مطالعه آرتمیا در دریاچه میقان
رضا فراهانی - تالاب با دریاچه (کویر) میقان اراک با اسامی کویر نمک، کویر مشهد میقان، توزلی گل در زبان عامه مصطلح می‌باشد و اطلاق کلمه تالاب صرفا در گزارشات محیط زیست لحاظ شده است. دراثر گسترش کویر میقان اراضی زراعتی روستاهای وسیمه، داوود آباد و میقان در حال تبدیل شدن به بیابان و کویر می‌باشند. در حال حاضر شیلات استان مرکزی با ساخت یک پایلوت ۵ هکتاری و با احداث 3 هکتار استخر پرورشی آرتمیا با استفاده از یک حلقه چاه، به‌صورت آزمایشی اقدام به پرورش استرین بومی این منطقه نموده است.
بیولوژی سیست آرتمیا:
بطور کلی اندازه سیست سویه‌های مختلف آرتمیا بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میکرون بوده و به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره می‌باشد و هر سیست شامل دو قسمت می‌باشد.
الف - لایه کوریون یا حفره دار یا آلوئولی:
لایه سختی است به ضخامت ۳ تا ۱۲ میکرون که باتوجه به شرایط محیطی و استرین‌های مختلف متفاوت است و از ترکیبات لیپوپروتئینی اشباع شده از کتین و هماتین تشکیل شده است. رنگ سیست‌ها بستگی به غلظت هماتین دارد یعنی هر چه غلظت هماتین بیشتر باشد رنگ سیست‌ها تیره‌تر است و مقاومت سیست‌ها بیشتر می‌باشد.
وظیفه اصلی کتین محافظت جنین در برابر فشارها و ضربات مکانیکی و تابش اشعه ماوراء بنفش (u.v) و شرایط نامساعد محیطی است و غلظت هماتین رنگ پوسته را از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره نگه می‌دارد. لایه آلوئولار دارای حفره‌های هوا بوده و باعث شناوری و سبکی سیست آرتمیا در سطح آب نیز می‌گردد.
لایه کتینی را می‌توان بر اثر عمل اکسیداسیون با محلول هیپوکلریت سدیم تحت شرایط دکپسولاسیون از بین برد که این عمل را کپسول زدایی و سیستهای حاصله را سیستهای دکپسوله شده می‌نامند.
ب - غشاء کوتیکول خارجی:
این لایه جنین را از نفوذ مولکول‌های درشت‌تر از مولکول co2 محافظت می‌کند و به‌عبارت بهتر غشاء بیولوژیک سه لایه‌ای است که دارای خاصیت نفوذ پذیری بوده و همانند یک فیلتر عمل می‌کند.
ج- غشاء کوتیکول جنین:
یک لایه بسیار شفاف و الاستیک بوده دارای منشاء جنینی و خاصیت ارتجاعی است که در مقابل ضربات وارده از محیط به عنوان پرده خنثی کننده عمل می‌کند. در طی انکوباسیون سیست به هنگام تفریخ شکافته شده و دارای دو لایه است (لایه فیبری و لایه کوتیکول داخلی که بوسیله غشاء کوتیکول داخلی از جنین جدا می‌شود.
جنين:در درون هر سیست یک جنین آرتمیا که تا مرحله گاسترولا رشد نموده وجود دارد. قرار گرفتن سیست‌ها در شرایط مساعد باعث می‌شود تا جنین از حالت کمون خارج شود و شروع به رشد نماید و حداکثر تا ۴۸ ساعت از درون پوسته خارج می‌گردد.
این جنین در رطوبت کمتر از ۱۰ درصد از نظر متابولیک غیرفعال بوده و می‌تواند برای مدت طولانی بدون از دست دادن قابلیت زندگی حفظ شود. لذا در عمل آوری سیست آرتمیا و در مرحله خشک کردن از همین خاصیت (یعنی اینکه رطوبت آن‌ها باید کمتر از ۱۰ درصد باشد برای نگهداری طولانی مدت سیست‌ها در انبار استفاده می‌شود. زمانیکه میزان رطوبت سیست‌ها به بیش از ۱۰ درصد برسد فعالیت متابولیک سیست‌ها کم کم آغاز شده و در این موقع اگر سیست‌ها در شرایط هوازی در معرض اکسیژن قرار بگیرند با تشکیل رادیکال‌های آزاد در درون سیست سیستم‌های آنزیمی متوقف کننده متابولیسم درون سیست را از بین برده و در واقع فعالیت‌های متابولیک یا سوخت و ساز درون سیست آغاز می‌شود.
در بعضی منابع سیست را به هفت لایه بشرح زیر تقسیم نموده‌اند:
غشاء خارجی outer membranr
لایه کورتیکال cortical layer
لایه آلوئولار alveolar layer
که در واقع این سه لایه همان لایه کوریون chorion هستند.
غشاء كوتيکول خارجی outer cuticular membrane که همان دومین لایه است.
لایه فیبری fibrous layer
غشاء كوتیكول داخلی inner cuticular membrane که این دو همان کوتیکول جنینی یا embryonic cuticle هستند.
فضای زیر کوتیکولی sub cuticular space
فیزیولوژی فرآیند تفریخ:
سیستهای خشک آرتمیا بشدت جاذب آب هستند یعنی وقتی که در مجاورت با رطوبت قرار بگیرند سریعا آب جذب کرده و هیدراته می‌شوند بنابراین در ساعات اولیه قرارگیری در آب، میزان آب سیستهای محتوی جنین به حداکثر مقدار خود یعنی تا ۱۴۰ درصد افزایش می‌یابد. اگر شرایط محیط مطلوب و مناسب باشد، متابولیسم فعال سیست با جذب حدود ۶۰ درصدی آب شروع می‌شود. وقتیکه انکوباسیون در آب دریا یا آب شور استخر انجام می‌شود ابتدا سیستهای فرورفته بر اثر آبگیری (زمانیکه سیست خشک ارتمیا در محیط مرطوب یا آبی قرار گیرد سریعا آب جذب کرده و قطر آن افزایش می‌یابد و حجیم می‌شود، دقیقا مثل یک توپ باد کرده و توپر می‌باشد این حالت را آبگیری یا هیدراته می‌گویند) هیدراته شده و بعد از ۱۲ تا ۲۴ ساعت آبگیری پوسته سیست ترک برداشته و جنین احاطه شده با غشای تفریخ قابل رویت می‌شوند