بررسی اما و اگرهای نجات صنعت بانکرینگ ایران در گزارش «روزنامه دریایی سرآمد»
فناوری سولفورزدایی از محصولات نفت و گاز به کجا رسید؟
یک سال از دستیابی ایران به فناوری سولفورزدایی گذشت!
گروه انرژی- ایرج گلشنی- سوخت با سولفور پایین از محصولاتی است که با فناوری نوین به دست می آید که حداقل مصرف آن برای سوخت کشتی هاست. مصرف این سوخت، آلودگی کمی دارد و به عنوان سوخت بین المللی کشتی ها شناخته می شود. طبق قوانین بین الملل، کشتی که از نفت کم سولفور استفاده می کند، حق ورود به آب های بین المللی را ندارد؛ با همین قانون، بخش مهمی از کشتی های ایرانی فقط در آب های داخلی فعالیت می کنند و حق ورود به آب های بین المللی را ندارند؛ زیرا سوخت مناسب یا همان نفت کم سولفور را در اختیار ندارند. تولید نفت با سولفور پایین نیازمند فناوری نوینی است که به طور گسترده در اختیار ایران قرار ندارد و گویا فقط پالایشگاه نفت شازند قادر به تولید نفت کم سولفور است که تولید این پالایشگاه در اختیار نفت کش ایران قرار گرفته و در چرخه دولتی قرار می گیرد و به بخش خصوصی معمولا سهمی نمیرسد.
علاوه بر این، شرکتهای بانکرینگ ایران به دلیل نداشتن سوخت برای عرضه، اغلب دچار ورشکستگی شده و طبق شنیده ها، تعداد 24 شرکت بانکرینگ ایران به عدد 7 رسیده است. یعنی فقط 7 شرکت فعال در صنعت بانکرینگ( صنعت سوخت رسانی به کشتیها) داریم. اگر این خبرها صحیح باشد، میتوان گفت که کمبود سوخت نفت با سولفور پایین از یک سو رانت بزرگ ایجاد کرده است و از دیگر سو کمبود بزرگ. از یک سو رانت آن موجب فساد می شود و از دیگر سو، بخش خصوصی دچار لطمه شده و موجب بیکاری گروهی از کارگران میشود تا بحرانی دیگر به بحران کشور افزوده شود.
دستیابی ایران به فناوری سولفورزدایی نفت و گاز
بهمنماه سال گذشته بود که رئیس سازمان انرژی اتمی از دستیابی متخصصان این سازمان به فناوری سولفورزدایی از محصولات نفت و گاز خبرداد. وی با تشریح اهمیت موضوع بیان کرده است: هنگامی که محصولات نفت و گاز را سولفورزدایی میکنیم و یا نفت سنگین را تبدیل به نفت سبک میکنیم، موجب ایجاد ارزش افزوده خواهد شد.
اسلامی با اشاره به استفاده از پرتوالکترون برای سولفورزدایی از محصولات نفت و گاز توضیح داد: اکنون در داخل کشور به وجود چنین فناوری نیاز داریم زیرا هنگامی که محصولات نفت و گاز را سولفورزدایی میکنیم و یا نفت سنگین را تبدیل به نفت سبک میکنیم، موجب ایجاد ارزش افزوده خواهد شد که غیر از بحث اقتصادی دارای آثار زیستمحیطی است و میتواند محیط زیست سالم را برای جامعه فراهم کند؛ این فناوری نیز از جمله دستاوردهای دیگری است که توسط محققان ما که به تحقیقات نتیجهگرا معتقد هستند، به دست آمده است.
پیشتر در روزنامه دریایی سرآمد منتشر کردیم:
سپاس از محققان توانمند ایرانی و در باره این خبر ذکر چند نکته لازم رو گفتیم: اول: بسیار باید قدردان محققان توانمند ایرانی باشیم. بدون هیچ ادعا و بدون هیچ سر و صدایی، در آزمایشگاه های ساکت خود مشغول به کارهای بزرگ هستند و این بار نیز کاری کرده اند کارستان. درست است که دیگران قیافه پیروزی می گیرند و نتایج زحمات آن ها را به نام خود می نویسند و روبان های قرمز را با قیچی های چینی پاره می کنند؛ اما واقعیت را مردم میدانند و میدانند که فرزندان برومندشان تبدیل شده اند به دانشمندان بزرگی که در سطح جهان حرف ها برای گفتن دارند. موفقیت و بهروزی دانشمندان ایرانی در علوم گوناگون از هسته ای گرفته تا نفت و پتروشیمی، نویدبخش فردای بهتر برای ایرانیان است که ما نیز به این پیروزی خرسندیم و از دور دست مبارکشان را می بوسیم.
کاربست نتایج تحقیق
از لحظه دست یافتن به یک فناوری تا لحظه کاربست آن، زمانی زیادی در کشور صرف می شود. بعد از دست یابی، ماه ها و گاه سال ها طول می کشد که نتیجه به دست آمده از تحقیق به بار بنشیند و فناوری نو عملیاتی شود. اما با توجه به وضعیت کشور از یک سو و میزان درآمدزایی نفت با سولفور پایین برای کشور، و نیز با توجه به قدرتی که از بخش نفت و گاز کشورمان سراغ داریم، انتطار می رود که هر چه سریع تر شاهد کاربست نتایج این تحقیقات باشیم و فناوری نوین را به کار بگیریم و رقیب سرسختی مانند امارات را از میدان به در کنیم.
صنعت بانکرینگ ایران
کمبود نفت با سولفور پایین از یک سو و رقابت بی رحمانه امارات در بندر فجیره با شرکت های بانکرینگ ایران از دیگر سو باعث شده که صنعت بانکرینگ ایران حال و روز خوبی نداشته باشد. خبرها از ورشکستی بخش بزرگی از فعالان این حوزه حکایت دارد.
کشتی های بزرگ مسیر ایران را طی می کنند تا برسند به فجیره. آنجا سوختگیری میکنند و مجدد مسیر رفته را برگشته و از ایران گذر میکنند و فقط برای بانکرینگ های ایرانی دست تکان می دهند!
کمبود سوخت، گرانی سوخت و کمبود تجهیزات لازم در بانکرینگ های ایرانی موجب شده که امارات با چوگان فجیره، گوی رقابت از ایران برباید و این وضعیت اگر با همین منوال ادامه یابد، باید با صنعت بانکرینگ ایران به عنوان یک صنعت بین المللی خداحافظی کرد و فقط آن را در حد کشتی های داخلی محدود دانست.
با قوت قلبی که خبر دست یابی به فناوری نوین سولفورزدایی می دهد و اگر این خبر شعار دولتی به مناسبت دهه فجر نباشد و واقعا اتفاق بیفتد، می توانیم صنعت بانکرینگ ایران را نجات یافته و رقیب جدی منطقه بدانیم و این البته جای بسیار خوشبختی است.
گردشگری دریایی نیز به شدت وابسته به سوخت نفت کم سولفور است. گران بودن سوخت باعث شده که گردشگری دریایی در ایران تقریبا به صفر برسد. کروزها مجبورند سوخت خود را با قیمت گزاف خریداری کنند و این باعث می شود که قیمت تمام شده یک سفر دریایی برای اکثر مردم ایران غیرممکن شود.
نگاهی به قیمت بلیت ها و تورهای گردشگری نشان می دهد که حداقل رقم مورد نیاز برای یک سفر دریایی چیزی بین 5 تا 7 میلیون تومان برای هر نفر است! این یک معنا دارد: اکثریت مردم ایران قادر به سفر دریایی نیستند.
سفرهای داخلی را می توان با قیمتی کمتر تهیه دید، زیرا سفرهای داخلی با سوخت دیگری تامین می شود و ارزان تر از نفت کم سولفور است؛ با این حال، به دلیل عدم استقبال مردم، این سفرها هم به ندرت انجام می شود. سفر در دریاهای آزاد و تجربه واقعی یک گردش دریایی با این وضعیت نصیب ایرانیان نمی شود.
نتیجه دستیابی به فناوری سولفورزدایی چه شد؟
یک سال پیش در روزنامه دریایی سرامد گفتیم که ما امیدواریم که خبر اعلام شده، قبلا به نتایج کامل رسیده باشد و اقدامات اجرایی آن هم شروع شده و به زودی به سرانجام واقعی برسد و ما صاحب سوخت نفت و گاز کم سولفور در سطح وسیع شویم و پالایشگاه های متعددی برای تولید این سوخت ایجاد شود تا هم رقابت کنیم، هم ارزآوری داشته باشیم و هم به طور وسیع اشتغال زایی کنیم.
از محققان و پژوهشگران عزیزمان تشکر کردیم از رئیس سازمان انرژی اتمی هم به خاطر این خبر خوب. اما حالا یک سال گذشته است و ما همچنان منتظریم. اینکه نتیجه دستیابی به فناوری سولفورزدایی از محصولات نفت و گاز چه شد؟