به بهانه روز فرهنگ؛ « اقتصادسرآمد» تحليل مي دهد
آمادگي اقتصادسرآمد براي اجراي كارويژه فرهنگ دريا
گروه فرهنگ دريا - اميد متين – ما در روزنامه دریایی اقتصادسرآمد به بهانه روزفرهنگ عمومی و اهمیت پرداختن به قهرمانان دريايي ايران این مورد را مجددا به مداقه گذاشتیم: بهتر است سوالي بپرسيم تا بزرگان حوزه دريا به آن بپردازند: اگر نوجوان و جوان ايراني بخواهد به دريا علاقه‌مند شود و مسير دريا را دنبال كند، به كدام الگو بايد تاسي كند؟ الگوي دريايي نوجوان و جوان ايراني كيست يا چه كساني هستند؟
رومن رولان-نويسنده شهير فرانسوي- جمله‌اي عبرت‌آموز و بسيار جالب دارد. او مي‌نويسد: «جامعه‌آي كه در ساختن يك قهرمان شركت نكند، جامعه بدبختي است».
به بيان ديگر، جامعه خوشبخت، جامعه‌اي است كه در ساخت و پرداخت يك قهرمان مشاركت مي‌كند؛ زيرا مي‌داند كه قهرمانان، نقطه عطف بهسازي جامعه در ميان نسل‌هاست.
قهرمان سازي در بستر تاريخ
جوامع بشري، به گواه تاريخ، همواره در صدد قهرمان‌سازي بوده‌اند. بشر اين كار را با افسانه‌ها و داستان‌پردازي از يلان ديار خود آغاز كردند. آن‌ها با انواع ادبي و فرهنگي، سعي در توصيف قهرمان خود مي‌كنند و قهرمان‌شان را از همه برتر، بزرگ‌تر و مهم‌تر معرفي مي‌كنند.
افسانه‌ها، از ايران و مصر و يونان و آتن به سراسر جهان رفته و با اندكي تغيير، هر كس قهرماني براي خود ساخت تا نسل‌هايش احساس تهي‌بودن نكنند و همواره الگويي براي الگوبرداري وجود داشته باشد.
جوامع بشري كه گسترده و متنوع شدند، قهرمانان نيز تنوع يافت. در دوران گذشته، تنها قدرت بدني و زوربازو ملاك قهرماني بود و بعد از آن، خردمندي و خردورزي و سياست‌داني و سپس دانش و تخصص حرفه‌اي به آن افزوده شد. امروز، يك گروه در حوزه قدرت بدني(ورزش) الگو هستند. يك عده در عرصه هنر، جمعي در بخش دانش و علم و...
به هر صورت، تاريخ بشر هيچ‌گاه از ديرباز تا كنون از وجود قهرمان خالي نبوده است و هر جا كه قهرمان نداشته باشد، پايندگي، رشد و توجه هم نخواهد داشت.
قهرمانان دريايي ايران
گفتيم كه هر بخش و حوزه‌اي، قهرمان خاص خودش را دارد و علاقه‌مندان آن بخش، به آن قهرمان توجه و استناد مي‌كنند. در رشته‌هاي متعدد ورزشي، الگوها مشخص‌اند و گاهي چنان معروف مي‌شوند كه غيرورزشي‌ها را هم تحت تاثير قرار مي‌دهند؛ مانند ليونل مسي در رشته فوتبال كه دنيايي را مسحور خود كرده است.
در بخش ورزشي ايران، افسانه بزرگي چون رستم دستان و تاريخي زيبا به نام پهلوان پوريا و پهلوان تختي داريم كه نام‌شان باعث نشاط روحي و توان دروني ايرانيان است.
در بخش علمي كه بزرگاني داريم كه پرفسور حسابي و پرفسور سميعي در دوران اخير، خوش‌نامان روزگارند كه دانشگاهي‌ها از آن‌ها الگوبرداري مي‌كنند.
يا در بخش هوايي، خلبانان بزرگي در اين كشور خود را به تاريخ رساندند كه نام‌شان همواره گرامي است. قهرمانان بزرگي كه باعث افتخار ما هستند. مانند عباس دوران. كاري كه كرد و بغدادي كه به آتش كشاند و افتخاري كه نصيب ما كرد.
اما در بخش دريايي، قهرمانان را به مردم جامعه و به معناي واقعي معرفي و رسانه اي نكرده ايم. در دوران جنگ، قهرمان ما شد پيكان و سبلان. يعني، فرد از محور قهرماني حذف شد و نام كشتي‌ها جايگزين آن شد. اشتباه بزرگ فرهنگي كه رخ داد و ما نتوانستيم قهرمان دريايي به كشور معرفي كنيم.
قبلا درباره بايندُر و اخيرا در باره شهاب‌الدین احمد ابن ماجد کُنگی و محمدعلی سدیدالسلطنه کبابی بندرعباسی سخن گفتيم و مطالبي در باره آن ها منتشر كرديم؛ قهرماناني در پهنه دريا و الگوهايي براي نوجوانان و جوانان ما محسوب نمي‌شوند.
پيشكسوتان دريايي ايران
براي الگوگيري نوجوانان و جوانان در ايران، قهرمان نامي و مشهور در حوزه دريا يا نداريم يا اگر داريم آوازه اين مز و بوم نشده است و يا نگارنده نمي‌شناسد. ذهن از يك سو به سمت علي‌بابا و سندباد بحري مي‌رود، از ديگر سو به ناوچه پيكان و سبلان و ديگر هيچ!
ممكن است باشند پيشكسوتاني كه در شاكله قهرمان بتوان آن‌ها را مطرح و معرفي كرد. خلاء بزرگي در اين باره احساس مي‌شود. اينكه از جوانان بخواهيم كه به شغل دريانوردي وارد شوند، چون اين شغل سه‌ماه تعطيلي در سال دارد با اين گفتار روشن است كه سه ماه تعطيلي براي گرايش به يك شغل كافي نيست. آدم ياد آن لطيفه مي‌اندازد: از معلمي پرسيدند چرا معلم شدي؟ گفت به سه دليل: تير، مرداد، شهريور!
منظور آن است كه جوان امروز به انگيزاننده‌هاي قوي نياز دارد وگرنه تير، مرداد شهريور در جاهاي ديگري هم هست.
ما در باره معلمي، انبوهي از شعارهاي زيبا و تعداد زيادي الگو و قهرمان داريم و ما همه از «معلم»آغاز كرده‌ايم و معلمي شغلي شناخته شده و قابل احترام است و سپس تير، مرداد، شهريور؛ اما دريانوردي و ملواني و كار در كشتي و... چه؟ آيا پايگاه اجتماعي دارند؟ آيا قهرمان خاصي دارند؟ آيا مورد توجه جامعه است؟ جوانان چرا بايد براي ملواني يا كار در كشتي يا دريانوردي يا مهندسي دريايي يا طراحي كشتي و... انگيزه خاص داشته باشند؟ دندانپزشكي است كه بگوييم درآمدش خيلي بالاست؟ پزشكي است كه بگوييم كلاس دارد و درآمد؟ مهندسي ساختمان است كه بگوييم دو تا خانه بسازي بارت را بستي؟
چيست؟
چهره‌هاي محبوب و مشهور در حوزه دريا اگر داريم، معرفي كنيم و احيانا اگر نداريم، تلاش كنيم با اتكال به پيشكسوتان، فرهنگ دوست‌داشتني دريا و دريانوردي را به نوجوانان و جوانان برسانيم تا انگيزه گرايش به دريا ايجاد شود.
چند استان ساحلي
خوشبختانه از نعمت 7 استان كناره‌اي و ساحلي برخورداريم و نوجوانان و جوانان آن‌ها با دريا خو دارند و معمولا از آن‌استان‌ها نيروي انساني ما تامين مي‌شود. مابقي نه انگيزه دارند و نه اطلاعات. اغلب نوجوانان و جوانان ما دريا و دريانوردي را در شاكله دزدان درياي كارائيب مي‌شناسند. ما به آن‌ها فيلم خاصي عرضه نكرديم. داستان خاصي مطرح نكرديم، جشنواره‌اي برايشان طراحي نكرديم؛ تقريبا هيچ چيزي فراهم نكرديم و هيچ بستري آماده نيست.
اين است كه بايد با نگاه فرهنگي به خلاءهاي فرهنگي حوزه دريا توجه كنيم. پيشكسوتان و معرفي آن‌ها مي‌تواند بخش مهمي از اين خلاء را پر كند.
برنامه بزرگ‌داشت پيشكسوتان دريايي ايران
روزنامه دريايي اقتصاد سرآمد با پشتوانه پژوهشي كه در اين باره انجام داده است، آماده است با محوريت پيشكسوتان دريا، چند برنامه فرهنگي بنيادين و دايمي و سراسري اجرا كند. اگر حامياني باشند كه به فعاليت فرهنگي با اين محور قائل باشند، اجراي يك كار بزرگ با برنامه دقيق در كشور آغاز خواهيم كرد.
رومن رولان-نويسنده شهير فرانسوي- جمله‌اي عبرت‌آموز و بسيار جالب دارد. او مي‌نويسد: «جامعه‌آي كه در ساختن يك قهرمان شركت نكند، جامعه بدبختي است».
به بيان ديگر، جامعه خوشبخت، جامعه‌اي است كه در ساخت و پرداخت يك قهرمان مشاركت مي‌كند؛ زيرا مي‌داند كه قهرمانان، نقطه عطف بهسازي جامعه در ميان نسل‌هاست.
قهرمان سازي در بستر تاريخ
جوامع بشري، به گواه تاريخ، همواره در صدد قهرمان‌سازي بوده‌اند. بشر اين كار را با افسانه‌ها و داستان‌پردازي از يلان ديار خود آغاز كردند. آن‌ها با انواع ادبي و فرهنگي، سعي در توصيف قهرمان خود مي‌كنند و قهرمان‌شان را از همه برتر، بزرگ‌تر و مهم‌تر معرفي مي‌كنند.
افسانه‌ها، از ايران و مصر و يونان و آتن به سراسر جهان رفته و با اندكي تغيير، هر كس قهرماني براي خود ساخت تا نسل‌هايش احساس تهي‌بودن نكنند و همواره الگويي براي الگوبرداري وجود داشته باشد.
جوامع بشري كه گسترده و متنوع شدند، قهرمانان نيز تنوع يافت. در دوران گذشته، تنها قدرت بدني و زوربازو ملاك قهرماني بود و بعد از آن، خردمندي و خردورزي و سياست‌داني و سپس دانش و تخصص حرفه‌اي به آن افزوده شد. امروز، يك گروه در حوزه قدرت بدني(ورزش) الگو هستند. يك عده در عرصه هنر، جمعي در بخش دانش و علم و...
به هر صورت، تاريخ بشر هيچ‌گاه از ديرباز تا كنون از وجود قهرمان خالي نبوده است و هر جا كه قهرمان نداشته باشد، پايندگي، رشد و توجه هم نخواهد داشت.
قهرمانان دريايي ايران
گفتيم كه هر بخش و حوزه‌اي، قهرمان خاص خودش را دارد و علاقه‌مندان آن بخش، به آن قهرمان توجه و استناد مي‌كنند. در رشته‌هاي متعدد ورزشي، الگوها مشخص‌اند و گاهي چنان معروف مي‌شوند كه غيرورزشي‌ها را هم تحت تاثير قرار مي‌دهند؛ مانند ليونل مسي در رشته فوتبال كه دنيايي را مسحور خود كرده است.
در بخش ورزشي ايران، افسانه بزرگي چون رستم دستان و تاريخي زيبا به نام پهلوان پوريا و پهلوان تختي داريم كه نام‌شان باعث نشاط روحي و توان دروني ايرانيان است.
در بخش علمي كه بزرگاني داريم كه پرفسور حسابي و پرفسور سميعي در دوران اخير، خوش‌نامان روزگارند كه دانشگاهي‌ها از آن‌ها الگوبرداري مي‌كنند.
يا در بخش هوايي، خلبانان بزرگي در اين كشور خود را به تاريخ رساندند كه نام‌شان همواره گرامي است. قهرمانان بزرگي كه باعث افتخار ما هستند. مانند عباس دوران. كاري كه كرد و بغدادي كه به آتش كشاند و افتخاري كه نصيب ما كرد.
اما در بخش دريايي، قهرمانان را به مردم جامعه و به معناي واقعي معرفي و رسانه اي نكرده ايم. در دوران جنگ، قهرمان ما شد پيكان و سبلان. يعني، فرد از محور قهرماني حذف شد و نام كشتي‌ها جايگزين آن شد. اشتباه بزرگ فرهنگي كه رخ داد و ما نتوانستيم قهرمان دريايي به كشور معرفي كنيم.
قبلا درباره بايندُر و اخيرا در باره شهاب‌الدین احمد ابن ماجد کُنگی و محمدعلی سدیدالسلطنه کبابی بندرعباسی سخن گفتيم و مطالبي در باره آن ها منتشر كرديم؛ قهرماناني در پهنه دريا و الگوهايي براي نوجوانان و جوانان ما محسوب نمي‌شوند.
پيشكسوتان دريايي ايران
براي الگوگيري نوجوانان و جوانان در ايران، قهرمان نامي و مشهور در حوزه دريا يا نداريم يا اگر داريم آوازه اين مز و بوم نشده است و يا نگارنده نمي‌شناسد. ذهن از يك سو به سمت علي‌بابا و سندباد بحري مي‌رود، از ديگر سو به ناوچه پيكان و سبلان و ديگر هيچ!
ممكن است باشند پيشكسوتاني كه در شاكله قهرمان بتوان آن‌ها را مطرح و معرفي كرد. خلاء بزرگي در اين باره احساس مي‌شود. اينكه از جوانان بخواهيم كه به شغل دريانوردي وارد شوند، چون اين شغل سه‌ماه تعطيلي در سال دارد با اين گفتار روشن است كه سه ماه تعطيلي براي گرايش به يك شغل كافي نيست. آدم ياد آن لطيفه مي‌اندازد: از معلمي پرسيدند چرا معلم شدي؟ گفت به سه دليل: تير، مرداد، شهريور!
منظور آن است كه جوان امروز به انگيزاننده‌هاي قوي نياز دارد وگرنه تير، مرداد شهريور در جاهاي ديگري هم هست.
ما در باره معلمي، انبوهي از شعارهاي زيبا و تعداد زيادي الگو و قهرمان داريم و ما همه از «معلم»آغاز كرده‌ايم و معلمي شغلي شناخته شده و قابل احترام است و سپس تير، مرداد، شهريور؛ اما دريانوردي و ملواني و كار در كشتي و... چه؟ آيا پايگاه اجتماعي دارند؟ آيا قهرمان خاصي دارند؟ آيا مورد توجه جامعه است؟ جوانان چرا بايد براي ملواني يا كار در كشتي يا دريانوردي يا مهندسي دريايي يا طراحي كشتي و... انگيزه خاص داشته باشند؟ دندانپزشكي است كه بگوييم درآمدش خيلي بالاست؟ پزشكي است كه بگوييم كلاس دارد و درآمد؟ مهندسي ساختمان است كه بگوييم دو تا خانه بسازي بارت را بستي؟
چيست؟
چهره‌هاي محبوب و مشهور در حوزه دريا اگر داريم، معرفي كنيم و احيانا اگر نداريم، تلاش كنيم با اتكال به پيشكسوتان، فرهنگ دوست‌داشتني دريا و دريانوردي را به نوجوانان و جوانان برسانيم تا انگيزه گرايش به دريا ايجاد شود.
چند استان ساحلي
خوشبختانه از نعمت 7 استان كناره‌اي و ساحلي برخورداريم و نوجوانان و جوانان آن‌ها با دريا خو دارند و معمولا از آن‌استان‌ها نيروي انساني ما تامين مي‌شود. مابقي نه انگيزه دارند و نه اطلاعات. اغلب نوجوانان و جوانان ما دريا و دريانوردي را در شاكله دزدان درياي كارائيب مي‌شناسند. ما به آن‌ها فيلم خاصي عرضه نكرديم. داستان خاصي مطرح نكرديم، جشنواره‌اي برايشان طراحي نكرديم؛ تقريبا هيچ چيزي فراهم نكرديم و هيچ بستري آماده نيست.
اين است كه بايد با نگاه فرهنگي به خلاءهاي فرهنگي حوزه دريا توجه كنيم. پيشكسوتان و معرفي آن‌ها مي‌تواند بخش مهمي از اين خلاء را پر كند.
برنامه بزرگ‌داشت پيشكسوتان دريايي ايران
روزنامه دريايي اقتصاد سرآمد با پشتوانه پژوهشي كه در اين باره انجام داده است، آماده است با محوريت پيشكسوتان دريا، چند برنامه فرهنگي بنيادين و دايمي و سراسري اجرا كند. اگر حامياني باشند كه به فعاليت فرهنگي با اين محور قائل باشند، اجراي يك كار بزرگ با برنامه دقيق در كشور آغاز خواهيم كرد.