جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل منطقه به« اقتصادسرآمد» می‌گوید:
رشد 50 درصدی توسعه ترانزیتی ایران- ترکیه
گروه اقتصاد - حسین بوذری - با روی کار آمدن دولت سیزدهم عزم دولتمردان برای توسعه اقتصادی با خصوصاً همسایگان جزم شده و در این راستا مبنای سیاست دولت سیزدهم توسعه روابط با همسایگان بوده است.
یکی از کشورهایی که برای توسعه اقتصاد خاورمیانه اهمیت خاصی دارد، کشور ترکیه است و تسهیل مراودات تجّار کشورمان با ترکیه می‌تواند دستیابی به چشم‌انداز اقتصادی مدنظر روسای جمهور دو کشور را بیش از پیش نزدیک کند.دولتمردان دو کشور ایران و ترکیه دستیابی به تجارت 30 میلیارد دلاری را هدف‌گذاری کرده‌اند و این سوال پیش می‌آید که این هدف با چه ساز و کار و امکاناتی مهیا خواهد شد؟
یکی از مواردی که دستیابی به چشم‌انداز تجارت 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه را تسهیل می‌کند روابط ترانزیتی گسترده این دو کشور است؛ به طوری که چهار پایانه مرزی «سرو»، «بازرگان»، «رازی» و «کوزه رش» به تجارت دو کشور ایران و ترکیه سرعت می‌دهد، چراکه دو کشور به بازارهای اروپا و آب‌های آزاد دسترسی دارند و این می‌تواند منجر به دستیابی دو کشور به چشم‌انداز تجارت 30 میلیارد دلاری شود.
رشد 50 درصدی توسعه ترانزیتی ایران با ترکیه
از سویی با رشد 58 درصدی توسعه ترانزیت کشورمان زیرساخت‌های این همکاری و تعامل به‌خوبی مهیاست؛ به‌خصوص که مسیر ترانزیتی ایران با گذشت بیش از 50 روز از سال با رشد 50 درصدی توسعه ترانزیتی ایران مواجه بوده‌ایم.
از سویی مقرر شده با موافقت ترکیه کریدور شرقی- غربی و جنوبی- شمال غربی تکمیل شود و این می‌تواند مسیر دستیابی ایران به بازارهای اروپا و آب‌های جنوب را تسهیل کند.
همچنین محور ترانزیتی خوی- قطور- رازی اجرا می‌شود و این موضوع می‌تواند در موجب تسهیل در تردد فعالان اقتصادی و توسعه زیرساخت‌ها شود.
مقرر شده ماه آینده کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکیه برگزار شود تا چشم‌انداز اقتصادی دو کشور مورد بررسی قرار بگیرد.
خبرنگار سرویس اقتصادی روزنامه اقتصادسرآمد به این بهانه گفت‌و‌گویی را با جعفر قنادباشی کارشناس مسائل منطقه ترتیب داده است که در پی می‌آید:
قنادباشی با بیان اینکه هدف‌گذاری 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه نیازمند زیرساخت است، اظهار کرد: برای دستیابی به چنین چشم‌اندازی نیازمند پژوهش دقیقی هستیم تا نیازها و قابلیت‌های دوطرف برای برطرف کردن خلأ و قابلیت‌های آن شناخته شود.
وی با تاکید بر اینکه نباید کالاهای مشابهی که در ایران و ترکیه قرار دارد محل تجارت قرار بگیرد، اضافه کرد: آنچه که مشخص است اینکه ایران اسلامی در بهترین موقعیت به لحاظ پیشرفت در حوزه بخشی خصوصی قرار دارد؛ چراکه بخش خصوصی در مقایسه با سایر بخش‌ها فعال‌تر است که تاکنون به‌طور جدی وارد همکاری با کشورهای خارجی نشده است.
کارشناس مسائل منطقه متذکر شد: اما بخش خصوصی در ترکیه به‌دلیل متکی نبودن به نفت بسیار فعال بوده و تجارب برون‌مرزی به نقاط مختلف دنیا را دارد و در جریان امضا تفاهم، قراردادهای بین‌المللی و پذیرش همکاری با نقاط مختتلف دنیا شده است، بنابراین ایران برای همکاری گسترده با ترکیه درراستای دستیابی به هدف 30 میلیارد دلاری دارای زیرساخت بوده؛ چراکه ترکیه همسایه ایران است و از نظر حمل و نقل کمترین مشکل را داریم.
قنادباشی یادآور شد: ایران دارای راه‌آهن و انرژی بسیار خوبی است، به طوری که ایران در حال تأمین گاز ترکیه بوده و یکی از مهم‌ترین مولفه‌های همکاری ایران و ترکیه گاز، انرژی و ترانزیت بوده و این سه بخش در ایران و زیرساخت‌های گازی و ترانزیتی فعال است.
وی در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادسرآمد با اشاره به زیرساخت‌های بیمه و گمرک هم تأکید کرد که در سال‌های گذشته برای تردد از مسیرهای ترانزیتی به‌خصوص سوریه به ترکیه استفاده می‌کردیم و اصلی‌ترین مسیرهای زمینی در نهایت به مرز بازرگان ختم می‌شود و این راه مواصلاتی زمینی بسیار مهمی برای تردد است.
اشتراکات مرزی ایران و ترکیه
کارشناس مسائل منطقه عنوان کرد: مرز بازرگان به‌عنوان مرز مشترک ایران و ترکیه در فاصله ۲۹۰ کیلومتری شهر تبریز قرار دارد و این مرز در حقیقت مرز مشترک میان ایران و ترکیه است، بنابراین در زمینه راه مشکلی برای همکاری ایران با ترکیه وجود ندارد و گمرکات ایران هم بسیار فعال بوده و بعد از عراق و عربستان ایران بیشترین گردشگر را به ترکیه دارد.
قنادباشی در ادامه توضیح داد: گردشگران و تجار ایرانی بیشترین آشنایی را با بازارهای ترکیه دارند و این موضوع قطعاً کمک زیادی به بخش خصوصی خواهد کرد تا دولت سیزدهم از این طریق میزان مراودات اقتصادی را با ترکیه توسعه دهد و جمیع این موارد می‌تواند چشم‌اندازی تجارت 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه را افزایش دهد.
وی خاطرنشان کرد: البته برای دستیابی به تجارت 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه نیازمند مقدمات، مقررات و مراحلی هستیم و بدون مرحله‌بندی توان دستیابی به عرصه رونق تجاری و همکاری گسترده اقتصادی با ترکیه شویم که به 30 میلیارد دلار برسد و مراحل دستیابی به این هدف هم برای ایران ضروری است و هم برای ترکیه تا با تکمیل این مراحل به مقصد دست پیدا کنیم
راه‌های ترانزینی ایران دارای مشتریان آسیایی و اروپایی است
کارشناس مسائل منطقه عنوان کرد: ایران و ترکیه در یک سرفصل جدیدی از همکاری‌ها قرار دارند و با تکمیل شدن زیرساخت‌ها قطعاً ایران و ترکیه این فرصت را خواهند داشت تا به اهداف اقتصادی و تجاری دست پیدا کنند و با آشکار شدن نیازهای بعدی ایران و ترکیه می‌توان دامنه همکاری‌ها را گسترش داد؛ چراکه دولت سیزدهم به همراه بخش خصوصی در این زمینه جدیت بالایی دارند.
قنادباشی درباره اینکه با موافقت ترکیه کریدور شرقی- غربی و جنوبی- شمال غربی که می‌تواند مسیری بسیار مطمئن برای دستیابی به بازارهای اروپا و آب‌های جنوب باشد، تکمیل می‌شود، این موضوع را در چشم‌انداز اقتصادی دو کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چنین پاسخ داد: با توجه به ناامنی‌های منطقه‌ای در برخی کشورها کردیدور دیگری جز راه ایران و ترانزیت از ایران برای ترکیه وجود ندارد و برخلاف تبلیغات کریدور دیگری غیر از ایران برای ترکیه وجود ندارد.
وی تشریح کرد: از سویی غیر از کریدور ایران حمل و نقل زمین به دریا بسیار دشوار است؛ یعنی کالاها از کشتی پیاده شده و وارد لنگر می‌شود و در نتیجه با کامیون به مقصد برود که بسیار زمانبر است و ترکیه نیز این موضوع را می‌داند، بنابراین بهترین راه برای تجارت ترکیه از طریق راه ترانزیتی ایران است.
کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: همچنین به‌لحاظ امنیتی هم کشورهایی که ما را به عنوان کریدور در طرح‌ها، نقشه‌ها می‌شناسند می‌دانند هیچ کشوری امن‌تر، مناسب‌تر، کوتاه‌تر و ارزان‌تر از کریدوری که از ایران عبور کرده و شرق و غرب را به هم متصل می‌کند نیست، بنابراین یکی از تبلیغات غلط سیاسی علیه ایران این است که راه‌های کریدور دیگری را غربی‌ها تنظیم و تعبیه کنند که هرگز اینگونه نیست، به‌عنوان مثال راه عراق از کردستان می‌گذرد و در عراق و شمال سوریه هم امنیت آنچنانی برقرار نیست، بنابراین راه‌ها باید زمینی باشند و کریدور دریایی به خشکی بسیار زمانبر است و یکی از برنامه‌های اصلی ترکیه‌ای‌ها استفاده از راه‌های کریدور ایران است و کشورهای آسیای میانه و اروپایی هم راه‌های کریدور ایران را برای تجارت بسیار مناسب می‌بینند.
قنادباشی تبیین کرد: راه‌های کریدور ایران به‌دلیل امنیت بالا بهترین مسیر برای تجارت است و ایران دارای سوخت ارزان بوده و این بهترین فرصت برای کشورهای خارجی ازجمله ترکیه برای تجارت با کشورمان است.
یکی از کشورهایی که برای توسعه اقتصاد خاورمیانه اهمیت خاصی دارد، کشور ترکیه است و تسهیل مراودات تجّار کشورمان با ترکیه می‌تواند دستیابی به چشم‌انداز اقتصادی مدنظر روسای جمهور دو کشور را بیش از پیش نزدیک کند.دولتمردان دو کشور ایران و ترکیه دستیابی به تجارت 30 میلیارد دلاری را هدف‌گذاری کرده‌اند و این سوال پیش می‌آید که این هدف با چه ساز و کار و امکاناتی مهیا خواهد شد؟
یکی از مواردی که دستیابی به چشم‌انداز تجارت 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه را تسهیل می‌کند روابط ترانزیتی گسترده این دو کشور است؛ به طوری که چهار پایانه مرزی «سرو»، «بازرگان»، «رازی» و «کوزه رش» به تجارت دو کشور ایران و ترکیه سرعت می‌دهد، چراکه دو کشور به بازارهای اروپا و آب‌های آزاد دسترسی دارند و این می‌تواند منجر به دستیابی دو کشور به چشم‌انداز تجارت 30 میلیارد دلاری شود.
رشد 50 درصدی توسعه ترانزیتی ایران با ترکیه
از سویی با رشد 58 درصدی توسعه ترانزیت کشورمان زیرساخت‌های این همکاری و تعامل به‌خوبی مهیاست؛ به‌خصوص که مسیر ترانزیتی ایران با گذشت بیش از 50 روز از سال با رشد 50 درصدی توسعه ترانزیتی ایران مواجه بوده‌ایم.
از سویی مقرر شده با موافقت ترکیه کریدور شرقی- غربی و جنوبی- شمال غربی تکمیل شود و این می‌تواند مسیر دستیابی ایران به بازارهای اروپا و آب‌های جنوب را تسهیل کند.
همچنین محور ترانزیتی خوی- قطور- رازی اجرا می‌شود و این موضوع می‌تواند در موجب تسهیل در تردد فعالان اقتصادی و توسعه زیرساخت‌ها شود.
مقرر شده ماه آینده کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکیه برگزار شود تا چشم‌انداز اقتصادی دو کشور مورد بررسی قرار بگیرد.
خبرنگار سرویس اقتصادی روزنامه اقتصادسرآمد به این بهانه گفت‌و‌گویی را با جعفر قنادباشی کارشناس مسائل منطقه ترتیب داده است که در پی می‌آید:
قنادباشی با بیان اینکه هدف‌گذاری 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه نیازمند زیرساخت است، اظهار کرد: برای دستیابی به چنین چشم‌اندازی نیازمند پژوهش دقیقی هستیم تا نیازها و قابلیت‌های دوطرف برای برطرف کردن خلأ و قابلیت‌های آن شناخته شود.
وی با تاکید بر اینکه نباید کالاهای مشابهی که در ایران و ترکیه قرار دارد محل تجارت قرار بگیرد، اضافه کرد: آنچه که مشخص است اینکه ایران اسلامی در بهترین موقعیت به لحاظ پیشرفت در حوزه بخشی خصوصی قرار دارد؛ چراکه بخش خصوصی در مقایسه با سایر بخش‌ها فعال‌تر است که تاکنون به‌طور جدی وارد همکاری با کشورهای خارجی نشده است.
کارشناس مسائل منطقه متذکر شد: اما بخش خصوصی در ترکیه به‌دلیل متکی نبودن به نفت بسیار فعال بوده و تجارب برون‌مرزی به نقاط مختلف دنیا را دارد و در جریان امضا تفاهم، قراردادهای بین‌المللی و پذیرش همکاری با نقاط مختتلف دنیا شده است، بنابراین ایران برای همکاری گسترده با ترکیه درراستای دستیابی به هدف 30 میلیارد دلاری دارای زیرساخت بوده؛ چراکه ترکیه همسایه ایران است و از نظر حمل و نقل کمترین مشکل را داریم.
قنادباشی یادآور شد: ایران دارای راه‌آهن و انرژی بسیار خوبی است، به طوری که ایران در حال تأمین گاز ترکیه بوده و یکی از مهم‌ترین مولفه‌های همکاری ایران و ترکیه گاز، انرژی و ترانزیت بوده و این سه بخش در ایران و زیرساخت‌های گازی و ترانزیتی فعال است.
وی در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادسرآمد با اشاره به زیرساخت‌های بیمه و گمرک هم تأکید کرد که در سال‌های گذشته برای تردد از مسیرهای ترانزیتی به‌خصوص سوریه به ترکیه استفاده می‌کردیم و اصلی‌ترین مسیرهای زمینی در نهایت به مرز بازرگان ختم می‌شود و این راه مواصلاتی زمینی بسیار مهمی برای تردد است.
اشتراکات مرزی ایران و ترکیه
کارشناس مسائل منطقه عنوان کرد: مرز بازرگان به‌عنوان مرز مشترک ایران و ترکیه در فاصله ۲۹۰ کیلومتری شهر تبریز قرار دارد و این مرز در حقیقت مرز مشترک میان ایران و ترکیه است، بنابراین در زمینه راه مشکلی برای همکاری ایران با ترکیه وجود ندارد و گمرکات ایران هم بسیار فعال بوده و بعد از عراق و عربستان ایران بیشترین گردشگر را به ترکیه دارد.
قنادباشی در ادامه توضیح داد: گردشگران و تجار ایرانی بیشترین آشنایی را با بازارهای ترکیه دارند و این موضوع قطعاً کمک زیادی به بخش خصوصی خواهد کرد تا دولت سیزدهم از این طریق میزان مراودات اقتصادی را با ترکیه توسعه دهد و جمیع این موارد می‌تواند چشم‌اندازی تجارت 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه را افزایش دهد.
وی خاطرنشان کرد: البته برای دستیابی به تجارت 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه نیازمند مقدمات، مقررات و مراحلی هستیم و بدون مرحله‌بندی توان دستیابی به عرصه رونق تجاری و همکاری گسترده اقتصادی با ترکیه شویم که به 30 میلیارد دلار برسد و مراحل دستیابی به این هدف هم برای ایران ضروری است و هم برای ترکیه تا با تکمیل این مراحل به مقصد دست پیدا کنیم
راه‌های ترانزینی ایران دارای مشتریان آسیایی و اروپایی است
کارشناس مسائل منطقه عنوان کرد: ایران و ترکیه در یک سرفصل جدیدی از همکاری‌ها قرار دارند و با تکمیل شدن زیرساخت‌ها قطعاً ایران و ترکیه این فرصت را خواهند داشت تا به اهداف اقتصادی و تجاری دست پیدا کنند و با آشکار شدن نیازهای بعدی ایران و ترکیه می‌توان دامنه همکاری‌ها را گسترش داد؛ چراکه دولت سیزدهم به همراه بخش خصوصی در این زمینه جدیت بالایی دارند.
قنادباشی درباره اینکه با موافقت ترکیه کریدور شرقی- غربی و جنوبی- شمال غربی که می‌تواند مسیری بسیار مطمئن برای دستیابی به بازارهای اروپا و آب‌های جنوب باشد، تکمیل می‌شود، این موضوع را در چشم‌انداز اقتصادی دو کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چنین پاسخ داد: با توجه به ناامنی‌های منطقه‌ای در برخی کشورها کردیدور دیگری جز راه ایران و ترانزیت از ایران برای ترکیه وجود ندارد و برخلاف تبلیغات کریدور دیگری غیر از ایران برای ترکیه وجود ندارد.
وی تشریح کرد: از سویی غیر از کریدور ایران حمل و نقل زمین به دریا بسیار دشوار است؛ یعنی کالاها از کشتی پیاده شده و وارد لنگر می‌شود و در نتیجه با کامیون به مقصد برود که بسیار زمانبر است و ترکیه نیز این موضوع را می‌داند، بنابراین بهترین راه برای تجارت ترکیه از طریق راه ترانزیتی ایران است.
کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: همچنین به‌لحاظ امنیتی هم کشورهایی که ما را به عنوان کریدور در طرح‌ها، نقشه‌ها می‌شناسند می‌دانند هیچ کشوری امن‌تر، مناسب‌تر، کوتاه‌تر و ارزان‌تر از کریدوری که از ایران عبور کرده و شرق و غرب را به هم متصل می‌کند نیست، بنابراین یکی از تبلیغات غلط سیاسی علیه ایران این است که راه‌های کریدور دیگری را غربی‌ها تنظیم و تعبیه کنند که هرگز اینگونه نیست، به‌عنوان مثال راه عراق از کردستان می‌گذرد و در عراق و شمال سوریه هم امنیت آنچنانی برقرار نیست، بنابراین راه‌ها باید زمینی باشند و کریدور دریایی به خشکی بسیار زمانبر است و یکی از برنامه‌های اصلی ترکیه‌ای‌ها استفاده از راه‌های کریدور ایران است و کشورهای آسیای میانه و اروپایی هم راه‌های کریدور ایران را برای تجارت بسیار مناسب می‌بینند.
قنادباشی تبیین کرد: راه‌های کریدور ایران به‌دلیل امنیت بالا بهترین مسیر برای تجارت است و ایران دارای سوخت ارزان بوده و این بهترین فرصت برای کشورهای خارجی ازجمله ترکیه برای تجارت با کشورمان است.