«جشن رنگ ها» در نوروز دریا
فیصل اسلامی دولاب
پژوهشگر اجتماعی قشم
جشن و آیین های های سنتی و بومی، ریشه در تاریخ و فرهنگ یک منطقه دارد و ایفاگر نقش مهمی در حفظ، انتقال و نمایش شاخص های فرهنگی یک جغرافیاست که در بین سایر شاخص های فرهنگی از جمله زبان، پوشش، نحوه معیشت، دانش بومی، غذا و ... محسوب می شود.
یکی از جشن های مهم تاریخی و سنتی، در استان هرمزگان و به طور برجسته در جزیره قشم، جشن «نوروز دریا» است. این سنت که به فراموشی سپرده شده و تنها در برخی از مناطق جزیره قشم به صورت نمادین یا به طور واقعی ولی به شکل جزئی برگزار می شوذ، به نام نوروز در روستاهای این جزیره شناخته شده است.
«نوروز دریا» به عنوان اولین روز از سال جدید دریایی بر اساس تقویمی قدیمی است که بر پایه دانش بومی باارزش دریانوردان منطقه جنوب کشور و بر پایه بادها و مختص آب و هوای این منطقه به نگارش حافظه ها مانده است. در این تقویم، سه فصل ۱۰۰ روزه و یک فصل ۶۵ روزه داریم که در اواخر تیر به پایان می رسد و اول فصل شهریماه به عنوان اولین روز از سال جدید و نوروز شناخته می شود.
در نوروز، مردم به پاس نعمات دریا و امید به سالی پررونق با اجرای مراسم مختلف این روز را نکو می دارند؛ از جمله موارد مهم در این جشن، شنا و آبتنی در دریا، مصرف نکردن هر نوع آبزیان، نشانه گذاری حیوانات، درها و منازل با خاک قرمز(گلک) و انداختن خرما در آب است.
امروزه بیشتر این سنت ها، به دست فراموشی سپرده شده است؛ تا آنجایی که فقط در برخی از روستاهای منطقه غرب جزیره قشم و در بین معدود اقشارمردم، رسم و سوم آن تنها به شنا کردن در دریا محدود شده است؛ البته مردمان روستای سلخ، پیشقدم در احیاء و حفظ این مراسم شده و هرساله جشن «نوروز صیاد» را به همراه دیگر شاخص های فرهنگی از جمله غذاها و آوازهای محلی برگزار می کنند و گردشگران و علاقه مندان را به تماشای این رویداد دعوت می کنند.