قربانیان مین اقتصاد بی ثبات
غلامرضا مصدق - هماهنطور که می دانید، یکی از خطرناک ترین ابداعات بشر مین است که به بدترين و ناجوانمردانه ترین شکل ممكن قربانيان خود را در کسری از زمان به کام مرگ یا نقص عضو می کشاند! با این حال اگر نیروهای نظامی و آموزش دیده الگوی مواجهه با مين ها را کشف کنند از این سلاح مرگبار کاری ساخته نیست ، این نکته زمانی صادق است كه الگوی چيدمان مینها منطبق بر نظم و آرايشی مشخص باشد . اغلب اوقات احداث كنندگان ميادين مين با آرايشی منظم مين ها را مي كارند، تا چنانچه به دلايلي از جمله، نياز به برداشتن آنها در آينده و يا عبور از ميدان مين توسط نيروهاي خودي، بتوانند به راحتي و با ايمني بالا مين ها را خنثي یا از میان آنها عبور كنند. به همین دلیل در زمان جنگ بر خلاف افسانه هایی در این مورد که در شبهاي حمله برای عبور از میدان عده ای داوطلب روی مین ها می رفتند تا راه برای بقیه باز شود، به هنگام شناسایی مواضع دشمن که اغلب در شبهای غیر مهتابی انجام می شد، در تاریکی با اطلاعاتی که از قبل از آرایش مین ها داشتیم به راحتی از میادین مین عبور میکردیم و در شب حمله نیز تخریب چی ها، در عرض ۱۵ دقیقه و حتي كمتر معبری مطمئن برای عبور نیروهای حمله کننده باز میکردند.
اما دردسر و شوربختی نیروهای عملیاتی زمانی بود كه با میدان مین با آرایش نامنظم و اصطلاحا درهم و برهم مواجه می شدیم ، درچنین وضعیتی برداشتن هر گام ممكن بود ، آخرين قدم زندگي برای فرد رزمنده باشد ، براي عبور كم خطر بايد سانتي متر به سانتي متر زمين پيش رو را با دقت کاوش میکردیم، عبور و يا خنثي سازي، بسيار زمان بر و خطرناك بود.
غرض از تمثیل میدان مین یادآوری این نکته است که همه اقتصادها در ذات خود داراي انواع ريسك ها هستند. ريسك در اقتصاد به مثابه مين بر سر راه صاحبان كسب و كار است، كه ممكن است اولين اشتباه آخرين اشتباه زندگي آنها باشد. در اقتصادهاي با ثبات نسبي، ميادين مين منظم بر سر راه فعالان اقتصادي قرار دارد، كه در صورت داشتن اطلاعاتِ آرایش چیدمان مين ها ميتوانند با حداقل زيان و زمان به سلامت از میان آنها عبور كنند. اما، در اقتصادهاي بي ثبات ميادين نامنظم مين با خطر بسیار بسیار بالا بر سر راه فعالان اقتصادی کاشته می شود.
اقتصاد ما با روندی فزاینده همواره بی ثبات بوده و هست، بعنوان مثال، قیمت ارز نه برای چند سال و چند ماه آینده حتي برای چند روز آینده هم قابل پیش بینی نیست، تحریم های کمرشکن و بی انتها هزینه رقابت را بشدت بالا برده، بيش از پنجاه سال تورم دو رقمي با نوسانات شديد بخش جدايي ناپذير اقتصاد ما شده، معلوم نیست فردا کدام مدیر دولتی بي خبر از ابتدايي ترين ساز و كارهاي بازار، با چرخش قلم طی بخشنامه ای خلق الساعه، صدها فعال اقتصادی را يك شبه به خاک سیاه بنشاند، ممنوعیت ناگهانی و بدون اطلاع قبلي صادرات یا واردات فلان کالا همه زحمات چند ساله بازاریابی و جا افتادن در بازارهای خارجی و داخلي را به باد میدهد، بجای استراتژی فقط و فقط روزمرگی داریم.
به هر دلایلی که بی ثباتی در اقتصاد ما ایجاد شده باشد، باید بدانیم خطر بی ثباتی در اقتصاد آن هم در دوره ای طولانی، از خطر هر ارتش متخاصم قدرتمندی بیشتر است. متاسفانه در افق هیچ چشم اندازی برای ایجاد ثبات نسبی در اقتصاد ما ديده نمي شود. در حالیکه مسئولین مدعی جنگ اقتصادی با استکبار جهانی هستند، هر روز به دست خود میادین مین نامنظم بیشتری بر سر راه فعالان اقتصادی ایجاد می کنند.
اما دردسر و شوربختی نیروهای عملیاتی زمانی بود كه با میدان مین با آرایش نامنظم و اصطلاحا درهم و برهم مواجه می شدیم ، درچنین وضعیتی برداشتن هر گام ممكن بود ، آخرين قدم زندگي برای فرد رزمنده باشد ، براي عبور كم خطر بايد سانتي متر به سانتي متر زمين پيش رو را با دقت کاوش میکردیم، عبور و يا خنثي سازي، بسيار زمان بر و خطرناك بود.
غرض از تمثیل میدان مین یادآوری این نکته است که همه اقتصادها در ذات خود داراي انواع ريسك ها هستند. ريسك در اقتصاد به مثابه مين بر سر راه صاحبان كسب و كار است، كه ممكن است اولين اشتباه آخرين اشتباه زندگي آنها باشد. در اقتصادهاي با ثبات نسبي، ميادين مين منظم بر سر راه فعالان اقتصادي قرار دارد، كه در صورت داشتن اطلاعاتِ آرایش چیدمان مين ها ميتوانند با حداقل زيان و زمان به سلامت از میان آنها عبور كنند. اما، در اقتصادهاي بي ثبات ميادين نامنظم مين با خطر بسیار بسیار بالا بر سر راه فعالان اقتصادی کاشته می شود.
اقتصاد ما با روندی فزاینده همواره بی ثبات بوده و هست، بعنوان مثال، قیمت ارز نه برای چند سال و چند ماه آینده حتي برای چند روز آینده هم قابل پیش بینی نیست، تحریم های کمرشکن و بی انتها هزینه رقابت را بشدت بالا برده، بيش از پنجاه سال تورم دو رقمي با نوسانات شديد بخش جدايي ناپذير اقتصاد ما شده، معلوم نیست فردا کدام مدیر دولتی بي خبر از ابتدايي ترين ساز و كارهاي بازار، با چرخش قلم طی بخشنامه ای خلق الساعه، صدها فعال اقتصادی را يك شبه به خاک سیاه بنشاند، ممنوعیت ناگهانی و بدون اطلاع قبلي صادرات یا واردات فلان کالا همه زحمات چند ساله بازاریابی و جا افتادن در بازارهای خارجی و داخلي را به باد میدهد، بجای استراتژی فقط و فقط روزمرگی داریم.
به هر دلایلی که بی ثباتی در اقتصاد ما ایجاد شده باشد، باید بدانیم خطر بی ثباتی در اقتصاد آن هم در دوره ای طولانی، از خطر هر ارتش متخاصم قدرتمندی بیشتر است. متاسفانه در افق هیچ چشم اندازی برای ایجاد ثبات نسبی در اقتصاد ما ديده نمي شود. در حالیکه مسئولین مدعی جنگ اقتصادی با استکبار جهانی هستند، هر روز به دست خود میادین مین نامنظم بیشتری بر سر راه فعالان اقتصادی ایجاد می کنند.