تحلیلی از آینده مبهم دریانوردی ایران در «روزنامه دریایی سرآمد»
دریانورد را نمی شود فقط با تئوری دریانورد کرد و به دریا فرستاد
گروه اقتصاددریا – ایرج گلشنی - دریانوردی، یکی از مشاغلی است که به فن نزدیک است تا علم. مشاغلی که به حوزه علم نزدیک هستند- مانند ریاضی محض، شیمی محض، ادبیات و ... علومی مدرسه ای هستند و از صفر تا صد، در کلاس درس قابل آموزش و یادگیری هستند.اما مشاغلی که به فن نزدیک هستند را نمی توان فقط در مدرسه ودانشگاه آموخت، بلکه بُعد کارکردی، تمرین عملی و مهارت مستقیم جزء اصلی و لایفنک آن هاست!
براساس تحلیل روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، دریانوردی یکی از این دست مشاغل است که فقط در مدرسه و دانشگاه قابل آموزش نیست؛ زیرا دریانورد را نمی شود فقط با تئوری دریانورد کرد و به دریا فرستاد؛ بلکه تمرین عملی و آموزش حضوری و مهارت یدی نیاز دارد.
روش استاد-شاگردی که امروزه از اعتبار و اهمیت بسیار بالائی برخوردار است، روش مفید و مؤثر برای آموزش و یادگیری دریانوردی است تا جایی مهم است که نمی توان تصور کرد که بدون آموزش عملی بتوان دریانورد قابل قبولی به جامعه تحویل داد.
در کشورهای پیشرفته -مانند کره جنوبی، ژاپن و سایری که در حوزه دریا و دریانوردی حرفی برای گفتن دارند- دانشکده های علمی- کاربردی مأمور تربیت دریانورد، مهندسین دریا و سایر مشاغل مرتبط هستند.
اما در برخی کشورها- از جمله ایران- به نظر می رسد که بخش تئوری بر بخش عملی می چربد و فارغ التحصیلان حوزه دریا از تئوری ها پٌر می شوند؛ در حالی که نیمه ی لیوان عملیاتی آن ها به شدت خالی است.
این روند تئوری پروری، نمی تواند دریانورد راستین تقدیم به جامعه کند، این است که سه اتفاق عمده برای یک فارغ التحصیل دریایی ایران می افتد:
اول: بخشی از دانش آموختگان بعد از فارغ التحصیلی به سراغ مشاغل دیگر می روند و برای آن ها از دریا و دریانوردی چیزی جز یک مدرک باقی نمی ماند.
دوم: جذب مشاغل اداری می شوند و به جای فعالیت و سیر در دریا، روی صندلی چرخ دار اداره، این طرف و آن طرف می شوند.
سوم: جمعیت کوچکی از این فارغ التحصیلان، جذب بازار کار در حوزه دریا می شوند و به دلیل نداشتن تجربه لازم، به نوعی کارآموزی را شروع می کنند و تلاش می کنند تئوری ها را در عمل پیاده کنند تا در بتوانند وارد کار اصلی شوند. در حقیقت، آن ها آمادگی ورود به کار را ندارند. آمادگی آن ها نسبی است و در حد یک مشت تئوری و درس های حفظ کردنی است و از مهارت و کاربست آن تئوری ها ناتوانند.
این بدان معناست که کلاس درس برای آن ها تمام نشده و آن ها مدت زیادی را باید صرف یادگیری واقعی – در مقابل یادگیری مجازی و تئوریک- کنند.
مسأله زمانی پیچیده می شود که ما بدانیم، بخش بزرگی از دانشجویان امروزین کشور ما نه تنها فاقد مهارت یدی هستند، بلکه در تمام عمرشان حتی یک ساعت سفر دریایی نداشته و یک نصف روزشان در دریا نگذشته است!
تمام تجربه آن ها به سفری به شمال و قدم زدن در ساحل برمی گردد و این نمی تواند برای پرورش یک دریانورد یا هرکسی که شغلش مرتبط با دریا باشد، معنا و مفهومی داشته باشد.
این نظریه را با جمعی از دانشجویان دانشکده مهندسی دریا دانشگاه امیر کبیر به محک آزمون گذاشتیم و متأسفانه متوجه شدیم که بخش بزرگی از دانشجویان مذکور- به عنوان جامعه آماری ما- هرگز ساعتی را در دریا نگذرانده اند و به طور کلی درباره دریا، هیچ تجربه قابل توجهی نداشتند.
وقتی موضوع را با استادان حوزه مهندسی دریا درمیان گذاشتیم، عده ی از آن ها این نقص را نپذیرفتند، عده ای گفتند با اردوها و کارگاه های آموزشی، بخشی از این نقص جبران می شود و عده دیگری گفتند که مهندسی دریا، طراحی و ساخت بدنه کشتی و امثال این ها اصلاً نیازی به تجربه دریایی ندارند! تجربه دریایی فقط در خصوص برخی مشاغل مانند دریانوردی لازم است.
اما واقعیت این است که زندگی و کار در فراساحل نیاز به تجربه دریایی دارد؛ زیرا حداقل این است که شاغل در سواحل بتواند آب و هوای منطقه را نه فقط تحمل کند، بلکه از آن لذت ببرد. بدیهی است یک نفر که از کویر خشک به شرجی سواحل برود، به آسانی نمی تواند با آب و هوای جدید منطبق شود.
از این گذشته، وقتی یک مهندس کشتی، مهندس دریایی یا دریانورد پا روی عرشه کشتی می گذارد و بنا به شرایط به دریا می زند، باید درک قبلی و حس آشنایی با محیط داشته باشد که چنین نیست و این روند، آینده دریانوردی ایران را به چالش می کشد.
نسل گذشته دریانوردان ایران، بسیار قوی و پرافتخار هستند و ما انتظار داریم رو به آینده هم این افتخارات تکرار شود. بخشی از این افتخار آفرینان و دریانوردان خبره هم نگران آینده دریانوردی ایران هستند.
این است که آینده دریانوردی را می توان یکی از نقاط هشدار تلقی کرد و به آن توجه داشت. رسانه ها خوب است صحت و سقم این دیدگاه را با مصاحبه با دریانوردان شاخص و دریانوردان آینده، استادان دانشکده ها و مدارس پرورش آیندگان دریا در میان بگذارند و نظرات را منعکس کنند تا اگر نقطه هشداری وجود دارد، مسئولان متوجه آن نقطه هشدار بشوند.
براساس تحلیل روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، دریانوردی یکی از این دست مشاغل است که فقط در مدرسه و دانشگاه قابل آموزش نیست؛ زیرا دریانورد را نمی شود فقط با تئوری دریانورد کرد و به دریا فرستاد؛ بلکه تمرین عملی و آموزش حضوری و مهارت یدی نیاز دارد.
روش استاد-شاگردی که امروزه از اعتبار و اهمیت بسیار بالائی برخوردار است، روش مفید و مؤثر برای آموزش و یادگیری دریانوردی است تا جایی مهم است که نمی توان تصور کرد که بدون آموزش عملی بتوان دریانورد قابل قبولی به جامعه تحویل داد.
در کشورهای پیشرفته -مانند کره جنوبی، ژاپن و سایری که در حوزه دریا و دریانوردی حرفی برای گفتن دارند- دانشکده های علمی- کاربردی مأمور تربیت دریانورد، مهندسین دریا و سایر مشاغل مرتبط هستند.
اما در برخی کشورها- از جمله ایران- به نظر می رسد که بخش تئوری بر بخش عملی می چربد و فارغ التحصیلان حوزه دریا از تئوری ها پٌر می شوند؛ در حالی که نیمه ی لیوان عملیاتی آن ها به شدت خالی است.
این روند تئوری پروری، نمی تواند دریانورد راستین تقدیم به جامعه کند، این است که سه اتفاق عمده برای یک فارغ التحصیل دریایی ایران می افتد:
اول: بخشی از دانش آموختگان بعد از فارغ التحصیلی به سراغ مشاغل دیگر می روند و برای آن ها از دریا و دریانوردی چیزی جز یک مدرک باقی نمی ماند.
دوم: جذب مشاغل اداری می شوند و به جای فعالیت و سیر در دریا، روی صندلی چرخ دار اداره، این طرف و آن طرف می شوند.
سوم: جمعیت کوچکی از این فارغ التحصیلان، جذب بازار کار در حوزه دریا می شوند و به دلیل نداشتن تجربه لازم، به نوعی کارآموزی را شروع می کنند و تلاش می کنند تئوری ها را در عمل پیاده کنند تا در بتوانند وارد کار اصلی شوند. در حقیقت، آن ها آمادگی ورود به کار را ندارند. آمادگی آن ها نسبی است و در حد یک مشت تئوری و درس های حفظ کردنی است و از مهارت و کاربست آن تئوری ها ناتوانند.
این بدان معناست که کلاس درس برای آن ها تمام نشده و آن ها مدت زیادی را باید صرف یادگیری واقعی – در مقابل یادگیری مجازی و تئوریک- کنند.
مسأله زمانی پیچیده می شود که ما بدانیم، بخش بزرگی از دانشجویان امروزین کشور ما نه تنها فاقد مهارت یدی هستند، بلکه در تمام عمرشان حتی یک ساعت سفر دریایی نداشته و یک نصف روزشان در دریا نگذشته است!
تمام تجربه آن ها به سفری به شمال و قدم زدن در ساحل برمی گردد و این نمی تواند برای پرورش یک دریانورد یا هرکسی که شغلش مرتبط با دریا باشد، معنا و مفهومی داشته باشد.
این نظریه را با جمعی از دانشجویان دانشکده مهندسی دریا دانشگاه امیر کبیر به محک آزمون گذاشتیم و متأسفانه متوجه شدیم که بخش بزرگی از دانشجویان مذکور- به عنوان جامعه آماری ما- هرگز ساعتی را در دریا نگذرانده اند و به طور کلی درباره دریا، هیچ تجربه قابل توجهی نداشتند.
وقتی موضوع را با استادان حوزه مهندسی دریا درمیان گذاشتیم، عده ی از آن ها این نقص را نپذیرفتند، عده ای گفتند با اردوها و کارگاه های آموزشی، بخشی از این نقص جبران می شود و عده دیگری گفتند که مهندسی دریا، طراحی و ساخت بدنه کشتی و امثال این ها اصلاً نیازی به تجربه دریایی ندارند! تجربه دریایی فقط در خصوص برخی مشاغل مانند دریانوردی لازم است.
اما واقعیت این است که زندگی و کار در فراساحل نیاز به تجربه دریایی دارد؛ زیرا حداقل این است که شاغل در سواحل بتواند آب و هوای منطقه را نه فقط تحمل کند، بلکه از آن لذت ببرد. بدیهی است یک نفر که از کویر خشک به شرجی سواحل برود، به آسانی نمی تواند با آب و هوای جدید منطبق شود.
از این گذشته، وقتی یک مهندس کشتی، مهندس دریایی یا دریانورد پا روی عرشه کشتی می گذارد و بنا به شرایط به دریا می زند، باید درک قبلی و حس آشنایی با محیط داشته باشد که چنین نیست و این روند، آینده دریانوردی ایران را به چالش می کشد.
نسل گذشته دریانوردان ایران، بسیار قوی و پرافتخار هستند و ما انتظار داریم رو به آینده هم این افتخارات تکرار شود. بخشی از این افتخار آفرینان و دریانوردان خبره هم نگران آینده دریانوردی ایران هستند.
این است که آینده دریانوردی را می توان یکی از نقاط هشدار تلقی کرد و به آن توجه داشت. رسانه ها خوب است صحت و سقم این دیدگاه را با مصاحبه با دریانوردان شاخص و دریانوردان آینده، استادان دانشکده ها و مدارس پرورش آیندگان دریا در میان بگذارند و نظرات را منعکس کنند تا اگر نقطه هشداری وجود دارد، مسئولان متوجه آن نقطه هشدار بشوند.