شهراد کوکبی جهرمی در نوشتاری به «روزنامه دریایی سرآمد» بررسی کرد؛
« ایران توانمند» از مسیر دریاها و سواحل عبور می کند
گروه اقتصاد دریا -شهراد کوکبی جهرمی- کارشناسان معتقند که توسعه دریامحور در ایران با توجه به موقعیت فوقالعاده استراتژیک، نوار ساحلی طولانی در شمال و جنوب و دسترسی به آبهای آزاد از ظرفیت بسیار بالایی در حوزه تجارت، بنادر و کشتیرانی برخوردار است و میتواند رونق اقتصادی کشور را رقم بزند. حدود یک سوم مرزهای کشور را مرزهای آبی دریایی تشکیل میدهد، بنابراین نمیتوان به امر فعالیتهای بندری و کشتیرانی بیتوجه بود زیرا برای کشوری که مرزهای طولانی آبی دارد و دسترسی به آبهای آزاد امکانپذیر است، رونق کشتیرانی و تجارت دریایی امری ضروری است؛ از این رو باید به نقاط ضعف و قوت این بخش توجه کامل داشت و با برنامهریزی صحیح از جایگاه واقعی خلیج فارس و دریاهای عمان و خزر به بهترین شکل بهره برد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، شهراد کوکبی جهرمی، دبیر انجمن مهندسی دریایی ایران در مطلبی اختصاصی برای روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد نوشته است: به اهمیت توجه به ظرفیت های موجود در دریاها و سواحل کشور برای دسترسی به رشد افتصادی و ایجاد کشوری توانمند پرداخته است. این نوشتار را در ادامه میخوانید:
تشدید بحران و بیثباتی در سوریه به تهدیدی جدی برای منافع راهبردی ایران تبدیل شده است. بازیگران منطقهای و فرامنطقهای با هدف اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران، در تلاش هستند با دامن زدن به ناامنی و اغتشاش در این کشور، ثبات منطقه را برهم زده و مسیرهای استراتژیک و ارتباطات حیاتی ایران را در حوزههای ژئوپلیتیکی، اقتصادی و امنیتی تضعیف کنند. این شرایط که معادلات منطقهای را به چالش کشیده است، برای ایران فرصتی ایجاد کرده تا بر ظرفیتهای داخلی خود تمرکز کرده و با تدوین برنامههای توسعهای قوی و پایدار، مسیر توانمندسازی کشور را هموار سازد.
توانمندسازی ایران به معنای ایجاد تحرک و پویایی در زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی و افزایش تابآوری ملی است. چنین برنامهای باید مبتنی بر ارزشهای اخلاقی و ملی باشد، فرهنگهای بومی و تنوع فرهنگی کشور را بهعنوان عامل انسجام اجتماعی و مشارکت مردمی در بر بگیرد و از دانش و فناوری نوین برای دستیابی به توسعه پایدار بهره ببرد. در این میان، منابع عظیم دریایی و سواحل ایران بهعنوان یکی از مزیتهای استراتژیک، کلیدیترین نقش را در این مسیر ایفا میکنند.
ایران با دارا بودن دسترسی به سواحل طولانی در شمال و جنوب، ظرفیتهای بینظیری برای توسعه دریامحور دارد. سواحل کشور، علاوه بر مزیت جغرافیایی، میتوانند کانون ایجاد زنجیرههای ارزش مستقیم و غیرمستقیم باشند. زنجیرههای ارزش مستقیم شامل بخشهایی مانند تجارت و حملونقل دریایی، شیلات و آبزیپروری و گردشگری دریایی است که ارتباط مستقیمی با دریا و سواحل دارند و از اصلیترین محرکهای اقتصادی محسوب میشوند. در کنار اینها، زنجیرههای ارزش غیرمستقیم مانند تولید انرژیهای تجدیدپذیر در سواحل، استقرار صنایع آببر نظیر فولاد و پتروشیمی و توسعه صنایع پشتیبان حملونقل دریایی، میتوانند از طریق سواحل به رشد اقتصادی کشور کمک کنند.
در برنامه توسعه دریامحور، فرهنگ بهعنوان یک عامل اهرمی در تفکر سیستمی نقشی کلیدی ایفا میکند. فرهنگهای متنوع مناطق ساحلی که حاصل تعامل طولانیمدت مردم این مناطق با دریا و طبیعت است، میتوانند بهعنوان عاملی مؤثر در ایجاد انسجام اجتماعی، تقویت کرامت انسانی و افزایش مشارکت مردمی عمل کنند. در تفکر سیستمی، عوامل اهرمی آن دسته از عناصر کلیدی هستند که میتوانند با کمترین تغییر، بیشترین تأثیر را بر عملکرد سیستم داشته باشند. فرهنگ به دلیل ظرفیت ذاتی خود در شکلدهی به رفتارهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی، میتواند محرکی مهم برای تسریع در تحقق اهداف توسعه باشد.
برنامه توانمند توسعه دریامحور سه محور اصلی را شامل میشود: نخست، تأکید بر ارزشهای اخلاقی و فرهنگی که کرامت انسانی، انسجام اجتماعی و حفظ هویت ملی و محلی را تقویت میکند. فرهنگهای بومی و دانش محلی مناطق ساحلی، بستری مناسب برای ایجاد مشارکت مردمی و تضمین پایداری اجتماعی فراهم میکنند. دوم، تلفیق دانش بومی با دستاوردهای علمی و فناوریهای نوین، امکان بهرهبرداری بهینه از منابع و هوشمندسازی زنجیرههای ارزش را فراهم میسازد. این ترکیب، از طریق فناوریهایی مانند هوشمندسازی بنادر، پرورش ماهی در قفس، و توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، میتواند به افزایش بهرهوری، کاهش هزینهها و دستیابی به توسعه پایدار منجر شود. سوم، استفاده از اصول مدیریتی مدرن و تفکر سیستمی که هماهنگی بین اجزای مختلف برنامه و کاهش اتلاف منابع را تضمین میکند. این رویکرد با شناسایی عوامل اهرمی و طراحی فرآیندهای بهینه، زمینهساز تحرک و پویایی در نظام اقتصادی و اجتماعی خواهد شد.
فرهنگهای متنوع مناطق ساحلی، با ارائه دانش بومی ارزشمند، میتوانند نقشی کلیدی در هوشمندسازی زنجیرههای ارزش ایفا کنند. این فرهنگها که حاصل تعامل دیرینه مردم با دریا و محیطزیست است، راهکارهای بومی و پایدار را برای بهرهبرداری از منابع و مدیریت فعالیتها فراهم میآورند. ترکیب این دانش بومی با آخرین دستاوردهای فناوری، از طریق هوشمندسازی فرآیندها در بخشهایی نظیر حملونقل دریایی، شیلات، گردشگری و انرژیهای تجدیدپذیر، میتواند منجر به بهبود کارایی، کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری شود. این تعامل سازنده میان دانش بومی و فناوری، بستری برای توسعه پایدار ایجاد کرده و زمینهساز بهرهبرداری مسئولانه از منابع دریا و سواحل میشود.
در نهایت، توسعه دریامحور با استفاده از ظرفیتهای سواحل و دریاهای کشور، راهبردی کلیدی برای توانمندسازی ایران و مقابله با تهدیدات منطقهای است. این برنامه، با تکیه بر فرهنگ بهعنوان یک عامل اهرمی، ضمن ایجاد تحرک و پویایی در اقتصاد کشور، تابآوری ملی را افزایش داده و جایگاه ایران را در معادلات منطقهای و جهانی ارتقا میدهد.