«روزنامه دریایی سرآمد» بررسی کرد؛
راهکارهایی برای توسعه و افزایش تولید شیلات
ارزان‌سازی و فرهنگ‌سازی، دو برنامه مهم برای افزایش تولید و مصرف شیلات است
گروه شیلات – فیروز اسماعیلی- روزنامه دریایی سرآمد به عنوان یک روزنامه تخصصی در حوزه صنایع دریامحور و براساس رسالت فرهنگ‌سازی و اطلاع رسانی خود، سعی دارد با انتشار مطالب و گزارش‌های مختلف تصویری شفاف و واقعی از وضعیت امروز شیلات کشور به عنوان یکی از زیرشاخه های مهم اقتصاد دریامحور ارائه کند. همچنین در ادامه به بررسی اولویت‌ها و الزامات توسعه و افزایش تولید شیلات در کشور بپردازد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، سید حسین حسینی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات کشور در مراسم آغاز به کار هشتمین نمایشگاه بین المللی شیلات، آبزیان، ماهیگیری، غذاهای دریایی و صنایع وابسته، به صحبت درباره پنج راهبرد پیش بینی شده برای تحقق افزایش تولید محصولات شیلاتی کشور پرداخت.
شیلات یکی از مهم ترین زیربخش های اقتصادی در تامین امنیت غذایی، تجارت، اشتغال زایی، کارآفرینی و محرومیت زدایی در جهان است. اقتصاد شیلاتی در کنار سایر فعالیت های تجاری رایج در دریاها و مناطق ساحلی، نقش اساسی در توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق و آب های داخلی داشته و همیشه در اولویت اول توسعه این مناطق بوده است.
کارشناسان معتقدند که هرچند برای افزایش تولید شیلات کشور نیازمند وجود راهبردهای دانش بنیان و استفاده از تکنولوژی و فناوری ضروری است، اما تنها وجود آن‌ها کافی نیست. وجود یک برنامه جامع و منسجم متناسب با هدف گذاری های صورت گرفته در برنامه هفتم توسعه یکی از الزامات شیلات برای رسیدن به اهداف پیش بینی شده در این برنامه و دستیابی به امنیت غذایی در کشور است.
دو اصل برای افزایش تولید شیلات
دستیابی به اهداف پیش بینی شده در برنامه های توسعه کشور نیازمند اهمیت دادن به دو اصل مهم بهره‌برداری پایدار از ذخایر منابع آبی و همچنین توسعه پایدار در صنعت آبزی پروری کشور است. اجرایی شدن این دو اصل مهم مستلزم بر نامه‌ریزی‌ها و سیاست گذاری های تحقیقاتی و اجرایی لازم به عنوان بستر و اساس توسعه است.
صنعت شیلات به عنوان یکی از زیربخش‌های کشاورزی کشور ظرفیت بسیار بالایی در ایجاد کسب و کار و تقویت بنیه اقتصادی کشور را داراست. برای موفقیت بیشتر در این حوزه نیازبه بهره‌گیری از فناوری های نوین است. معرفی آبزیان جدید، تمرکز بر روی روش های مدرن پرورش، نگاه خاص بر سرمایه‌گذاری در بخش آبزیان دریایی، تولید و استحصال ترکیبات زیست فعال از منابع آبزیان با استفاده از تکنولوژی های نوین و زیست فناوری می‌تواند توان رقابتی شیلات ایران را افزایش دهد.
استفاده از ذخایر برداشت نشده شیلات
بهره‌برداری از ذخایر برداشت نشده یا کمتر برداشت شده از مهمترین ظرفیت‌های صید و صیادی کشور است که مورد تایید مسئولان جهادکشاورزی و سازمان شیلات کشور نیز قرار دارد. به این ترتیب می‌توان گفت که صید در آب‌های عمیق و نیمه‌عمیق و رفتن به صید فراسرزمینی (فراتر از اقیانوس هند) و سواحل دیگر کشور‌ها از راه‌های افزایش تولید محصولات آبزی است.
زمستان گذشته بود که سید حسین حسینی، رئیس سازمان شیلات کشور اعلام کرد: بدون شک کشور ایران که موفق به طراحی و ساخت اولین کشتی پشتیبان در سال گذشته توسط متخصصان ایرانی شده است می‌تواند امکانات پشتیبانی در دریا از این ناوگان را نیز خواهد داشت و مسیر را به سمت صید فرا سرزمینی خواهیم برد و این فناوری را به تمام این ناوگان نیز تعمیم خواهیم داد.
به اعتقاد کارشناسان پشتیبانی از صید و صیادی و بروز سازی و نوسازی شناورها و عبور از صید سنتی به سمت صید صنعتی، ساماندهی شناورهای غیرمجاز، افزایش ارزش‌افزوده صید تون ماهیان و بهره‌مندی از این ماهیان با ارزش یا سایر روش‌های فرآوری، فرهنگ‌سازی در استفاده از پروتئین آبزیان با همکاری صنایع باید از برنامه‌های مهم و هدف گذاری های صورت گرفته در سازمان شیلات کشور باشد.
عبور از سد محدودیت منابع غذایی جهان
با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و محدود بودن منابع غذایی جهان، راهكارهای نوین در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرند. هم اكنون به دلایل زیادی سطح زیر كشت زمین های كشاورزی كاهش یافته و افزایش جمعیت موجب تبدیل بسیار وسیع زمین های كشاورزی به سایر كاربری ها شده است. تحقیقات بسیاری از دانشمندان شاهد این قضیه است كه دریاها كه حدود ۷۱ درصد (نزدیك به سه چهارم) از سطح كره زمین را تشكیل می دهند، استعداد بالقوه زیادی در تولید محصولات پروتئینی، اعم از ماهی، میگو و سایر آبزیان دارند.به این شرایط بایستی آبگیرها، رودخانه‌ها، مخازن پشت سدها، دریاچه‌ها و آب‌بندهای طبیعی و مصنوعی را نیز اضافه کرد.
به دلیل تولید و عرضه محصولات مختلف شیلاتی، امروزه مصرف ماهی و محصولات دریایی رو به افزایش است و چگونگی افزایش محصول، حفظ و نگهداری كیفیت آن، تبدیل و عمل آوری مواد خام به فرآورده های متنوع جهت بازار پسندی بیشتر و بازاریابی و توزیع مناسب، در این زمینه مورد توجه قرار گرفته اند. همچنین پیشرفت‌های پزشكی از چند دهه قبل تاكنون نیز مزید بر علت شده است؛ به طوری كه بسیاری از دانشمندان به ویژه متخصصین قلب و عروق به مصرف ماهی و خواص سودمند آن اشاره و تاكید دارند.
اهداف پیش‌بینی شده در اسناد بالادستی شیلات
سال گذشته 210 هزار تن انواع محصولات شیلاتی و آبزیان به ارزش 650 میلیون دلار صادر شد که این میزان در برنامه هفتم توسعه یک میلیارد دلار تعیین شده است. سهم تولید شیلات کشور در 10 سال آینده 2.6 میلیون تن و در برنامه هفتم توسعه نیز 1.8 میلیون تن هدف گذاری شده است. تولید سالانه 6 هزار و 200 تن ماهی در کنار گردشگری شیلاتی در این منطقه می‌تواند آن را به یک قطب حوزه شیلات کشور تبدیل کند. همچنین پیش بینی‌هایی شده است که براساس آن سالانه بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن تولید آبزیان در کشور خواهیم داشت که از این میزان بیش از ۶۰۰ هزار تن از آبزی پروری و مابقی از صید و صیادی به دست می آید که در برنامه هفتم توسعه کشورمیزان تولید محصولات شیلاتی 1.8 میلیون تن هدف گذاری شده است.
همچنین در سند امنیت غذایی، افزایش دو برابری تولیدات شیلاتی نسبت به سال پایه، پیش بینی شده و امسال ۳۰ هزار میلیارد تومان برای سرمایه گذاری در این حوزه هدفگذاری کرده ایم. کارشناسان معتقدند که برای تحقق اهداف پیش بینی شده در سند امنیت غذایی کشور باید موارد متعددی از جمله تغییرات اقلیمی، کمبود آب و تخریب منابع پایه است. افزایش تقاضا همسو با رشد جمعیت تقاضا را نیز مورد توجه داشت. به نظر می رسد که با وجود چالش های تولید کیفی و کمی محصولات کشاورزی وظیفه دانشمندان و پژوهشگران است که باورود جدی تر به چالش های حوزه کشاورزی راهکار مناسب برای برون رفت از این موانع را ارایه کنند.
ظرفیت‌های اقتصاد دریامحور ایران
ایران با داشتن سواحل زیاد در شمال، جنوب و جزایر کشور از ظرفیت‌های بالقوه خوبی برای تامین امنیت غذایی و توسعه دریامحور برخوردار است. در حوزه شیلات و آبزی‌پروری اما چالش عمده مربوط به حوزه‌های ارزان‌سازی و فرهنگ‌سازی برای عموم مردم است که مورد توجه مسئولان در سازمان شیلات نیز قرار گرفته است.
برای ارزان‌سازی؛ توسعه بازارهای تخصصی، حذف واسطه‌ها، مناسب کردن قیمت آبزیان، تنوع گونه‌ای و فرآوری را در دستور کار قرار گرفته است. از طرف دیگر در حال حاضر متوسط سرانه مصرف آبزی برای هر فرد در کشور، سالانه ۱۴.۱ کیلوگرم و برای جمعیت تهران کمتر از ۸ کیلوگرم است که نیاز به فرهنگ‌سازی در حوزه طبخ انواع آبزیان است. فرهنگ‌سازی برای آبزی‌مصرفی نیز پیش بینی هایی شده است. در حوزه فرهنگ‌سازی برای مصرف آبزیان باید یک کار ملی و رسانه‌ای در کشور انجام
شود.
گروه شیلات – فیروز اسماعیلی- روزنامه دریایی سرآمد به عنوان یک روزنامه تخصصی در حوزه صنایع دریامحور و براساس رسالت فرهنگ‌سازی و اطلاع رسانی خود، سعی دارد با انتشار مطالب و گزارش‌های مختلف تصویری شفاف و واقعی از وضعیت امروز شیلات کشور به عنوان یکی از زیرشاخه های مهم اقتصاد دریامحور ارائه کند. همچنین در ادامه به بررسی اولویت‌ها و الزامات توسعه و افزایش تولید شیلات در کشور بپردازد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، سید حسین حسینی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات کشور در مراسم آغاز به کار هشتمین نمایشگاه بین المللی شیلات، آبزیان، ماهیگیری، غذاهای دریایی و صنایع وابسته، به صحبت درباره پنج راهبرد پیش بینی شده برای تحقق افزایش تولید محصولات شیلاتی کشور پرداخت.
شیلات یکی از مهم ترین زیربخش های اقتصادی در تامین امنیت غذایی، تجارت، اشتغال زایی، کارآفرینی و محرومیت زدایی در جهان است. اقتصاد شیلاتی در کنار سایر فعالیت های تجاری رایج در دریاها و مناطق ساحلی، نقش اساسی در توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق و آب های داخلی داشته و همیشه در اولویت اول توسعه این مناطق بوده است.
کارشناسان معتقدند که هرچند برای افزایش تولید شیلات کشور نیازمند وجود راهبردهای دانش بنیان و استفاده از تکنولوژی و فناوری ضروری است، اما تنها وجود آن‌ها کافی نیست. وجود یک برنامه جامع و منسجم متناسب با هدف گذاری های صورت گرفته در برنامه هفتم توسعه یکی از الزامات شیلات برای رسیدن به اهداف پیش بینی شده در این برنامه و دستیابی به امنیت غذایی در کشور است.
دو اصل برای افزایش تولید شیلات
دستیابی به اهداف پیش بینی شده در برنامه های توسعه کشور نیازمند اهمیت دادن به دو اصل مهم بهره‌برداری پایدار از ذخایر منابع آبی و همچنین توسعه پایدار در صنعت آبزی پروری کشور است. اجرایی شدن این دو اصل مهم مستلزم بر نامه‌ریزی‌ها و سیاست گذاری های تحقیقاتی و اجرایی لازم به عنوان بستر و اساس توسعه است.
صنعت شیلات به عنوان یکی از زیربخش‌های کشاورزی کشور ظرفیت بسیار بالایی در ایجاد کسب و کار و تقویت بنیه اقتصادی کشور را داراست. برای موفقیت بیشتر در این حوزه نیازبه بهره‌گیری از فناوری های نوین است. معرفی آبزیان جدید، تمرکز بر روی روش های مدرن پرورش، نگاه خاص بر سرمایه‌گذاری در بخش آبزیان دریایی، تولید و استحصال ترکیبات زیست فعال از منابع آبزیان با استفاده از تکنولوژی های نوین و زیست فناوری می‌تواند توان رقابتی شیلات ایران را افزایش دهد.
استفاده از ذخایر برداشت نشده شیلات
بهره‌برداری از ذخایر برداشت نشده یا کمتر برداشت شده از مهمترین ظرفیت‌های صید و صیادی کشور است که مورد تایید مسئولان جهادکشاورزی و سازمان شیلات کشور نیز قرار دارد. به این ترتیب می‌توان گفت که صید در آب‌های عمیق و نیمه‌عمیق و رفتن به صید فراسرزمینی (فراتر از اقیانوس هند) و سواحل دیگر کشور‌ها از راه‌های افزایش تولید محصولات آبزی است.
زمستان گذشته بود که سید حسین حسینی، رئیس سازمان شیلات کشور اعلام کرد: بدون شک کشور ایران که موفق به طراحی و ساخت اولین کشتی پشتیبان در سال گذشته توسط متخصصان ایرانی شده است می‌تواند امکانات پشتیبانی در دریا از این ناوگان را نیز خواهد داشت و مسیر را به سمت صید فرا سرزمینی خواهیم برد و این فناوری را به تمام این ناوگان نیز تعمیم خواهیم داد.
به اعتقاد کارشناسان پشتیبانی از صید و صیادی و بروز سازی و نوسازی شناورها و عبور از صید سنتی به سمت صید صنعتی، ساماندهی شناورهای غیرمجاز، افزایش ارزش‌افزوده صید تون ماهیان و بهره‌مندی از این ماهیان با ارزش یا سایر روش‌های فرآوری، فرهنگ‌سازی در استفاده از پروتئین آبزیان با همکاری صنایع باید از برنامه‌های مهم و هدف گذاری های صورت گرفته در سازمان شیلات کشور باشد.
عبور از سد محدودیت منابع غذایی جهان
با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و محدود بودن منابع غذایی جهان، راهكارهای نوین در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرند. هم اكنون به دلایل زیادی سطح زیر كشت زمین های كشاورزی كاهش یافته و افزایش جمعیت موجب تبدیل بسیار وسیع زمین های كشاورزی به سایر كاربری ها شده است. تحقیقات بسیاری از دانشمندان شاهد این قضیه است كه دریاها كه حدود ۷۱ درصد (نزدیك به سه چهارم) از سطح كره زمین را تشكیل می دهند، استعداد بالقوه زیادی در تولید محصولات پروتئینی، اعم از ماهی، میگو و سایر آبزیان دارند.به این شرایط بایستی آبگیرها، رودخانه‌ها، مخازن پشت سدها، دریاچه‌ها و آب‌بندهای طبیعی و مصنوعی را نیز اضافه کرد.
به دلیل تولید و عرضه محصولات مختلف شیلاتی، امروزه مصرف ماهی و محصولات دریایی رو به افزایش است و چگونگی افزایش محصول، حفظ و نگهداری كیفیت آن، تبدیل و عمل آوری مواد خام به فرآورده های متنوع جهت بازار پسندی بیشتر و بازاریابی و توزیع مناسب، در این زمینه مورد توجه قرار گرفته اند. همچنین پیشرفت‌های پزشكی از چند دهه قبل تاكنون نیز مزید بر علت شده است؛ به طوری كه بسیاری از دانشمندان به ویژه متخصصین قلب و عروق به مصرف ماهی و خواص سودمند آن اشاره و تاكید دارند.
اهداف پیش‌بینی شده در اسناد بالادستی شیلات
سال گذشته 210 هزار تن انواع محصولات شیلاتی و آبزیان به ارزش 650 میلیون دلار صادر شد که این میزان در برنامه هفتم توسعه یک میلیارد دلار تعیین شده است. سهم تولید شیلات کشور در 10 سال آینده 2.6 میلیون تن و در برنامه هفتم توسعه نیز 1.8 میلیون تن هدف گذاری شده است. تولید سالانه 6 هزار و 200 تن ماهی در کنار گردشگری شیلاتی در این منطقه می‌تواند آن را به یک قطب حوزه شیلات کشور تبدیل کند. همچنین پیش بینی‌هایی شده است که براساس آن سالانه بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن تولید آبزیان در کشور خواهیم داشت که از این میزان بیش از ۶۰۰ هزار تن از آبزی پروری و مابقی از صید و صیادی به دست می آید که در برنامه هفتم توسعه کشورمیزان تولید محصولات شیلاتی 1.8 میلیون تن هدف گذاری شده است.
همچنین در سند امنیت غذایی، افزایش دو برابری تولیدات شیلاتی نسبت به سال پایه، پیش بینی شده و امسال ۳۰ هزار میلیارد تومان برای سرمایه گذاری در این حوزه هدفگذاری کرده ایم. کارشناسان معتقدند که برای تحقق اهداف پیش بینی شده در سند امنیت غذایی کشور باید موارد متعددی از جمله تغییرات اقلیمی، کمبود آب و تخریب منابع پایه است. افزایش تقاضا همسو با رشد جمعیت تقاضا را نیز مورد توجه داشت. به نظر می رسد که با وجود چالش های تولید کیفی و کمی محصولات کشاورزی وظیفه دانشمندان و پژوهشگران است که باورود جدی تر به چالش های حوزه کشاورزی راهکار مناسب برای برون رفت از این موانع را ارایه کنند.
ظرفیت‌های اقتصاد دریامحور ایران
ایران با داشتن سواحل زیاد در شمال، جنوب و جزایر کشور از ظرفیت‌های بالقوه خوبی برای تامین امنیت غذایی و توسعه دریامحور برخوردار است. در حوزه شیلات و آبزی‌پروری اما چالش عمده مربوط به حوزه‌های ارزان‌سازی و فرهنگ‌سازی برای عموم مردم است که مورد توجه مسئولان در سازمان شیلات نیز قرار گرفته است.
برای ارزان‌سازی؛ توسعه بازارهای تخصصی، حذف واسطه‌ها، مناسب کردن قیمت آبزیان، تنوع گونه‌ای و فرآوری را در دستور کار قرار گرفته است. از طرف دیگر در حال حاضر متوسط سرانه مصرف آبزی برای هر فرد در کشور، سالانه ۱۴.۱ کیلوگرم و برای جمعیت تهران کمتر از ۸ کیلوگرم است که نیاز به فرهنگ‌سازی در حوزه طبخ انواع آبزیان است. فرهنگ‌سازی برای آبزی‌مصرفی نیز پیش بینی هایی شده است. در حوزه فرهنگ‌سازی برای مصرف آبزیان باید یک کار ملی و رسانه‌ای در کشور انجام
شود.