«روزنامه دریایی سرآمد» گزارش می‌دهد؛
شمارش معکوس برای اجرای مقررات اجباری کاهش کربن کشتی‌ها
گروه انرژی- سهیل مرتضوی - کمتر از یک ماه تا زمان پیش بینی شده برای اجرای مقررات اجباری تصویب شده توسط اتحادیه اروپا برای کاهش کربن کشتی‌ها باقی مانده است. اتحادیه اروپا ژانویه 2025 را به عنوان زمان اجرای این مقررات اجباری مد نظر دارد. کارشناسان می‌گویند که مسیر کربن‌زدایی برای کشتی‌ها یک مسیر طولانی مشترک است که باید دیدگاه‌های مختلف با یکدیگر در این مسیر یکسان شوند تا در زمینۀ کاهش گاز‌های گلخانه‌ای پیشرفت قابل توجهی حاصل شود.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، مسئولان سازمان بین المللی دریانوردی نیز پیش از این اعلام کرده بودند که صنعت کشتیرانی مسیر کربن‌زدایی را ادامه خواهد داد و در این میان تصمیمات بلندپروازانه‌ای را شاهد نخواهیم بود و همه آنها بر‌اساس شواهد و واقعیت‌ها صورت می‌گیرد. یکی از اقداماتی که در این زمینه در سال های گذشته انجام شده است، اصلاحات کنوانسیون مارپل از اول نوامبر سال ۲۰۲۲ و همچنین الزامات صدور گواهینامه EEXI و CII بود که از اول ژانویه ۲۰۲۳ لازم‌الاجرا شد و در عمل می‌تواند نقش موثری در کاهش آلودگی داشته باشد.
کارشناسان معتقدند که صنعت دریانوردی مدت‌ها که با چالش‌های متعددی در حوزه اجرای استانداردها و مقررات برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و حفظ بهره‌وری عملیاتی دست و پنجه نرم می‌کند. استفاده از فناوری‌های جدید در ساخت کشتی‌ها، برنامه ریزی برای استفاده از سوخت‌های جایگزین و ارتقا بخشی به توان ناوگان کشتیرانی‌های جهانی مسیرهای دشواری است که پیش روی فعالان صنعت دریانوردی قرار گرفته است. در شرایط امروز شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف با ایده‌ها، اهداف و طرح‌های نوآورانه به کمک کشتی‌داران و کشتی‌سازان باید مسیر را برای رسیدن صنعت کشتیرانی به اهداف IMO هموار سازند.
بر‌اساس مصوبه سازمان بین‌المللی دریانوردی، مالکان کشتی و شرکت‌های کشتی‌سازی موظفند تا سال ۲۰۵۰ میلادی برای کاهش ۸۰ درصدی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در طراحی کشتی‌ها فعالیت‌هایی را انجام دهند و برای آینده‌ای که با سوخت‌های جایگزین تعریف می‌شود، آماده باشند. به‌طور کلی، مقررات دریایی سوخت اتحادیه اروپا الزاماتی را در مورد میانگین سالانه شدت گاز‌های گلخانه‌ای مورد استفاده توسط کشتی‌های تجاری در اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا تعیین می‌کند. این شدت به‌عنوان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در واحد انرژی اندازه‌گیری می‌شود و قرار است از اول ژانویه ۲۰۲۵ میلادی اجرایی شود.
منابع مربوط به استحصال سوخت سبز در آینده ارزان و فراوان در دسترس خواهد بود، اما تنها این که ناوگان کشتیرانی با سوخت کم‌کربن و سبز در حال حرکت نگه داشته شود، کافی نیست. بدون شک کربن‌زدایی در صنعت کشتیرانی در راستای تلاش‌های جهانی برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی بسیار مهم است، زیرا حدود ۳ درصد از گاز‌های گلخانه‌ای جهان را تشکیل می‌دهد، اما رسیدن به این هدف دشوار و پرهزینه خواهد بود و نیازمند میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری در تولید سوخت و ساخت کشتی‌های جدید است.
هزینه 100 میلیارد دلاری
برای کربن‌زدایی کشتی‌ها
سازمان بین‌المللی دریانوردی هدفی را برای به صفر رساندن انتشار گاز‌های گلخانه‌ای صنعت کشتیرانی تا سال ۲۰۵۰ میلادی تعیین کرده است، اما سیاست‌گذاران و ذی‌نفعان تاکنون در مورد نحوه رسیدن به این هدف کمتر تلاشی به‌عمل آورده‌اند. در واقع، تمام عوامل دست‌اندرکار باید برای اجرای این پروژه عظیم جهانی متحد شوند.
کارشناسان کشتیرانی اعتقاد دارند در حالی‌که بیش از ۶۶۴۳ فروند کشتی حمل‌ونقل کانتینری بخشی از ناوگان جهانی را تشکیل می‌دهند، حرکت این تعداد کشتی با هر نوع سوخت تأثیر زیادی بر تغییرات آب و هوایی دارد، زیرا سریع‌تر از سایر کشتی‌ها حرکت می‌کنند و سوخت بیشتری مصرف می‌کنند.
بخش دریانوردی هر ساله تقریباً ۲.۵ میلیارد بشکه نفت کوره سنگین مصرف می‌کند که از پسماند‌های ارزان‌قیمت بنزین، سوخت دیزل و سوخت جت تولید می‌شود. بر‌اساس گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد)، اجرای کامل قانون IMO و کربن‌زدایی کل صنعت کشتیرانی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار در سال هزینه دارد. در چنین شرایطی، قیمت سوخت سبز این صنعت نیز دو برابر می‌شود.
مدیران صنعت کشتیرانی خواستار ضرب‌الاجل‌های جهانی برای حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی، استفاده از سوخت کم‌کربن و اعلام جریمه‌هایی برای افرادی هستند که دیرتر از سوخت‌های پاک استفاده می‌کنند. در پایان، این نکته مجدداً یادآوری می‌شود که تعیین نوع سوخت مورد تأیید سازمان بین‌المللی دریانوردی و سایر سازمان‌هایی که در این باره به تحقیق و پژوهش اشتغال دارند از یک سو، و تدوین استانداردها و مقررات برای سوخت‌های جایگزین یکی از الزامات و اولویت‌ها در بخش حمل‌ونقل دریایی است.
سفارش ساخت کشتی‌های جدید
با سوخت جایگزین
به منظور حمایت از انتقال صنعت دریایی به آینده‌ای پاک‌تر و سبزتر، پلتفرم جدیدی توسط شرکت DNV ایجاد شده است. این پلتفرم نمای کلی از پیشرفت‌های سوخت‌ها و فناوری‌های جایگزین را ارائه می‌دهد. همچنین، سرمایه‌گذاری در ساخت کشتی‌ها، زیرساخت‌های ذخیره‌سازی و تأسیسات تولید سوخت را پوشش می‌دهد. بر این اساس، LNG همچنان محرک اصلی است و قرار است ۲۳ کشتی از این سوخت استفاده کنند که ۱۵ فروند از آنها کانتینری هستند.ماه نوامبر ۲۰۲۴ میلادی برای بخش کشتی‌های حامل خودرو خوش‌اقبال بوده است، چرا که ۶ فروند کشتی جدید با سوخت LNG در دفتر سفارشات به ثبت رسیده است. همچنین چهار سفارش جدید برای کشتی‌های دارای سوخت آمونیاک نیز به ثبت رسیده است. ماه دسامبر نیز برای سفارش‌های جدید کشتی‌ها با سوخت جایگزین چندان پررونق نبود. در ادامه این گزارش آمده است که نتایج پلتفرم AFI بیانگر کُندی سفارش‌های جدید برای کشتی‌های با سوخت جایگزین است، علیرغم ثبت سفارش ۳۳ فروند در ماه نوامبر. اما این آمار نشان می‌دهد نوامبر، پس از ماه اکتبر، قوی‌ترین ماه در بخش سفارش ساخت کشتی با سوخت‌های جایگزین است.
انطباق مقررات IMO و الزامات دریانوردی اتحادیه اروپا
دستورالعمل IMO برای سال ۲۰۵۰ میلادی و مقررات دریایی مرتبط با حوزه سوخت کشتی‌ها در اتحادیه اروپا هدف مشترکی دارند و آن هم سرعت بخشیدن به کربن‌زدایی در صنعت دریایی است که مسیر طولانی‌تری را باید طی کند. مالکان کشتی باید تا سال ۲۰۲۵ میلادی، به اهداف کاهش شدت گاز‌های گلخانه‌ای برسند، وگرنه با مجازات و جریمه مواجه خواهند شد. در این ارتباط باید گفت مؤسسه DNV مجازات‌هایی را با همکاری سازمان بین‌المللی دریانوردی تدوین کرده که این امر بر ضرورت ادغام فنّاوری‌های پیشرفته بهره‌وری انرژی در طراحی کشتی‌ها تاکید می‌کند.
از طرف دیگر باید گفت که به‌طور کلی، قوانین IMO و مقررات اتحادیه اروپا صنعت کشتیرانی را به چالش می‌کشند، زیرا هنوز بسیاری از مالکان کشتی و صاحبان صنایع دریایی فرصت نیافته‌اند تا فنّاوری‌های نوآورانه‌ای را اتخاذ کنند که با اهداف پایداری کوتاه‌مدت و بلندمدت هماهنگ باشد. به نظر می‌رسد که در حال حاضر راه‌حل مطمئنی به‌منظور کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و افزایش بهره‌وری انرژی به کارخانه‌های کشتی‌سازی و کشتی‌سازان ارائه می‌شود تا با استفاده از چنین سیستمی در کشتی‌ها اطمینان حاصل کنند که کشتی‌ها هم خواسته‌های امروز را برآورده کنند و هم برای چالش‌های فردا آماده شوند.همچنین می‌توان گفت با ادغام این فناوری، کارخانه‌های کشتی‌سازی می‌توانند کشتی‌های خود را به‌عنوان راه‌حل‌های پیشرفته و سازگار با محیط‌زیست به بازار عرضه کنند که برای سرمایه‌گذاران و اپراتور‌ها جذاب است. این کار کارخانه‌های کشتی‌سازی را به‌عنوان رهبران نوآوری معرفی می‌کند و رقابت‌پذیری آنها را در بازاری که به پایداری اهمیت می‌دهد، تضمین می‌کند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، مسئولان سازمان بین المللی دریانوردی نیز پیش از این اعلام کرده بودند که صنعت کشتیرانی مسیر کربن‌زدایی را ادامه خواهد داد و در این میان تصمیمات بلندپروازانه‌ای را شاهد نخواهیم بود و همه آنها بر‌اساس شواهد و واقعیت‌ها صورت می‌گیرد. یکی از اقداماتی که در این زمینه در سال های گذشته انجام شده است، اصلاحات کنوانسیون مارپل از اول نوامبر سال ۲۰۲۲ و همچنین الزامات صدور گواهینامه EEXI و CII بود که از اول ژانویه ۲۰۲۳ لازم‌الاجرا شد و در عمل می‌تواند نقش موثری در کاهش آلودگی داشته باشد.
کارشناسان معتقدند که صنعت دریانوردی مدت‌ها که با چالش‌های متعددی در حوزه اجرای استانداردها و مقررات برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و حفظ بهره‌وری عملیاتی دست و پنجه نرم می‌کند. استفاده از فناوری‌های جدید در ساخت کشتی‌ها، برنامه ریزی برای استفاده از سوخت‌های جایگزین و ارتقا بخشی به توان ناوگان کشتیرانی‌های جهانی مسیرهای دشواری است که پیش روی فعالان صنعت دریانوردی قرار گرفته است. در شرایط امروز شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف با ایده‌ها، اهداف و طرح‌های نوآورانه به کمک کشتی‌داران و کشتی‌سازان باید مسیر را برای رسیدن صنعت کشتیرانی به اهداف IMO هموار سازند.
بر‌اساس مصوبه سازمان بین‌المللی دریانوردی، مالکان کشتی و شرکت‌های کشتی‌سازی موظفند تا سال ۲۰۵۰ میلادی برای کاهش ۸۰ درصدی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در طراحی کشتی‌ها فعالیت‌هایی را انجام دهند و برای آینده‌ای که با سوخت‌های جایگزین تعریف می‌شود، آماده باشند. به‌طور کلی، مقررات دریایی سوخت اتحادیه اروپا الزاماتی را در مورد میانگین سالانه شدت گاز‌های گلخانه‌ای مورد استفاده توسط کشتی‌های تجاری در اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا تعیین می‌کند. این شدت به‌عنوان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در واحد انرژی اندازه‌گیری می‌شود و قرار است از اول ژانویه ۲۰۲۵ میلادی اجرایی شود.
منابع مربوط به استحصال سوخت سبز در آینده ارزان و فراوان در دسترس خواهد بود، اما تنها این که ناوگان کشتیرانی با سوخت کم‌کربن و سبز در حال حرکت نگه داشته شود، کافی نیست. بدون شک کربن‌زدایی در صنعت کشتیرانی در راستای تلاش‌های جهانی برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی بسیار مهم است، زیرا حدود ۳ درصد از گاز‌های گلخانه‌ای جهان را تشکیل می‌دهد، اما رسیدن به این هدف دشوار و پرهزینه خواهد بود و نیازمند میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری در تولید سوخت و ساخت کشتی‌های جدید است.
هزینه 100 میلیارد دلاری
برای کربن‌زدایی کشتی‌ها
سازمان بین‌المللی دریانوردی هدفی را برای به صفر رساندن انتشار گاز‌های گلخانه‌ای صنعت کشتیرانی تا سال ۲۰۵۰ میلادی تعیین کرده است، اما سیاست‌گذاران و ذی‌نفعان تاکنون در مورد نحوه رسیدن به این هدف کمتر تلاشی به‌عمل آورده‌اند. در واقع، تمام عوامل دست‌اندرکار باید برای اجرای این پروژه عظیم جهانی متحد شوند.
کارشناسان کشتیرانی اعتقاد دارند در حالی‌که بیش از ۶۶۴۳ فروند کشتی حمل‌ونقل کانتینری بخشی از ناوگان جهانی را تشکیل می‌دهند، حرکت این تعداد کشتی با هر نوع سوخت تأثیر زیادی بر تغییرات آب و هوایی دارد، زیرا سریع‌تر از سایر کشتی‌ها حرکت می‌کنند و سوخت بیشتری مصرف می‌کنند.
بخش دریانوردی هر ساله تقریباً ۲.۵ میلیارد بشکه نفت کوره سنگین مصرف می‌کند که از پسماند‌های ارزان‌قیمت بنزین، سوخت دیزل و سوخت جت تولید می‌شود. بر‌اساس گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد)، اجرای کامل قانون IMO و کربن‌زدایی کل صنعت کشتیرانی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار در سال هزینه دارد. در چنین شرایطی، قیمت سوخت سبز این صنعت نیز دو برابر می‌شود.
مدیران صنعت کشتیرانی خواستار ضرب‌الاجل‌های جهانی برای حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی، استفاده از سوخت کم‌کربن و اعلام جریمه‌هایی برای افرادی هستند که دیرتر از سوخت‌های پاک استفاده می‌کنند. در پایان، این نکته مجدداً یادآوری می‌شود که تعیین نوع سوخت مورد تأیید سازمان بین‌المللی دریانوردی و سایر سازمان‌هایی که در این باره به تحقیق و پژوهش اشتغال دارند از یک سو، و تدوین استانداردها و مقررات برای سوخت‌های جایگزین یکی از الزامات و اولویت‌ها در بخش حمل‌ونقل دریایی است.
سفارش ساخت کشتی‌های جدید
با سوخت جایگزین
به منظور حمایت از انتقال صنعت دریایی به آینده‌ای پاک‌تر و سبزتر، پلتفرم جدیدی توسط شرکت DNV ایجاد شده است. این پلتفرم نمای کلی از پیشرفت‌های سوخت‌ها و فناوری‌های جایگزین را ارائه می‌دهد. همچنین، سرمایه‌گذاری در ساخت کشتی‌ها، زیرساخت‌های ذخیره‌سازی و تأسیسات تولید سوخت را پوشش می‌دهد. بر این اساس، LNG همچنان محرک اصلی است و قرار است ۲۳ کشتی از این سوخت استفاده کنند که ۱۵ فروند از آنها کانتینری هستند.ماه نوامبر ۲۰۲۴ میلادی برای بخش کشتی‌های حامل خودرو خوش‌اقبال بوده است، چرا که ۶ فروند کشتی جدید با سوخت LNG در دفتر سفارشات به ثبت رسیده است. همچنین چهار سفارش جدید برای کشتی‌های دارای سوخت آمونیاک نیز به ثبت رسیده است. ماه دسامبر نیز برای سفارش‌های جدید کشتی‌ها با سوخت جایگزین چندان پررونق نبود. در ادامه این گزارش آمده است که نتایج پلتفرم AFI بیانگر کُندی سفارش‌های جدید برای کشتی‌های با سوخت جایگزین است، علیرغم ثبت سفارش ۳۳ فروند در ماه نوامبر. اما این آمار نشان می‌دهد نوامبر، پس از ماه اکتبر، قوی‌ترین ماه در بخش سفارش ساخت کشتی با سوخت‌های جایگزین است.
انطباق مقررات IMO و الزامات دریانوردی اتحادیه اروپا
دستورالعمل IMO برای سال ۲۰۵۰ میلادی و مقررات دریایی مرتبط با حوزه سوخت کشتی‌ها در اتحادیه اروپا هدف مشترکی دارند و آن هم سرعت بخشیدن به کربن‌زدایی در صنعت دریایی است که مسیر طولانی‌تری را باید طی کند. مالکان کشتی باید تا سال ۲۰۲۵ میلادی، به اهداف کاهش شدت گاز‌های گلخانه‌ای برسند، وگرنه با مجازات و جریمه مواجه خواهند شد. در این ارتباط باید گفت مؤسسه DNV مجازات‌هایی را با همکاری سازمان بین‌المللی دریانوردی تدوین کرده که این امر بر ضرورت ادغام فنّاوری‌های پیشرفته بهره‌وری انرژی در طراحی کشتی‌ها تاکید می‌کند.
از طرف دیگر باید گفت که به‌طور کلی، قوانین IMO و مقررات اتحادیه اروپا صنعت کشتیرانی را به چالش می‌کشند، زیرا هنوز بسیاری از مالکان کشتی و صاحبان صنایع دریایی فرصت نیافته‌اند تا فنّاوری‌های نوآورانه‌ای را اتخاذ کنند که با اهداف پایداری کوتاه‌مدت و بلندمدت هماهنگ باشد. به نظر می‌رسد که در حال حاضر راه‌حل مطمئنی به‌منظور کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و افزایش بهره‌وری انرژی به کارخانه‌های کشتی‌سازی و کشتی‌سازان ارائه می‌شود تا با استفاده از چنین سیستمی در کشتی‌ها اطمینان حاصل کنند که کشتی‌ها هم خواسته‌های امروز را برآورده کنند و هم برای چالش‌های فردا آماده شوند.همچنین می‌توان گفت با ادغام این فناوری، کارخانه‌های کشتی‌سازی می‌توانند کشتی‌های خود را به‌عنوان راه‌حل‌های پیشرفته و سازگار با محیط‌زیست به بازار عرضه کنند که برای سرمایه‌گذاران و اپراتور‌ها جذاب است. این کار کارخانه‌های کشتی‌سازی را به‌عنوان رهبران نوآوری معرفی می‌کند و رقابت‌پذیری آنها را در بازاری که به پایداری اهمیت می‌دهد، تضمین می‌کند.