بازی بزرگ آنکارا در شاخ آفریقا
توحید ورستان - ترکیه و سومالی روز پنجشنبه ۸ فوریه در جریان دیدار یاشار گولر، وزیر دفاع ترکیه و عبدالقادر محمد نور وزیر دفاع سومالی در آنکارا، توافقنامه همکاری‌های دفاعی و اقتصادی را امضا کردند. سپس؛ حسن شیخ محمد، رئیس جمهور سومالی، موافقتنامه همکاری دفاعی و اقتصادی با ترکیه را برای مدت ده سال تصویب کرد. همچنین، روز دوشنبه ۱۹ فوریه وزیر دفاع ترکیه سه قرارداد همکاری را با جیبوتی امضا کرد که شامل همکاری در زمینه آموزش نظامی، همکاری مالی نظامی و اجرای کمک‌های نقدی مالی است. امضای همزمان این دو قرارداد نشان می‌دهد که اقدام ترکیه ارتباط مستقیمی با دیدگاه استراتژیک آن برای استقرار نظامی در خارج از قلمرو خود در راستای تامین منافع و گسترش نفوذ در مناطق خلیج فارس، خلیج عدن، دریای سرخ و شرق مدیترانه مرتبط است.
پایتخت سومالی، موگادیشو، میزبان بزرگترین پایگاه نظامی ترکیه در خارج از کشور است که در سال ۲۰۱۷ افتتاح شد و به عنوان کمپ ترکسوم (TURKSOM) شناخته می‌شود . این پایگاه و کالج نظامی برای آموزش سربازان ارتش سومالی بوده و سالانه حدود ۱۵۰۰ سرباز از آن فارغ التحصیل شده است. این پایگاه در راستای رویکرد راهبردی ترکیه برای استقرار نظامی در خارج از مرزهای خود، از جمله عراق، قطر و قبرس ایجاد شد. حضور در سومالی که دارای طولانی‌ترین خط ساحلی ملی در آفریقا (۳۰۲۵ کیلومتر) است، بستر حضور ترکیه در شاخ آفریقا را فراهم می‌کند که کنترل باب المندب، یکی از مهم‌ترین تنگه‌های استراتژیک جهان را در اختیار دارد. اکنون؛ بر اساس توافقنامه دفاعی و اقتصادی بین ترکیه و سومالی، آنکارا همچنین ساخت، آموزش و تجهیزات نیروهای دریایی سومالی را فراهم کرده و توانایی‌های آنها را توسعه خواهد داد. این توافقنامه همچنین به ترکیه قدرتی اعطا کرده که حفاظت از مرزهای آبی سومالی را در برابر هرگونه تهدید خارجی تضمین می‌کند. بطوریکه، ضرر و زیان سومالی سالانه بین ۱۰۰ تا ۴۵۰ میلیون دلار به دلیل فعالیت‌ها تخمین زده می‌شود. در ازای این خدمات امنیتی و دریایی؛ ترکیه ۳۰ درصد از درآمدهای منطقه اقتصادی انحصاری سومالی را دریافت خواهد کرد. این توافق همچنین احتمالاً به گشودن راه برای شرکت‌های نفتی ترکیه برای دریافت امتیاز اکتشاف و استخراج نفت و گاز در سواحل سومالی کمک می‌کند، زیرا سومالی حدود ۲۰۰ میلیارد فوت مکعب ذخایر گاز طبیعی اثبات شده دارد و برآوردها نشان می‌دهد که حوضه سومالی احتمالا حاوی حدود ۳۰ میلیارد بشکه نفت خام باشد. در مورد توافق با جیبوتی، پیش‌بینی می‌شود که این توافقنامه آموزش ارتش ترکیه و صلاحیت نیروهای جیبوتی را ایجاد و احتمالاً راه را برای افتتاح یک پایگاه لجستیکی نظامی برای ترکیه در جیبوتی با موقعیت حیاتی آن در تنگه باب المندب هموار کند. باید توجه داشت که جیبوتی به درآمدهای حاصل از اجاره سایت‌های پایگاه‌های نظامی تا ۱۸ درصد از کل درآمد سالانه خود متکی است. در سال ۲۰۲۰، درآمد حاصل از اجاره پایگاه‌های نظامی به ۱۲۹ میلیون دلار رسید که آمریکا حدود ۶۳ میلیون دلار سهم داشت، همچنین فرانسه ۴۰ میلیون دلار، چین ۲۰ میلیون دلار، ژاپن ۳.۵ میلیون دلار و ایتالیا ۲.۵ میلیون دلار پرداخت کرد.
پایتخت سومالی، موگادیشو، میزبان بزرگترین پایگاه نظامی ترکیه در خارج از کشور است که در سال ۲۰۱۷ افتتاح شد و به عنوان کمپ ترکسوم (TURKSOM) شناخته می‌شود . این پایگاه و کالج نظامی برای آموزش سربازان ارتش سومالی بوده و سالانه حدود ۱۵۰۰ سرباز از آن فارغ التحصیل شده است. این پایگاه در راستای رویکرد راهبردی ترکیه برای استقرار نظامی در خارج از مرزهای خود، از جمله عراق، قطر و قبرس ایجاد شد. حضور در سومالی که دارای طولانی‌ترین خط ساحلی ملی در آفریقا (۳۰۲۵ کیلومتر) است، بستر حضور ترکیه در شاخ آفریقا را فراهم می‌کند که کنترل باب المندب، یکی از مهم‌ترین تنگه‌های استراتژیک جهان را در اختیار دارد. اکنون؛ بر اساس توافقنامه دفاعی و اقتصادی بین ترکیه و سومالی، آنکارا همچنین ساخت، آموزش و تجهیزات نیروهای دریایی سومالی را فراهم کرده و توانایی‌های آنها را توسعه خواهد داد. این توافقنامه همچنین به ترکیه قدرتی اعطا کرده که حفاظت از مرزهای آبی سومالی را در برابر هرگونه تهدید خارجی تضمین می‌کند. بطوریکه، ضرر و زیان سومالی سالانه بین ۱۰۰ تا ۴۵۰ میلیون دلار به دلیل فعالیت‌ها تخمین زده می‌شود. در ازای این خدمات امنیتی و دریایی؛ ترکیه ۳۰ درصد از درآمدهای منطقه اقتصادی انحصاری سومالی را دریافت خواهد کرد. این توافق همچنین احتمالاً به گشودن راه برای شرکت‌های نفتی ترکیه برای دریافت امتیاز اکتشاف و استخراج نفت و گاز در سواحل سومالی کمک می‌کند، زیرا سومالی حدود ۲۰۰ میلیارد فوت مکعب ذخایر گاز طبیعی اثبات شده دارد و برآوردها نشان می‌دهد که حوضه سومالی احتمالا حاوی حدود ۳۰ میلیارد بشکه نفت خام باشد. در مورد توافق با جیبوتی، پیش‌بینی می‌شود که این توافقنامه آموزش ارتش ترکیه و صلاحیت نیروهای جیبوتی را ایجاد و احتمالاً راه را برای افتتاح یک پایگاه لجستیکی نظامی برای ترکیه در جیبوتی با موقعیت حیاتی آن در تنگه باب المندب هموار کند. باید توجه داشت که جیبوتی به درآمدهای حاصل از اجاره سایت‌های پایگاه‌های نظامی تا ۱۸ درصد از کل درآمد سالانه خود متکی است. در سال ۲۰۲۰، درآمد حاصل از اجاره پایگاه‌های نظامی به ۱۲۹ میلیون دلار رسید که آمریکا حدود ۶۳ میلیون دلار سهم داشت، همچنین فرانسه ۴۰ میلیون دلار، چین ۲۰ میلیون دلار، ژاپن ۳.۵ میلیون دلار و ایتالیا ۲.۵ میلیون دلار پرداخت کرد.