«روزنامه دریایی سرآمد »بررسی میکند؛
کانادا به دنبال کنترل قطب شمال براساس پارادیم دفاع ملی
گروه راهبردی- توحید ورستان - قطب شمال به سرعت به عنوان یکی از مهمترین مناطق از نظر ژئوپلیتیکی در قرن بیست و یکم در حال ظهور است. تغییرات اقلیمی و ذوب شدن یخهای اقیانوس منجمد شمالی فرصتهای جدیدی را به وجود آورده که موضوع مدیریت منطقه قطبی را در بین قدرتهای بزرگ بین المللی ایجاد کرده است. قطب شمال بار دیگر به دلیل دو عامل به یک مشکل استراتژیک بزرگ تبدیل شده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، سیاست قطب شمال کانادا و بازتعریف اولویتهای استراتژیک آن برای منطقه نشان میدهد که در سالهای اخیر به دلیل افزایش تنشهای ژئوپلیتیکی و تأثیرات گرمایش جهانی، این منطقه اهمیت بالایی پیدا کرده است. رویکرد روسیه و علاقه چین به منطقه باعث شده که کانادا سیاستهای ملایم خود را تغییر دهد که این امر آن را ملزم به اتخاذ سیاست دفاعی و خارجی موثرتر کرده است.
دلیل تغییر رویکرد کانادا
به گزارش مرکز آنکسام؛ براساس نظریه رئالیستی، دولتها در درجه نخست تلاش میکنند تا از امنیت و حاکمیت خود محافظت کنند. استراتژی کانادا برای افزایش هزینههای دفاعی در قطب شمال و همکاری با ایالات متحده بازتابی از این دیدگاه است. بهویژه، مدرنسازی سیستمهای نوراد (فرماندهی دفاع هوافضای آمریکای شمالی) و افتتاح کنسولگریها در منطقه، تمایل کانادا به نظارت و کنترل مؤثرتر منطقه را نشان میدهد.
نوسازی NORAD فرآیند تجدید رادار، سیستمهای هشدار اولیه و زیرساخت فرماندهی در راستای تهدیدهای امروزی برای افزایش ظرفیت کانادا و ایالات متحده آمریکا جهت دفاع از آمریکای شمالی است. هدف آن ارائه دفاع موثرتر به ویژه در برابر تهدیدات موشکی مافوق صوت است.
افزایش حضور نظامی روسیه در قطب شمال به تلاشهای کانادا برای تامین امنیت مرزهای شمالی خود سرعت بخشیده است. به همین ترتیب، ارسال کشتیهای چین به منطقه برای استخراج منابع و تحقیقات علمی چالشی جدی برای حق حاکمیتی کانادا است.
این کشور قصد دارد با افزایش حضور نظامی خود در برابر این تهدیدات، منطقه را با پارادایم دفاع ملی شفاف کنترل کند. رد ادعای ایالات متحده و سایر کشورها مبنی بر اینکه کریدور شمال غربی یک آب بین المللی است، از این دیدگاه واقع بینانه کانادا ناشی میشود. این کشور با حفظ کنترل خود بر این آبها میخواهد حاکمیت خود را در این مسیر که به دلیل افزایش استفاده روزافزون کشتیهای تجاری اهمیت راهبردی پیدا کرده، تثبیت کند. اهمیت دیپلماسی چندجانبه برای کانادا، بعد دیگری از سیاست آن در قطب شمال را تشکیل میدهد.
اقدامات جدید کانادا با محوریت
قطب شمال
این اقدامات نشان دهنده هدف کانادا برای تقویت همکاریهای منطقهای و ایفای نقش فعالتر در مکانیسمهای چندجانبه است. کانادا بر اهمیت مکانیسمهای منطقهای مانند شورای قطب شمال در حل مناقشه تاکید میکند. تعهد به حل و فصل اختلافات مرزی جاری با دانمارک و ایالات متحده نشان دهنده اهمیتی است که کانادا برای روشهای دیپلماتیک قائل است.
انتظار میرود تأثیرات این ابتکارات بر مسائل زیست محیطی و مسیرهای دریایی در آینده آشکارتر شود. اختلاف کانادا و ایالات متحده بر سر پاساژ شمال غربی نیز میتواند پیامدهای مهمی بر سیاستهای تجاری و انرژی داشته باشد. روابط با مردم بومی در سیاست قطب شمال کانادا نقش اساسی دارد. گنجاندن جوامع بومی در سیاستگذاری هم با رعایت عدالت تاریخی و هم با اصول شمولیت سازگار است.
با این حال، مشکلات زیرساختی این جوامع، حضور موثر کانادا را در منطقه دشوار میکند. کمبود زیرساختهای جوامع بومی، مانند اتصالات جادهای و بنادر، میتواند ادعاهای حاکمیت کانادا را محدود کند. این وضعیت مستلزم تقویت سیاستهای توسعه منطقهای است. برای دائمی شدن ادعای حاکمیت، کانادا باید سرمایهگذاری در جوامع بومی را افزایش و ارائه خدمات اساسی را در اولویت قرار دهد.
کمبودهای زیرساختی میتواند مستقیماً نه تنها بر روابط با جوامع بومی، بلکه بر قابلیتهای دفاعی و لجستیکی سرزمینی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، ساخت پایگاههای نظامی جدید یا نقاط رصد دریایی میتواند حضور در منطقه را تقویت کند. با این حال، این روند نیازمند رویکردی حساس و ظریفی است که مستلزم همکاری عمیق با مردم بومی است.
تبدیل کانادا به بازیگر قطب شمال
علاقه فزاینده کانادا به سیاست قطب شمال مبتنی بر چندین عنصر کلیدی است که بر پویایی امنیت جهانی تأثیر میگذارد. فعالیتهای روسیه و چین در قطب شمال نظم بین المللی کنونی را تحت فشار قرار داده و کانادا و دیگر کشورهای غربی را به ارزیابی مجدد سیاستهای قطب شمال سوق میدهد. این احتمال وجود دارد که کانادا در آینده همکاری بیشتری با ناتو داشته باشد. این همکاری احتمالا خود را در قالب افزایش تمرینات ناتو در قطب شمال و گسترش اقدامات امنیتی منطقهای نشان دهد.
کانادا همچنین میتواند ادعای خود را برای به عهده گرفتن رهبری جهانی در مبارزه با تغییرات آب و هوایی تقویت کند. تلاش برای توسعه مدلهای توسعه پایدار و کاهش آسیبهای زیست محیطی در قطب شمال میتواند نفوذ دیپلماتیک کانادا را افزایش دهد. در نتیجه، سیاست قطب شمال کانادا بر تعادلهای پیچیده بین امنیت بینالمللی، سیاستهای زیست محیطی و توسعه داخلی استوار است. هدف این سیاست افزایش امنیت منطقهای و رفع نیازهای جوامع محلی است. نوسازی NORAD، همکاری با ناتو و تاکید بر حاکمیت بر گذرگاه شمال غربی، گامهایی هستند که اهداف استراتژیک کانادا را تقویت میکنند.همکاری با مردم بومی و سرمایه گذاریهای زیربنایی برای تقویت منافع ملی و موقعیت کانادا در عرصه بین المللی حیاتی است. در درازمدت، کانادا نه تنها موجب اثرات اقتصادی و نظامی در قطب شمال میشود، بلکه در شکل دادن به اهداف پایداری محیط زیست جهانی نیز کمک خواهد کرد. این امر میتواند کانادا را به عنوان یک بازیگر مهم در قطب شمال قرار دهد.