حافظ، میراث ماندگار فرهنگ ایران!
پریسا حاجی محمدی - یکی از کتابهایی که در هر خانه ایرانی پیدا میشود، «دیوان حافظ» است. شاعر و عارف بزرگ ایرانی که تنها با خواندن چند بیت از اشعارش، میتواند با روح شما ارتباط برقرار کند و به دل شما راه یابد. در اشعار او انواع و اقسام چهره ها را می توان دید. صحبت های شاعرانه او می تواند باعث شود عاشق شوید، مثبت باشید، امیدوار باشید، از یک موقعیت دلخراش بهبود پیدا کنید، و مهمتر از همه، در لحظه زندگی کنید. او قرنها پیش میزیست، اما هنوز هم اشعار لطیف و غنی اش تأثیر قدرتمندی دارد.
زندگی شاعر بزرگ شیرازی، حافظ، با وجود محبوبیت و تأثیر عمیقش بر ادبیات و فرهنگ ایران، در هاله ای از ابهام قرار دارد. درباره اوایل زندگی این شاعر بزرگ شیرازی نظرات مختلفی وجود دارد و منبع واحدی نیست که بتوان به آن تکیه کرد. او در قرن هشتم زندگی می کرد، یکی از آشفته ترین دوران تاریخ. او همه علم و دین و زبان و ادبیات زمان خود را می دانست، ساز می نواخت و از همه مهمتر حافظ قرآن بود.
در زبان و فرهنگ ایرانی به شخصی که قرآن را با موفقیت حفظ کرده باشد، حافظ می گویند و او این تخلص را برگزید و از آنجا که مردم معتقد بودند او با خدا صحبت می کند و اینها همه کلمات غیب است همچنین لسان الغیب لقب گرفت.
گفته میشود حافظ مانند هر فرد خلاق دیگری تحت تأثیر بسیاری از نویسندگان مختلف قبل از خود قرار گرفته است. او تحت تأثیر بهترین نویسندگان زمان خود به ویژه عمر خیام یکی از برجسته ترین چهره های ایرانی در ریاضیات، نجوم و شعر بود، با این حال، او منحصربهفرد بود. بسیاری از منتقدان حافظ را به زنبوری میشناسند که بر فراز گلهای مختلف پرواز میکند تا خوشمزهترین عسل را درست کند. حافظ عسل ادبیات ایران است و وقتی کسی حافظ می خواند، گویی یک دوره از ادبیات ایران را خوانده است.
شعر حافظ گنجینه ای از تصویرسازی های معنی دار، نمادگرایی و ایهام و ابهام است. او از این ابزارها برای انتقال احساسات به بهترین شکل ممکن استفاده می کند وبا پیچیدگی خاصی، اشعارش می تواند توسط هر خواننده لایه به لایه کشف شود.
سبک اولیه نویسندگی حافظ، شعر عرفانی معروف به «غزل» است. «غزل» شکلی از شعر عربی است که به قرن هفتم بازمی گردد. این سبک شعر زیبای الهی را نیز می توان به عنوان بیانی از درد جدایی و زیبایی عشق با وجود همه درد و اندوهی که ممکن است به همراه داشته باشد درک کرد.
غزلیات حافظ اغلب احساسی است و روح جستجوگر شاعر را می نمایاند. آنچه در اشعار او بسیار شگفتانگیز است این است که حافظ از غزل استفاده میکند، چون بیشتر برای اشعار عاشقانه به کار میرود، تا عشق عمیق خود را به خدا و نه انسان دیگری ابراز کند. علاوه بر این، اشعار او باعث می شود تا خواننده بفکر وادارد و نه اینکه فقط بخواند برود.
حافظ استاد استفاده از ایهام در اشعارش است. ایهام یعنی استفاده از یک عبارت یا کلمه ای که دو یا چند معنی داشته باشد. حافظ با ظرافت خاصی از این هنر ادبی در تمام اشعار خود استفاده می کند و شعرهای او براحتی قابل خواندن نیست که دلیل اصلی آن این است و اگر آنها را بخوانید باید به هر کلمه و معنای آن و چرایی بکار بردنش در این بیت در کنار کلمات دیگر فکر کنید. خواندن حافظ و درک معنای واقعی او کار آسانی نیست. کسی که از خواندن حافظ لذت می برد باید گنجینه ای از ادبیات و واژگان عمیق و غنی را در ذهن داشته باشد.
سر ارادت ما و آستان حضرت دوست
که هر چه بر سر ما میرود ارادت اوست