«روزنامه دریایی سرآمد» در گفتگو با یک کارشناس انرژی بررسی کرد؛
ابرپروژه 20 میلیارد دلاری فشارافزایی چشم‌انتظار کمپرسورهای بومی
گروه نفت و انرژی ـ حسین بوذری ـ مدت‌هاست صحبت از انعقاد قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی برای افزایش تولید گاز می‌شود، چراکه بیش از 70 درصد گاز کشور از پارس جنوبی تامین می‌شود. با وجود وعده‌های مسئولان قبلی و فعلی مبنی بر اجرای ابرپروژه فشارافزایی پارس جنوبی با سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری، اما همچنان در عمل اتفاق خاصی رخ نداده و در حالی که مقرر بود در دولت شهید رئیسی بالاخره این پروژه نهایی شده و به دست شرکت‌های داخلی سپرده شود، اما با شهادت آیت‌الله رئیسی، قطار عملیاتی شدن این پروژه به دولت چهاردهم رسید.
به گزارش خبرنگار روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، درحال حاضر 70 درصد گاز کشور در منطقه پارس جنوبی تولید می‌شود و برای جلوگیری از اُفت فشار گاز به اجرای ابرپروژه فشارافزایی پارس جنوبی نیاز مبرم داریم. نکته مهم‌تر اینکه زمزمه‌هایی مبنی بر واگذاری ابرپروژه 20 میلیارد دلاری فشارافزایی پارس جنوبی به پیمانکار خارجی (چینی) وجود دارد، درحالی که برخی شرکت‌های داخلی ظرفیت علمی و فنیبرای به سرانجام رساندن این پروژه را دارند. با وجود اعلام دولت چهاردهم مبنی بر انعقاد قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی، جزئیات بیشتری از سرمایه‌گذاری، تجهیزات و تکنولوژی این پروژه عظیم اعلام نشده است.
موانع توسعه میدان گازی پارس جنوبی
میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان میان ایران و قطر واقع شده و علاوه بر تامین 70 درصد گاز ایران، 45 درصد خوراک پالایشگاه‌های بنزین ایران از این میدان تامین می‌شود. متاسفانه میدان گازی پارس جنوبی این روزها مانند گذشته نیست و فشارافزایی این میدان گازی در حال تبدیل به بحران است و یکی از دلایل اصلی آن سبقت مصرف از تولید گاز در کشور است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی آورده که در سال 1420 میزان کل عرضه گاز طبیعی به 898.7 میلیون متر مکعب خواهد رسید و در مقابل میزان مصرف تمامی بخش‌ها از 1410.8 هم عبور می‌کند، با این تفاسیر شاهد 512 میلیون متر مکعب کمبود گاز در بازار ایران خواهیم بود. حال چرا اصرار به انعقاد ابرپروژه فشارافزایی پارس جنوبی داریم، دقیقاً به این دلیل که تا سال 1420 کاسه «چه کنم» دست نگیریم و دقیقه 90 دنبال راهکار عبور از بحران گازی در کشور نباشیم.
چندوجهی بودن ناترازی انرژی در ایران
خبرنگار روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد برای بررسی این موضوع گفت‌و‌گویی را با فرزین سوادکوهی کارشناس حوزه نفت و انرژی ترتیب داده است. سوادکوهی با بیان اینکه در هر شرایطی برداشت یا بالا بردن میزان تولید گاز به ناترازی انرژی در کشور به‌عنوان بخش مصرف خواهد انجامید، اظهار کرد: ناترازی انرژی به خصوص گاز یک پدیده چندوجهی است و لزوماً با تولید بیشتر برطرف نمی‌شود. وی اضافه کرد: میزان مصرف گاز در کشور همچنان از میزان تولید سبقت می‌گیرد و براساس این الگوها هرچقدر تولید گاز را بالاتر ببریم دوباره چرخه تکرار می‌شود که بحث جداگانه‌ای می‌طلبد.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی با اشاره به فاز 11 پارس جنوبی بیان کرد: این فاز یک فاز ویژه‌ای است و کارشناسان ارشد این بخش بر این اعتقادند که به‌دلیل ویژگی‌های خاص فاز 11 ما نیاز به سکّوهای سنگین و بزرگ داریم، سکّوهایی که در داخل کشور ساخته نشده است. سوادکوهی یادآور شد: حال اگر فرض کنیم که تمامی سکّوهای 5 هزار تُنی یا 4 هزار و 500 تُنی ساخته می‌شوند برای فاز 11 پارس جنوبی نیازمند سکّوهای بالای 25 تا 30 هزار تُن هستیم و بخش و زمینه اصلی تأسیسات این سکّوها کمپرسورهای فشارافزایی است که کشورمان تکنولوژی این کمپرسورها را ندارد.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی درباره اینکه آیا نمی‌توان تکنولوژی این کمپرسورها را ساخت؟ متذکر شد: در حال حاضر ساخت این تکنولوژی در حد تئوری است، البته برخی شرکت‌های داخلی در تلاش برای دستیابی به تکنولوژی کمپرسورهای فشارافزایی هستند و این کمپرسورها در شرکت‌های بزرگی مانند توتال فرانسه تولید می‌شود و در دولت قبل شرکت توتال با شرکت‌های «سی.ان.پی.سی» چین و «پتروپارس» ایران قرارداد منعقد کرد و درصدد تشکیل کنسرسیومی برای فشارافزایی فاز 11 پارس جنوبی بودند.
سوادکوهی به اقتصادسرآمد تصریح کرد: متاسفانه به‌دلیل تحریم‌های آمریکا شرکت «توتال» فرانسه از این قرارداد خارج شد و سپس شرکت «سی.ان.پی.سی» چین خود را از این کنسرسیوم خارج کرد، اما با این وجود شرکت ایرانی وزارت نفت مدعی بود که ما به تنهایی قادر به فشارافزایی فاز 11 پارس جنوبی هستیم.
ظرفیت شرکت‌های ایرانی برای فشارافزایی
پارس جنوبی
این کارشناس حوزه انرژی به روزنامه دریایی اقتصادسرآمد تشریح کرد: طبیعتاً دستیابی به تکنولوژی و تجهیزات برای فشارافزایی پارس جنوبی سال‌ها زمان می‌برد و نیاز به سرمایه‌گذاری و تحقیقات بسیار دارد و حتی اگر به سمت مهندسی معکوس هم حرکت کنیم سال‌ها زمان خواهد برد تا به نتیجه برسد. وی افزود: البته شرکت‌های ایرانی ظرفیت بسیار خوبی برای فشارافزایی پارس جنوبی دارند، اما در بخشی از این پروژه می‌توانند سهیم شده و کار را جلو ببرند؛ ضمن اینکه چند نکته اساسی در زمینه فاز 11 پارس جنوبی وجود دارد، نخست «شیرین‌سازی گاز» است که عده‌ای از کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند که این شیرین‌سازی باید در آب (روی سکّو) صورت بگیرد و سپس گاز به داخل ارسال شود.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی عنوان کرد: برخی نیز معتقدند که پالایشگاه گازی که وظیفه شیرین‌سازی گاز را برعهده دارد می‌تواند در ساحل باشد، درهر صورت کمپرسورهای فشارافزایی بسیار قوی و پیچیده هستند که باید توانایی افشارافزایی گاز ترش (گونه‌ای از گاز طبیعی خام دارای مقدار قابل‌توجهی هیدروژن و سولفیدکربن دی‌اکسید) را داشته باشند که متأسفانه این تکنولوژی را نداریم و برخی شرکت‌های خاص اروپایی از این تکنولوژی بهره می‌برند و تا جایی که می‌دانم چینی‌ها هم از آن بی‌بهره هستند.
سوادکوهی در ادامه برای اقتصادسرآمد تشریح کرد: قطعاً متخصصان داخلی توان دستیابی به تکنولوژی کمپرسور فشارافزایی را دارند و این اراده وجود دارد و باید تکیه به داخل داشته باشیم و قطعاً توان بومی‌سازی تکنولوژی کمپرسور فشارافزایی را داریم، امیدواریم در نهایت دانش کمپرسور فشارافزایی وارد کشور شود و بتوانیم پارس جنوبی را به توسعه برسانیم و این نیازمند سرمایه‌گذاری است و علاوه بر فاز 11 سایر فازهای میدان گازی پارس جنوبید هم داخل مشکلاتی هستند که نیاز به به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید دارند.
ترامپ به دنبال اخلال در صادرات نفت ایران
سوادکوهی درباره وضعیت صادرات نفتی کشورمان در دوره کنونی و پیش‌بینی از صادرات نفت در دوره ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا به اقتصادسرآمد گفت: این مناقشه و نگرانی وجود دارد، چراکه به هر صورت برخی تصور می‌کنند رویکرد دولت جدید آمریکا متفاوت از دوره قبل خواهد بود، اما چیزی که قطعی است اینکه دولت ترامپ تمام تلاش خود را برای اخلال در صادرات نفتی ایران به کار خواهد بست.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی در ادامه توضیح داد: ضمن اینکه تنها مشتری ثابت نفتی ایران، چین است و اینکه به دلیل تحریم‌ها با تخفیف نفت را به چین می‌فروشیم و اگر به دلیل تحریم‌ها فشار از سمت دولت آمریکا بیشتر هم شود طبیعتاً با مخمصه مواجه خواهیم بود. وی ادامه داد باید ببینیم سازوکار دولت چهاردهم و دولت ترامپ درزمینه صادرات نفت و واکنش به آن چه خواهد بود.
سوادکوهی در پاسخ به این سوال اقتصادسرآمد مبنی بر ابن که به نظرتان مسیر دور زدن تحریم صادرات نفتی به چه شکل باید باشد؟ عنوان کرد: براساس برنامه پنج ساله هفتم توسعه و تأکید بر تبدیل ایران به «هاب» انرژی باید راه دور زدن صادرات نفتی را پیدا کرده و وابستگی به درآمد های نفتی را کاهش دهیم. کارشناس حوزه نفت و انرژی ادامه داد: ایران باید پنجره‌های تعاملاتی خود را با کشورهای منطقه و جهان باز کند و بازنگری مجددی در سیاست خارجی خود داشته باشد؛ در حقیقت باید ارتباطات تجاری و اقتصادی کشورهای دنیا تقویت کنیم، در غیراینصورت نخواهیم توانست در زمینه اقدامات خوبی داشته باشیم و در نتیجه تنگناهای تحریمی بیشتر هم خواهد شد.
به گزارش خبرنگار روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، درحال حاضر 70 درصد گاز کشور در منطقه پارس جنوبی تولید می‌شود و برای جلوگیری از اُفت فشار گاز به اجرای ابرپروژه فشارافزایی پارس جنوبی نیاز مبرم داریم. نکته مهم‌تر اینکه زمزمه‌هایی مبنی بر واگذاری ابرپروژه 20 میلیارد دلاری فشارافزایی پارس جنوبی به پیمانکار خارجی (چینی) وجود دارد، درحالی که برخی شرکت‌های داخلی ظرفیت علمی و فنیبرای به سرانجام رساندن این پروژه را دارند. با وجود اعلام دولت چهاردهم مبنی بر انعقاد قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی، جزئیات بیشتری از سرمایه‌گذاری، تجهیزات و تکنولوژی این پروژه عظیم اعلام نشده است.
موانع توسعه میدان گازی پارس جنوبی
میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان میان ایران و قطر واقع شده و علاوه بر تامین 70 درصد گاز ایران، 45 درصد خوراک پالایشگاه‌های بنزین ایران از این میدان تامین می‌شود. متاسفانه میدان گازی پارس جنوبی این روزها مانند گذشته نیست و فشارافزایی این میدان گازی در حال تبدیل به بحران است و یکی از دلایل اصلی آن سبقت مصرف از تولید گاز در کشور است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی آورده که در سال 1420 میزان کل عرضه گاز طبیعی به 898.7 میلیون متر مکعب خواهد رسید و در مقابل میزان مصرف تمامی بخش‌ها از 1410.8 هم عبور می‌کند، با این تفاسیر شاهد 512 میلیون متر مکعب کمبود گاز در بازار ایران خواهیم بود. حال چرا اصرار به انعقاد ابرپروژه فشارافزایی پارس جنوبی داریم، دقیقاً به این دلیل که تا سال 1420 کاسه «چه کنم» دست نگیریم و دقیقه 90 دنبال راهکار عبور از بحران گازی در کشور نباشیم.
چندوجهی بودن ناترازی انرژی در ایران
خبرنگار روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد برای بررسی این موضوع گفت‌و‌گویی را با فرزین سوادکوهی کارشناس حوزه نفت و انرژی ترتیب داده است. سوادکوهی با بیان اینکه در هر شرایطی برداشت یا بالا بردن میزان تولید گاز به ناترازی انرژی در کشور به‌عنوان بخش مصرف خواهد انجامید، اظهار کرد: ناترازی انرژی به خصوص گاز یک پدیده چندوجهی است و لزوماً با تولید بیشتر برطرف نمی‌شود. وی اضافه کرد: میزان مصرف گاز در کشور همچنان از میزان تولید سبقت می‌گیرد و براساس این الگوها هرچقدر تولید گاز را بالاتر ببریم دوباره چرخه تکرار می‌شود که بحث جداگانه‌ای می‌طلبد.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی با اشاره به فاز 11 پارس جنوبی بیان کرد: این فاز یک فاز ویژه‌ای است و کارشناسان ارشد این بخش بر این اعتقادند که به‌دلیل ویژگی‌های خاص فاز 11 ما نیاز به سکّوهای سنگین و بزرگ داریم، سکّوهایی که در داخل کشور ساخته نشده است. سوادکوهی یادآور شد: حال اگر فرض کنیم که تمامی سکّوهای 5 هزار تُنی یا 4 هزار و 500 تُنی ساخته می‌شوند برای فاز 11 پارس جنوبی نیازمند سکّوهای بالای 25 تا 30 هزار تُن هستیم و بخش و زمینه اصلی تأسیسات این سکّوها کمپرسورهای فشارافزایی است که کشورمان تکنولوژی این کمپرسورها را ندارد.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی درباره اینکه آیا نمی‌توان تکنولوژی این کمپرسورها را ساخت؟ متذکر شد: در حال حاضر ساخت این تکنولوژی در حد تئوری است، البته برخی شرکت‌های داخلی در تلاش برای دستیابی به تکنولوژی کمپرسورهای فشارافزایی هستند و این کمپرسورها در شرکت‌های بزرگی مانند توتال فرانسه تولید می‌شود و در دولت قبل شرکت توتال با شرکت‌های «سی.ان.پی.سی» چین و «پتروپارس» ایران قرارداد منعقد کرد و درصدد تشکیل کنسرسیومی برای فشارافزایی فاز 11 پارس جنوبی بودند.
سوادکوهی به اقتصادسرآمد تصریح کرد: متاسفانه به‌دلیل تحریم‌های آمریکا شرکت «توتال» فرانسه از این قرارداد خارج شد و سپس شرکت «سی.ان.پی.سی» چین خود را از این کنسرسیوم خارج کرد، اما با این وجود شرکت ایرانی وزارت نفت مدعی بود که ما به تنهایی قادر به فشارافزایی فاز 11 پارس جنوبی هستیم.
ظرفیت شرکت‌های ایرانی برای فشارافزایی
پارس جنوبی
این کارشناس حوزه انرژی به روزنامه دریایی اقتصادسرآمد تشریح کرد: طبیعتاً دستیابی به تکنولوژی و تجهیزات برای فشارافزایی پارس جنوبی سال‌ها زمان می‌برد و نیاز به سرمایه‌گذاری و تحقیقات بسیار دارد و حتی اگر به سمت مهندسی معکوس هم حرکت کنیم سال‌ها زمان خواهد برد تا به نتیجه برسد. وی افزود: البته شرکت‌های ایرانی ظرفیت بسیار خوبی برای فشارافزایی پارس جنوبی دارند، اما در بخشی از این پروژه می‌توانند سهیم شده و کار را جلو ببرند؛ ضمن اینکه چند نکته اساسی در زمینه فاز 11 پارس جنوبی وجود دارد، نخست «شیرین‌سازی گاز» است که عده‌ای از کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند که این شیرین‌سازی باید در آب (روی سکّو) صورت بگیرد و سپس گاز به داخل ارسال شود.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی عنوان کرد: برخی نیز معتقدند که پالایشگاه گازی که وظیفه شیرین‌سازی گاز را برعهده دارد می‌تواند در ساحل باشد، درهر صورت کمپرسورهای فشارافزایی بسیار قوی و پیچیده هستند که باید توانایی افشارافزایی گاز ترش (گونه‌ای از گاز طبیعی خام دارای مقدار قابل‌توجهی هیدروژن و سولفیدکربن دی‌اکسید) را داشته باشند که متأسفانه این تکنولوژی را نداریم و برخی شرکت‌های خاص اروپایی از این تکنولوژی بهره می‌برند و تا جایی که می‌دانم چینی‌ها هم از آن بی‌بهره هستند.
سوادکوهی در ادامه برای اقتصادسرآمد تشریح کرد: قطعاً متخصصان داخلی توان دستیابی به تکنولوژی کمپرسور فشارافزایی را دارند و این اراده وجود دارد و باید تکیه به داخل داشته باشیم و قطعاً توان بومی‌سازی تکنولوژی کمپرسور فشارافزایی را داریم، امیدواریم در نهایت دانش کمپرسور فشارافزایی وارد کشور شود و بتوانیم پارس جنوبی را به توسعه برسانیم و این نیازمند سرمایه‌گذاری است و علاوه بر فاز 11 سایر فازهای میدان گازی پارس جنوبید هم داخل مشکلاتی هستند که نیاز به به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید دارند.
ترامپ به دنبال اخلال در صادرات نفت ایران
سوادکوهی درباره وضعیت صادرات نفتی کشورمان در دوره کنونی و پیش‌بینی از صادرات نفت در دوره ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا به اقتصادسرآمد گفت: این مناقشه و نگرانی وجود دارد، چراکه به هر صورت برخی تصور می‌کنند رویکرد دولت جدید آمریکا متفاوت از دوره قبل خواهد بود، اما چیزی که قطعی است اینکه دولت ترامپ تمام تلاش خود را برای اخلال در صادرات نفتی ایران به کار خواهد بست.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی در ادامه توضیح داد: ضمن اینکه تنها مشتری ثابت نفتی ایران، چین است و اینکه به دلیل تحریم‌ها با تخفیف نفت را به چین می‌فروشیم و اگر به دلیل تحریم‌ها فشار از سمت دولت آمریکا بیشتر هم شود طبیعتاً با مخمصه مواجه خواهیم بود. وی ادامه داد باید ببینیم سازوکار دولت چهاردهم و دولت ترامپ درزمینه صادرات نفت و واکنش به آن چه خواهد بود.
سوادکوهی در پاسخ به این سوال اقتصادسرآمد مبنی بر ابن که به نظرتان مسیر دور زدن تحریم صادرات نفتی به چه شکل باید باشد؟ عنوان کرد: براساس برنامه پنج ساله هفتم توسعه و تأکید بر تبدیل ایران به «هاب» انرژی باید راه دور زدن صادرات نفتی را پیدا کرده و وابستگی به درآمد های نفتی را کاهش دهیم. کارشناس حوزه نفت و انرژی ادامه داد: ایران باید پنجره‌های تعاملاتی خود را با کشورهای منطقه و جهان باز کند و بازنگری مجددی در سیاست خارجی خود داشته باشد؛ در حقیقت باید ارتباطات تجاری و اقتصادی کشورهای دنیا تقویت کنیم، در غیراینصورت نخواهیم توانست در زمینه اقدامات خوبی داشته باشیم و در نتیجه تنگناهای تحریمی بیشتر هم خواهد شد.