بررسی« اقتصادسرآمد» از گمانه زنی‌های طرح بنزینی دولت؛
«نه» دولتی‌ها به افزایش قیمت بنزین
گروه انرژی - فرزانه قادری - گمانه زنی درباره طرح احتمالی دولت چهاردهم برای ساماندهی وضعیت فعلی، جبران کسری بودجه و عبور از بحران ناترازی سوخت هر روز بیشتر از گذشته در رسانه ها منتشر می شود این در حالی است که مسئولان دولتی و برخی از نمایندگان مجلس طی روزهای گذشته اعلام کردند که خبری از گرانی بنزین در بودجه 1404 نیست. در این میان برخی نمایندگان مجلس اعلام می کنند که اجرای طرح سهمیه بنزین به هر فرد براساس کد ملی می تواند جایگزین مناسبی به جای افزایش قیمت بنزین توسط دولت باشد.
به گزارش اقتصادسرآمد، مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، در حاشیه تقدیم لایحه بودجه به مجلس نظرات خود را درباره قیمت بنزین بیان کرد. او با حضور در پشت تریبون مجلس، ضمن انتقاد از وجود چالش بزرگ اصلاح یارانه حامل‌های انرژی اعلام کرد مصرف بنزین در سال جاری ۴۰ درصد بالاتر از سال ۹۸ بوده و هزینه تمام‌شده تولید بنزین بدون لحاظ قیمت نفت حدود هشت هزار تومان است. این اظهارات حواشی بسیاری در پی داشت و گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال افزایش قیمت بنزین را بالا برد. گرچه پزشکیان درباره زمان و چگونگی افزایش قیمت بنزین صحبتی نکرد، اما تاکید دوباره بر اصلاح یارانه حامل‌های انرژی از سوی رئیس دولت، با توجه به حساس بودن موضوع بنزین، این احتمال را تقویت کرد.
آنطور که مشخص است، دلایل دیگری همچون تورم، وجود خودروهای پرمصرف، کیفیت پایین بنزین تولیدی و بسیاری عوامل دیگر وجود دارند که در نهایت اثر افزایش قیمت را خنثی خواهند کرد و بار دیگر مصرف بنزین را افزایش خواهند داد. پس از اظهارات بنزینی رئیس دولت چهاردهم در صحن علنی مجلس، گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قیمت بنزین بالا گرفته است. با این حال برخی کارشناسان اقتصادی، معتقدند نه‌تنها مقایسه قیمت بنزین با بازار جهانی کارشناسی نیست، بلکه افزایش قیمت بنزین هم منجر به کاهش مصرف آن نمی‌شود. از طرف دیگر برخی از کارشناسان حوزه انرژی، با استناد به صورت مالی پالایشگاه‌ها، قیمت تمام‌شده بنزین بدون احتساب نفت خام را حدود ۲۵۰۰ تومان برآورد می‌کنند و رقم هشت هزار تومان را اشتباه می‌دانند. به عقیده این کارشناسان رقم هشت هزار تومان، رقم بنزین صادراتی است و برای دستیابی به قیمت تمام‌شده بنزین در داخل کشور، باید به همان صورت مالی پالایشگاه‌ها مراجعه کرد.
کارشناسان می گویند: بازار فرآورده‌های نفتی، بازار انحصاری است. دولت به صورت انحصاری از یک طرف بنزین را به پالایشگاه‌ها می‌دهد و از طرف دیگر تنها خریدار بنزین از پالایشگاه‌ها و تنها فروشنده بنزین به مردم است. از طرف دیگر ایران در شرایط تحریمی قرار دارد و اگر هم کسی حاضر به خرید فرآورده‌های نفتی ایران شود، آن را با قیمت پایین و تخفیف‌های چندین درصدی می‌خرد. ایران در حال حاضر در فروش نفت خام همین کار را می‌کند و بنزین نیز از این قاعده مستثنی نیست. همچنین گفته می‌شود از سال 98 تاکنون، مصرف 40 درصد افزایش پیدا کرده است. در سال 98، قیمت بنزین افزایش یافت. اگر قرار است افزایش قیمت، مصرف را کاهش بدهد، پس چرا موجب افزایش مصرف شده است؟
گرانی آب و برق در سال آینده
در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تعرفه آب افزایش پیدا کرده است و وزارت نیرو از طریق شرکت‌های آب و فاضلاب استانی سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب بها به ازای هر متر مکعب فروش آب شرب تا الگوی مصرف آب برای مشترکین خانگی و تا ظرفیت قراردادی برای مشترکین غیر خانگی آب مبلغ دو هزار ریال و به ازای هر متر مکعب فروش آب شرب بالاتر از الگوی مصرف آب برای مشترکین خانگی و تا ظرفیت قراردادی برای مشترکین غیر خانگی آب مبلغ چهار هزار ریال از مشترکان خانگی و غیر خانگی دریافت و به حساب شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نزد خزانه داری کل کشور واریز نماید.
از طرف دیگر اگرچه در لایحه بودجه ۱۴۰۴ اشاره‌ای به افزایش قیمت تعرفه برق نشده است اما عباس علی آبادی، وزیر نیرو درباره قیمت برق اظهار کرد: براساس قانون مانع زدایی صنعت برق تکلیف شده است که قیمت برق افزایش پیدا کند و مطابق با قانون وزارت نیرو نباید وابسته به بودجه دولتی باشد. وزیر نیرو خاطر نشان کرد: بر اساس قانون تنها به مصارف برق تا سطح الگو یارانه پرداخت می‌کند و آن دسته از مشترکانی که مصارف بالایی دارند، یا باید با اقدامات مدیریتی مصرف برق خود را به سطح الگو نزدیک کنند و یا برق مازاد خود را از طریق روش‌های جایگزین ماننده ذخیره ساز، مولدهای خورشیدی و بورس انرژی تأمین کنند.
بازهم طرح سهمیه بنزین براساس کد ملی
در همین ارتباط علی کُرد، نماینده مجلس شورای اسلامی در گفتگویی درباره طرح تخصیص بنزین به هر کد ملی گفت: این طرح به این منظور طراحی شده است که هر فرد بر اساس کد ملی خود سهمیه بنزین دریافت کند. هدف اصلی این است که همگان از این سهمیه برخوردار شوند و ناترازی موجود در توزیع بنزین کاهش یابد. با توجه به اینکه لایحه بودجه در حال آماده‌سازی است و ما با ناترازی بودجه مواجه هستیم، این طرح می‌تواند به کاهش هزینه‌های ناشی از واردات بنزین کمک کند. دولت اعلام کرده است که ناترازی بودجه در بسته بودجه مشخص شده است.
این نماینده مجلس تأکید کرد: مناطق غیربرخوردار و توسعه نیافته کشور به ویژه در ۹ استان، با مشکلات جدی در زمینه حمل و نقل و ارتباطات مواجه هستند. یارانه بنزین که به این مناطق اختصاص می‌یابد، باید افزایش یابد تا پاسخگوی نیازهای روزمره مردم باشد. به نظر من، دولت باید تدابیر بیشتری برای رفع ناترازی بودجه درخصوص تأمین بنزین اتخاذ کند. از طرف دیگر افزایش قیمت بنزین نه تنها نارضایتی گسترده‌ای را در پی خواهد داشت، بلکه بر روی زندگی روزمره مردم تأثیر منفی خواهد گذاشت.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به نگرانی‌های موجود درباره توزیع یارانه‌ها اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم یارانه‌ها را به افرادی که ممکن است چندین خودرو داشته باشند اختصاص دهیم، این موضوع به عدالت اجتماعی لطمه خواهد زد. لذا باید برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه صورت گیرد و با طرح تخصیص بنزین به نفر این عدالت در توزیع یارانه را محقق و عملیاتی کنیم. در حال حاضر بسیاری از مردم از یارانه پنهان بنزین به دلیل نداشتن وسیله نقلیه برخوردار نمی‌شوند ولی در مقابل عده‌ای که چندین خودرو دارند و جز اقشار مرفه هستند به میزان زیادی از این یارانه بنزین برخوردار می‌شوند. باید شیوه تخصیص بنزین به صورت کاملاً کارشناسی شده تغییر یابد و این شیوه تخصیص به هر کد ملی می‌تواند به ما در این مسیر کمک کند.
به گزارش اقتصادسرآمد، مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، در حاشیه تقدیم لایحه بودجه به مجلس نظرات خود را درباره قیمت بنزین بیان کرد. او با حضور در پشت تریبون مجلس، ضمن انتقاد از وجود چالش بزرگ اصلاح یارانه حامل‌های انرژی اعلام کرد مصرف بنزین در سال جاری ۴۰ درصد بالاتر از سال ۹۸ بوده و هزینه تمام‌شده تولید بنزین بدون لحاظ قیمت نفت حدود هشت هزار تومان است. این اظهارات حواشی بسیاری در پی داشت و گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال افزایش قیمت بنزین را بالا برد. گرچه پزشکیان درباره زمان و چگونگی افزایش قیمت بنزین صحبتی نکرد، اما تاکید دوباره بر اصلاح یارانه حامل‌های انرژی از سوی رئیس دولت، با توجه به حساس بودن موضوع بنزین، این احتمال را تقویت کرد.
آنطور که مشخص است، دلایل دیگری همچون تورم، وجود خودروهای پرمصرف، کیفیت پایین بنزین تولیدی و بسیاری عوامل دیگر وجود دارند که در نهایت اثر افزایش قیمت را خنثی خواهند کرد و بار دیگر مصرف بنزین را افزایش خواهند داد. پس از اظهارات بنزینی رئیس دولت چهاردهم در صحن علنی مجلس، گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قیمت بنزین بالا گرفته است. با این حال برخی کارشناسان اقتصادی، معتقدند نه‌تنها مقایسه قیمت بنزین با بازار جهانی کارشناسی نیست، بلکه افزایش قیمت بنزین هم منجر به کاهش مصرف آن نمی‌شود. از طرف دیگر برخی از کارشناسان حوزه انرژی، با استناد به صورت مالی پالایشگاه‌ها، قیمت تمام‌شده بنزین بدون احتساب نفت خام را حدود ۲۵۰۰ تومان برآورد می‌کنند و رقم هشت هزار تومان را اشتباه می‌دانند. به عقیده این کارشناسان رقم هشت هزار تومان، رقم بنزین صادراتی است و برای دستیابی به قیمت تمام‌شده بنزین در داخل کشور، باید به همان صورت مالی پالایشگاه‌ها مراجعه کرد.
کارشناسان می گویند: بازار فرآورده‌های نفتی، بازار انحصاری است. دولت به صورت انحصاری از یک طرف بنزین را به پالایشگاه‌ها می‌دهد و از طرف دیگر تنها خریدار بنزین از پالایشگاه‌ها و تنها فروشنده بنزین به مردم است. از طرف دیگر ایران در شرایط تحریمی قرار دارد و اگر هم کسی حاضر به خرید فرآورده‌های نفتی ایران شود، آن را با قیمت پایین و تخفیف‌های چندین درصدی می‌خرد. ایران در حال حاضر در فروش نفت خام همین کار را می‌کند و بنزین نیز از این قاعده مستثنی نیست. همچنین گفته می‌شود از سال 98 تاکنون، مصرف 40 درصد افزایش پیدا کرده است. در سال 98، قیمت بنزین افزایش یافت. اگر قرار است افزایش قیمت، مصرف را کاهش بدهد، پس چرا موجب افزایش مصرف شده است؟
گرانی آب و برق در سال آینده
در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تعرفه آب افزایش پیدا کرده است و وزارت نیرو از طریق شرکت‌های آب و فاضلاب استانی سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب بها به ازای هر متر مکعب فروش آب شرب تا الگوی مصرف آب برای مشترکین خانگی و تا ظرفیت قراردادی برای مشترکین غیر خانگی آب مبلغ دو هزار ریال و به ازای هر متر مکعب فروش آب شرب بالاتر از الگوی مصرف آب برای مشترکین خانگی و تا ظرفیت قراردادی برای مشترکین غیر خانگی آب مبلغ چهار هزار ریال از مشترکان خانگی و غیر خانگی دریافت و به حساب شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نزد خزانه داری کل کشور واریز نماید.
از طرف دیگر اگرچه در لایحه بودجه ۱۴۰۴ اشاره‌ای به افزایش قیمت تعرفه برق نشده است اما عباس علی آبادی، وزیر نیرو درباره قیمت برق اظهار کرد: براساس قانون مانع زدایی صنعت برق تکلیف شده است که قیمت برق افزایش پیدا کند و مطابق با قانون وزارت نیرو نباید وابسته به بودجه دولتی باشد. وزیر نیرو خاطر نشان کرد: بر اساس قانون تنها به مصارف برق تا سطح الگو یارانه پرداخت می‌کند و آن دسته از مشترکانی که مصارف بالایی دارند، یا باید با اقدامات مدیریتی مصرف برق خود را به سطح الگو نزدیک کنند و یا برق مازاد خود را از طریق روش‌های جایگزین ماننده ذخیره ساز، مولدهای خورشیدی و بورس انرژی تأمین کنند.
بازهم طرح سهمیه بنزین براساس کد ملی
در همین ارتباط علی کُرد، نماینده مجلس شورای اسلامی در گفتگویی درباره طرح تخصیص بنزین به هر کد ملی گفت: این طرح به این منظور طراحی شده است که هر فرد بر اساس کد ملی خود سهمیه بنزین دریافت کند. هدف اصلی این است که همگان از این سهمیه برخوردار شوند و ناترازی موجود در توزیع بنزین کاهش یابد. با توجه به اینکه لایحه بودجه در حال آماده‌سازی است و ما با ناترازی بودجه مواجه هستیم، این طرح می‌تواند به کاهش هزینه‌های ناشی از واردات بنزین کمک کند. دولت اعلام کرده است که ناترازی بودجه در بسته بودجه مشخص شده است.
این نماینده مجلس تأکید کرد: مناطق غیربرخوردار و توسعه نیافته کشور به ویژه در ۹ استان، با مشکلات جدی در زمینه حمل و نقل و ارتباطات مواجه هستند. یارانه بنزین که به این مناطق اختصاص می‌یابد، باید افزایش یابد تا پاسخگوی نیازهای روزمره مردم باشد. به نظر من، دولت باید تدابیر بیشتری برای رفع ناترازی بودجه درخصوص تأمین بنزین اتخاذ کند. از طرف دیگر افزایش قیمت بنزین نه تنها نارضایتی گسترده‌ای را در پی خواهد داشت، بلکه بر روی زندگی روزمره مردم تأثیر منفی خواهد گذاشت.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به نگرانی‌های موجود درباره توزیع یارانه‌ها اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم یارانه‌ها را به افرادی که ممکن است چندین خودرو داشته باشند اختصاص دهیم، این موضوع به عدالت اجتماعی لطمه خواهد زد. لذا باید برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه صورت گیرد و با طرح تخصیص بنزین به نفر این عدالت در توزیع یارانه را محقق و عملیاتی کنیم. در حال حاضر بسیاری از مردم از یارانه پنهان بنزین به دلیل نداشتن وسیله نقلیه برخوردار نمی‌شوند ولی در مقابل عده‌ای که چندین خودرو دارند و جز اقشار مرفه هستند به میزان زیادی از این یارانه بنزین برخوردار می‌شوند. باید شیوه تخصیص بنزین به صورت کاملاً کارشناسی شده تغییر یابد و این شیوه تخصیص به هر کد ملی می‌تواند به ما در این مسیر کمک کند.