نگاه اجمالی «روزنامه دریایی سرآمد» به کریدور (IMEEEC) ازدید غربیها؛
«درگیری در غزه» یک تهدید جدی برای کریدور IMEEEC
نقش راهبردی جزیره قبرس در کریدورجدید هند-اروپا
گروه ترانزیت - توحید ورستان- کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEEEC) به عنوان مسیری امیدوارکننده در راستای رشد اقتصادی در قبرس معرفی میشود.
اهمیت استراتژیک و موقعیت جغرافیایی IMEEEC در دریای مدیترانه شرقی نمایان و به عنوان یک مرکز مهم اروپا، آسیا و آفریقا عمل میکند. رهبران مختلف جهان این ابتکار را برای تقویت روابط اقتصادی در سراسر آسیا، خلیج فارس و اروپا ترویج کردند،البته IMEEEC مسیر متفاوتی را در مقایسه با طرح کمربند و جاده پکن ارائه میدهد. براساس ادعای غربیها، کریدور اقتصادی IMEEEC که تقریباً ۴۸۰۰ کیلومتر را پوشش میدهد، نه تنها کاهش هزینههای حملونقل و تسریع تجارت را هدف قرار میدهد، بلکه اتصال اقتصادی جهانی را نیز تقویت میکند. با این حال، عدم قطعیتهای پیرامون زمانبندی پروژه، تأمین مالی و چالشهای ژئوپلیتیکی، بهویژه درگیری در غزه، بر مزایای پیشبینیشده سایه افکنده است.
اهمیت کریدور جدید از نگاهها غربیها
براساس گزارش «اسپیشیل اوراسیا» از گزارش ۲۲ ژانویه ۲۰۲۴ ، آندریاس پولیکاس، رئیس سازمان تنظیم مقررات انرژی قبرس (CERA)، نقش قبرس در IMEEEC و فرصتها و چالشهای جزیره مدیترانه و کریدور اقتصادی، بهویژه با توجه به شرایط ژئوپلیتیک فعلی پویایی در خاورمیانه و عرصه بین المللی را تحلیل کرد.
کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEEEC) یک کریدور تجاری و ترانزیتی پیشنهادی است که برای بهبود اتصال و تقویت همکاری اقتصادی میان هند، خاورمیانه و اروپا طراحی شده است. ذینفعان، این کریدور را به عنوان یک مسیر استراتژیک برای جابجایی کالاها، خدمات و مردم تصور میکنند که پتانسیل آن را دارد که بر پویایی تجارت منطقهای و جهانی تأثیر بسزایی بگذارد. عربستان سعودی، اتحادیه اروپا، هند، امارات متحده عربی، فرانسه، آلمان، ایتالیا و ایالات متحده IMEEEC را برای تقویت روابط اقتصادی در سراسر آسیا، خلیج فارس و اروپا ترویج کردند. این ابتکار شامل دو جزء حیاتی است؛ کریدور شرقی که خلیج فارس را به هند و کریدور شمالی که خلیج فارس را به اروپا متصل میکند. این ادغام شبکههای ریلی، دریایی و سایر روشها، بنادر مشهوری مانند فجیره، جبل علی، ابوظبی، حیفا، موندرا، کاندلا، پیرئوس، مارسی و مسینا را به یکدیگر متصل میکند. کشورهای امضاکننده این کریدور حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان و بیش از ۵۰ درصد از اقتصاد جهانی را تشکیل میدهند. مزایای اقتصادی بالقوه فراتر از قبرس است و مزایای قابل توجه منطقهای و بینالمللی را ارائه میدهد. با توجه به موقعیت جغرافیایی آن در دریای مدیترانه، IMEEEC با پتانسیل قبرس برای تبدیل شدن به مرکزی برای کارایی تجاری، کمک به اتصال اقتصادی منطقهای و ایجاد فرصتهای شغلی همسو میشود. کاهش بالقوه هزینههای حمل و نقل بین ۳۰ تا ۴۰ درصد و تجارت سریعتر ۴۰ درصدی بین هند و اروپا میتواند پویایی اقتصادی قبرس را تغییر دهد. با این حال، عدم قطعیتهای ذاتی در جدول زمانی پروژه، تامین مالی، و چالشهای ژئوپلیتیکی، به ویژه درگیری در غزه، خطرات محسوسی را برای مشارکت پایدار و موفقیت قبرس در ابتکار ایجاد میکند. این کریدور حمل و نقلی این پتانسیل را دارد که توسعه اقتصادی قبرس را تقویت کند. به عنوان بخشی از ابتکار IMEEEC، قبرس میتواند از پروژههای انرژی تجدیدپذیر خود استفاده کند و با روندهای جهانی به سمت پایداری همسو شود. در واقع، اکتشاف صادرات انرژی، از جمله گاز طبیعی، برق، یا هیدروژن، با چشم انداز قبرس برای یک سبد انرژی متنوع و پایدار همسو است.
اهمیت ژئوپلیتیک قبرس
قبرس، واقع در مدیترانه شرقی، چشم انداز ژئوپلیتیک پیچیدهای را دارد که با روایت تاریخی، پویاییهای منطقهای و مشارکتهای بین المللی درهم تنیده شده است. موقعیت جغرافیایی استراتژیک آن را به پیوندی از منافع ژئوپلیتیکی متفاوت و درگیریهای تاریخی تبدیل و زمین پیچیدهای را برای مانورهای استراتژیک ایجاد میکند. درک پیچیدگیهای ژئوپلیتیک کنونی قبرس مستلزم بررسی پیشینه تاریخی آن است که تأثیرات خارجی زیادی را آشکار میکند. تسلط یونان و روم تا حکومت بیزانس و عثمانی، گواهی بر انعطافپذیری آن در میان فراز و نشیبهای ژئوپلیتیکی است. قبرس با کسب استقلال از حاکمیت استعماری بریتانیا در سال ۱۹۶۰، خود را در دوراهی پیچیدگی به دلیل ترکیب قومی خود، یونانیها و ترکهای قبرس یافت که این امر آتش درگیریهای داخلی و هم مداخلات خارجی را برانگیخت. تقسیم قبرس به جنوب تحت کنترل قبرس یونانی و شمال تحت کنترل ترکها پیامدهای ژئوپلیتیکی را به همراه دارد. پس از مداخله نظامی ترکیه در سال ۱۹۷۴، جزیره به جمهوری ترک قبرس شمالی تقسیم شد که فاقد رسمیت بینالمللی است. این تقسیم بندی پویایی ژئوپلیتیکی منطقه را شکل میدهد. با توجه به اکتشافات انرژی منطقهای و اختلافات دریایی، اهمیت ژئوپلیتیکی قبرس در شرق مدیترانه از اهمیت بالایی برخوردار میشود. افشای ذخایر قابل توجه گاز طبیعی در آبهای این کشور تنشها را تشدید میکند و قبرس، یونان، ترکیه و دیگر بازیگران منطقهای را در شبکهای از اختلافات ارضی و پویایی قدرت درگیر میکند.
ارزیابی ریسک و تحلیل سناریوها
درگیری در غزه به عنوان یک تهدید اصلی برای IMEEEC است و باعث تاخیر و تیرگی روابط دیپلماتیک بین بازیگران کلیدی میشود. برای نمونه، مواضع اخیر عربستان سعودی در قبال اسرائیل مسائل را پیچیدهتر میکند. در واقع، در ۷ فوریه ۲۰۲۴، وزارت امور خارجه عربستان سعودی در دیدار با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، اعلام کرد که ریاض روابط دیپلماتیک خود را با تل آویو آغاز نمیکند مگر اینکه کشور مستقل فلسطین در مرزهای ۱۹۶۷ با پایتختی بیت المقدس به عنوان کشور خود به رسمیت شناخته شود. علاوه بر این، تقویت ناخواسته نفوذ روسیه و عدم قطعیت در جدول زمانی پروژه و تامین مالی، نگرانیها را در مورد امکان سنجی کریدور افزایش میدهد. قبرس باید با در نظر گرفتن فرصتهای اقتصادی و پیامدهای ژئوپلیتیکی، با احتیاط از این چالشها عبور کند. از همین روی، سه سناریو متصور است؛ نخست «سناریوی خوش بینانه» حل موفقیتآمیز درگیری در غزه، پیشرفتهای دیپلماتیک و اجرای به موقع پروژه منجر به تحقق کامل پتانسیل IMEEEC، افزایش توسعه اقتصادی و جایگاه جهانی قبرس میشود. دوم، «سناریوی متوسط» چالشهای دیپلماتیک همچنان ادامه دارد و باعث تاخیر و عدم قطعیت در اجرای پروژه میشود. با این حال، تلاشهای مشترک خطرات را کاهش میدهد و IMEEEC کمک قابل توجهی به اتصال منطقهای و توسعه اقتصادی میکند. سوم «سناریوی بدبینانه» تشدید درگیری در غزه، چالشهای ژئوپلیتیکی پایدار، و مشکلات در اجرای پروژهها باعث میشود که IMEEEC کمتر از انتظارات باشد. قبرس با شکستهای اقتصادی مواجه بوده و از طریق این کریدور، نمیتواند به تاثیر تحول آفرین مورد نظر خود دست یابد.
نتیجهگیری روزنامه دریایی سرآمد
بر اساس گزارش اسپیشیل اوراسیا، این کریدور با پتانسیل عظیم خود این قدرت را دارد که چشم انداز اقتصادی قبرس را تغییر و نفوذ ژئوپلیتیک آن را در سراسر جهان افزایش دهد. با این وجود، سایه عدم قطعیتها گسترده است و در مورد مزایای پیش بینی شده IMEEEC تردید ایجاد میکند. درگیری جاری در غزه، همراه با نگرانیها در مورد زمانبندی پروژه، تأمین مالی و چالشهای ژئوپلیتیکی بالقوه، خطرات ملموسی را برای مشارکت پایدار و موفقیت قبرس در این ابتکار تحولآفرین ایجاد میکند. نقش قبرس در IMEEEC هم یک فرصت و هم یک چالش است و خواستار تعادل ظریف بین آرزوهای اقتصادی و پیچیدگیهای ژئوپلیتیکی است. تقسیم قبرس به جنوب تحت کنترل قبرس یونانی و شمال تحت کنترل قبرس ترک که با اکتشافات انرژی منطقهای و اختلافات دریایی ترکیب شده است، لایههایی از پیچیدگی را به چشم انداز ژئوپلیتیکی اضافه می کند. اکتشاف صادرات انرژی، همسو با روندهای پایداری جهانی، راهی را برای قبرس فراهم میکند تا از پروژههای انرژی تجدیدپذیر خود در IMEEEC استفاده و به طور بالقوه به یک سبد انرژی متنوع و پایدار کمک میکند. در مواجهه با این چالشها و فرصتها، قبرس باید عاقلانه گام بردارد و به طور استراتژیک در پویاییهای پیچیده ژئوپلیتیکی حرکت کند.