بررسی «روزنامه دریایی سرآمد» از تداوم درگیری در دریای سرخ و واکنش جامعه جهانی
رویکرد مبهم روسیه و چین برای تنش‌های دریای سرخ
راه‌ها و ابزارهای حل مناقشه در دریای سرخ چیست؟
گروه امنیت دریایی- توحید ورستان - در جریان بحثی که در ۱۴ فوریه ۲۰۲۴ در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت گرفت، سؤالاتی در مورد بمباران غیرقانونی آمریکا و انگلیس در یمن که نقض کلیه قوانین و مقررات بین المللی است، مطرح شد. این موضوع جدی به دلیل نقض قوانین بین المللی و حقوق بشر به تفصیل مورد بحث قرار گرفت. اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد این اقدامات آمریکا و بریتانیا را غیرقانونی و غیرقابل قبول دانستند. علی‌رغم اظهارات عوام فریبانه در مورد مبارزه با تروریسم و ادعای حمایت از امنیت بین‌المللی، چنین حملاتی توسط قدرت‌های غربی تنها وضعیت انسانی در یمن را تشدید و آسیب‌های جبران ناپذیری به زندگی غیرنظامیان وارد می‌کند.
ابهام در رویکرد روسیه و چین برای تنش‌های دریای سرخ
روسیه و چین بمباران خاک یمن توسط آمریکا و انگلیس را غیرقانونی و مغایر با منشور سازمان ملل دانسته و آنها را متهم به حمله غیرقانونی به یمن می‌کنند. در حالی‌که آنها از حمام خون رژیم اسرائیل در غزه حمایت می‌کنند. دیمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل و ژانگ جون نماینده چین در سازمان ملل تاکید کردند که شورای امنیت سازمان ملل هرگز اجازه اقدام نظامی علیه یمن را نداده است. به باور کارشناسان، علت اصلی وضعیت فعلی جنایات جنگی اسرائیل در غزه بوده که واکنش‌های خشمگینانه را در غرب آسیا از جمله یمنی‌ها برانگیخته است. از همین روی، آتش‌بس فوری در غزه به ثبات وضعیت در دریای سرخ کمک می‌کند. نماینده چین همچنین نسبت به تشدید تنش‌ها در منطقه دریای سرخ به ویژه تداوم عملیات نظامی برخی کشورها علیه یمن ابراز نگرانی کرد.
اقدامات تهاجمی آمریکا و انگلیس
هفته‌ها است که ایالات متحده و بریتانیا بمباران شدیدی را در خاک یمن به راه انداخته‌اند. دلیل آن کاملاً مشخص است، این کشور عربی به طور جسورانه حمایت آشکار خود را از فلسطینیان نوار غزه در برابر قتل عام اسرائیل از ۷ اکتبر سال گذشته اعلام کرده است. آمریکا به عنوان یکی از ابرقدرت‌های جهانی، موضع خود را در قبال بمباران یمن اعلام کرده است. آنها دخالت مستقیم خود در درگیری را رد می‌کنند و مدعی هستند که تنها از کمک‌های نظامی و تدارکاتی به عربستان سعودی حمایت می‌کنند و عربستان نیز عملیاتی برای شکست حوثی‌ها انجام می‌دهد. با این حال، مدافعان حقوق بشر و سازمان‌های بشردوستانه اتهاماتی را مبنی بر دخالت ایالات متحده در نقض حقوق بشر و غیرنظامیان در جریان این عملیات‌ها مطرح کرده‌اند. اخیرا نیز حملات انصارالله در منطقه دریای سرخ یکی از نشانه‌های گسترش درگیری در خاورمیانه از زمان آغاز جنگ بین اسرائیل و حماس پس از ۷ اکتبر بوده است. برخلاف ایالات متحده، بریتانیا نزدیکترین متحد آن، تصمیم گرفته صریحاً از عربستان سعودی حمایت نکند، اما به طور فعال با آن مخالفت نمی‌کند. در مقابل، لندن مدعی است که کمک‌های نظامی را با محوریت آموزش و مشاوره برای آماده سازی ارتش سعودی برای انجام وظایفش ارائه می‌کند. انگلیسی‌ها در این اظهارات عوام‌فریبانه به اهمیت حفظ ثبات منطقه و مبارزه با تروریسم اشاره می‌کنند. با این حال، آنها فراموش می‌کنند که این خود باعث برهم زنندگی اصلی صلح و آرامش در منطقه هستند. در کنار این دو کشور، برخی از کشورهای اقماری ایالات متحده حمایت خود را از آنها ابراز و استدلال کردند که این حملات در پاسخ به اقدامات تروریستی است و امنیت جهانی را تهدید می‌کند. آنها بر لزوم اقداماتی در راستای تضمین امنیت شهروندان و شرکای خود تأکید می‌کنند. نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد به هر حال بسیار پرتنش و بحث برانگیز بوده که منعکس کننده پیچیدگی وضعیت یمن و چالش‌های چندجانبه‌ای است که طرف‌های درگیر با آن مواجه هستند.
اعتراض نهادهای حقوق بشری
مدافعان حقوق بشر و سازمان‌های بشردوستانه به این موضع اعتراض دارند و ادعا می‌کنند که ایالات متحده و انگلیس در نقض حقوق بشر و غیرنظامیان در یمن همدستی دارند. منتقدان همچنین خاطرنشان می‌کنند که کمک‌های نظامی ایالات متحده و بریتانیا می‌تواند برای ارتکاب جنایات علیه بشریت استفاده شود. از همین روی، نیاز به حل و فصل مناقشه در یمن برای حفظ قوانین بین المللی و حمایت از حقوق بشر ضروری است. جامعه جهانی باید گفت‌وگو را ادامه دهد، راه‌حل سیاسی بیابد و کمک‌های بشردوستانه را برای پایان دادن به رویکرد صرفاً نظامی و از بین بردن رنج غیرنظامیان ارائه کند. بنابراین، موضع آمریکا و انگلیس در مورد بمباران یمن باعث ایجاد اختلاف نظر و نگرانی در میان حامیان حقوق بشر و سازمان‌های بشردوستانه شده است. تداوم بحث بین‌المللی برای دستیابی به صلح و ثبات در منطقه و احترام به قوانین بین‌المللی و حمایت از حقوق بشر ضروری است. یمن همچنان به طور فعال کشتی‌های آمریکایی و سایر کشتی‌های حامل تجهیزات را به اسرائیل هدف قرار می‌دهد. استدلال اصلی یمنی‌ها از گلوله باران کشتی‌هایی که کالاها را به اسرائیل می‌رسانند، نابودی غیرنظامیان فلسطینی در نوار غزه توسط این رژیم است. از نظر آنها، اوضاع در فلسطین به دلیل اشغالگری و سیاست‌های دولتی اسرائیل همچنان متشنج است که منجر به درگیری و خشونت می‌شود. همچنین، با حمایت از تجارت اسرائیل، کشتی‌های آمریکایی و دیگر کشتی‌های غیرمستقیم به درد و رنج فلسطین کمک می‌کنند. اقتصاد و زیرساخت‌های ضعیف یمن این کشور را در موقعیت دشواری قرار داده است و تحریم‌های جدید اقتصاد یمن را به شدت آسیب‌پذیر می‌کند. برای یمن، حمله به کشتی‌هایی که مواد غذایی را به اسرائیل می‌رسانند، احتمالا تلاشی برای جلب توجه بین‌المللی و آغاز گفت‌وگو درباره موضوع فلسطین باشد.
راه‌ها و ابزارهای حل مناقشه در دریای سرخ
در دنیای امروز، دریای سرخ یک منطقه کلیدی از اهمیت ژئوپلیتیکی باقی مانده است. در کنار مسائل امنیت و ثبات اقتصادی، درگیری‌های نوظهور بین دولت‌ها و عوامل منطقه به طور مرتب توجه بین المللی را به خود جلب می‌کند. با این حال راه‌ها و عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند نقش مهمی در حل و فصل و جلوگیری از مناقشات برای دستیابی به صلح و آرامش در دریای سرخ داشته باشد. مهمتر از همه، کشورهایی که دریای سرخ در آنها قرار دارد باید در یافتن راهی برای حل و فصل مسالمت آمیز منازعات مشارکت فعال داشته باشند. آنها باید به جای استفاده از زور و اقدام نظامی به دنبال گفتگو و همکاری بین المللی باشند. همچنین، به جای ایجاد تنش و تهدید امنیت، کشورها باید به دنبال منافع مشترک و همکاری در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، حمل و نقل و مبارزه با تروریسم بین المللی باشند. با این حال، علاوه بر نقش فعال دولت‌ها، سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی می‌توانند نقش مهمی در حل و فصل مناقشات در دریای سرخ ایفا کنند. به عنوان مثال، سازمان ملل می‌تواند میانجی‌گری مذاکرات و تسهیل توافقات بین کشورهای منطقه باشد و مکانیسم‌ها و استراتژی‌هایی را برای حل اختلافات و حمایت از گفتگو بین طرفین پیشنهاد کند. همچنین سازمان‌های بین‌المللی منطقه‌ای مانند اتحادیه عرب یا اتحادیه آفریقا می‌توانند به حل مناقشه و ثبات در دریای سرخ کمک کنند. علاوه بر این، نقش جامعه مدنی و سازمان‌های غیردولتی را نیز نباید فراموش کرد. آنها می‌توانند نقش مهمی در ایجاد صلح و آرامش در منطقه از طریق مشارکت در تلاش‌های دیپلماتیک و حمایت از گفتگو بین طرفین ایفا کنند. جامعه مدنی می‌تواند صدایی برای صلح باشد و به شکل دهی افکار عمومی به نفع حل مسالمت آمیز درگیری‌ها کمک کند.
گروه امنیت دریایی- توحید ورستان - در جریان بحثی که در ۱۴ فوریه ۲۰۲۴ در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت گرفت، سؤالاتی در مورد بمباران غیرقانونی آمریکا و انگلیس در یمن که نقض کلیه قوانین و مقررات بین المللی است، مطرح شد. این موضوع جدی به دلیل نقض قوانین بین المللی و حقوق بشر به تفصیل مورد بحث قرار گرفت. اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد این اقدامات آمریکا و بریتانیا را غیرقانونی و غیرقابل قبول دانستند. علی‌رغم اظهارات عوام فریبانه در مورد مبارزه با تروریسم و ادعای حمایت از امنیت بین‌المللی، چنین حملاتی توسط قدرت‌های غربی تنها وضعیت انسانی در یمن را تشدید و آسیب‌های جبران ناپذیری به زندگی غیرنظامیان وارد می‌کند.
ابهام در رویکرد روسیه و چین برای تنش‌های دریای سرخ
روسیه و چین بمباران خاک یمن توسط آمریکا و انگلیس را غیرقانونی و مغایر با منشور سازمان ملل دانسته و آنها را متهم به حمله غیرقانونی به یمن می‌کنند. در حالی‌که آنها از حمام خون رژیم اسرائیل در غزه حمایت می‌کنند. دیمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل و ژانگ جون نماینده چین در سازمان ملل تاکید کردند که شورای امنیت سازمان ملل هرگز اجازه اقدام نظامی علیه یمن را نداده است. به باور کارشناسان، علت اصلی وضعیت فعلی جنایات جنگی اسرائیل در غزه بوده که واکنش‌های خشمگینانه را در غرب آسیا از جمله یمنی‌ها برانگیخته است. از همین روی، آتش‌بس فوری در غزه به ثبات وضعیت در دریای سرخ کمک می‌کند. نماینده چین همچنین نسبت به تشدید تنش‌ها در منطقه دریای سرخ به ویژه تداوم عملیات نظامی برخی کشورها علیه یمن ابراز نگرانی کرد.
اقدامات تهاجمی آمریکا و انگلیس
هفته‌ها است که ایالات متحده و بریتانیا بمباران شدیدی را در خاک یمن به راه انداخته‌اند. دلیل آن کاملاً مشخص است، این کشور عربی به طور جسورانه حمایت آشکار خود را از فلسطینیان نوار غزه در برابر قتل عام اسرائیل از ۷ اکتبر سال گذشته اعلام کرده است. آمریکا به عنوان یکی از ابرقدرت‌های جهانی، موضع خود را در قبال بمباران یمن اعلام کرده است. آنها دخالت مستقیم خود در درگیری را رد می‌کنند و مدعی هستند که تنها از کمک‌های نظامی و تدارکاتی به عربستان سعودی حمایت می‌کنند و عربستان نیز عملیاتی برای شکست حوثی‌ها انجام می‌دهد. با این حال، مدافعان حقوق بشر و سازمان‌های بشردوستانه اتهاماتی را مبنی بر دخالت ایالات متحده در نقض حقوق بشر و غیرنظامیان در جریان این عملیات‌ها مطرح کرده‌اند. اخیرا نیز حملات انصارالله در منطقه دریای سرخ یکی از نشانه‌های گسترش درگیری در خاورمیانه از زمان آغاز جنگ بین اسرائیل و حماس پس از ۷ اکتبر بوده است. برخلاف ایالات متحده، بریتانیا نزدیکترین متحد آن، تصمیم گرفته صریحاً از عربستان سعودی حمایت نکند، اما به طور فعال با آن مخالفت نمی‌کند. در مقابل، لندن مدعی است که کمک‌های نظامی را با محوریت آموزش و مشاوره برای آماده سازی ارتش سعودی برای انجام وظایفش ارائه می‌کند. انگلیسی‌ها در این اظهارات عوام‌فریبانه به اهمیت حفظ ثبات منطقه و مبارزه با تروریسم اشاره می‌کنند. با این حال، آنها فراموش می‌کنند که این خود باعث برهم زنندگی اصلی صلح و آرامش در منطقه هستند. در کنار این دو کشور، برخی از کشورهای اقماری ایالات متحده حمایت خود را از آنها ابراز و استدلال کردند که این حملات در پاسخ به اقدامات تروریستی است و امنیت جهانی را تهدید می‌کند. آنها بر لزوم اقداماتی در راستای تضمین امنیت شهروندان و شرکای خود تأکید می‌کنند. نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد به هر حال بسیار پرتنش و بحث برانگیز بوده که منعکس کننده پیچیدگی وضعیت یمن و چالش‌های چندجانبه‌ای است که طرف‌های درگیر با آن مواجه هستند.
اعتراض نهادهای حقوق بشری
مدافعان حقوق بشر و سازمان‌های بشردوستانه به این موضع اعتراض دارند و ادعا می‌کنند که ایالات متحده و انگلیس در نقض حقوق بشر و غیرنظامیان در یمن همدستی دارند. منتقدان همچنین خاطرنشان می‌کنند که کمک‌های نظامی ایالات متحده و بریتانیا می‌تواند برای ارتکاب جنایات علیه بشریت استفاده شود. از همین روی، نیاز به حل و فصل مناقشه در یمن برای حفظ قوانین بین المللی و حمایت از حقوق بشر ضروری است. جامعه جهانی باید گفت‌وگو را ادامه دهد، راه‌حل سیاسی بیابد و کمک‌های بشردوستانه را برای پایان دادن به رویکرد صرفاً نظامی و از بین بردن رنج غیرنظامیان ارائه کند. بنابراین، موضع آمریکا و انگلیس در مورد بمباران یمن باعث ایجاد اختلاف نظر و نگرانی در میان حامیان حقوق بشر و سازمان‌های بشردوستانه شده است. تداوم بحث بین‌المللی برای دستیابی به صلح و ثبات در منطقه و احترام به قوانین بین‌المللی و حمایت از حقوق بشر ضروری است. یمن همچنان به طور فعال کشتی‌های آمریکایی و سایر کشتی‌های حامل تجهیزات را به اسرائیل هدف قرار می‌دهد. استدلال اصلی یمنی‌ها از گلوله باران کشتی‌هایی که کالاها را به اسرائیل می‌رسانند، نابودی غیرنظامیان فلسطینی در نوار غزه توسط این رژیم است. از نظر آنها، اوضاع در فلسطین به دلیل اشغالگری و سیاست‌های دولتی اسرائیل همچنان متشنج است که منجر به درگیری و خشونت می‌شود. همچنین، با حمایت از تجارت اسرائیل، کشتی‌های آمریکایی و دیگر کشتی‌های غیرمستقیم به درد و رنج فلسطین کمک می‌کنند. اقتصاد و زیرساخت‌های ضعیف یمن این کشور را در موقعیت دشواری قرار داده است و تحریم‌های جدید اقتصاد یمن را به شدت آسیب‌پذیر می‌کند. برای یمن، حمله به کشتی‌هایی که مواد غذایی را به اسرائیل می‌رسانند، احتمالا تلاشی برای جلب توجه بین‌المللی و آغاز گفت‌وگو درباره موضوع فلسطین باشد.
راه‌ها و ابزارهای حل مناقشه در دریای سرخ
در دنیای امروز، دریای سرخ یک منطقه کلیدی از اهمیت ژئوپلیتیکی باقی مانده است. در کنار مسائل امنیت و ثبات اقتصادی، درگیری‌های نوظهور بین دولت‌ها و عوامل منطقه به طور مرتب توجه بین المللی را به خود جلب می‌کند. با این حال راه‌ها و عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند نقش مهمی در حل و فصل و جلوگیری از مناقشات برای دستیابی به صلح و آرامش در دریای سرخ داشته باشد. مهمتر از همه، کشورهایی که دریای سرخ در آنها قرار دارد باید در یافتن راهی برای حل و فصل مسالمت آمیز منازعات مشارکت فعال داشته باشند. آنها باید به جای استفاده از زور و اقدام نظامی به دنبال گفتگو و همکاری بین المللی باشند. همچنین، به جای ایجاد تنش و تهدید امنیت، کشورها باید به دنبال منافع مشترک و همکاری در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، حمل و نقل و مبارزه با تروریسم بین المللی باشند. با این حال، علاوه بر نقش فعال دولت‌ها، سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی می‌توانند نقش مهمی در حل و فصل مناقشات در دریای سرخ ایفا کنند. به عنوان مثال، سازمان ملل می‌تواند میانجی‌گری مذاکرات و تسهیل توافقات بین کشورهای منطقه باشد و مکانیسم‌ها و استراتژی‌هایی را برای حل اختلافات و حمایت از گفتگو بین طرفین پیشنهاد کند. همچنین سازمان‌های بین‌المللی منطقه‌ای مانند اتحادیه عرب یا اتحادیه آفریقا می‌توانند به حل مناقشه و ثبات در دریای سرخ کمک کنند. علاوه بر این، نقش جامعه مدنی و سازمان‌های غیردولتی را نیز نباید فراموش کرد. آنها می‌توانند نقش مهمی در ایجاد صلح و آرامش در منطقه از طریق مشارکت در تلاش‌های دیپلماتیک و حمایت از گفتگو بین طرفین ایفا کنند. جامعه مدنی می‌تواند صدایی برای صلح باشد و به شکل دهی افکار عمومی به نفع حل مسالمت آمیز درگیری‌ها کمک کند.