آداب دیپلماتیک در روابط بین الملل
علی مظفر- نگاه به پوشش رسمی و جامه تشریفات در تاریخ ایران باستان به ویژه دوره باشکوه هخامنشیان، نشان از ماهیت فرهنگی و اجتماعی آن دوره و ریشه در پوشش معیار برای ایرانیانی و گسترش این پوشش برای جهانیانی بود که در ابعاد تشریفاتی و دیپلماتیک حیثیت بخش این کهن دیار دانایی و عظمت بود.
به بهانه حضور مسعود پزشکیان به عنوان رئیس جمهور منتخب دوره چهاردهم با پوشش «کاپشنی» این توضیح لازم است که؛ چند صباحی هست در میان مقامات جمهوری اسلامی ایران، خروج از دایره نُرم پروتکل رسمی و رفتار دیپلماتیک منوط به سلیقه و رفتار، شیوه ای پر تکرار شده است. رفتاری که مقامات، برخورداری از قانونی نانوشته را حق شخصی دانسته و بر بهره مندی از اهداف مورد نظراز جمله محبوبیت، ساده زیستی، جذب رسانه، برخوردی متفاوت با شیوه تأثیرگذاری، بر غیرمتعارف بودن خود در انظار اصرار دارند.
ایران از قدیم الایام خود الگوی رفتار رسمی و تشریفاتی بودند و مصداق بارز آن از پوشش فارغ التحصیلی دانشجویان جهان گرفته تا رفتارهای کلامی و غیرکلامی «سپاس» (گرفتن چشم، گوش و دهان) که امروزه در شرق دور نهادینه شده یا قانون حمورابی و ... بسیار رفتاری دیگری که جزو میراث مذاکراتی ایرانیان کهن بوده است و امروز ضرورت دارد که ایرانیان خود بر منش گذشتگان و روش «تن گفتاری» تأکیدی موکد داشته باشند تا دوباره به عنوان الگویی برای مردم جهان و مقامات دیگر کشورها بر مبنای اصول تشریفات و رفتار دیپلماتیک عرض اندام کنند.
امروزه پوشش، نقشی مهم در سیاست ایفا نموده و تأثیر قابل توجهی در محبوبیت افراد دارد و در این میان، دنیای رسانه با پوشش خبری، رسالت و شیطنت خود را با زبان گویای خاموشی از تریبون سکوت از سوی مقامات اعلام کرده این خود حائز تأثیر و اهمیت جایگاه رسمی، دیپلماتیک و تشریفاتی یک مقام در سطح گسترده و نمونه ای از یک ملت است که دارای دامنه تأثیرگذاری موجه یا غیر موجه شمرده می شود.
اما آنچه مسلم است اینکه؛ پذیرش آداب دیپلماتیک و رعایت پوشش در حین عدم خروج از هویت ملی، ایرانی و اسلامی برای همه کسانی که به عنوان مقام ایرانی معرفی می شوند، ضرورتی است که برخورداری از آن رسم الخط قانون مداری در هر سطح خواهد بود و اجرای رسوم تشریفاتی و دیپلماتیک برای مقامات ارشد در این نظام الزامی بر مبنای حیثیت بخشی داخلی و خارجی است. مقاماتی که در دو بخش داخلی و بین المللی حضوری گسترده دارند و «تن گفتاریِ» پوشش آنان دارای دامنه تاریخی، اسلامی و پیشینه آداب، فرهنگ، اعتقادات و هویت ایرانی آنان محسوب می شود.
اکنون؛ چهار دهه از انقلاب اسلامی در ایران میگذرد، انقلابی که پس از پهلوی، وارد دوره ای جدید با متغیرهای رفتاری متنفاوت بین المللی و دیپلماتیک شد. در عرصه داخلی و خارجی برای خود بازتعریفهای رفتاری ارائه داد و در جای جای جهان با همین تعاریف، سفارتخانه ها و کنسولگری ها و مراکز فرهنگی خود را در قالب پوشش، برخورد، سرو نوشیدنی و خوراک به جهان معرفی کرد. هرچند گاهی نیز در این رفتارها صدمات و آسیب های دامنه داری متوجه جمهوری اسلامی ایران شد، اما مقیمان سفارتخانه ها؛ دیپلماتها و سیاسیون و رایزنهایی بودند که کم کم با پوششی متحدالشکل، کت و شلوار سرمه ای و تیره با یقه های آخوندی، دیپلماتیک و ولایتی به جهان معرفی شده، به نحوی که امروز جهان دیپلماتیک، مقامات ایرانی را با پوشش خاص خود که ریشه در گذشته ای تاریخی (پیرهنی بدون یقه)آنان دارد، می شناسند.
با نگاهی گذرا بر رسوم تنفیذ پس از انقلاب اسلامی و ورای روحانیون رئیس جمهور که دارای پوشش متحدالشکل بودند، ابوالحسن بنی صدر با کت و شلواری غیرمتعارف و روشن، شهید محمدعلی رجایی با پیراهن سپید مبنی بر ساده زیستی و انقلابی گری، محمود احمدی نژاد با کت و شلواری قهوه ای و پیرهنی با یقه باز در مراسم تنفیذ حضور یافتند و اگر از حق نگذریم تنها مرحوم بازرگان بود که جدای از کروات با پوشش رسمی و دیپلماتیک در مراسم حضور یافت و دانسته و با علم رفتاری دیپلماتیک و برخوردار از پروتکل خود را به ایران و جهانیان به عنوان رئیس دولت موقت معرفی کرد.
بر اساس اصول فن بیان و زبان بدن این اصل پذیرفته شده است که؛پیش از ورود ما به هر نشستی، این پوشش ما است که بی صدا ما را به حاضرین معرفی می کند، دیگران بر اساس پوشش ما را مورد پیشداوری قرار داده و تا زمانی که سخنی نگفته باشیم، قضاوتهای ضمنی و ذهنی بر اساس نوع پوشش و فرم منحصر به فرد ما معرف ما به آن مجموعه خواهد بود.
هرچه ایرانیان دیرینه در ابعاد تشریفاتی و رسوم دیپلماتیک برای خود ملاحظات حائز اهمیت داشته و برخورد با نزاکت رفتاری، پوششی و گفتاری را شرط اصلی در حضور در نشست ها دانسته اند، اما امروزه شاهدیم بر عکس دیگر نقاط جهان که آموزش فن بیان و زبان بدن، طرز پوشش، نحوه رفتار و حفظ حریم شخصی برای شرکت در همایش‌ها و نشست ها در جهت حیثیت بخشی به مقامات آموزش داده می شود. این مهم در کشور ما مورد کم لطفی قرار گرفته به حدی که برخی از مقامات این قانون همه گیر و جامع را به سخره گرفته و چه بسا آن را ضرورتی برای خود در دیدارها و نشست ها ندانسته و یا کمتر نسبت به تناسب پوششی، رفتار دیپلماتیک و دیپلماسی اطلاعات کافی داشته یا آموزش مناسب دیده اند.
بر این مبنا؛ هستند مقاماتی که با پوشش های متفاوتی «میرسلیمی»، «کاپشنی» و طیف رنگ‌های غیراصولی با لباس بی اتو در نشست های رسمی و در دایره شکار دوربین ها ظاهر شده که موید دور شدن از اصل رفتار دیپلماتیک است، پوششی که اگر با کت و شلوار سرمه ای با یقه ولایتی باشد نشان از باهوشی، صادق و قابل اعتماد بودن و اگر رنگ های تیره باشد نشانه اقتدار شخص در آن نشست محسوب می گردد و چقدر در شرایط کنونی ضرورت آموزش مسئولین برای حضور در نشست‌های بین المللی حائز اهمیت است، چرا که پوشش در روابط بین الملل همواره پیام‌های رفتاری مخابره می کند و برخوردار از زبان بدن افراد به‌علاوه پوشش معیار و رسمی در سطح بین‌الملل نشان از پذیرش، همراهی و اعتماد به آنان در جهت احراز منافع ملی و برخورداری از احترام منطقی تلقی می‌گردد.
به بهانه حضور مسعود پزشکیان به عنوان رئیس جمهور منتخب دوره چهاردهم با پوشش «کاپشنی» این توضیح لازم است که؛ چند صباحی هست در میان مقامات جمهوری اسلامی ایران، خروج از دایره نُرم پروتکل رسمی و رفتار دیپلماتیک منوط به سلیقه و رفتار، شیوه ای پر تکرار شده است. رفتاری که مقامات، برخورداری از قانونی نانوشته را حق شخصی دانسته و بر بهره مندی از اهداف مورد نظراز جمله محبوبیت، ساده زیستی، جذب رسانه، برخوردی متفاوت با شیوه تأثیرگذاری، بر غیرمتعارف بودن خود در انظار اصرار دارند.
ایران از قدیم الایام خود الگوی رفتار رسمی و تشریفاتی بودند و مصداق بارز آن از پوشش فارغ التحصیلی دانشجویان جهان گرفته تا رفتارهای کلامی و غیرکلامی «سپاس» (گرفتن چشم، گوش و دهان) که امروزه در شرق دور نهادینه شده یا قانون حمورابی و ... بسیار رفتاری دیگری که جزو میراث مذاکراتی ایرانیان کهن بوده است و امروز ضرورت دارد که ایرانیان خود بر منش گذشتگان و روش «تن گفتاری» تأکیدی موکد داشته باشند تا دوباره به عنوان الگویی برای مردم جهان و مقامات دیگر کشورها بر مبنای اصول تشریفات و رفتار دیپلماتیک عرض اندام کنند.
امروزه پوشش، نقشی مهم در سیاست ایفا نموده و تأثیر قابل توجهی در محبوبیت افراد دارد و در این میان، دنیای رسانه با پوشش خبری، رسالت و شیطنت خود را با زبان گویای خاموشی از تریبون سکوت از سوی مقامات اعلام کرده این خود حائز تأثیر و اهمیت جایگاه رسمی، دیپلماتیک و تشریفاتی یک مقام در سطح گسترده و نمونه ای از یک ملت است که دارای دامنه تأثیرگذاری موجه یا غیر موجه شمرده می شود.
اما آنچه مسلم است اینکه؛ پذیرش آداب دیپلماتیک و رعایت پوشش در حین عدم خروج از هویت ملی، ایرانی و اسلامی برای همه کسانی که به عنوان مقام ایرانی معرفی می شوند، ضرورتی است که برخورداری از آن رسم الخط قانون مداری در هر سطح خواهد بود و اجرای رسوم تشریفاتی و دیپلماتیک برای مقامات ارشد در این نظام الزامی بر مبنای حیثیت بخشی داخلی و خارجی است. مقاماتی که در دو بخش داخلی و بین المللی حضوری گسترده دارند و «تن گفتاریِ» پوشش آنان دارای دامنه تاریخی، اسلامی و پیشینه آداب، فرهنگ، اعتقادات و هویت ایرانی آنان محسوب می شود.
اکنون؛ چهار دهه از انقلاب اسلامی در ایران میگذرد، انقلابی که پس از پهلوی، وارد دوره ای جدید با متغیرهای رفتاری متنفاوت بین المللی و دیپلماتیک شد. در عرصه داخلی و خارجی برای خود بازتعریفهای رفتاری ارائه داد و در جای جای جهان با همین تعاریف، سفارتخانه ها و کنسولگری ها و مراکز فرهنگی خود را در قالب پوشش، برخورد، سرو نوشیدنی و خوراک به جهان معرفی کرد. هرچند گاهی نیز در این رفتارها صدمات و آسیب های دامنه داری متوجه جمهوری اسلامی ایران شد، اما مقیمان سفارتخانه ها؛ دیپلماتها و سیاسیون و رایزنهایی بودند که کم کم با پوششی متحدالشکل، کت و شلوار سرمه ای و تیره با یقه های آخوندی، دیپلماتیک و ولایتی به جهان معرفی شده، به نحوی که امروز جهان دیپلماتیک، مقامات ایرانی را با پوشش خاص خود که ریشه در گذشته ای تاریخی (پیرهنی بدون یقه)آنان دارد، می شناسند.
با نگاهی گذرا بر رسوم تنفیذ پس از انقلاب اسلامی و ورای روحانیون رئیس جمهور که دارای پوشش متحدالشکل بودند، ابوالحسن بنی صدر با کت و شلواری غیرمتعارف و روشن، شهید محمدعلی رجایی با پیراهن سپید مبنی بر ساده زیستی و انقلابی گری، محمود احمدی نژاد با کت و شلواری قهوه ای و پیرهنی با یقه باز در مراسم تنفیذ حضور یافتند و اگر از حق نگذریم تنها مرحوم بازرگان بود که جدای از کروات با پوشش رسمی و دیپلماتیک در مراسم حضور یافت و دانسته و با علم رفتاری دیپلماتیک و برخوردار از پروتکل خود را به ایران و جهانیان به عنوان رئیس دولت موقت معرفی کرد.
بر اساس اصول فن بیان و زبان بدن این اصل پذیرفته شده است که؛پیش از ورود ما به هر نشستی، این پوشش ما است که بی صدا ما را به حاضرین معرفی می کند، دیگران بر اساس پوشش ما را مورد پیشداوری قرار داده و تا زمانی که سخنی نگفته باشیم، قضاوتهای ضمنی و ذهنی بر اساس نوع پوشش و فرم منحصر به فرد ما معرف ما به آن مجموعه خواهد بود.
هرچه ایرانیان دیرینه در ابعاد تشریفاتی و رسوم دیپلماتیک برای خود ملاحظات حائز اهمیت داشته و برخورد با نزاکت رفتاری، پوششی و گفتاری را شرط اصلی در حضور در نشست ها دانسته اند، اما امروزه شاهدیم بر عکس دیگر نقاط جهان که آموزش فن بیان و زبان بدن، طرز پوشش، نحوه رفتار و حفظ حریم شخصی برای شرکت در همایش‌ها و نشست ها در جهت حیثیت بخشی به مقامات آموزش داده می شود. این مهم در کشور ما مورد کم لطفی قرار گرفته به حدی که برخی از مقامات این قانون همه گیر و جامع را به سخره گرفته و چه بسا آن را ضرورتی برای خود در دیدارها و نشست ها ندانسته و یا کمتر نسبت به تناسب پوششی، رفتار دیپلماتیک و دیپلماسی اطلاعات کافی داشته یا آموزش مناسب دیده اند.
بر این مبنا؛ هستند مقاماتی که با پوشش های متفاوتی «میرسلیمی»، «کاپشنی» و طیف رنگ‌های غیراصولی با لباس بی اتو در نشست های رسمی و در دایره شکار دوربین ها ظاهر شده که موید دور شدن از اصل رفتار دیپلماتیک است، پوششی که اگر با کت و شلوار سرمه ای با یقه ولایتی باشد نشان از باهوشی، صادق و قابل اعتماد بودن و اگر رنگ های تیره باشد نشانه اقتدار شخص در آن نشست محسوب می گردد و چقدر در شرایط کنونی ضرورت آموزش مسئولین برای حضور در نشست‌های بین المللی حائز اهمیت است، چرا که پوشش در روابط بین الملل همواره پیام‌های رفتاری مخابره می کند و برخوردار از زبان بدن افراد به‌علاوه پوشش معیار و رسمی در سطح بین‌الملل نشان از پذیرش، همراهی و اعتماد به آنان در جهت احراز منافع ملی و برخورداری از احترام منطقی تلقی می‌گردد.