راه آهن چابهار - زاهدان و بندر شهید بهشتی
سید عمران طباطبایی- زاهدان یک ابر پروژه به حساب می آید که علاوه بر دور بودن از مرکز کشور، توپوگرافی خاص خود را دارد، به طوری که این منطقه یک دشت ساده را شامل نمی شود. پروژه چابهار به زاهدان کیلومترها پل و تونل را شامل می شود. این محور دارای صد و بیست و هشت دستگاه پل خاص و آب رو و یک دستگاه پل بزرگ است و یک میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب خاکبرداری، یک میلیون متر مکعب خاکریزی، ۹۸ هزار متر مکعب بتن ریزی نیز احجام عملیاتی در این خط ریلی بایستی انجام شود. در این پروژه، سرعت طرح ۹۰ کیلومتر بر ساعت برای قطار های باری و ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برای قطار های مسافری است.
این مسیر ترانزیتی چابهار را به قطب تجارت و ترانزیتی در منطقه تبدیل می‌کند، احداث این خط ریلی در دو بخش شمال و جنوب تقسیم بندی شده که از چابهار آغاز و به زاهدان منتهی می‌شود. از مزایای این طرح اشتغال در دوره ساخت و اشتغال در دوره بهره برداری است. درآمد ارزی و ریالی از به ثمر رسیدن این طرح برای کشور و از سوی دیگر باید به این نکته توجه کرد که حمل و نقل ریلی دوستدار محیط زیست می باشد و همچنین بار ترافیکی و سوانح جاده‌ای را نیز کاهش می‌دهد. خط ریلی سبب تسریع حمل بار برای معادن منطقه نیز می باشد.
راه اندازی خطوط ریلی، کاهش مصرف سوخت هم به دنبال دارد که در محاسبات حساب نمی شود. گفتنی است، خط ریلی چابهار زاهدان از آسیای میانه از طریق شرق روسیه به دریای عمان متصل خواهد شد. دلایل اجتماعی و توسعه آمایش سرزمینی در آن منطقه، از جمله دلایل اجرای این پروژه به حساب می آید. بندر چابهار به یک گلوگاه باری در منطقه تبدیل می شود، چرا که سبب افزایش ظرفیت‌های باری این بندر نیز می‌شود.از سوی دیگر برای بندری همچون چابهار با توجه به موقعیت استراتژیک آن و همچنین فاصله طولانی از مرکز کشور اتصال به ریل به‌زبان ساده از نان شب هم واجب‌تر است زیرا راه اندازی این خط آهن، انتقال کالا از بزرگترین بندر اقیانوسی کشور به دیگر نقاط ایران را تسهیل و تسریع می‌کند.
نکته مهم این است که طی سال‌های گذشته حجم بار تخلیه شده از بندر چابهار به دلیل عدم وجود خط ریلی برای انتقال کالا به مقاصد، بطور متوسط کمتر از ۲ میلیون تن در سال بوده و در این راستا و در جهت بهره‌گیری مناسب از ظرفیت جدید بندر شهید بهشتی چابهار، تکمیل طرح اتصال چابهار به شبکه راه آهن سراسری با جدیت در حال اجراست.
در ضمن، مسیر بندر چابهار به مراکز اصلی داخل کشور طولانی تر است. همچنین اگر مقصد را ترانزیتی به سمت مرز سرخس در نظر بگیریم، در حال حاضر راه آهنی از زاهدان تا سرخس موجود نداریم و تا زمانی که راه آهن شرق به طور کامل تکمیل نشود، بندر چابهار در افق کوتاه مدت برای جابجایی کالا به مقصد آسیای میانه نقش موثری نخواهد داشت، مگر اینکه راه آهن چابهار از مسیر بالا دست که به سمت مشهد نیز تکمیل گردد. راه آهن زاهدان به سرخس، دومین اقدام در طرح جهش کریدور ترانزیتی شمال به جنوب است که تنها بندر اقیانوسی منطقه را به اصلی ترین مرز ترانزیت ریلی کشور یعنی سرخس متصل می سازد و ترکمنستان و چهار کشور دیگر آسیای مرکزی را از طریق خطوط ریلی به اقیانوس هند متصل می کند به گونه ای که می توان گفت این راه اقیانوس هند را به آسیای مرکزی پیوند می دهد.
این مسیر ترانزیتی چابهار را به قطب تجارت و ترانزیتی در منطقه تبدیل می‌کند، احداث این خط ریلی در دو بخش شمال و جنوب تقسیم بندی شده که از چابهار آغاز و به زاهدان منتهی می‌شود. از مزایای این طرح اشتغال در دوره ساخت و اشتغال در دوره بهره برداری است. درآمد ارزی و ریالی از به ثمر رسیدن این طرح برای کشور و از سوی دیگر باید به این نکته توجه کرد که حمل و نقل ریلی دوستدار محیط زیست می باشد و همچنین بار ترافیکی و سوانح جاده‌ای را نیز کاهش می‌دهد. خط ریلی سبب تسریع حمل بار برای معادن منطقه نیز می باشد.
راه اندازی خطوط ریلی، کاهش مصرف سوخت هم به دنبال دارد که در محاسبات حساب نمی شود. گفتنی است، خط ریلی چابهار زاهدان از آسیای میانه از طریق شرق روسیه به دریای عمان متصل خواهد شد. دلایل اجتماعی و توسعه آمایش سرزمینی در آن منطقه، از جمله دلایل اجرای این پروژه به حساب می آید. بندر چابهار به یک گلوگاه باری در منطقه تبدیل می شود، چرا که سبب افزایش ظرفیت‌های باری این بندر نیز می‌شود.از سوی دیگر برای بندری همچون چابهار با توجه به موقعیت استراتژیک آن و همچنین فاصله طولانی از مرکز کشور اتصال به ریل به‌زبان ساده از نان شب هم واجب‌تر است زیرا راه اندازی این خط آهن، انتقال کالا از بزرگترین بندر اقیانوسی کشور به دیگر نقاط ایران را تسهیل و تسریع می‌کند.
نکته مهم این است که طی سال‌های گذشته حجم بار تخلیه شده از بندر چابهار به دلیل عدم وجود خط ریلی برای انتقال کالا به مقاصد، بطور متوسط کمتر از ۲ میلیون تن در سال بوده و در این راستا و در جهت بهره‌گیری مناسب از ظرفیت جدید بندر شهید بهشتی چابهار، تکمیل طرح اتصال چابهار به شبکه راه آهن سراسری با جدیت در حال اجراست.
در ضمن، مسیر بندر چابهار به مراکز اصلی داخل کشور طولانی تر است. همچنین اگر مقصد را ترانزیتی به سمت مرز سرخس در نظر بگیریم، در حال حاضر راه آهنی از زاهدان تا سرخس موجود نداریم و تا زمانی که راه آهن شرق به طور کامل تکمیل نشود، بندر چابهار در افق کوتاه مدت برای جابجایی کالا به مقصد آسیای میانه نقش موثری نخواهد داشت، مگر اینکه راه آهن چابهار از مسیر بالا دست که به سمت مشهد نیز تکمیل گردد. راه آهن زاهدان به سرخس، دومین اقدام در طرح جهش کریدور ترانزیتی شمال به جنوب است که تنها بندر اقیانوسی منطقه را به اصلی ترین مرز ترانزیت ریلی کشور یعنی سرخس متصل می سازد و ترکمنستان و چهار کشور دیگر آسیای مرکزی را از طریق خطوط ریلی به اقیانوس هند متصل می کند به گونه ای که می توان گفت این راه اقیانوس هند را به آسیای مرکزی پیوند می دهد.