ناوگروه 86؛ مشارکت در زنجیره تامین انرژی و غذا
گروه اقتصادآبی - ناخدایکم رضا محمودپور - سابقه ماموریت هشت ماهه‌ی ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که با ترکیب ناوبندر مکران و ناو رزمی دنا از اردیبهشت ماه سال 1401 آغاز شد را بایستی در زمانی جستجو کرد که قدیمی‌ترین جرم شناخته شده بین‌المللی تاریخ بشر یعنی دزدی دریایی دوباره در سایه گسترش فقر، فقدان حاکمیت منسجم برخی از کشورهای حاشیه خلیج عدن و زیاده خواهی غربی ها در چپاول سایر سرزمین‌ها و البته حمایت مردمانی که این نوع دزدی را نوعی دفاع از آبهای سرزمینی خود تلقی می‌کردند این بار در آبهای ساحلی سومالی و خلیج عدن سرباز گشود. و دزدی دریایی از بازاری نوظهور به صنعتی پر رونق تبدیل وحمل و نقل آسان و ارزان دریایی کالا و انرژی را به مخاطره انداخت.
این تهدید پرهزینه، نگرانی سازمان بین‌المللی دریانوردی و برنامه جهانی غذا را به دنبال داشت تا اینکه در 7 اکتبر 2008 میلادی شورای امنیت سازمان ملل متحد با تاکید بر اینکه مقابله با دزدی دریایی فراتر از حقوق حاکمیتی دولت‌هاست، با صدور قطعنامه 1838 کشورهای جهان را به مبارزه با دزدان دریایی سومالی فراخواند.
نیروی دریایی ارتش نیز، علی‌رغم ابراز تردید برخی از دوستان و بدخواهی برخی از دشمنان، با استناد به فرمان فرمانده معظم کل قوا و تکیه بر توانمندی و تخصص کارکنان متعهد خود،از همین سال (1387) ناوگروه‌هایی را جهت حراست و حفاظت از منافع ملی و حفظ پرستیژ بین‌المللی خود به آبهای آزاد اعزام کرد که این ناوگروه‌ها مقدمه‌ی آموزش کارکنان جوانان متخصص و کسب اعتماد به نفس لازم را برای دریانوردی ناوگروه 86 و عبور از اقیانوس‌ها فراهم نمود. و ناوگروه 86 را برای تامین امنیت منافع ملی کشور و مشارکت در زنجیره تامین کالا و انرژی به آبهای اقیانوسی کشاند.
البته این مشارکت در زنجیره تامین انرژی و کالا علاوه بر تثبیت جایگاه ایران به عنوان یکی از قدرت‌های دریایی، دستاوردهای مهم دیگری نیز برای کشور به دنبال داشت که می‌توان به موارد زیراشاره نمود:
اول - ایمن‌سازی شبکه حمل‌ونقل دریایی کشور برای توسعه دریا محور با پیوند زدن سیستم حمل‌ونقل و ارتباطات ملی با سیستم حمل‌ونقل و ارتباطات بین‌المللی:
امروزه حمل‌ونقل دریایی یکی از اجزاء مهم اقتصاد ملی محسوب می‌گردد و کشورهای ساحلی در جهت گسترش رفاه عمومی و کاستن از بحران‌های اجتماعی و امنیتی خود تلاش می‌نمایند تا با ایجاد زیرساخت‌های لازم و توسعه دریامحور از این نعمت الهی(ساحل نشینی و دسترسی به آبهای آزاد) بیشترین بهره را ببرند . البته پر واضح است که توسعه دریایی بدون توسعه امنیت امکان پذیر نیست که ناوگروه 86، این توسعه امنیت را به درستی اعمال و به همه فعالان اقتصاد ملی و فراملی دریایی اطمینان داد که توان ایمن‌سازی شبکه حمل و نقل دریایی جمهوری اسلامی ایران و پیوند آن با شبکه تجارت جهانی را در گستره جغرافیایی جهان دارد .
دوم - بالا بردن قدرت مانور ایران در پهنه‌های اقیانوسی جهان با ایجاد اعتمادبه نفس ملی برای توسعه تحقیقات علمی اقیانوس‌شناسی:
دریاها و اقیانوس‌ها به‌عنوان میراث مشترک بشری و شاهراه ارتباطی بین ملت‌ها، منبع تولید غذا،حمل‌ونقل، گردشگری و انرژی بوده و با رشد جمعیت و نیاز بیشتر به منابع، بهره‌برداری انسان‌ها از اقیانوس‌ها نیز افزایش‌یافته، که این بهره‌برداری‌ها بدون انجام پژوهش‌های اقیانوس‌شناسی ممکن نبوده و لازم است تا با ایجاد دانشگاه‌ها و موسسه‌های پژوهشی دریایی در نوار ساحلی کشور تحقیقات بنیادی و راهبردی جهت انتفاع از ظرفیت‌های اقتصادی در فلات قاره، دریای سرزمینی و منطقه انحصاری و اقتصادی، و حتی دسترسی به کلوخه‌های معدنی احتمالی در ادامه قانونی فلات قاره به کف اقیانوس هند، پیشگیری و کاهش اثرات بلایای طبیعی ، محافظت از سلامت زیست‌بوم‌های اقیانوسی و هدایت روندها و سیاست‌گذاری‌ها برای مدیریت پایدار محیط‌ها و منابع ساحلی و اقیانوسی صورت گیرد.که این مهم با تجارب ناوگروه 86 در اقیانوس پیمایی شتاب محسوسی خواهد یافت .
سوم- کمک به نهادینه شدن فرهنگ دریایی در کشور:
هرچند توسعه فرهنگ دریایی از وظایف ذاتی نیروی دریایی ارتش نیست اما بی‌شک تنها با تغییر نگرش خشکی محور در بین مردم و مسئولین ورهایی اقتصاد از انحصار درخشکی است که پشتوانه اقتصاد دریا محور حاصل و اقدامات لازم برای توسعه سواحل و صنایع دریایی و در نهایت آبادانی شتابان کشور فراهم می‌گردد. بنابراین نیروی دریایی در حین ماموریت ناوگروه 86 و بعد از پایان ماموریت آن با برگزاری همایش های مختلف و تلاش های رسانه ای، گام های مهمی در ایجاد گفتمان و فهم مشترک در تصمیم گیران و مردم از اهمیت دریاها ایجاد و به نهادینه شدن فرهنگ دریایی در کشور کمک نمود . تا در سایه این فرهنگ، دولت‌ها را به توجه بیشتر به این مناطق به‌عنوان منابع غنی و مهم در توسعه کشور وادار نماید.
چهارم- ارتقای جایگاه دانشی نیروی دریایی ارتش در کشور:
حضور طولانی ناوگان دریایی در اقیانوس‌ها نیازمند نیروی انسانی متخصص و تجهیزات پیچیده و منطبق با علوم به‌روز هست که نیروی دریایی ارتش با ماموریت ناوگروه 86 نشان داد این ظرفیت ها را داشته و می‌تواند به‌عنوان نهاد حاکمیتی به محوری در ارتقای مهارت‌های آموزشی و تجهیزاتی دریایی عمل نماید و ضمن همکاری با سایر مراکز علمی و صنعتی کشور درزمینه های اقیانوس‌شناسی،دریا و ساخت کشتی، توسعه کمی و کیفی آموزش و تجهیزات را در کشور فراهم نموده و محرک سایر بخش‌ها در ابعاد قدرت دریایی(ناوگان تجاری ،ناوگان دریایی و زیرساخت‌های ناوگان علوم و فنون دریایی)باشد.
این تهدید پرهزینه، نگرانی سازمان بین‌المللی دریانوردی و برنامه جهانی غذا را به دنبال داشت تا اینکه در 7 اکتبر 2008 میلادی شورای امنیت سازمان ملل متحد با تاکید بر اینکه مقابله با دزدی دریایی فراتر از حقوق حاکمیتی دولت‌هاست، با صدور قطعنامه 1838 کشورهای جهان را به مبارزه با دزدان دریایی سومالی فراخواند.
نیروی دریایی ارتش نیز، علی‌رغم ابراز تردید برخی از دوستان و بدخواهی برخی از دشمنان، با استناد به فرمان فرمانده معظم کل قوا و تکیه بر توانمندی و تخصص کارکنان متعهد خود،از همین سال (1387) ناوگروه‌هایی را جهت حراست و حفاظت از منافع ملی و حفظ پرستیژ بین‌المللی خود به آبهای آزاد اعزام کرد که این ناوگروه‌ها مقدمه‌ی آموزش کارکنان جوانان متخصص و کسب اعتماد به نفس لازم را برای دریانوردی ناوگروه 86 و عبور از اقیانوس‌ها فراهم نمود. و ناوگروه 86 را برای تامین امنیت منافع ملی کشور و مشارکت در زنجیره تامین کالا و انرژی به آبهای اقیانوسی کشاند.
البته این مشارکت در زنجیره تامین انرژی و کالا علاوه بر تثبیت جایگاه ایران به عنوان یکی از قدرت‌های دریایی، دستاوردهای مهم دیگری نیز برای کشور به دنبال داشت که می‌توان به موارد زیراشاره نمود:
اول - ایمن‌سازی شبکه حمل‌ونقل دریایی کشور برای توسعه دریا محور با پیوند زدن سیستم حمل‌ونقل و ارتباطات ملی با سیستم حمل‌ونقل و ارتباطات بین‌المللی:
امروزه حمل‌ونقل دریایی یکی از اجزاء مهم اقتصاد ملی محسوب می‌گردد و کشورهای ساحلی در جهت گسترش رفاه عمومی و کاستن از بحران‌های اجتماعی و امنیتی خود تلاش می‌نمایند تا با ایجاد زیرساخت‌های لازم و توسعه دریامحور از این نعمت الهی(ساحل نشینی و دسترسی به آبهای آزاد) بیشترین بهره را ببرند . البته پر واضح است که توسعه دریایی بدون توسعه امنیت امکان پذیر نیست که ناوگروه 86، این توسعه امنیت را به درستی اعمال و به همه فعالان اقتصاد ملی و فراملی دریایی اطمینان داد که توان ایمن‌سازی شبکه حمل و نقل دریایی جمهوری اسلامی ایران و پیوند آن با شبکه تجارت جهانی را در گستره جغرافیایی جهان دارد .
دوم - بالا بردن قدرت مانور ایران در پهنه‌های اقیانوسی جهان با ایجاد اعتمادبه نفس ملی برای توسعه تحقیقات علمی اقیانوس‌شناسی:
دریاها و اقیانوس‌ها به‌عنوان میراث مشترک بشری و شاهراه ارتباطی بین ملت‌ها، منبع تولید غذا،حمل‌ونقل، گردشگری و انرژی بوده و با رشد جمعیت و نیاز بیشتر به منابع، بهره‌برداری انسان‌ها از اقیانوس‌ها نیز افزایش‌یافته، که این بهره‌برداری‌ها بدون انجام پژوهش‌های اقیانوس‌شناسی ممکن نبوده و لازم است تا با ایجاد دانشگاه‌ها و موسسه‌های پژوهشی دریایی در نوار ساحلی کشور تحقیقات بنیادی و راهبردی جهت انتفاع از ظرفیت‌های اقتصادی در فلات قاره، دریای سرزمینی و منطقه انحصاری و اقتصادی، و حتی دسترسی به کلوخه‌های معدنی احتمالی در ادامه قانونی فلات قاره به کف اقیانوس هند، پیشگیری و کاهش اثرات بلایای طبیعی ، محافظت از سلامت زیست‌بوم‌های اقیانوسی و هدایت روندها و سیاست‌گذاری‌ها برای مدیریت پایدار محیط‌ها و منابع ساحلی و اقیانوسی صورت گیرد.که این مهم با تجارب ناوگروه 86 در اقیانوس پیمایی شتاب محسوسی خواهد یافت .
سوم- کمک به نهادینه شدن فرهنگ دریایی در کشور:
هرچند توسعه فرهنگ دریایی از وظایف ذاتی نیروی دریایی ارتش نیست اما بی‌شک تنها با تغییر نگرش خشکی محور در بین مردم و مسئولین ورهایی اقتصاد از انحصار درخشکی است که پشتوانه اقتصاد دریا محور حاصل و اقدامات لازم برای توسعه سواحل و صنایع دریایی و در نهایت آبادانی شتابان کشور فراهم می‌گردد. بنابراین نیروی دریایی در حین ماموریت ناوگروه 86 و بعد از پایان ماموریت آن با برگزاری همایش های مختلف و تلاش های رسانه ای، گام های مهمی در ایجاد گفتمان و فهم مشترک در تصمیم گیران و مردم از اهمیت دریاها ایجاد و به نهادینه شدن فرهنگ دریایی در کشور کمک نمود . تا در سایه این فرهنگ، دولت‌ها را به توجه بیشتر به این مناطق به‌عنوان منابع غنی و مهم در توسعه کشور وادار نماید.
چهارم- ارتقای جایگاه دانشی نیروی دریایی ارتش در کشور:
حضور طولانی ناوگان دریایی در اقیانوس‌ها نیازمند نیروی انسانی متخصص و تجهیزات پیچیده و منطبق با علوم به‌روز هست که نیروی دریایی ارتش با ماموریت ناوگروه 86 نشان داد این ظرفیت ها را داشته و می‌تواند به‌عنوان نهاد حاکمیتی به محوری در ارتقای مهارت‌های آموزشی و تجهیزاتی دریایی عمل نماید و ضمن همکاری با سایر مراکز علمی و صنعتی کشور درزمینه های اقیانوس‌شناسی،دریا و ساخت کشتی، توسعه کمی و کیفی آموزش و تجهیزات را در کشور فراهم نموده و محرک سایر بخش‌ها در ابعاد قدرت دریایی(ناوگان تجاری ،ناوگان دریایی و زیرساخت‌های ناوگان علوم و فنون دریایی)باشد.