تاریخچه عراق در خلیج فارس
دکتر همایون الهی - بعد از توقف جنگ این دولت‌ها احساس ناامنی می‌کردند و برای ایجاد «تعادل ضعف» در منطقه به دنبال راه حلی مناسب بودند این راه حل بزودی به دست آمد به طوری که در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۶۹ (۲ آگوست ۱۹۹۰) نیروهای ارتش عراق، با چراغ سبز آمریکا خاک کویت را اشغال نمودند. صدام حسین برای سرپوش گذاشتن به شکست خود در مقابل ایران نیاز به این اقدام داشت ولی این دامی بود که حامیان دیروز عراق بر سر راه وی گسترده بودند.
دولت آمریکا و سایر دولت‌های غربی با محکوم کردن تجاوز به خاک یک کشور مستقل یعنی کویت، موضوع را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح نمودند و نیروهای آمریکا و متحدین وی ظاهراً تحت امر شورای امنیت سازمان ملل متحد در تاریخ ۲۷ دیماه ۱۳۶۹ (۱۷ ژانویه ۱۹۹۱) به عراق حمله نمودند تا کویت را آزاد نمایند. آمریکا پس از نابودن کردن بخش اعظم توانایی‌های نظامی عراق و اعمال تحریم علیه این کشور، جنگ علیه عراق را در ۱۹ اسفند ۱۳۶۹ (۲۸ فوریه ۱۹۹۱) خاتمه داد ولی رژیم تضعیف شده صدام را در رأس قدرت حفظ نمود. لیکن تحریم بین‌المللی علیه عراق موجب گسترش فقر و گرسنگی شد. بالاخره در آذر ۱۳۷۵ (دسامبر ۱۹۹۵) سازمان ملل به عراق اجازه فروش محدود نفت در مقابل غذا را داد و سپس در آذر ۱۳۷۸ (دسامبر ۱۹۹۹) سازمان ملل به عراق اجازه فروش نفت، به هر مقدار که برای تأمین غذا و لوازم یدکی صنایع بنیادی کشور لازم بود، صادر نمود.
در آغاز قرن ۲۱، با توجه به تحولات سیاست خارجی آمریکا و کوشش این کشور برای سلطه بر خلیج فارس و در نتیجه بر جهان، آمریکا یکبار دیگر، اما این بار بدون اجازه شورای امنیت به عراق حمله نمود. حمله آمریکا به عراق در اسفند ۱۳۸۱ در حالی انجام گرفت که اکثریت متحدین اروپایی آمریکا با آن مخالف بودند. رژیم صدام بالاخره در فروردین ۱۳۸2 سقوط نمود هر چند بعد از سقوط رژیم صدام مبارزه مردم علیه نیروهای اشغال‌گر آغاز شد و آمریکا که می‌رفت به خیال خود بر منطقه‌ای مهم از خاورمیانه سلطه پیدا کند در مرداب «ویتنام» دیگری گرفتار شده و کشور عراق دچار هرج و مرج و ناامنی گردید.
از نظر اقتصادی عراق قبل از تهاجم نیروهای آمریکا نیز مانند بسیاری از کشورهای مستعمره و نیمه مستعمره دارای اقتصاد تک محصولی (۹۶درصد درآمد خارجی با فروش نفت حاصل شد) و صنایع مونتاژ بود.
مهم‌ترین کالاهای صادراتی نفت، خرما، پنبه و پشم.
مهم‌ترین کالاهای وارداتی: پارچه، چای، شکر، مواد شیمیایی، ماشین آلات صنعتی، آهن و فولاد، اتومبیل، دارو و تسلیحات نظامی.
کشورهای طرف تجارت: ژاپن، روسیه، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، برزیل بودند. هرچند با اشغال عراق هرج و مرج کامل بر تمام امور این کشور حاکم شده است.
خطوط انتقال نفت در عراق: پس از حمله نظامی عراق به ایران صادرات نفت عراق از طریق خلیج فارس دچار وقفه شد و در نتیجه کشور عراق درصدد جایگزینی راه های صدور نفت برآمد. در تاریخ 08/07/1364 یک خط لوله انتقال نفت از خاک عربستان به بندر ينبع با ظرفیت انتقال ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام آغاز به کار کرد. ظرفیت انتقال این خط لوله در اردیبهشت ۱۳۶۵ به ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز رسید. در اواسط سال ۱۳۶۵ قرارداد ایجاد دومین خط لوله نفتی به طول ۹۷۰ کیلومتر با هزینه 5/1 میلیارد دلار بین عراق و عربستان منعقد شد و بدین ترتیب کل ظرفیت انتقال نفت از طریق خطوط لوله نفت از عربستان به 65/1 میلیون بشکه در روز بالغ شد. عراق همچنین ظرفیت صدور نفت خود را از طریق خطوط لوله نفت ترکیه تا سال ۱۳۶۴ (۱۹۸۵) به ۷۰۰ هزار بشکه رسانید. که سپس در اردیبهشت ۱۳۶۵ (مهر ۱۹۸۶) به 02/1 میلیون بشکه در روز رسید. در آذرماه ۱۳۶۴ (۱۹۸۵) توافق ایجاد یک خط لوله دوم با هزینه ۴۸۵ میلیون دلار به طول ۹۳۵ کیلومتر به عمل آمد.
عراق همچنین دارای یک خط لوله نفت از طریق سوریه به دریای مدیترانه است که فعلاً مسدود می باشد. تا قبل از اشغال این کشور توسط نیروهای آمریکا و همدستانش، عراق به وسیله تانکر نیز نفت صادر می‌کرد. طول خطوط انتقال نفت عراق به هنگام تجاوز نیروهای خارجی به آن در سال ۱۳۸۱ برابر ۴۳۵۰ کیلومتر، طول خطوط انتقال گاز ۱۳۶۰ کیلومتر و طول خطوط انتقال فرآورده های نفتی آن ۷۲۵ کیلومتر بود.