکفایی و پیشرفت به وجود نیامد.