سعید قبیتی به «روزنامه دریایی سرآمد» نوشت:
رشد کارآمد و سرمایه‌گذاری یکپارچه در صنایع دریایی
گروه اقتصاددریامحور - سعید قبیتی - بدیهی است که یک مدل یکپارچه سرمایه‌گذاری در توسعه انسانی، اقتصادی، فناوری و محیط زیست، هم‌افزایی قدرتمندی ایجاد می‌کند و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد در سطح جهانی رقابت کنند، نوآوری کرده، و به رشد چشمگیر(10 برابری) دست یابند. با اتخاذ این بهترین رویکردها، کشورها می‌توانند رشد پایدار و مبتنی بر فناوری را ترویج دهند و اطمینان حاصل کنند که شرکت‌هایشان در بازار جهانی رقابتی، باقی خواهند ماند.
سعید قبیتی، کارشناس خبره اقتصاددریا و فعال حوزه ترانزیت دریا در نوشتاری به روزنامه دریایی درباره راهکارهای رشد کارآمد و سرمایه‌گذاری یکپارچه در صنایع دریایی آورده است:
بخش اول: ایجاد یک مدل بهینه از سرمایه‌گذاری یکپارچه در توسعه انسانی، توسعه اقتصادی، توسعه فناوری و توسعه محیط زیست
برای ایجاد یک مدل بهینه از سرمایه‌گذاری یکپارچه در توسعه انسانی، توسعه اقتصادی، توسعه فناوری و توسعه محیط زیست بر اساس تجربیات کشورهای با تولید ناخالص داخلی بالا، مانند چین، ایالات متحده و دیگر کشورهای توسعه‌یافته، می‌توان چارچوب جامعی با چهار رکن اصلی تعریف کرد. این ارکان به صورت هماهنگ عمل می‌کنند تا به کشورها و شرکت‌ها کمک کنند محصولات و خدمات رقابتی، نوآورانه و پایدار تولید کنند و به رشد چشمگیر دست یابند.
1. سرمایه‌گذاری در توسعه انسانی
بهترین رویکردها:
- آموزش و توسعه مهارت‌ها: اولویت‌دهی به سرمایه‌گذاری در سیستم‌های آموزشی که بر رشته‌های STEM علوم، فناوری، مهندسی، ریاضیات و مهارت‌های نرم متمرکز باشند. ایالات متحده و چین سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در حوزه‌های فناوری و مراکز نوآوری انجام داده‌اند که نیروی کاری مجرب و خلاق را جذب و تربیت می‌کنند. بعنوان مثال، تمرکز چین بر هوش مصنوعی و تأکید ایالات متحده بر کارآفرینی فناوری.
- بهداشت و رفاه: اطمینان از اینکه سیستم‌های بهداشتی قوی هستند تا نیروی کاری سالم و مولدی را پرورش دهند که موجب افزایش بهره‌وری و نوآوری شود.
- مشارکت فراگیر نیروی کار: تشویق تنوع، شمولیت و دسترسی عادلانه به فرصت‌ها؛ چرا که تیم‌های متنوع موجب تقویت نوآوری و رشد نمایی شرکت‌ها می‌شوند.
2. سرمایه‌گذاری در توسعه اقتصادی
بهترین رویکردها:
- محیط‌های سیاست‌گذاری مساعد: توسعه سیاست‌های اقتصادی که سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه R&D، کارآفرینی و زیرساخت‌ها را تشویق کنند. بعنوان مثال: ایالات متحده مشوق‌های مالیاتی برای R&D ارائه می‌دهد، در حالی که چین به شرکت‌های نوپا در زمینه فناوری، کمک‌های مالی دولتی ارائه می‌دهد.
- توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های درجه یک از جمله سیستم‌های حمل‌ونقل، شبکه‌های ارتباطی و لجستیک برای پشتیبانی و حمایت از عملیات تجاری در تکمیل زنجیره تأمین. بعنوان مثال: طرح «یک کمربند، یک جاده» چین که تجارت و توسعه جهانی را تسریع کرده است.
- دسترسی به سرمایه: تقویت سیستم‌های مالی برای فراهم آوردن دسترسی شرکت‌ها به سرمایه از جمله سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر، وام‌های کم‌بهره و صندوق‌های دولتی. بعنوان مثال: ایالات متحده دارای اکوسیستم پویا سرمایه‌گذاری خطرپذیر است که نوآوری در صنایع فناوری و بیوتکنولوژی را پشتیبانی می‌کند.
3. سرمایه‌گذاری در توسعه فناوری
بهترین رویکردها:
- تمرکز بر R&D: تخصیص بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی به تحقیقات و توسعه در زمینه‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی، محاسبات کوانتومی و انرژی‌های تجدیدپذیر. بعنوان مثال: چین و ایالات متحده، رهبران حوزه هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی و پیشرو در حمایت‌های دولتی از R&D می‌باشند.
- ایجاد اکوسیستم‌های نوآوری: ایجاد مراکز نوآوری که در آن‌ها دانشگاه‌ها، دولت و صنعت با یکدیگر برای توسعه فناوری‌های جدید همکاری می‌کنند. بعنوان مثال: مراکز نوآوری ایالات متحده مانند سیلیکون ولی و هاب‌های فناوری شنزن در چین.
- حفاظت از حقوق مالکیت فکری: ایجاد قوانین قوی در زمینه مالکیت فکری برای حفاظت از نوآوران و تشویق به رقابت جهانی در بخش فناوری.
4. سرمایه‌گذاری در توسعه محیط زیست
بهترین رویکردها:
- تمرکز بر پایداری: اجرای سیاست‌هایی که توسعه پایدار را در اولویت قرار می‌دهد، از جمله سرمایه‌گذاری در فناوری‌های سبز و انرژی‌های تجدیدپذیر.
- اقتصاد دایره‌ای: تشویق شرکت‌ها به اتخاذ اصول اقتصاد دایره‌ای، کاهش ضایعات و بهینه‌سازی استفاده از منابع. بعنوان مثال: اروپا و چین در ترویج اقتصاد دایره‌ای، به ویژه در حوزه الکترونیک و کالاهای مصرفی، پیشرو هستند.
- اهداف کربن صفر: تعیین اهداف بلندپروازانه برای کربن صفر و ایجاد مشوق‌هایی برای شرکت‌ها جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای. محیط زیستی پایدار که از رشد بلندمدت حمایت می‌کند، هزینه‌های عملیاتی را از طریق استفاده بهینه از منابع کاهش می‌دهد و ارزش برند را از طریق اقدامات دوست‌دار محیط زیست افزایش می‌دهد. بعنوان مثال: هدف گذاری چین برای کربن صفر تا سال 2060 و بازگشت ایالات متحده به توافق‌نامه پاریس.
5. رویکردهای کسب‌وکار برای رشد چشمگیر( 10 برابری)
بهترین رویکردها:
- نوآوری محصول: ایجاد فرهنگی که بر نوآوری مستمر محصولات و خدمات از طریق تحقیق و توسعه و بازخورد بازار با نوآوری مستمر و حفظ کیفیت بالای محصولات.
- کارایی عملیاتی: استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، اتوماسیون و تحلیل داده‌ها برای بهینه‌سازی تولید و کاهش هزینه‌های کالاهای فروخته شده COGS.
- گسترش جهانی: اتخاذ استراتژی‌هایی برای گسترش بازارهای جهانی با استفاده از شراکت‌های محلی و جذب استعدادهای بین‌المللی در قالب JV و امثالهم.
- رویکرد مشتری‌محور: استفاده از داده‌های مبتنی بر تحلیل برای درک نیازهای مشتری و ارائه محصولات و خدمات شخصی‌سازی شده با کیفیت بالا و قیمت رقابتی.
بخش دوم: ایجاد یک چارچوب جهت توسعه پایدار دریایی با هدف افزایش تولید ناخالص داخلی
برای ایجاد یک چارچوب جهت توسعه پایدار دریایی با هدف افزایش تولید ناخالص داخلی ایران(مثلا به 1 تریلیون دلار) در طی 3 سال، می‌توانیم استراتژی‌هایی در زمینه‌های اقتصادی، محیط زیستی، فناوری و مدیریت با تمرکز بر صنایع دریایی از جمله شیلات، حمل‌ونقل دریایی، نفت و گاز، گردشگری دریایی و انرژی‌های تجدیدپذیر تعریف کنیم. این چارچوب باید با اصول پایداری، نوآوری و رشد اقتصادی هم‌راستا باشد.
چارچوب توسعه پایدار دریایی
1. توسعه اقتصادی دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- تنوع‌بخشی به صنایع دریایی: سرمایه‌گذاری در رشد بخش‌های مختلف مانند آبزی‌پروری، بیوتکنولوژی دریایی، استخراج نفت و گاز، انرژی تجدیدپذیر دریایی، باد فراساحلی، انرژی جزر و مد و گردشگری اکولوژیکی.
- هدف: حداکثر کردن سهم صنایع دریایی در تولید ناخالص داخلی با گسترش بخش شیلات و آبزی‌پروری ایران برای تبدیل شدن به یکی از رهبران جهانی در تولید و صادرات غذاهای دریایی.
- اقدام: تدوین قوانین ملی با ایجاد سیاست‌هایی که از گردشگری دریایی، حمل‌ونقل، شیلات و انرژی‌های تجدیدپذیر حمایت کرده و جذب سرمایه‌گذاری خارجی را تسهیل کند.
- توسعه صادرات دریایی: تسهیل رشد صنایع صادراتی دریایی از طریق بهبود زیرساخت‌های بندری و لجستیک. با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در مسیرهای اصلی دریایی، تبدیل به یک مرکز جهانی برای تجارت دریایی.
2. چارچوب مدیریت دریایی و سیاست‌گذاری
استراتژی‌های کلیدی:
- سیستم‌های مدیریت یکپارچه دریایی: ایجاد برنامه‌ریزی فضایی دریایی MSP برای مدیریت استفاده از منابع دریایی و هم‌زمان متعادل‌سازی اهداف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی.
- هدف: استفاده بهینه از فضاهای دریایی، کاهش تضاد بین صنایعی مانند شیلات و حمل ونقل و ارتقای پایدار
با تخصیص مناطق دریایی به ماهیگیری پایدار، استخراج نفت و پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر.
- اصلاح حکمرانی دریایی: اجرای سیستم‌های حکمرانی که شفافیت، پاسخگویی و همکاری‌های عمومی-خصوصی در مدیریت منابع دریایی را ترویج کند.
- اقدام: تشکیل شورای ملی مدیریت دریایی جهت ایجاد وحدت رویه در قوانین وضع شده و نظارت بر استفاده از منابع دریایی و سیاست‌های توسعه پایدار.
- قوانین و نظارت محیط زیستی: اجرای مقررات محیط زیستی دقیق برای حفاظت از تنوع زیستی و اکوسیستم‌های دریایی، ایجاد مناطق حفاظت‌شده دریایی MPA برای زیستگاه‌های حساس و وضع قوانین سختگیرانه جهت کاهش تأثیرات مخرّب محیط زیستی و حداکثر کردن منافع اقتصادی.
3. نوآوری‌های فناورانه در بخش دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- سرمایه‌گذاری در فناوری دریایی و تحقیق و توسعه: تخصیص منابع برای تحقیق و توسعه در علوم دریایی، شامل آبزی‌پروری پایدار، انرژی پاک، باد فراساحلی، انرژی جزر و مد و فناوری‌های حمل‌ونقل پیشرفته با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها جهت بهبود مدیریت شیلات و بهینه‌سازی استفاده از منابع در خلیج فارس و دریای خزر.
- حمل و نقل هوشمند: ترویج توسعه و استفاده از فناوری‌های حمل‌ونقل خودکار و بنادر هوشمند برای بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها و همکاری با شرکت‌های فناوری بین‌المللی جهت پیاده‌سازی در بنادر کشور.
- توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی: بهره‌برداری از منابع دریایی کشور برای تولید انرژی پاک، به‌ویژه باد فراساحلی با احداث مزارع بادی فراساحلی در سواحل دریای خزر و انرژی جزر و مد. این اقدام به امنیت انرژی کمک می‌کند و وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد.
4. سرمایه انسانی و آموزش برای توسعه دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- آموزش و توسعه مهارت‌های دریایی: پشتیبانی از موسسات تخصصی دریایی و برنامه‌های آموزشی جهت تربیت نیروی کاری ماهر در بخش‌هایی مانند مهندسی دریایی، آبزی‌پروری و انرژی‌های تجدیدپذیر که قادر به پیشبرد نوآوری و شیوه‌های پایدار هستند.
- همکاری‌های عمومی-خصوصی برای توسعه نیروی کار: همکاری با بخش خصوصی برای ایجاد کارآموزی، دوره‌های کارورزی و برنامه‌های آموزشی فنی که با نیازهای صنایع دریایی در حال گسترش، هم‌سو باشد.
5. اقدامات محیط زیستی پایدار دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- بازسازی اکوسیستم‌های دریایی: سرمایه‌گذاری در بازسازی اکوسیستم‌های دریایی آسیب‌دیده برای افزایش تنوع زیستی و حمایت از بهره‌وری بلندمدت در شیلات و گردشگری اکولوژیکی با هدف تقویت منابع دریایی کشور و اطمینان از مشارکت بلندمدت آن‌ها در اقتصاد دریا محور.
- کربن‌خنثی(Carbon Neutrality) و شیوه‌های سبز دریایی(Green Marine Practices): استفاده از فناوری‌های سبز برای کاهش ردپای کربن در صنایع دریایی و الزام به استفاده از کشتی‌هایی با تکنولوژی جدید کم انتشار و همچنین سرمایه‌گذاری در فناوری‌های تولید سوخت سبز جهت استفاده در آبهای سرزمینی.
6. همکاری‌های جهانی و تجارت در بخش دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- همکاری بین‌المللی: ایجاد
شراکت‌های استراتژیک با دیگر کشورها، به‌ویژه آن‌هایی که در تجارت و حمل‌ونقل دریایی جهانی نقش بیشتری دارند، برای تقویت اقتصاد دریایی ایران.
- جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی FDI: تشویق سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از طریق ایجاد مناطق ویژه اقتصادی دریایی در نزدیکی بنادر کلیدی که مشوق‌های مالیاتی و قوانین ساده شده برای ترغیب حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بخش‌هایی مانند حمل و نقل، انرژی و شیلات.
7. اندازه‌گیری و پیگیری پیشرفت
استراتژی‌های کلیدی:
- شاخص‌های اقتصادی دریایی: تدوین مجموعه‌ای از شاخص‌های کلیدی عملکرد KPI برای اندازه‌گیری سهم صنایع دریایی در تولید ناخالص داخلی، اشتغال زایی و توسعه پایدار با ایجاد ساز وکارهای گزارش‌دهی منظم برای ردیابی رشد در بخش‌هایی مانند شیلات، حمل و نقل و انرژی‌های تجدیدپذیر.
- زیرساخت داده‌های دریایی: ایجاد مراکز استخراج داده های دریایی که اطلاعات مربوط به اکوسیستم‌های دریایی، فعالیت‌های اقتصادی و تأثیرات محیط زیستی را جمع‌آوری و تحلیل کنند تا تصمیم‌گیری‌های سیاستی و سرمایه‌گذاری هدایت شود.
سعید قبیتی، کارشناس خبره اقتصاددریا و فعال حوزه ترانزیت دریا در نوشتاری به روزنامه دریایی درباره راهکارهای رشد کارآمد و سرمایه‌گذاری یکپارچه در صنایع دریایی آورده است:
بخش اول: ایجاد یک مدل بهینه از سرمایه‌گذاری یکپارچه در توسعه انسانی، توسعه اقتصادی، توسعه فناوری و توسعه محیط زیست
برای ایجاد یک مدل بهینه از سرمایه‌گذاری یکپارچه در توسعه انسانی، توسعه اقتصادی، توسعه فناوری و توسعه محیط زیست بر اساس تجربیات کشورهای با تولید ناخالص داخلی بالا، مانند چین، ایالات متحده و دیگر کشورهای توسعه‌یافته، می‌توان چارچوب جامعی با چهار رکن اصلی تعریف کرد. این ارکان به صورت هماهنگ عمل می‌کنند تا به کشورها و شرکت‌ها کمک کنند محصولات و خدمات رقابتی، نوآورانه و پایدار تولید کنند و به رشد چشمگیر دست یابند.
1. سرمایه‌گذاری در توسعه انسانی
بهترین رویکردها:
- آموزش و توسعه مهارت‌ها: اولویت‌دهی به سرمایه‌گذاری در سیستم‌های آموزشی که بر رشته‌های STEM علوم، فناوری، مهندسی، ریاضیات و مهارت‌های نرم متمرکز باشند. ایالات متحده و چین سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در حوزه‌های فناوری و مراکز نوآوری انجام داده‌اند که نیروی کاری مجرب و خلاق را جذب و تربیت می‌کنند. بعنوان مثال، تمرکز چین بر هوش مصنوعی و تأکید ایالات متحده بر کارآفرینی فناوری.
- بهداشت و رفاه: اطمینان از اینکه سیستم‌های بهداشتی قوی هستند تا نیروی کاری سالم و مولدی را پرورش دهند که موجب افزایش بهره‌وری و نوآوری شود.
- مشارکت فراگیر نیروی کار: تشویق تنوع، شمولیت و دسترسی عادلانه به فرصت‌ها؛ چرا که تیم‌های متنوع موجب تقویت نوآوری و رشد نمایی شرکت‌ها می‌شوند.
2. سرمایه‌گذاری در توسعه اقتصادی
بهترین رویکردها:
- محیط‌های سیاست‌گذاری مساعد: توسعه سیاست‌های اقتصادی که سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه R&D، کارآفرینی و زیرساخت‌ها را تشویق کنند. بعنوان مثال: ایالات متحده مشوق‌های مالیاتی برای R&D ارائه می‌دهد، در حالی که چین به شرکت‌های نوپا در زمینه فناوری، کمک‌های مالی دولتی ارائه می‌دهد.
- توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های درجه یک از جمله سیستم‌های حمل‌ونقل، شبکه‌های ارتباطی و لجستیک برای پشتیبانی و حمایت از عملیات تجاری در تکمیل زنجیره تأمین. بعنوان مثال: طرح «یک کمربند، یک جاده» چین که تجارت و توسعه جهانی را تسریع کرده است.
- دسترسی به سرمایه: تقویت سیستم‌های مالی برای فراهم آوردن دسترسی شرکت‌ها به سرمایه از جمله سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر، وام‌های کم‌بهره و صندوق‌های دولتی. بعنوان مثال: ایالات متحده دارای اکوسیستم پویا سرمایه‌گذاری خطرپذیر است که نوآوری در صنایع فناوری و بیوتکنولوژی را پشتیبانی می‌کند.
3. سرمایه‌گذاری در توسعه فناوری
بهترین رویکردها:
- تمرکز بر R&D: تخصیص بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی به تحقیقات و توسعه در زمینه‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی، محاسبات کوانتومی و انرژی‌های تجدیدپذیر. بعنوان مثال: چین و ایالات متحده، رهبران حوزه هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی و پیشرو در حمایت‌های دولتی از R&D می‌باشند.
- ایجاد اکوسیستم‌های نوآوری: ایجاد مراکز نوآوری که در آن‌ها دانشگاه‌ها، دولت و صنعت با یکدیگر برای توسعه فناوری‌های جدید همکاری می‌کنند. بعنوان مثال: مراکز نوآوری ایالات متحده مانند سیلیکون ولی و هاب‌های فناوری شنزن در چین.
- حفاظت از حقوق مالکیت فکری: ایجاد قوانین قوی در زمینه مالکیت فکری برای حفاظت از نوآوران و تشویق به رقابت جهانی در بخش فناوری.
4. سرمایه‌گذاری در توسعه محیط زیست
بهترین رویکردها:
- تمرکز بر پایداری: اجرای سیاست‌هایی که توسعه پایدار را در اولویت قرار می‌دهد، از جمله سرمایه‌گذاری در فناوری‌های سبز و انرژی‌های تجدیدپذیر.
- اقتصاد دایره‌ای: تشویق شرکت‌ها به اتخاذ اصول اقتصاد دایره‌ای، کاهش ضایعات و بهینه‌سازی استفاده از منابع. بعنوان مثال: اروپا و چین در ترویج اقتصاد دایره‌ای، به ویژه در حوزه الکترونیک و کالاهای مصرفی، پیشرو هستند.
- اهداف کربن صفر: تعیین اهداف بلندپروازانه برای کربن صفر و ایجاد مشوق‌هایی برای شرکت‌ها جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای. محیط زیستی پایدار که از رشد بلندمدت حمایت می‌کند، هزینه‌های عملیاتی را از طریق استفاده بهینه از منابع کاهش می‌دهد و ارزش برند را از طریق اقدامات دوست‌دار محیط زیست افزایش می‌دهد. بعنوان مثال: هدف گذاری چین برای کربن صفر تا سال 2060 و بازگشت ایالات متحده به توافق‌نامه پاریس.
5. رویکردهای کسب‌وکار برای رشد چشمگیر( 10 برابری)
بهترین رویکردها:
- نوآوری محصول: ایجاد فرهنگی که بر نوآوری مستمر محصولات و خدمات از طریق تحقیق و توسعه و بازخورد بازار با نوآوری مستمر و حفظ کیفیت بالای محصولات.
- کارایی عملیاتی: استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، اتوماسیون و تحلیل داده‌ها برای بهینه‌سازی تولید و کاهش هزینه‌های کالاهای فروخته شده COGS.
- گسترش جهانی: اتخاذ استراتژی‌هایی برای گسترش بازارهای جهانی با استفاده از شراکت‌های محلی و جذب استعدادهای بین‌المللی در قالب JV و امثالهم.
- رویکرد مشتری‌محور: استفاده از داده‌های مبتنی بر تحلیل برای درک نیازهای مشتری و ارائه محصولات و خدمات شخصی‌سازی شده با کیفیت بالا و قیمت رقابتی.
بخش دوم: ایجاد یک چارچوب جهت توسعه پایدار دریایی با هدف افزایش تولید ناخالص داخلی
برای ایجاد یک چارچوب جهت توسعه پایدار دریایی با هدف افزایش تولید ناخالص داخلی ایران(مثلا به 1 تریلیون دلار) در طی 3 سال، می‌توانیم استراتژی‌هایی در زمینه‌های اقتصادی، محیط زیستی، فناوری و مدیریت با تمرکز بر صنایع دریایی از جمله شیلات، حمل‌ونقل دریایی، نفت و گاز، گردشگری دریایی و انرژی‌های تجدیدپذیر تعریف کنیم. این چارچوب باید با اصول پایداری، نوآوری و رشد اقتصادی هم‌راستا باشد.
چارچوب توسعه پایدار دریایی
1. توسعه اقتصادی دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- تنوع‌بخشی به صنایع دریایی: سرمایه‌گذاری در رشد بخش‌های مختلف مانند آبزی‌پروری، بیوتکنولوژی دریایی، استخراج نفت و گاز، انرژی تجدیدپذیر دریایی، باد فراساحلی، انرژی جزر و مد و گردشگری اکولوژیکی.
- هدف: حداکثر کردن سهم صنایع دریایی در تولید ناخالص داخلی با گسترش بخش شیلات و آبزی‌پروری ایران برای تبدیل شدن به یکی از رهبران جهانی در تولید و صادرات غذاهای دریایی.
- اقدام: تدوین قوانین ملی با ایجاد سیاست‌هایی که از گردشگری دریایی، حمل‌ونقل، شیلات و انرژی‌های تجدیدپذیر حمایت کرده و جذب سرمایه‌گذاری خارجی را تسهیل کند.
- توسعه صادرات دریایی: تسهیل رشد صنایع صادراتی دریایی از طریق بهبود زیرساخت‌های بندری و لجستیک. با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در مسیرهای اصلی دریایی، تبدیل به یک مرکز جهانی برای تجارت دریایی.
2. چارچوب مدیریت دریایی و سیاست‌گذاری
استراتژی‌های کلیدی:
- سیستم‌های مدیریت یکپارچه دریایی: ایجاد برنامه‌ریزی فضایی دریایی MSP برای مدیریت استفاده از منابع دریایی و هم‌زمان متعادل‌سازی اهداف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی.
- هدف: استفاده بهینه از فضاهای دریایی، کاهش تضاد بین صنایعی مانند شیلات و حمل ونقل و ارتقای پایدار
با تخصیص مناطق دریایی به ماهیگیری پایدار، استخراج نفت و پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر.
- اصلاح حکمرانی دریایی: اجرای سیستم‌های حکمرانی که شفافیت، پاسخگویی و همکاری‌های عمومی-خصوصی در مدیریت منابع دریایی را ترویج کند.
- اقدام: تشکیل شورای ملی مدیریت دریایی جهت ایجاد وحدت رویه در قوانین وضع شده و نظارت بر استفاده از منابع دریایی و سیاست‌های توسعه پایدار.
- قوانین و نظارت محیط زیستی: اجرای مقررات محیط زیستی دقیق برای حفاظت از تنوع زیستی و اکوسیستم‌های دریایی، ایجاد مناطق حفاظت‌شده دریایی MPA برای زیستگاه‌های حساس و وضع قوانین سختگیرانه جهت کاهش تأثیرات مخرّب محیط زیستی و حداکثر کردن منافع اقتصادی.
3. نوآوری‌های فناورانه در بخش دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- سرمایه‌گذاری در فناوری دریایی و تحقیق و توسعه: تخصیص منابع برای تحقیق و توسعه در علوم دریایی، شامل آبزی‌پروری پایدار، انرژی پاک، باد فراساحلی، انرژی جزر و مد و فناوری‌های حمل‌ونقل پیشرفته با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها جهت بهبود مدیریت شیلات و بهینه‌سازی استفاده از منابع در خلیج فارس و دریای خزر.
- حمل و نقل هوشمند: ترویج توسعه و استفاده از فناوری‌های حمل‌ونقل خودکار و بنادر هوشمند برای بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها و همکاری با شرکت‌های فناوری بین‌المللی جهت پیاده‌سازی در بنادر کشور.
- توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی: بهره‌برداری از منابع دریایی کشور برای تولید انرژی پاک، به‌ویژه باد فراساحلی با احداث مزارع بادی فراساحلی در سواحل دریای خزر و انرژی جزر و مد. این اقدام به امنیت انرژی کمک می‌کند و وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد.
4. سرمایه انسانی و آموزش برای توسعه دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- آموزش و توسعه مهارت‌های دریایی: پشتیبانی از موسسات تخصصی دریایی و برنامه‌های آموزشی جهت تربیت نیروی کاری ماهر در بخش‌هایی مانند مهندسی دریایی، آبزی‌پروری و انرژی‌های تجدیدپذیر که قادر به پیشبرد نوآوری و شیوه‌های پایدار هستند.
- همکاری‌های عمومی-خصوصی برای توسعه نیروی کار: همکاری با بخش خصوصی برای ایجاد کارآموزی، دوره‌های کارورزی و برنامه‌های آموزشی فنی که با نیازهای صنایع دریایی در حال گسترش، هم‌سو باشد.
5. اقدامات محیط زیستی پایدار دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- بازسازی اکوسیستم‌های دریایی: سرمایه‌گذاری در بازسازی اکوسیستم‌های دریایی آسیب‌دیده برای افزایش تنوع زیستی و حمایت از بهره‌وری بلندمدت در شیلات و گردشگری اکولوژیکی با هدف تقویت منابع دریایی کشور و اطمینان از مشارکت بلندمدت آن‌ها در اقتصاد دریا محور.
- کربن‌خنثی(Carbon Neutrality) و شیوه‌های سبز دریایی(Green Marine Practices): استفاده از فناوری‌های سبز برای کاهش ردپای کربن در صنایع دریایی و الزام به استفاده از کشتی‌هایی با تکنولوژی جدید کم انتشار و همچنین سرمایه‌گذاری در فناوری‌های تولید سوخت سبز جهت استفاده در آبهای سرزمینی.
6. همکاری‌های جهانی و تجارت در بخش دریایی
استراتژی‌های کلیدی:
- همکاری بین‌المللی: ایجاد
شراکت‌های استراتژیک با دیگر کشورها، به‌ویژه آن‌هایی که در تجارت و حمل‌ونقل دریایی جهانی نقش بیشتری دارند، برای تقویت اقتصاد دریایی ایران.
- جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی FDI: تشویق سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از طریق ایجاد مناطق ویژه اقتصادی دریایی در نزدیکی بنادر کلیدی که مشوق‌های مالیاتی و قوانین ساده شده برای ترغیب حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بخش‌هایی مانند حمل و نقل، انرژی و شیلات.
7. اندازه‌گیری و پیگیری پیشرفت
استراتژی‌های کلیدی:
- شاخص‌های اقتصادی دریایی: تدوین مجموعه‌ای از شاخص‌های کلیدی عملکرد KPI برای اندازه‌گیری سهم صنایع دریایی در تولید ناخالص داخلی، اشتغال زایی و توسعه پایدار با ایجاد ساز وکارهای گزارش‌دهی منظم برای ردیابی رشد در بخش‌هایی مانند شیلات، حمل و نقل و انرژی‌های تجدیدپذیر.
- زیرساخت داده‌های دریایی: ایجاد مراکز استخراج داده های دریایی که اطلاعات مربوط به اکوسیستم‌های دریایی، فعالیت‌های اقتصادی و تأثیرات محیط زیستی را جمع‌آوری و تحلیل کنند تا تصمیم‌گیری‌های سیاستی و سرمایه‌گذاری هدایت شود.