درباره آرتميای آبزیان
رضا فراهانی- آرتمیا جانور سخت پوستی است از شاخه بندپایان، رده سخت پوستان، زیررده آبشش پایان، راسته بی پوششان، خانواده آرتمیده و جنس آرتمیا که در دنیا دارای چندین گونه می‌باشد.
در آبزی پروری تغذیه مسائل مختص به خود را دارد و نسبتا پیچیده‌تر از تغذیه حیوانات خونگرم است. تامین غذای آبزیان در دو راستا مورد توجه می‌باشد یکی غذای کنسانتره و دیگری غذای زنده است. بسیاری از ماهیان با اینکه از غذای کنسانتره تغذیه می‌نمایند ولی قادر به هضم و جذب کامل آن‌ها نیستند. در علم تغذیه آبزیان، تهیه و پرورش غذای زنده از اهمیت بسیاری برخوردار است بطوریکه پرورش بسیاری از آبزیان بدون غذای زنده عملاً امکان‌پذیر نمی‌باشد. غذاهای زنده در عین حال که از تنوع زیادی برخوردار هستند دارای کیفیت‌های متفاوتی نیز می‌باشند. در این میان آرتمیا به عنوان یک غذای زنده بسیار مغذی در تغذیه انواع مختلف آبزیان از جمله ماهی و میگو از اهمیت بسزایی برخوردار است. نکته مهم در آبزی پروری تغذیه آن‌هاست که غالباً ۴۰ تا ۵۰ درصد هزینه‌های پرورشی را تشکیل می‌دهد. بسیاری از آبزیان در مراحل ابتدایی رشد احتیاج به تغذیه ویژه‌ای دارند که مبتنی بر ریزه خواری یا تغذیه از غذاهای زنده است. مهم‌ترین غذای زنده‌ای که در مرحله پرورش لاروی
Larvae culture)) آبزیان مورد مصرف قرار می‌گیرد آرتمیا یا میگوی آب شور Brine shrimp Artemia) ) می‌باشد. این موجود به صور مختلف در تغذیه آبزیان مصرف می‌شود و نوزاد تازه تفریخ شده آن‌ها (ناپلیوس) بخاطر سرشار بودن از ذخایر غذایی بیشتر از همه در پرورش لاروی آبزیان بکار میرود.
غذای آبزیان به دو صورت غذای کنسانتره و غذای زنده تهیه می‌شود. بسیاری از ماهیان با اینکه از غذای کنسانتره بخوبی تغذیه می‌نمایند ولی قادر به هضم و جذب کامل آن‌ها نیستند. در علم تغذیه آبزیان، تهیه و پرورش غذای زنده از اهمیت بسیاری برخوردار است. غذاهای زنده در عین حالی که از تنوع زیادی برخوردارند دارای کیفیت‌های متفاوتی نیز می‌باشند. در این میان آرتمیا به عنوان یک غذای زنده بسیار مغذی در تغذیه انواع مختلف آبزیان از جمله ماهی و میگو از اهمیت بسزایی برخوردار است.
با وجود اینکه آرتمیا قرن‌ها برای بشر شناخته شده بود اما استفاده از آن به عنوان یک غذای زنده در پرورش مراحل اولیه لاروی آبزیان از سال ۱۹۳۰، زمانیکه برخی محققین آرتمیا را به عنوان یک غذای عالی و برتر معرفی کردند آغاز شد. اولین استفاده از آرتمیا مربوط به نوزاد آرتمیا در تغذیه آبزیان بوده است. در ایران نیز اولین بار تخم و آرتمیای زنده توسط آقای دکتر آذری تاکامی و همکاران در سال ۱۳۵۱ از دریاچه ارومیه و سواحل اطراف آن جمع آوری و به کارگاه تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری سند سنگر رشت جهت پرورش و تغذیه بچه ماهیان منتقل شد و مورد استفاده قرار گرفت که در مقایسه با دیگر غذاهای بکار گرفته شده، از جمله مخلوط کرم سفید و دافنیه ارجحیت داشت.
امروزه از مراحل مختلف زندگی آرتمیا از جمله نایلی، پست مناناپلی، آرتمیای جوان و بالغ در کارگاه‌های مختلف تکثیر و پرورش آبزیان با اهداف مختلف و امکانات دسترسی به رده‌های سنی آن استفاده می‌شود که از میان آن‌ها، ناپلیوس تازه تفریخ شده تنها منبع غذایی برای مراحل اولیه لاروی اغلب گونه‌های پرورشی میگو (دوران پست لاروی) بوده که برای سایر آبزیان بویژه بچه ماهیهای آکواریومی، خاویاری، دریایی و غیره نیز کاربرد دارد. بر این اساس سیست آرتمیا دارای نقش کلیدی در امر تغذیه به خصوص در مراحل پست لارو میگو می‌باشد و به جرات میتوان گفت که در حال حاضر امر پرورش میگو بدون استفاده از سیست آرتمیا امکان پذیر نمی‌باشد. برای مثال در سال ۱۹۹۴ کارگاه‌های تکثیر و پرورش میگو در کشور اکوادور بعلت عدم دسترسی به سیست آرتمیا موفق به تولید پست لارو میگو به مقدار کافی نشدند و این امر باعث خالی ماندن درصد بالایی از استخرهای پرورشی میگو در آن کشور گردید. امروزه اهمیت اقتصادی، ارزش غذایی آرتمیا و تخم مقاوم آن در صنعت آبزی پروری بر کسی پوشیده نیست و گسترش استفاده روز افزون از آن در پرورش آبزیان بدلیل ارزش غذایی بالا و کاربردهای متنوع آن علاوه بر جهانی نمودن تجارت آن توام با افزایش تقاضا و رشد و توسعه صنعت آبزی پروری را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.