«روزنامه دریایی سرآمد» گزارش میدهد؛
نسلکشی خاموش ماهیان در رودخانه کُر
ناتوانی محیط زیست در اعلام دلیل تلف شدن 5 میلیون قطعه ماهی در کُر
گروه شیلات -سعید قلیچی- چند روز از انتشار خبرهای مربوط به تلف شدن بیش از 5 میلیون قطعه ماهی در رودخانه کر استان فارس میگذرد و حالا هرچند هنوز با شفافیت دلیل این اتفاق مطرح نشده، مسئولان محیط زیست استان فارس اعلام کردهاند که با توجه به اهمیت حفظ سلامت مردم و محیط زیست، بند فیض آباد زرقان از لاشه این ماهیان پاکسازی شده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، رودخانه کر از رودخانههای مهم فارس و یکی از منابع اصلی تامین آب کشاورزی و صنعتی شهرستانهای مرودشت، زرقان و خرامه است. خبر تلف شدن میلیونها ماهی در رودخانه کر پشت بند فیضآباد زرقان طی روزهای اخیر در رسانهها و فضای مجازی تبدیل به بحث داغی شده است که قطعاً این مسئله باید از سوی مسئولان مربوطه پیگیری شود. پیش از این میثم شکوهی، رئیس دادگاه زرقان با حضور در محل بند فیضآباد، از برخورد جدی با مسببین آلودگی رودخانه خبر داده بود.
با توجه به این که کُر یکی از رودخانههای مهم استان فارس و منبع تأمین آب کشاورزی و صنعتی شهرستانهایی از جمله زرقان، مرودشت و خرامه است، این مسئله موضوع نگران کنندهای به شمار میرود. رود کر از کوههای سید محمد، پالنگری، مارگون، گمبیل، دلخان، کهکران و تعدادی دیگر از چشمههای سپیدان سرچشمه گرفته و پس از پیوستن آب این چشمهها به یکدیگر با نام رودخانه کر از ناحیه تنگ براق، پس از گذر از سد ملاصدرا در اقلید و سپس دشت حاصلخیز کامفیروز، وارد سد درودزن شده و پس از آن وارد دشت رامجرد میشود. در ادامه این رودخانه با گذر از جنوب شهر مرودشت وارد شهرستان زرقان شده و در نهایت با عبور از دشت کربال در شهرستان خرامه، به دریاچه بختگان میریزد. طول رودخانه کر تا دریاچه بختگان ۲۸۰ کیلومتر است. متأسفانه به دلیل کمبود بارندگی و برداشت بیرویه جهت کشاورزی، در حال حاضر این رودخانه فاقد آب است و عملاً ورودی به بختگان وجود ندارد.
بررسی عوامل تهدیدکننده سلامت مردم
در همین حال قاسم نهاوندی، معاون پایش اداره کل حفاظت محیط زیست فارس نیز درخصوص این مشکل گفت: بند فیضآباد در مسیر رودخانه کر است که مقداری آب در آن وجود دارد و همین امر موجب شده تعدادی ماهی درآنجا زندگی کنند؛ اما حال عاملی زندگی آنها را تهدیده کرده است. این مقام مسئول همچنین در ادامه افزود: پیشبینی میشود این اتفاق به دلیل کاهش میزان اکسیژن آب رخ داده باشد. نهاوندی اضافه کرد: نمونهبرداری از لاشه ماهیها و آب منطقه برای آزمایش و بررسی انجام شده و در دست بررسی است تا علت نهایی مشخص شود. پس از مشخص شدن علت این رخداد، چنانچه تخلفی توسط شخصی صورت گرفته شده باشد، به جدیت با آن برخورد خواهد شد.
نمونهگیری برای روشن شدن دلیل
از طرف دیگر محیط زیست طبیعی ادارهکل حفاظت محیط زیست فارس در گفتگویی با ایسنا، در رابطه با تلف شدن 5 میلیون ماهی در رودخانه کر، گفت: هنوز علت تلف شدن این ماهیها اعلام نشده است اما تلاشها از سوی مسئولان محیط زیست استان برای این قضیه ادامه دارد. نبیالله مرادی بیان کرد: از ماهیهای تلف شده نمونهگیری هم از طرف شیلات و هم دامپزشکی گرفته شده است اما هنوز نتایج آزمایشهای این دو مشخص نشده است.
پاکسازی بند فیض آباد از لایه ماهیان
مسئول محیط زیست شهرستان زرقان نیز آخر هفته گذشته اعلام کرد که بند فیضآباد این شهرستان از لاشه ماهیان تلف شده پاکسازی شده است. ابوالحسن کشاورز بیان کرد: با توجه به خطرات زیست محیطی ناشی از آلودگی رودخانه و همچنین مخاطراتی که بر سلامت زیستمندان دارد، پاکسازی رودخانه ضرورت دارد. وی با بیان اینکه این کار به همت و همکاری بخشدار، شورا و شهرداری رحمت آباد، اداره آبیاری زرقان، دهیاران و مردم محلی روستاههای فیض آباد و کورکی بند فیض آباد رودخانه کر انجام شد، گفت: همچنین اقدامات لازم از جمله نمونهبرداری آب، لاشه ماهیان و اخذ نظر کارشناسان جهت پی بردن به علل و عوامل تلف شدن ماهیان در دست پیگیری است.
تلف شدن ماهیان به دلیل خشکی رودخانه
این اولین بار نیز که خبر تلف شدن ماهیان در رودخانه کر استان فارس در رسانهها منعکس میشود. بهمن ماه سال گذشته نیز انتشار فیلمی در شبکههای اجتماعی که ماهیان رودخانه کر را در حال خفه شدن و جان دادن در گلولای نشان میداد، توجهها را به وضعیت وخیم این رودخانه در استان فارس جلب کرد. آن زمان برخی رسانهها اعلام کردند که میزان خشکی رودخانهای که تا یک دهه گذشته بیش از ۹۰ درصد آب تالاب بختگان را تأمین میکرد، بهحدی رسیده است که پلهای تاریخی احداث شده بر این رودخانه به تمامی خارج از آب قرار دارند و همچنین بستر رودخانه در بسیاری نواحی پاییندست، سطحی سنگلاخی و خشک شده است.
بحران خشکی رودخانه در دهه 90
شهریور ۱۳۹۴ خبری تکاندهنده در رسانههای محلی استان فارس منتشر شد که براساس آن، آخرین امید احیای بختگان از بین رفت و بزرگترین رودخانه فارس خشک شد. این اتفاق در شرایطی رخ داد که تنها آب جاری که وارد دریاچه بختگان بهعنوان دومین دریاچه بزرگ ایران میشد، آب رودخانه کر بود که ۹۰ درصد آب بختگان را تأمین میکرد. سال ۹۷ و در پی سیلاب فراگیر روزهای آخر اسفند و نخستین روزهای فروردین ۱۳۹۸ چشم رود کُر، بعد از چندسال و فقط بهواسطه بارندگی، به آب روشن شد. مرداد سال گذشته اما شرایط بیشازپیش برای این رودخانه سخت و وخیم شد. آن زمان ایسنا در مطلبی بُحرانی شدن وضعیت رودخانه کر حالا و با گذشت حدود پنج سال، وضعیت این رودخانه به سطحی از بحران رسیده که بهنظر دیگر آبزیان توان زندگی در آن ندارند.
سرنوشت تلخ آبزیان در رودخانه کر
میلیونها قطعه ماهی که بعضی کارشناسان رقم آن را حدود پنجمیلیون اعلام کردهاند، در بستر رودخانه کُر استان فارس تلف شدند که محیطزیست استان اعلام کرده نمونهبرداریهای لازم برای کشف علت این رخداد را انجام داده است. تصاویری از حاشیه رودخانه کُر منتشر شده که حجم زیادی از جنازه ماهیهای تلفشده روی آب آمده و سطح آب را پوشانده است. این تصاویر دل هر انسان طبیعتدوست و عموم جامعه را به درد آورده و آنها پاسخ این وضعیت را خواستارند. رود کُر، بزرگترین رودخانه استان فارس است و یکی از منابع اصلی تأمین آب کشاورزی، صنعتی و آشامیدنی شهرهای شیراز، مرودشت و خرامه است. این رود از کوههای زاگرس سرچشمه میگیرد که طبق اسطورهشناسی سومری و نوشتههای کهن، به کوههای شرق سومر و غرب پارس «کور» به معنی «کوه» میگفتند که نام رود کر از اینجا ریشه گرفته است.
بعضی فعالان محیطزیستی استان فارس با مشاهده مرگ ماهیها اعلام کردند که رودخانه کُر در اوج بیمبالاتی قربانی میشود. سالهاست این رودخانه را پیش پای سدسازان و صنایع آلاینده ذبح کردند. رودخانه کر که سرمنشأ اصلی تأمین آب استان فارس است، رو به خشکی کامل رفته و نبود نظارت بر کشت بیرویه برنج در مناطق بالادستی از جمله منطقه کامفیروز و درودزن از جمله دلایل آن است.