گزارش «روزنامه دریایی سرآمد» از ظرفیت بانکرینگ خلیج فارس؛
نقش جزیره قشم در صنعت بانکرینگ در برنامه هفتم توسعه
گروه بانکرینگ - امید اسماعیلی - با رو به افزایش گذاردن مصرف سوخت های فسیلی در جهان، منطقه خاورمیانه به یکی از مناطق مهم و کلیدی برای تأمین انرژی در جهان تبدیل شده است و سالانه هزاران کشتی اقیانوس پیما وارد خلیج فارس می‌شوند و این مسئله منطقه خلیج فارس را به یکی از پرترددترین مناطق دریایی جهان تبدیل کرده است. این حجم بالای تردد، ارائه خدمات به کشتی های عبوری را به یکی از مهمترین زمینه های ارزآوری و اشتغال‌زایی صنایع دریایی تبدیل ساخته و ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه در منطقه استراتژیک خلیج فارس می‌تواند سهم زیادی از این منافع را نصیب خود کند. زیرا تأمین سوخت مورد نیاز کشتی های عبوری، مرزهای طولانی مشترک آبی با کشورهای خلیج فارس، فاصله کوتاه بنادر و جزایر جنوبی کشور با خطوط دریایی و گذر اجباری کلیه کشتی های ورودی خلیج فارس به مقصد کشورهای منطقه از سواحل جنوب کشور، ایران را در شرایط بهتری نسبت به کشورهای حوزه خلیج فارس قرار داده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، در این میان با عنایت به انتخاب جزیره قشم به عنوان قطب بانکرینگ کشور و فاصله کوتاه آن تا آبراه های بین المللی منطقه، اهمیت ایجاد زیرساخت های لازم برای سوخت رسانی به کشتی ها بیش از پیش مشخص می شود و این در حالیست که بندر خلیج فارس واقع در بندر شهید رجایی به عنوان بندر نفتی و قطب بانکرینگ فعلی کشور معرفی شده است. اما با تاسف باید اذعان داشت، سیستم بانکرینگ کشور تا حد زیادی انحصاری است و اگر در این زمینه از شیوه ی سرمایه گذاری بخش های متعدد خصوصی بهره می بردیم موفق تر بودیم. این انحصار سبب ایجاد رانت، فساد اقتصادی و از همه مهمتر فضای غیر رقابتی شده که یک خطای راهبردی به شمار می رود.
این قضیه باعث شده است که سهم حداقلی بین ۵ تا ۱۰ درصدی از بانکرینگ منطقه داشته باشیم و این یک فاجعه است و باید بررسی شود سوختی که تحت عنوان بانکرینگ از کشور خارج شده واقعاً تحویل کشتی های بین المللی عبوری گردیده و یا با فروش آن به بندر فجیره امارات به فعالیت بانکرینگ در آن بندر رونق بخشیده ایم؟! آن چه که در شرایط کنونی ایران نقش اصلی را ایفا می کند وجود عنصر قدرتمندی به نام تحریم بوده است.
خلا ظرفیت بانکرینگ در برنامه توسعه پنجم و ششم
محمدجعفر عابدی‌نژاد، دبیرانجمن بانکرینگ ایران در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: موضوع سوخت‌رسانی به کشتی‌ها سال‌های متمادی مسئله بوده است و در دو برنامه پنجم و ششم توسعه نیز تکلیفی بر عهده دولت در این حوزه گذاشته شد اما آنچه عاید شد این که به نتیجه موردنظر در برنامه‌های توسعه‌ای در بخش بانکرینگ دست نیافتیم!
صنعت بانکرینگ در برنامه توسعه هفتم
عابدی نژاد در ادامه افزود: در دو برنامه توسعه پنجم و ششم پیش بینی‌ها در مورد سوخت رسانی به کشتی‌ها راه به جایی نبرد اما در تلاش هستیم تا پیش از تدوین برنامه هفتم توسعه پیشبینیهای لازم شکل عمل به خود بگیرد.
به اعتقاد وی، باید نقش خدمات‌رسان را با توجه به شرایط بسیار مهم و جغرافیای سیاسی که ایران در دریای عمان و خلیج فارس دارد در اولویت قرار بگیرد و با در نظر گرفتن بعد مسافت و ارزان بودن هزینه‌ها برای شناورها آن‌ها را به سمت ایران برای انجام بانکرینگ هدایت کنیم.
ضرورت جدیت توسعه بانکرینگ در برنامه هفتم
عابدی‌نژاد با بیان اینکه باید بتوان در قانون بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه قوانینی تدوین کرد تا بتواند در خصوص بانکرینگ زیرساخت‌ها را تامین کرد و حمایت‌ها را به وجود آورد و در نهایت تکالیف را هم برای دستگاه‌ها مشخص کرد گفت: توسعه بانکرینگ برای تامین سوخت مورد نیاز کشتی های بزرگ تجاری در سواحل خلیج فارس درآمدهای زیادی را نصیب کشور می کند و در رونق کسب و کار و افزایش درآمدهای ساحل نشینان سواحل جنوب کشورمی تواند بسیار تاثیرگذار باشد. امارات با احداث تاسیسات بانکرینگ در بندر فجیره و با راه اندازی بزرگترین مرکز سوخت رسانی دریایی به کشتی ها در این بندر سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار درآمد ارزی دارد که بخشی از این تجارت با عرضه گازوئیل و نفت کوره و مابقی با ارائه خدمات جانبی به شناورها و کشتی ها همچون تعمیرات، عرضه لوازم، قطعات یدکی و مواد غذایی به دست می آید.
بر اساس برخی از گزارش‌های منتشره، در سال گذشته ایران تنها ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن سوخت به کشتی‌ها عرضه کرده حال آنکه بندر فجیره در امارات دومین مرکز بزرگ سوخت رسانی به کشتی‌ها در دنیا بعد از سنگاپور ۴۸ تا ۵۰ میلیون تن بانکرینگ داشته است. می‌توان با برنامه ریزی های مناسب و فراهم آوردن بستر لازم برای توسعه فعالیت‌های تجاری و ترانزیتی علاوه بر افزایش سهم ایران از صنعت سوخت رسانی و بانکرینگ در منطقه، در آبادانی و رونق معیشت ساحل نشینان مکران می توان نقش مهمی ایفا کرد.
به گزارش اقتصادسرآمد، در این میان با عنایت به انتخاب جزیره قشم به عنوان قطب بانکرینگ کشور و فاصله کوتاه آن تا آبراه های بین المللی منطقه، اهمیت ایجاد زیرساخت های لازم برای سوخت رسانی به کشتی ها بیش از پیش مشخص می شود و این در حالیست که بندر خلیج فارس واقع در بندر شهید رجایی به عنوان بندر نفتی و قطب بانکرینگ فعلی کشور معرفی شده است. اما با تاسف باید اذعان داشت، سیستم بانکرینگ کشور تا حد زیادی انحصاری است و اگر در این زمینه از شیوه ی سرمایه گذاری بخش های متعدد خصوصی بهره می بردیم موفق تر بودیم. این انحصار سبب ایجاد رانت، فساد اقتصادی و از همه مهمتر فضای غیر رقابتی شده که یک خطای راهبردی به شمار می رود.
این قضیه باعث شده است که سهم حداقلی بین ۵ تا ۱۰ درصدی از بانکرینگ منطقه داشته باشیم و این یک فاجعه است و باید بررسی شود سوختی که تحت عنوان بانکرینگ از کشور خارج شده واقعاً تحویل کشتی های بین المللی عبوری گردیده و یا با فروش آن به بندر فجیره امارات به فعالیت بانکرینگ در آن بندر رونق بخشیده ایم؟! آن چه که در شرایط کنونی ایران نقش اصلی را ایفا می کند وجود عنصر قدرتمندی به نام تحریم بوده است.
خلا ظرفیت بانکرینگ در برنامه توسعه پنجم و ششم
محمدجعفر عابدی‌نژاد، دبیرانجمن بانکرینگ ایران در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: موضوع سوخت‌رسانی به کشتی‌ها سال‌های متمادی مسئله بوده است و در دو برنامه پنجم و ششم توسعه نیز تکلیفی بر عهده دولت در این حوزه گذاشته شد اما آنچه عاید شد این که به نتیجه موردنظر در برنامه‌های توسعه‌ای در بخش بانکرینگ دست نیافتیم!
صنعت بانکرینگ در برنامه توسعه هفتم
عابدی نژاد در ادامه افزود: در دو برنامه توسعه پنجم و ششم پیش بینی‌ها در مورد سوخت رسانی به کشتی‌ها راه به جایی نبرد اما در تلاش هستیم تا پیش از تدوین برنامه هفتم توسعه پیشبینیهای لازم شکل عمل به خود بگیرد.
به اعتقاد وی، باید نقش خدمات‌رسان را با توجه به شرایط بسیار مهم و جغرافیای سیاسی که ایران در دریای عمان و خلیج فارس دارد در اولویت قرار بگیرد و با در نظر گرفتن بعد مسافت و ارزان بودن هزینه‌ها برای شناورها آن‌ها را به سمت ایران برای انجام بانکرینگ هدایت کنیم.
ضرورت جدیت توسعه بانکرینگ در برنامه هفتم
عابدی‌نژاد با بیان اینکه باید بتوان در قانون بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه قوانینی تدوین کرد تا بتواند در خصوص بانکرینگ زیرساخت‌ها را تامین کرد و حمایت‌ها را به وجود آورد و در نهایت تکالیف را هم برای دستگاه‌ها مشخص کرد گفت: توسعه بانکرینگ برای تامین سوخت مورد نیاز کشتی های بزرگ تجاری در سواحل خلیج فارس درآمدهای زیادی را نصیب کشور می کند و در رونق کسب و کار و افزایش درآمدهای ساحل نشینان سواحل جنوب کشورمی تواند بسیار تاثیرگذار باشد. امارات با احداث تاسیسات بانکرینگ در بندر فجیره و با راه اندازی بزرگترین مرکز سوخت رسانی دریایی به کشتی ها در این بندر سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار درآمد ارزی دارد که بخشی از این تجارت با عرضه گازوئیل و نفت کوره و مابقی با ارائه خدمات جانبی به شناورها و کشتی ها همچون تعمیرات، عرضه لوازم، قطعات یدکی و مواد غذایی به دست می آید.
بر اساس برخی از گزارش‌های منتشره، در سال گذشته ایران تنها ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن سوخت به کشتی‌ها عرضه کرده حال آنکه بندر فجیره در امارات دومین مرکز بزرگ سوخت رسانی به کشتی‌ها در دنیا بعد از سنگاپور ۴۸ تا ۵۰ میلیون تن بانکرینگ داشته است. می‌توان با برنامه ریزی های مناسب و فراهم آوردن بستر لازم برای توسعه فعالیت‌های تجاری و ترانزیتی علاوه بر افزایش سهم ایران از صنعت سوخت رسانی و بانکرینگ در منطقه، در آبادانی و رونق معیشت ساحل نشینان مکران می توان نقش مهمی ایفا کرد.