رابطه سرمایهگذار با اقتصاد مهآلود
مهدی پورقاضی- امروز مهمترین مشکل واحدهای صنعتی قطع برق بین دو تا سه روز در هفته است. این مشکل بهرهوری واحدهای صنعتی را پایین آورده و قیمت تمامشده کالاها را هم بالا برده است. قدرت رقابت کالاهای ایرانی در مقایسه با رقبای خارجی پایین آمده است. از سوی دیگر وزارت نیرو تعهدی برای انجام قراردادی که در مورد تامین برق با مشترکان بسته ندارد. این وزارتخانه نه برق تامین میکند، نه چشمانداز روشنی درباره چگونگی برطرف کردن مشکل برق میدهد. تنها چیزی که به ما گفتهاند این است که مشکل برق یک مشکل کوتاه مدت نیست، بروید یک فکری برای کار خودتان در بلند مدت بکنید. این پاسخها نگرانکننده است. اکنون تعداد زیادی از واحدهای صنعتی دنبال خرید ژنراتور هستند که بازده خوبی ندارد. از آن گذشته تامین گازوئیل آن بسیار گران است و قیمت تمام شده برق با گازوئیل آزاد سر به فلک میزند. برای تاسیس نیروگاههای تجدیدپذیر هم کار اساسی انجام نشده است و صنعت هم توان مالی سرمایهگذاری ندارد. کسانی که روی تاسیس نیروگاهها سرمایهگذاری کردهاند، طلب قابل توجهی از وزارت نیرو دارند که به آنها پرداخت نمیشود و انگیزهای هم برای توسعه نیروگاهها ندارند. اینکه هرساله شعار سال میدهند یا سال را در مورد تولید نامگذاری میکنند، تبدیل به طنز شده است. چطور ممکن است دنبال تولید یا توسعه اقتصادی برویم در حالی که در هر هفته دو یا سه روز قطع برق داریم؟
دولت پزشکیان هم هیچ نشانهای از خود نشان نداده که چه برنامهای برای تامین برق و انرژی دارد. هیچ کشوری در منطقه، حتی افغانستان از نظر تامین انرژی به خرابی وضعیت ایران نیست.
این وضعیت انگیزه هر نوع سرمایهگذاری داخلی یا خارجی در صنعت را از بین برده است.
سالها است که فعالان اقتصادی خواستار یکنرخی شدن ارز شدهاند. مشاوران اقتصادی آقای دکتر پزشکیان هم این درخواست را تایید کردهاند، اما هنوز هیج برنامه مشخصی برای اجرای تکنرخی شدن ارز ارائه ندادهاند. هیچکس نمیداند که قرار است چه اتفاقی بیفتد. آیا قول تکنرخی کردن ارز برای بستن دهان فعالان اقتصادی بوده است، یا واقعا قصد آن را دارند؟
اگر واقعا قصد آن را دارند، چگونه قرار است این کار انجام شود؟ چرا از فعالان اقتصادی و تشکلهای آنها نظرسنجی نمیکنند یا فکر خودشان را به آنها نمیگویند؟
آیا میخواهند مثلا شوکدرمانی کنند؟ مثل زمان آقای جهانگیری که یک بار اعلام کردند ارز تکنرخی و 4200 تومان است میخواهند عمل کنند؟ یا مثل زمان آقای رئیسی میخواهند یکباره بگویند که ارز 285000 ریال است ؟ یا روش دیگری را در نظر دارند؟
خیلی واضح است که در شرایط مهآلود یا دودآلود سرمایه وارد اقتصاد نخواهد شد. سرمایهگذار، در جایی که چشمانداز روشنی وجود ندارد، حاضر به سرمایهگذاری نیست. بدون سرمایهگذاری هم توسعهای در کار نخواهد بود.
در شرایط فعلی که کشور در تحریم قرار دارد، بهFATF نپیوستهایم، ارتباط بانکی با دنیا نداریم و با بسیاری محدودیتهای دیگر مواجه هستیم، امکان صادرات محصولات و امکان جذب سرمایه به شدت محدود است. کالای وارداتی هم حدود 20 درصد برای کشور گرانتر در میآید.
آقای دکتر پزشکیان هم چندبار گفته است که میخواهد روابط کشور را با دنیا تغییر دهد، اما هیچ برنامه مشخص و هیچ استراتژی روشنی ارائه نشده است. تعداد کشورهای دوست جمهوری اسلامی در حد انگشتان دست و گذرنامه ایرانی جزو بی اعتبارترین گذرنامههای دنیا است. در چنین شرایطی وضع صادرات واحدهای صنعتی بسیار دشوار است و چشمانداز روشنی را در آن نمیتوان دید. از ملزومات کسب و کار داخلی و بینالمللی، در دسترس بودن اینترنت پر سرعت است که فعلا فعالان اقتصادی از آن محروم هستند.
همچنین علاوه بر موانع و مشکلات عمومی صنعت، فعالان صنعت پلیمر به نظر من در معرض مشکلات زیر قرار دارند.
تغییر مقررات و قوانین مقرر بود که با هماهنگی با فعالان اقتصادی و با اطلاع از قبل (نه به صورت خلقالساعه) انجام شود، اما در بخشنامه جدید به گمرک این کار اجرا نشده است، به این دلیل تعداد قابل توجهی از محصول شرکتهای صادر کننده در گمرگ توقیف شده است و به تعزیرات هدایت شدهاند. در این شرایط تصمیمهای خلقالساعه و بدون مشورت با فعالان اقتصادی ادامه دارد.
بخشی از مصارف قطعات پلیمری مربوط به قطعهسازان خودرو است. خودروسازان بدهی خود به قطعهسازان را با قلدری نمیپردازند و آنها هم در پرداخت تعهد خود به کامپاندسازان دچار مشکل شدهاند. اگر قرار است که بازار به رونق برگردد، لازم است که خودروسازان هم به تعهدات مالی خود عمل کنند.
محدودیت اعمال شده از سوی بانکها در پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی از مشکلات دیگر واحدهای پلیمری است. در این ارتباط لازم است که دست بانکها در دادن تسهیلات باز شود. از طرف دیگر میتوان از پتروشیمیها که منابع مالی زیادی در اختیار دارند، خواست که فروش اعتباری مواد پلیمری را چه از لحاظ مقدار و مبلغ و چه از لحاظ مدت، توسعه دهند.
دولت پزشکیان هم هیچ نشانهای از خود نشان نداده که چه برنامهای برای تامین برق و انرژی دارد. هیچ کشوری در منطقه، حتی افغانستان از نظر تامین انرژی به خرابی وضعیت ایران نیست.
این وضعیت انگیزه هر نوع سرمایهگذاری داخلی یا خارجی در صنعت را از بین برده است.
سالها است که فعالان اقتصادی خواستار یکنرخی شدن ارز شدهاند. مشاوران اقتصادی آقای دکتر پزشکیان هم این درخواست را تایید کردهاند، اما هنوز هیج برنامه مشخصی برای اجرای تکنرخی شدن ارز ارائه ندادهاند. هیچکس نمیداند که قرار است چه اتفاقی بیفتد. آیا قول تکنرخی کردن ارز برای بستن دهان فعالان اقتصادی بوده است، یا واقعا قصد آن را دارند؟
اگر واقعا قصد آن را دارند، چگونه قرار است این کار انجام شود؟ چرا از فعالان اقتصادی و تشکلهای آنها نظرسنجی نمیکنند یا فکر خودشان را به آنها نمیگویند؟
آیا میخواهند مثلا شوکدرمانی کنند؟ مثل زمان آقای جهانگیری که یک بار اعلام کردند ارز تکنرخی و 4200 تومان است میخواهند عمل کنند؟ یا مثل زمان آقای رئیسی میخواهند یکباره بگویند که ارز 285000 ریال است ؟ یا روش دیگری را در نظر دارند؟
خیلی واضح است که در شرایط مهآلود یا دودآلود سرمایه وارد اقتصاد نخواهد شد. سرمایهگذار، در جایی که چشمانداز روشنی وجود ندارد، حاضر به سرمایهگذاری نیست. بدون سرمایهگذاری هم توسعهای در کار نخواهد بود.
در شرایط فعلی که کشور در تحریم قرار دارد، بهFATF نپیوستهایم، ارتباط بانکی با دنیا نداریم و با بسیاری محدودیتهای دیگر مواجه هستیم، امکان صادرات محصولات و امکان جذب سرمایه به شدت محدود است. کالای وارداتی هم حدود 20 درصد برای کشور گرانتر در میآید.
آقای دکتر پزشکیان هم چندبار گفته است که میخواهد روابط کشور را با دنیا تغییر دهد، اما هیچ برنامه مشخص و هیچ استراتژی روشنی ارائه نشده است. تعداد کشورهای دوست جمهوری اسلامی در حد انگشتان دست و گذرنامه ایرانی جزو بی اعتبارترین گذرنامههای دنیا است. در چنین شرایطی وضع صادرات واحدهای صنعتی بسیار دشوار است و چشمانداز روشنی را در آن نمیتوان دید. از ملزومات کسب و کار داخلی و بینالمللی، در دسترس بودن اینترنت پر سرعت است که فعلا فعالان اقتصادی از آن محروم هستند.
همچنین علاوه بر موانع و مشکلات عمومی صنعت، فعالان صنعت پلیمر به نظر من در معرض مشکلات زیر قرار دارند.
تغییر مقررات و قوانین مقرر بود که با هماهنگی با فعالان اقتصادی و با اطلاع از قبل (نه به صورت خلقالساعه) انجام شود، اما در بخشنامه جدید به گمرک این کار اجرا نشده است، به این دلیل تعداد قابل توجهی از محصول شرکتهای صادر کننده در گمرگ توقیف شده است و به تعزیرات هدایت شدهاند. در این شرایط تصمیمهای خلقالساعه و بدون مشورت با فعالان اقتصادی ادامه دارد.
بخشی از مصارف قطعات پلیمری مربوط به قطعهسازان خودرو است. خودروسازان بدهی خود به قطعهسازان را با قلدری نمیپردازند و آنها هم در پرداخت تعهد خود به کامپاندسازان دچار مشکل شدهاند. اگر قرار است که بازار به رونق برگردد، لازم است که خودروسازان هم به تعهدات مالی خود عمل کنند.
محدودیت اعمال شده از سوی بانکها در پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی از مشکلات دیگر واحدهای پلیمری است. در این ارتباط لازم است که دست بانکها در دادن تسهیلات باز شود. از طرف دیگر میتوان از پتروشیمیها که منابع مالی زیادی در اختیار دارند، خواست که فروش اعتباری مواد پلیمری را چه از لحاظ مقدار و مبلغ و چه از لحاظ مدت، توسعه دهند.