printlogo


 سید واحد ظفری به «روزنامه دریایی سرآمد» نوشت:
لزوم نگاه راهبردی  به نیروی دریایی ارتش 

گروه امنیت دریایی - سید واحد ظفری - نیروی دریایی همواره یکی از پایه های اصلی قدرت دریایی کشورها بوده و قدرت دریایی یکی از مفاهیم قدیمی است که کارکردهای خود را در صحنه های جنگ و صلح نشان داده است. در کشورهای استعمارگر غربی، قدرت دریایی جزو اولین بخش های نظامی است که شکل گرفته و بزرگترین نقش را در استتثمار سایر نقاط جهان ایفا کرده است. توانایی یک ملت در بهره گیری از دریاها و 
سید واحد ظفری در نوشتاری به روزنامه دریایی اقتصادسرآمد آورده است: اقیانوس ها به نفع خود و حفظ منافع خود در مقابل مداخله ی دیگران و تحت نفوذ قرار دادن سایرین در زمان صلح و اعمال خواسته های خود در زمان جنگ را قدرت دریایی گویند.ایران از قدیمی ترین کشورهایی است که دارای نیروی دریایی بوده و برای رسیدن به اهداف خود از آن استفاده کرده ،چرا که کشور ما یک کشور دریایی است زیرا ازیک‌ سمت به دریای بزرگ و استراتژیک خزر و از طرف دیگر از طریق خلیج‌فارس و دریای عمان به اقیانوس هند و آبهای بین‌المللی متصل است.نیروی دریائی امروز در بسیاری از نقاط عالم و در کشور ما یک نیروی راهبردی است؛ به چشم یک نیروی راهبردی به نیروی دریائی باید نگریسته شود.( بیانات در دانشکده علوم دریایی نوشهر14/مهر/1388) در اواسط قرن بیست و یکم مسائل دریایی بسیار بیشتر از دهه‌های حال به‌طور فزاینده‌ای برجسته خواهند شد. افزایش بهره‌برداری از منابع دریایی و تکیه بر قلمرو دریایی برای حفظ جمعیت و حمایت از توسعه اقتصادی و اجتماعی منجر به تنش‌های زیست‌محیطی و اصطکاک‌های سیاسی می‌شود. تلاش برای فرونشاندن این تنش‌ها، اغلب تبدیل به تضاد خواهند شد. این تحولات با تغییر در قدرت در منطقه اقیانوس هند و آرام به‌ویژه افزایش ظهور چین و رقابت چین ، هند و آمریکا برجسته‌تر خواهند شد. درنتیجه اهمیت فضای اقیانوس، نیروی دریایی اهمیت استراتژیک خود را حفظ خواهد کرد و چابکی قدرت ملی برای مقابله با تهدیدات امنیتی یا انجام مأموریت‌های دیپلماتیک و حفاظتی همچنان به‌عنوان الزامات تعریف‌شده برای نیروی دریایی  راهبردی ادامه خواهد یافت.امروزه دراکثر کشورهای جهان، نیروهای دریایی نقشی مهم و راهبردی در قدرت‌نمایی و نمایش اقتدار ملی دارندو با حضور خود در آب‌های بین‌المللی و در مناطق ویژه اقتصادی این نقش را  حفظ و ایفاء می کنند. 
دولت‌ها همچنان به استفاده از نیروهای دریایی خود به‌عنوان ابزاری برای سیاستگذاری دیپلماسی دفاعی وبه کارگیری ابزارهای قدرت ملی در راستای پیشبرد روابط دوجانبه استفاده می کنند. حمایت از مولفه های ظرفیت‌ساز با استفاده از نیروی دریایی همچنین می‌تواند هم در جهت پیشرفت اهداف سیاست خارجی استفاده شده و هم یک عامل کلیدی در کمک به تولید امنیت دریایی به‌عنوان سنگ‌بنای ثبات بیشتر در دریاها استفاده شود.گستردگی مرزهای دریایی جمهوری اسلامی ایران باعث افزایش عمق و عقبه ژئوکالچر و ژئوپلیتیک کشور گردیده ،چرا که در سمت شمال،جنوب و جنوب شرقی کشور سواحل طولانی در دریای خزر،خلیج فارس و دریای عمان موقعیت راهبردی به ایران بخشیده است.بر اساس واقعیت‌های ژئواستراتژیکی، ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی خلیج فارس و تنگه هرمز ایران باید در پی توسعه نیروی دریایی خود باشد. وجود این نیروی دریایی نه تنها می‌تواند مدافع و حافظ منافع ملی ایران در خلیج فارس باشد، بلکه می‌تواند زمینه ای برای تبدیل شدن به یک قدرت دریایی برتر را فراهم آورد زیرا مولفه های اراده ملی و سیاسی و جغرافیایی ایران در این زمینه برای شکل‌گیری این مهم فراهم است چرا که عمق  ژئوپلیتیک هر کشور در دریا ظهور و بروز پیدا می کند و به طور طبیعی هر کشوری که به دریاهای آزاد ارتباط داشته باشد هم تهدید دارد و هم فرصت. با توجه به گستردگی مرزهای آبی جمهوری اسلامی ایران در جنوب، تهدیدات آینده کشور ما در ابعاد فرامنطقه ای نیز دریاپایه پیش بینی می شوند. لذا با توجه به مؤثرتر بودن پاسخ به تهدیدات در دریا، تقویت قدرت دریایی از اولویت های دفاعی، نظامی و امنیتی کشور می باشد.» اگر امنیت بود، دانش و پیشرفت و عدالت و سرافرازی و عزت و دنیا و آخرت در آن جامعه میسر می شود. امنیت که نباشد، دستاوردهای بشری، دست‌نیافتنی می شود. این اولین دلیلی است که برای احترام به نیروهای مسلح و اهتمام به این مجموعه‌ها، انسان می تواند برای دل خود و رفتار خود اقامه کند.» (بیانات در دانشکده علوم دریایی نوشهر14/مهر/1388)با این توصیف نیروی دریایی  راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از چهار نیروی زیرمجموعه ارتش، علاوه بر حراست و حفاظت از مرز‌های آبی جمهوری اسلامی ایران، مأموریت حفاظت از منافع جمهوری اسلامی ایران را نیز در دریا‌ها و آب‌های بین المللی برعهده دارد. 
این نیرو در راستای انجام وظایف و تحقق اهداف خود، مأموریت‌های دریانوردی را در سطح اقیانوسی از سال ۱۳۸۸ و با هدف مقابله با دزدی‌های دریایی در خلیج عدن و حضور در آب‌های بین‌المللی و حفاظت از کاروان‌های تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و با طی مسافت ۳ هزار کیلومتری به این منطقه آغاز کرد و پس از آن تا امروز در بازه‌های زمانی مشخص، ناوگرو‌های رزمی ارتش به منطقه خلیج عدن و دریای سرخ، اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس اعزام می‌شوند. تا کنون علاوه بر اسکورت بیش از ۵۰۰۰ کشتی ایرانی، در برخی مواقع به تأمین امنیت کشتی‌های باربری سایر کشور‌ها نیز کمک کرده‌اند.تا پیش از این ناوگروه ۷۵ نیروی دریایی ارتش با حضور در بندرسن‌پترزبورگ روسیه رکورددار بزرگترین دریانوردی نظامی کشور بود که حالا ناوگروه ۸۶ نداجا این رکورد را جابه‌جا کرده است. این رکوردشکنی، ایران را وارد حیاط خلوت آمریکایی‌ها کرد وقتی نام «آمریکای لاتین» از ذهن می‌گذرد، واژه «حیاط خلوت آمریکا» نیز به ذهن متبادر می‌شود،موضوعی که ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با دکترین «مونروئه» دارد.آمریکای لاتین در طول تاریخ با منابع غنی انرژی از نفت و گاز و اورانیوم و زمینه‌های بکر سرمایه‌گذاری به عبارت دیگر از منظر ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده‌است و آمریکا از سال ۱۸۲۳ میلادی با طرح رئیس‌جمهوری وقت «جیمز مونروئه» موسوم به دکترین مونروئه نفوذ و سلطه بر آمریکا لاتین را در دستور کار قرار داد،حدود ۲۰1 سال پیش جیمز مونروئه، پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا در نطقي در کنگره اين کشور اعلام کرد در مناقشات ما بين کشورهاي اروپايي بي طرف مي ماند و در عوض اجازه نمي دهد آنان در امور آمريکاي لاتين مداخله کنند . این دکترین که منطقه آمریکای لاتین را حیاط خلوت آمریکا معرفی کرده و به دکترین مونروئه معروف شد، طی دو قرن گذشته مبنای سیاست خارجی آمریکا در این قاره بوده و آمریکا بار‌ها حتی به خاطر آن وارد جنگ با برخی از کشورها شده آمريکا در سال 1895 در مناقشه انگليس و ونزوئلا دخالت کرده و لندن را  شکست دادهمچنين در سال 1898 ، جنگي 4 ماهه را با اسپانيا بر سر حمايت از استقلال کوبا به جريان انداخت و اين قدرت اروپايي را شکست داد و گوام و پورتوريکو را صاحب شد .
اين دکترين نشان از حساسيت بسيار زياد واشنگتن روي کشورهاي آمريکاي لاتين داشت و به تعبير مشهوري آنان را حيات خلوت خود مي‌دانست با این مقدمه روشن است که حضور ناوهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در این منطقه علاوه بر آشکار کردن واقعیت  افول آمریکا، نشان دهنده قرار گرفتن ایران دریک تراز بالاتر قدرت جهانی است. نیروی دریایی راهبردی ارتش به عنوان یک نیروی دریایی راهبردی و استراتژیک با ایفای نقش دیپلماتیک زمینه ارتقاء قدرت نرم دریایی در آب‌های فراسرزمینی را فراهم کرد این ماموریت به طور مستقیم نقش هژمونیک آمریکا را که از سال 1945در آمریکای لاتین برای خود تعریف کرده بود، با چالش مواجه ساخت. حضورمقتدارنه در آب‌هاي  فراسرزمینی بیان کننده این واقعیت است که دوران نظم نوین جهانی و سرآغاز خروج نظام بین الملل از سیستم تک قطبی آغاز شده است، تهران با تثبيت جايگاه خود در خليج فارس و درياي عمان، در پي توسعه و گسترش حوزه نفوذ نظامي خود در آب‌های بین المللی است و سعي دارد در قامت يک قدرت بزرگ نظامي اقتدار خود راتثبیت کند که مولفه‌های آن عبارتند از:
1-حضور در اقيانوس هاي بزرگ علاوه بر افزايش تجربه پرسنل ، مي تواند علاوه بر جمع آوري اطلاعات تحرکات دشمن در آب های فرا سرزمینی را  رصد کند.
2- انجام موفقيت آميز چنين ماموريت هايي از سوي شناورهاي نیروی دریایی ، علاوه بر به رخ کشيدن توانايي هاي فني متخصصان ايراني در ساخت تجهيزات بومي، پرستيژ بين المللي جمهوري اسلامي ايران را در عرصه بين الملل ارتقاء مي دهد. 
3- اشراف  ناوگروه های نیروی دریایی راهبردی در مسيرهاي انتقال کالا و انرژي، اقتدار ایران را در معادلات بين المللي و همچنین توان بازدارندگي در برابر تهديدات  را افزايش مي دهد 
4- انجام این شکل  ماموريت ها به لحاظ استراتژيک در معادلات فعلي نظام بين الملل به لحاظ تاثيرگذار ی نقطه شروع يک راه است و نويد آينده اي درخشان را مي دهد که مثلا در 50 سال آينده صدها شناور سنگين ايراني در مسيرهاي دريايي مهم دنيا حضور يابند و نقل و انتقال کالاها را کنترل کنند.  
5- شرکت نیروی راهبردی در آب های آزاد و شرکت در رزمایش های چند جانبه با کشور های دنیا،حاکی از اقتدار جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریایی و تعامل اثربخش با دیگر کشورها در تامین امنیت دریایی و صلح جهانی است.
6- نیروی دریایی ارتش با حضور در دریاها آزاد، ضمن حفاظت و حراست از مرز های سرزمین دریایی خود و محیط پیرامونی،همواره از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در تعاملات منطقه ای و بین المللی دفاع کرده است.
7- ناو گروه 86 نیروی دریایی با انجام موفقیت آمیز این مأموریت خطیر،یکی از مؤلفه های قدرت و توسعه یافتگی در عرصه بین الملل که قدرت امنیت دریایی است را به خوبی معنا و اقتدار جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریایی را به جهانیان ثابت کرد.