یک کارشناس اقتصادی به «اقتصادسرآمد» می‌گوید:
تالار توافقی ارز، زمینه‌ساز تسهیل خرید ارز با نرخ‌های واقعی می‌شود
گروه بازارسرمایه - فرزانه قادری - «فعالیت سامانه بازار ارز توافقی در آینده نزدیک آغاز می‌شود». این وعده‌ای است که محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی در دیدار با اعضای مجمع کارآفرینان کشور مطرح کرد. او همچنین گفت که سامانه بازار ارز توافقی در بانک مرکزی با بهره‌گیری از بهترین متخصصان فناوری اطلاعات در کشور در یک سال گذشته ایجاد و راه‌اندازی شده است. به اعتقاد فرزین؛ آن‌چه هم اکنون در قالب ارز توافقی در جریان است حاصل توافق میان دو نفر است که با چانه زنی به توافق می رسند ولی در سامانه طراحی شده در بازار، حراج صورت می‌گیرد و نرخ تعیین می شود؛ تلاش بانک مرکزی نیز براین است که «بازار نیما به بازار ارز توافقی» منتقل شود و نرخ نیز در این بازار تعیین شود.
نرخ ارز در بازار توافقی براساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و بانک مرکزی هم بخشی از ارز خود را در آنجا عرضه خواهد کرد و تلاش می کند تا نرخ در یک کانال حرکت کند. به نظر می رسد که با شروع به کار سامانه بازار ارز توافقی امکان مبادله ارز برای تمام فعالان اقتصادی فراهم می‌شود و بانک مرکزی نقش ناظر را در این بازار ایفا خواهد کرد و تنها در صورت نیاز، اقدامات سیاستی خود را با ورود به بازار به عنوان عرضه‌کننده ارز در این بازار اجرا خواهد کرد.
این اولین مرتبه نیست که فرزین در قامت رییس کل بانک مرکزی از برنامه ریزی های صورت گرفته، برای آغاز فعالیت بازار توافقی ارز برای تسهیل دسترسی تولیدکنندگان و بازرگانان به ارز خبر داده است. اواخر اردیبهشت امسال بود که رسانه های اعلام کردند، بانک مرکزی با هدف تسریع در رفع تعهد ارزی و برگشت ارز صادرکنندگان خرد بخش خصوصی که سالانه حدودا هشت تا ۹ میلیارد دلار است و در راستای عمق بخشی به بازار رسمی ارز در راستای سیاست تثبیت ارزی، تصمیم گرفته است با همکاری وزارت صمت، تالار ارز اشخاص ( بازار ارز توافقی ) را در مرکز مبادله ارز و طلای ایران در آینده نزدیک راه‌اندازی کند.
طبق تاکید محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی با راه‌اندازی سامانه تبادل ارز اشخاص در مرکز مبادله، صادر کنندگان خرد بخش خصوصی می‌توانند ارز خود را با قیمت توافقی در این بازار رسمی و ضابطه‌مند عرضه کنند. رئیس شورای پول و اعتبار همچنین با اشاره به عوامل اصلی تشکیل این بازار در مرکز مبادله ارز و طلای ایران گفت: بانک مرکزی نیز در این بستر رسمی به عنوان ناظر و رگولاتور حضور خواهد داشت و در صورت نیاز و به منظور تنظیم و ایجاد ثبات قیمت در بازار ارز توافقی نیز مداخله خواهد کرد.مردادماه علی سعیدی، مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلای ایران با بیان اینکه بازار ارز توافقی با یک سامانه کار خود را انجام می‌دهد، گفت: به همین دلیل یک بازار متمرکز خواهد بود. تمرکز آن باعث می‌شود سفارش‌های خرید و فروش توسط واردکننده‌ها و صادرکننده‌ها در یک سیستم مجتمع شود و طبیعتا زمان پیدا کردن طرف معامله و هزینه‌ها کاهش پیدا کند. سعیدی درخصوص کمک این سامانه به بانک مرکزی افزود: این سامانه به بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار کمک می‌کند هر زمان که بخواهد نسبت به تغییرات بازار ارز سریع واکنش نشان دهد. زمانی که تمام سفارش‌های خرید و فروش در یک جا منسجم شد براساس یک قاعده بهترین سفارش‌های خرید و بهترین سفارش‌های فروش انطباق پیدا می‌کنند.
حذف تعدد نرخ ها در بازار ارز
رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر ایجاد ثبات بخشی و حدف تعدد نرخ ها در بازار ارز تصریح کرد: زمانی که اصلاحات در سیاست های ارزی را آغاز کردیم بیش از هشت نرخ ارز در کشور وجود داشت و تلاش شد که با کاهش تعداد نرخ ها از ایجاد رانت و تشویش در اقتصاد کشور جلوگیری شود. فرزین هدف از ابلاغ نرخ ارز ۲۸۵۰۰ تومانی را آرامش بخشی به بازارها برشمرد و گفت: زمانی این نرخ اعلام شد نااطمینانی در بازارها به اوج رسیده بود و باید نرخی تعیین می شد که تولیدکننده بتواند فعالیت اقتصادی خود را با برنامه ریزی انجام دهد. رئیس کل بانک مرکزی هدف از شکل‌گیری مرکز مبادله ارز و طلا را ایجاد مرکزی برای مرجعیت در نرخ ارز، مبادله ارز صادرکنندگان و واردکنندگان عنوان کرد و افزود: این مرکز ضمن رفع نیازهای متقاضیان به عنوان مرجعی برای تعیین نرخ ارز شناخته می شود. همچنین تعدیلات صورت گرفته در نرخ ارز در این مرکز منطبق با واقعیت های اقتصادی، امکان پیش بینی پذیری روند متغیرهای کلان را برای فعالان فراهم کرده است.
تسهیل دسترسی متقاضیان واقعی ارز
کارشناسان اقتصادی می گویند؛ راه‌اندازی تالار توافقی ارز دسترسی متقاضیان واقعی که هدف دلالی و خرید ارزان ارز و عرضه در بازار آزاد را ندارند تسهیل می‌کند.
در همین ارتباط کامران ندری؛ کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار «اقتصادسرآمد» گفت: بانک مرکزی با توجه به تفاوتی که در نرخ ارز دولتی و بازار آزاد وجود دارد مجبور به اعمال محدودیت‌هایی شد، ناظر بر این موضوع که نمی‌توان به همه متقاضیان ارز اجازه خرید و برداشت ارز از بازار نیما را داد. پایین بودن نرخ ارز در بازار نیما نسبت به بازار آزاد، طبیعتاً منجر به ایجاد رانت می‌شود؛ با توجه به اینکه بسیاری تلاش می‌کنند درآمد قابل توجهی از تفاوت نرخ ارز دولتی و آزاد داشته باشند؛ در نتیجه راه‌اندازی بازار توافقی راهکاری قابل تکیه برای عرضه ارز به متقاضیان واقعی و واردکنندگان کالاهای ضروری مورد نیاز جامعه است.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: با توجه به محدودیت‌های اعمال شده در خرید و تقاضای ارز و توجه متقاضی ارز برای جبران ارز مورد نیاز خود از بازار آزاد به نظر می‌رسد راه‌اندازی تالار توافقی ارز، زمینه‌ساز تسهیل خرید ارز با نرخ‌های واقعی و عدم مراجعه متقاضی واقعی ارز به بازار آزاد شود، راهکاری که از جهاتی حائز اهمیت است. راه اندازی تالار توافقی ارز دسترسی متقاضیان واقعی که هدف دلالی و خرید ارزان ارز و عرضه در بازار آزاد برای دریافت سودهای کلان ندارند را تسهیل می‌کند؛ به نظر می‌رسد این شیوه بتواند سرعت عمل عرضه و خرید ارز را نسبت به شیوه‌های قبلی افزایش دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: تسریع تأمین ارز مورد نیاز واردکننده در بخش‌های مختلفی اعم از خرید مواد اولیه تولید، واردات فناوری‌های روز و بسیاری از کالاهایی که ضرورت سرعت بخشی در واردات آنها وجود دارد، قطعاً سودمند است، بنابراین راه‌اندازی تالار توافقی در تحقق موارد یاد شده کمک کننده است. این روش هم باید به روش‌های قبلی اضافه شود و محدودیتی در روش واگذاری ارز و کوتاژ بین صادرکننده و واردکننده ایجاد نشود. اگر آن طور که مسئولان مرکز مبادله می‌گویند، روش جدید، آسان و بهتر از روش‌های قبلی باشد، تقاضا و عرضه ارز توسط صادرکنندگان در این مرکز خود به خود اتفاق خواهد افتاد.
نرخ ارز در بازار توافقی براساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و بانک مرکزی هم بخشی از ارز خود را در آنجا عرضه خواهد کرد و تلاش می کند تا نرخ در یک کانال حرکت کند. به نظر می رسد که با شروع به کار سامانه بازار ارز توافقی امکان مبادله ارز برای تمام فعالان اقتصادی فراهم می‌شود و بانک مرکزی نقش ناظر را در این بازار ایفا خواهد کرد و تنها در صورت نیاز، اقدامات سیاستی خود را با ورود به بازار به عنوان عرضه‌کننده ارز در این بازار اجرا خواهد کرد.
این اولین مرتبه نیست که فرزین در قامت رییس کل بانک مرکزی از برنامه ریزی های صورت گرفته، برای آغاز فعالیت بازار توافقی ارز برای تسهیل دسترسی تولیدکنندگان و بازرگانان به ارز خبر داده است. اواخر اردیبهشت امسال بود که رسانه های اعلام کردند، بانک مرکزی با هدف تسریع در رفع تعهد ارزی و برگشت ارز صادرکنندگان خرد بخش خصوصی که سالانه حدودا هشت تا ۹ میلیارد دلار است و در راستای عمق بخشی به بازار رسمی ارز در راستای سیاست تثبیت ارزی، تصمیم گرفته است با همکاری وزارت صمت، تالار ارز اشخاص ( بازار ارز توافقی ) را در مرکز مبادله ارز و طلای ایران در آینده نزدیک راه‌اندازی کند.
طبق تاکید محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی با راه‌اندازی سامانه تبادل ارز اشخاص در مرکز مبادله، صادر کنندگان خرد بخش خصوصی می‌توانند ارز خود را با قیمت توافقی در این بازار رسمی و ضابطه‌مند عرضه کنند. رئیس شورای پول و اعتبار همچنین با اشاره به عوامل اصلی تشکیل این بازار در مرکز مبادله ارز و طلای ایران گفت: بانک مرکزی نیز در این بستر رسمی به عنوان ناظر و رگولاتور حضور خواهد داشت و در صورت نیاز و به منظور تنظیم و ایجاد ثبات قیمت در بازار ارز توافقی نیز مداخله خواهد کرد.مردادماه علی سعیدی، مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلای ایران با بیان اینکه بازار ارز توافقی با یک سامانه کار خود را انجام می‌دهد، گفت: به همین دلیل یک بازار متمرکز خواهد بود. تمرکز آن باعث می‌شود سفارش‌های خرید و فروش توسط واردکننده‌ها و صادرکننده‌ها در یک سیستم مجتمع شود و طبیعتا زمان پیدا کردن طرف معامله و هزینه‌ها کاهش پیدا کند. سعیدی درخصوص کمک این سامانه به بانک مرکزی افزود: این سامانه به بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار کمک می‌کند هر زمان که بخواهد نسبت به تغییرات بازار ارز سریع واکنش نشان دهد. زمانی که تمام سفارش‌های خرید و فروش در یک جا منسجم شد براساس یک قاعده بهترین سفارش‌های خرید و بهترین سفارش‌های فروش انطباق پیدا می‌کنند.
حذف تعدد نرخ ها در بازار ارز
رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر ایجاد ثبات بخشی و حدف تعدد نرخ ها در بازار ارز تصریح کرد: زمانی که اصلاحات در سیاست های ارزی را آغاز کردیم بیش از هشت نرخ ارز در کشور وجود داشت و تلاش شد که با کاهش تعداد نرخ ها از ایجاد رانت و تشویش در اقتصاد کشور جلوگیری شود. فرزین هدف از ابلاغ نرخ ارز ۲۸۵۰۰ تومانی را آرامش بخشی به بازارها برشمرد و گفت: زمانی این نرخ اعلام شد نااطمینانی در بازارها به اوج رسیده بود و باید نرخی تعیین می شد که تولیدکننده بتواند فعالیت اقتصادی خود را با برنامه ریزی انجام دهد. رئیس کل بانک مرکزی هدف از شکل‌گیری مرکز مبادله ارز و طلا را ایجاد مرکزی برای مرجعیت در نرخ ارز، مبادله ارز صادرکنندگان و واردکنندگان عنوان کرد و افزود: این مرکز ضمن رفع نیازهای متقاضیان به عنوان مرجعی برای تعیین نرخ ارز شناخته می شود. همچنین تعدیلات صورت گرفته در نرخ ارز در این مرکز منطبق با واقعیت های اقتصادی، امکان پیش بینی پذیری روند متغیرهای کلان را برای فعالان فراهم کرده است.
تسهیل دسترسی متقاضیان واقعی ارز
کارشناسان اقتصادی می گویند؛ راه‌اندازی تالار توافقی ارز دسترسی متقاضیان واقعی که هدف دلالی و خرید ارزان ارز و عرضه در بازار آزاد را ندارند تسهیل می‌کند.
در همین ارتباط کامران ندری؛ کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار «اقتصادسرآمد» گفت: بانک مرکزی با توجه به تفاوتی که در نرخ ارز دولتی و بازار آزاد وجود دارد مجبور به اعمال محدودیت‌هایی شد، ناظر بر این موضوع که نمی‌توان به همه متقاضیان ارز اجازه خرید و برداشت ارز از بازار نیما را داد. پایین بودن نرخ ارز در بازار نیما نسبت به بازار آزاد، طبیعتاً منجر به ایجاد رانت می‌شود؛ با توجه به اینکه بسیاری تلاش می‌کنند درآمد قابل توجهی از تفاوت نرخ ارز دولتی و آزاد داشته باشند؛ در نتیجه راه‌اندازی بازار توافقی راهکاری قابل تکیه برای عرضه ارز به متقاضیان واقعی و واردکنندگان کالاهای ضروری مورد نیاز جامعه است.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: با توجه به محدودیت‌های اعمال شده در خرید و تقاضای ارز و توجه متقاضی ارز برای جبران ارز مورد نیاز خود از بازار آزاد به نظر می‌رسد راه‌اندازی تالار توافقی ارز، زمینه‌ساز تسهیل خرید ارز با نرخ‌های واقعی و عدم مراجعه متقاضی واقعی ارز به بازار آزاد شود، راهکاری که از جهاتی حائز اهمیت است. راه اندازی تالار توافقی ارز دسترسی متقاضیان واقعی که هدف دلالی و خرید ارزان ارز و عرضه در بازار آزاد برای دریافت سودهای کلان ندارند را تسهیل می‌کند؛ به نظر می‌رسد این شیوه بتواند سرعت عمل عرضه و خرید ارز را نسبت به شیوه‌های قبلی افزایش دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: تسریع تأمین ارز مورد نیاز واردکننده در بخش‌های مختلفی اعم از خرید مواد اولیه تولید، واردات فناوری‌های روز و بسیاری از کالاهایی که ضرورت سرعت بخشی در واردات آنها وجود دارد، قطعاً سودمند است، بنابراین راه‌اندازی تالار توافقی در تحقق موارد یاد شده کمک کننده است. این روش هم باید به روش‌های قبلی اضافه شود و محدودیتی در روش واگذاری ارز و کوتاژ بین صادرکننده و واردکننده ایجاد نشود. اگر آن طور که مسئولان مرکز مبادله می‌گویند، روش جدید، آسان و بهتر از روش‌های قبلی باشد، تقاضا و عرضه ارز توسط صادرکنندگان در این مرکز خود به خود اتفاق خواهد افتاد.