دکتر زراعت گر، رییس دانشکده مهندسی دریا در گفت و گو با روزنامه دریایی سرآمد:
اقتصاد دریا نیازمند توجه جدی تصمیم سازان
گروه اقتصاد دریا - ایرج گلشنی - حسب اهمیت موضوع توسعه اقتصاد دریا محور و ضرورت چرخش مردم، مجلس و دولت از خشکی محور به سمت دریامحور در کشوری که بایستی از نعمات بسیار بالای اقتصاد دریا بهره مند شود با
دکتر حمید زراعت گر، رییس دانشکده مهندسی دریا دانشگاه امیرکبیر هم صحبت شده ایم که ماحص این پرسش و پاسخ را با شما در میان می گذاریم:
روزنامه دریایی سرآمد: دانشکده ها زمانی موفق هستند که ورودی های پرانگیزه و تلاش گری داشته باشند که با اطلاع کافی، انتخاب رشته کرده باشند. آیا با شرایط کنکورگرایی و ورود به دانشگاه به هر قیمتی، ما دارای ورودی مناسب به دانشکده دریایی هستیم؟ آن چه ما بررسی کردیم این بود که بسیار هستند کسانی که بدون اطلاع از دریا و صنایع آن و حتا بازار کار و چگونه کار در آن، انتخاب رشته می کنند. بسیارند کسانی که رشته مهندسی دریا، انتخاب اول آنها نبوده و بنا به شرایط و روند کنکور وارد شده اند. چرا اطلاعات ورودی های دانشکده از آنچه می خواهند تحصیل کنند، کافی نیست؟ چرا خانواده ها همچنان مشوق به پزشکی و خلبانی و برخی مشاغل خشکی هستند و مشوق دریاگرایی فرزندانشان نیستند؟
دکتر زراعت گر: خروجی دانشکده مهندسی دریا، باید یک مهندس دریا باشد – نه دریانورد- . در این رابطه، اطلاعات کافی در افکار عمومی نیست و لازم است رسانه هایی مانند روزنامه شما، بیشتر به این مقوله ورود کنند و اطلاعات کافی به جامعه برسانند. وظیفه ماست که فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در حوزه دریا و مهندسی دریا را گسترش دهیم تا استعدادهای بهتری برای تحصیل به دانشکده جذب کنیم.
اما چرا تا کنون به نحو مطلوب اتفاق نیفتاده و اطلاع رسانی کافی صورت نگرفته، جواب آسانی ندارد؛ معیارهای گوناگونی را باید بررسی کرد تا به جواب رسید. همه ما مسئولیت داریم؛ از دانشکده تا رسانه ها و خوب است با اطلاع رسانی مناسب، کیفیت درک از مهندسی دریا- و دیگر بخش های مرتبط با دریا- را به جامعه مخاطب برسانیم تا شاهد وضعیتی بهتر از این باشیم. ملاحظه داشته باشید که کشور ما در شمال و جنوب دریا دارد. یک نعمت و فرصت بزرگ. کشوری که دریا ندارد، از نظر حمل و نقل دچار مشکل و گرانی است؛ زیرا دریا بهترین و ارزان ترین مسیر ترانزیتی و باربری و حمل و نقل است. بیش از ۹۰درصد حمل و نقل جهانی از طریق دریا صورت می گیرد. ما از این موهبت بزرگ خدادادی برخوردار هستیم؛ با توجه به برخورداری ما از دریا، استفاده از صنایع دریایی نیز اجتناب ناپذیر است؛ پس باید از تمامی عناصر و منافع این صنعت برخوردار شویم.
بنادر، کشتیرانی و صنایع وابسته به آن، چه در طراحی، ساخت بدنه و تجهیزات و...، همچنین صنایع شیلات، نفت و گاز و... همه و همه منجر می شود به صنایع دریایی که فرصت بسیار وسیعی برای ایران و ایرانیان است و باید برای بهره برداری هر چه بیشتر از آن در همه زمینه ها کار و سرمایه گذاری کرد که زمینه افکار عمومی، اطلاعات عمومی خانواده ها و دانش جویان نیز از آن جمله است.
افکار عمومی و شناخت اقتصاد دریا
روزنامه دریایی سرآمد: افکار عمومی، نسبت به رشته های حوزه دریا غریب و ناآشناست. بررسی روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد با گفت و گو با جمعی از دانشجویان و خانواده ها حکایت دارد که اطلاع از علوم دریایی به شدت محدود است. مهندسی دریا ناشناخته است و دانشجویان اغلب با شناخت لازم و کافی، این رشته را انتخاب نمی کنند و قدر مسلم، این نقص باعث کاهش اثربخشی خروجی ها خواهد شد. حال سوال این است که چرا اطلاعات کافی –مانند رشته های دیگری چون پزشکی، حقوق و...- در میان خانواده ها و ورودی های کنکور نیست یا بسیار اندک است؟
دکتر زراعت گر: باید توجه بدهم که اساسا کسی که در مهندسی دریا تحصیل می کند، اصلا به دریا یا کشتی وارد نمی شود و در دریا زندگی نمی کند! و کنار دریا قرار می گیرد؛ زیرا تمام کارخانجات کشتی سازی، تعمیرات کشتی، ساخت سکو و... در کنار دریا(در ساحل) قرار دارند؛ و حتا بعضا دفاتر طراحی در مراکز استان ها قرار می گیرند. بنابراین، خانواده مستحضر باشند که فرزندانشان که مهندسی دریا را برای ادامه تحصیل انتخاب می کنند، لزوما وارد دریا نشده و در دریا زندگی نمی کنند.
البته دریا رفتن و دریانوردی گرچه جزو کارهای سخت است؛ اما لذت و زیبایی خودش را دارد؛ ولی هر چه باشد شامل حوزه مهندسی دریا نمی شود و در حوزه دریانوردی، مهندسی کشتی و... قرار می گیرد که خانواده ها برای راهنمایی فرزندان خود برای انتخاب رشته باید به این نکات توجه بفرمایند.
محل کار مهندس دریا جنوب و شمال ایران و تهران ومراکز استان هاست. مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در شهرهای ساحلی و بعضا در مراکز استان ها است.
بزرگترین کارخانه کشتی سازی ما ایزوایکو(isoico) است در بندرعباس، که با ظرفیت بسیار بالا، کشتی های کوچک و بزرگ و سکو می سازد.
شرکت صدرا در جنوب و در جزیزه صدرا هست که این هم ظرفیت بالایی در ساخت سکو و کشتی دارد و بخشی هم در نکاح دارد که ساخت و تعمیر کشتی انجام می دهد.
غیر از این ها، تعداد زیادی شرکت های کوچک و بزرگ دیگر داریم که آن ها ساخت و ساز کشتی و سکو را در برنامه دارند و همگی هم در سواحل هستند.
شرکت های طراحی و مهندسی علاوه بر استان های ساحلی، در تهران و مراکز استان ها هستند و خانواده ها و کسانی که علاقه مند به انتخاب رشته در حوزه مهندسی دریا هستند می توانند با مراجعه به این شرکت ها اطلاعات کافی به دست آورده و با خیال آسوده تری، فرزندان خود را راهنمایی و یا انتخاب رشته کنند.
وضعیت کشتی سازی در ایران
روزنامه دریایی سرآمد: از این توضیح شما استفاده می کنم تا بپرسم وضعیت کلی کشتی سازی ما اکنون چگونه است و به طور مشخص تابع قوانین بین المللی هست یا خیر؟
دکتر زراعت گر: کشتی ها و فعالیت های مرتبط با کشتی ها و بنادر، فعالیت شان فعالیتی بین المللی است؛ به این مفهوم که کشتی به عنوان یک محصول، بین بنادر جهان رفت و آمد کند؛ بنابراین، تابع یک سلسله قوانین بین المللی است. چون کشتی ها یک محصول بین المللی هستند و کار بین المللی می کنند، تابع قوانین خاص بین المللی هم هستند. این قوانین حاکم بر طراحی، ساخت وحمل و نقل است؛ بنابراین آنچه در ایران می سازیم، و آنچه که بهره برداری می کنیم و آنچه که پشتیبانی می کنیم، باید کاملا مانند دیگر محصولات در دنیا و کاملا در چارچوب استانداردها و قوانین بین المللی باشد که هست.
دلیل غفلت از اقتصاد دریا
روزنامه دریایی سرآمد: اگر بپذیریم که ظرفیت بسیار بزرگی در اقتصاد دریا برای ایران وجود دارد؛ اما این ظرفیت بزرگ و کم نظیر، چندان مورد توجه قرار نگرفته است و از آن غفلت شده است؛ به نحوی که تنها ۲ درصد سهم ما از این سرمایه بسیار عظیم است. اگر این سخن درست باشد، دلیل بی توجهی تصمیم سازان و تصمیم گیران به اقتصاد دریا چیست؟
زراعت گر: به نظر من سوال خیلی خوبی است و فرصت مناسبی است که در این باره سخن بگوییم.
اقتصاد یک کشور از بخش های مختلفی تشکیل شده است. با توجه به قابلیت ها، منابع و مزیت های نسبی هر کشور، اقتصاد آن کشور تعریف می شود. ایران در بخش کشاورزی، صنعت ، خدمات و نفت و گاز، هر کدام سهمی از اقتصاد ایران را تشکیل می دهند. در بخش صنعت و خدمات دریا، ظرفیتی که برای ایران وجود دارد، ظرفیت بسیار بسیار بسیار زیادی است. من بر کلمه بسیار تاکید کردم و سه بار آن را با آگاهی و دقت، تکرار کردم.
دکتر حمید زراعت گر، رییس دانشکده مهندسی دریا دانشگاه امیرکبیر هم صحبت شده ایم که ماحص این پرسش و پاسخ را با شما در میان می گذاریم:
روزنامه دریایی سرآمد: دانشکده ها زمانی موفق هستند که ورودی های پرانگیزه و تلاش گری داشته باشند که با اطلاع کافی، انتخاب رشته کرده باشند. آیا با شرایط کنکورگرایی و ورود به دانشگاه به هر قیمتی، ما دارای ورودی مناسب به دانشکده دریایی هستیم؟ آن چه ما بررسی کردیم این بود که بسیار هستند کسانی که بدون اطلاع از دریا و صنایع آن و حتا بازار کار و چگونه کار در آن، انتخاب رشته می کنند. بسیارند کسانی که رشته مهندسی دریا، انتخاب اول آنها نبوده و بنا به شرایط و روند کنکور وارد شده اند. چرا اطلاعات ورودی های دانشکده از آنچه می خواهند تحصیل کنند، کافی نیست؟ چرا خانواده ها همچنان مشوق به پزشکی و خلبانی و برخی مشاغل خشکی هستند و مشوق دریاگرایی فرزندانشان نیستند؟
دکتر زراعت گر: خروجی دانشکده مهندسی دریا، باید یک مهندس دریا باشد – نه دریانورد- . در این رابطه، اطلاعات کافی در افکار عمومی نیست و لازم است رسانه هایی مانند روزنامه شما، بیشتر به این مقوله ورود کنند و اطلاعات کافی به جامعه برسانند. وظیفه ماست که فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در حوزه دریا و مهندسی دریا را گسترش دهیم تا استعدادهای بهتری برای تحصیل به دانشکده جذب کنیم.
اما چرا تا کنون به نحو مطلوب اتفاق نیفتاده و اطلاع رسانی کافی صورت نگرفته، جواب آسانی ندارد؛ معیارهای گوناگونی را باید بررسی کرد تا به جواب رسید. همه ما مسئولیت داریم؛ از دانشکده تا رسانه ها و خوب است با اطلاع رسانی مناسب، کیفیت درک از مهندسی دریا- و دیگر بخش های مرتبط با دریا- را به جامعه مخاطب برسانیم تا شاهد وضعیتی بهتر از این باشیم. ملاحظه داشته باشید که کشور ما در شمال و جنوب دریا دارد. یک نعمت و فرصت بزرگ. کشوری که دریا ندارد، از نظر حمل و نقل دچار مشکل و گرانی است؛ زیرا دریا بهترین و ارزان ترین مسیر ترانزیتی و باربری و حمل و نقل است. بیش از ۹۰درصد حمل و نقل جهانی از طریق دریا صورت می گیرد. ما از این موهبت بزرگ خدادادی برخوردار هستیم؛ با توجه به برخورداری ما از دریا، استفاده از صنایع دریایی نیز اجتناب ناپذیر است؛ پس باید از تمامی عناصر و منافع این صنعت برخوردار شویم.
بنادر، کشتیرانی و صنایع وابسته به آن، چه در طراحی، ساخت بدنه و تجهیزات و...، همچنین صنایع شیلات، نفت و گاز و... همه و همه منجر می شود به صنایع دریایی که فرصت بسیار وسیعی برای ایران و ایرانیان است و باید برای بهره برداری هر چه بیشتر از آن در همه زمینه ها کار و سرمایه گذاری کرد که زمینه افکار عمومی، اطلاعات عمومی خانواده ها و دانش جویان نیز از آن جمله است.
افکار عمومی و شناخت اقتصاد دریا
روزنامه دریایی سرآمد: افکار عمومی، نسبت به رشته های حوزه دریا غریب و ناآشناست. بررسی روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد با گفت و گو با جمعی از دانشجویان و خانواده ها حکایت دارد که اطلاع از علوم دریایی به شدت محدود است. مهندسی دریا ناشناخته است و دانشجویان اغلب با شناخت لازم و کافی، این رشته را انتخاب نمی کنند و قدر مسلم، این نقص باعث کاهش اثربخشی خروجی ها خواهد شد. حال سوال این است که چرا اطلاعات کافی –مانند رشته های دیگری چون پزشکی، حقوق و...- در میان خانواده ها و ورودی های کنکور نیست یا بسیار اندک است؟
دکتر زراعت گر: باید توجه بدهم که اساسا کسی که در مهندسی دریا تحصیل می کند، اصلا به دریا یا کشتی وارد نمی شود و در دریا زندگی نمی کند! و کنار دریا قرار می گیرد؛ زیرا تمام کارخانجات کشتی سازی، تعمیرات کشتی، ساخت سکو و... در کنار دریا(در ساحل) قرار دارند؛ و حتا بعضا دفاتر طراحی در مراکز استان ها قرار می گیرند. بنابراین، خانواده مستحضر باشند که فرزندانشان که مهندسی دریا را برای ادامه تحصیل انتخاب می کنند، لزوما وارد دریا نشده و در دریا زندگی نمی کنند.
البته دریا رفتن و دریانوردی گرچه جزو کارهای سخت است؛ اما لذت و زیبایی خودش را دارد؛ ولی هر چه باشد شامل حوزه مهندسی دریا نمی شود و در حوزه دریانوردی، مهندسی کشتی و... قرار می گیرد که خانواده ها برای راهنمایی فرزندان خود برای انتخاب رشته باید به این نکات توجه بفرمایند.
محل کار مهندس دریا جنوب و شمال ایران و تهران ومراکز استان هاست. مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در شهرهای ساحلی و بعضا در مراکز استان ها است.
بزرگترین کارخانه کشتی سازی ما ایزوایکو(isoico) است در بندرعباس، که با ظرفیت بسیار بالا، کشتی های کوچک و بزرگ و سکو می سازد.
شرکت صدرا در جنوب و در جزیزه صدرا هست که این هم ظرفیت بالایی در ساخت سکو و کشتی دارد و بخشی هم در نکاح دارد که ساخت و تعمیر کشتی انجام می دهد.
غیر از این ها، تعداد زیادی شرکت های کوچک و بزرگ دیگر داریم که آن ها ساخت و ساز کشتی و سکو را در برنامه دارند و همگی هم در سواحل هستند.
شرکت های طراحی و مهندسی علاوه بر استان های ساحلی، در تهران و مراکز استان ها هستند و خانواده ها و کسانی که علاقه مند به انتخاب رشته در حوزه مهندسی دریا هستند می توانند با مراجعه به این شرکت ها اطلاعات کافی به دست آورده و با خیال آسوده تری، فرزندان خود را راهنمایی و یا انتخاب رشته کنند.
وضعیت کشتی سازی در ایران
روزنامه دریایی سرآمد: از این توضیح شما استفاده می کنم تا بپرسم وضعیت کلی کشتی سازی ما اکنون چگونه است و به طور مشخص تابع قوانین بین المللی هست یا خیر؟
دکتر زراعت گر: کشتی ها و فعالیت های مرتبط با کشتی ها و بنادر، فعالیت شان فعالیتی بین المللی است؛ به این مفهوم که کشتی به عنوان یک محصول، بین بنادر جهان رفت و آمد کند؛ بنابراین، تابع یک سلسله قوانین بین المللی است. چون کشتی ها یک محصول بین المللی هستند و کار بین المللی می کنند، تابع قوانین خاص بین المللی هم هستند. این قوانین حاکم بر طراحی، ساخت وحمل و نقل است؛ بنابراین آنچه در ایران می سازیم، و آنچه که بهره برداری می کنیم و آنچه که پشتیبانی می کنیم، باید کاملا مانند دیگر محصولات در دنیا و کاملا در چارچوب استانداردها و قوانین بین المللی باشد که هست.
دلیل غفلت از اقتصاد دریا
روزنامه دریایی سرآمد: اگر بپذیریم که ظرفیت بسیار بزرگی در اقتصاد دریا برای ایران وجود دارد؛ اما این ظرفیت بزرگ و کم نظیر، چندان مورد توجه قرار نگرفته است و از آن غفلت شده است؛ به نحوی که تنها ۲ درصد سهم ما از این سرمایه بسیار عظیم است. اگر این سخن درست باشد، دلیل بی توجهی تصمیم سازان و تصمیم گیران به اقتصاد دریا چیست؟
زراعت گر: به نظر من سوال خیلی خوبی است و فرصت مناسبی است که در این باره سخن بگوییم.
اقتصاد یک کشور از بخش های مختلفی تشکیل شده است. با توجه به قابلیت ها، منابع و مزیت های نسبی هر کشور، اقتصاد آن کشور تعریف می شود. ایران در بخش کشاورزی، صنعت ، خدمات و نفت و گاز، هر کدام سهمی از اقتصاد ایران را تشکیل می دهند. در بخش صنعت و خدمات دریا، ظرفیتی که برای ایران وجود دارد، ظرفیت بسیار بسیار بسیار زیادی است. من بر کلمه بسیار تاکید کردم و سه بار آن را با آگاهی و دقت، تکرار کردم.